Het geval maakt te meer indruk, om
dat Metz zulk een belangrijk strategisch
punt is en thans blijkt, hoe gemakke
lijk een vijand in tijd van oorlog, door
de sluiting van een paar bronnen, Metz
van dorst zou kunnen laten versmach
ten.
Engeland rust zich uit tot een nieuwen
veldtocht naar Somaliland. Zeker denken
zjj nu meer succes te hebben, dan in
't voorjaar.
De liberale partij in Servië heeft eerst
hulde gebracht aan het optreden der
revolutionairen wegen hun verdiensten
aan het vaderland; thans, verklaart zjj,
niets met de tegenwoordige regeering
te maken te hebben. Men schrijft deze
veranderde houding toe aan tweespalt
tusschen de liberalen en de regeerings-
partjj.
Met den Parijschen Metropolit heeft
weer een nieuw ongeluk plaats gehad.
Een wagen raakte in brand, twee per
sonen, die er uit sprongen, bekwamen
ernstige verwondigen. Die ondergrond-
sche spoorweg blijkt dus tamelijk onbe
trouwbaar te zjjn.
In Macedonië is het moorden en
branden door Turken aan de orde van
den dag, even als de wraakneming der
Bulgaren, welke niet minder gruwelijk
zijn.
De Bulgaren-benden zijn opstande
lingen van hier en daar. Zij zullen 't
niet tegen de Turksche troepen kunnen
houden, tentij het Bulgaarsche leger
hen te hulp komt, wat te eeniger tijd
wel zal moeten gebeuren.
In het Duitsche leger komen in de
laatste tijden vele gevallen van zelfmoord
voor. Dit heeft de aandacht getrokken
van den Pruisischen minister van oorlog,
die thans bij bijzondere instructie den
officieren en onderofficieren bevolen
heeft goed te letten op de lichamelijke
en geestelijke gezondheid van hun onder
geschikten. De superieuren moeten in
hun optreden „niet week zijn, doch
evenmin overdreven streng, en vooral
niet uit het oog verliezen, dat zij vader
lijk moeten handelen tegenover hun
ondergeschikten en de burgerlijke be
leefdheid in acht nemen, zooals de be
schaving dat eischt.''
De sultan oogst wel de vruchten van
den verwarden toestand, welke in zijn
rijk heerscht. De eene schrik volgt bij
hem de andere; nauwelijks heeft het
Russische eskader gezonden om kracht
bij te zetten aan den eisch tot bestraf
fing van de moordenaars van den Rus-
sischen gezant de Zwarte Zee ver
laten, of de Amerikaansche regeering
komt, wegens het vermoorden van den
Amerikaanschen gezant te Damaskus.
Amerika wil streng onderzoek en ern
stige bestraffing. Wordt daar niet aan
voldaan, dan zullen een paar havens
bezet worden. Voegt men bjj een en
ander nog de onlusten in Macedonië,
dan zal het niemand in de gedachten
komen te beweren, dat de sultan voor
zijn genoegen leeft.
Van gruwelen, die zouden bedreven
zjjn door Turksche soldaten, evenmin
als van het vernielen van eigendom,
wil de regeering iets weten.
Wat zouden wij er aan hebben, vraagt
de Turksche minister in een rondschrij
ven aan de mogendheden, om in eigen
land te plunderen en te vernielen? En
de minister stelt dan ook alleen de op
standelingen aansprakelijk. Als echter
in enkele dagen twaalf Bulgaarsche chris
tendorpen door Turken in vlam gezet
worden en de bewoners op de laag
hartigste wijze worden vermoord, mis
handeld en uitgeschud, dan weet men,
wat van de onschuldbetuigingen te den
ken. Temeer, men weet, dat de Turksche
soldaat, eenmaal los gelaten, een wild
dier geljjk is.
Oostenrijk en Rusland hebben den
sultan verzocht den opstand ten spoe
digste te onderdrukken, waaruit men
zou kunnen opmaken, dat, wanneer het
niet gelukt, zij de handen aan den ploeg
zullen slaan.
Ook in Engeland gaan stemmen op
voor het vrijmaken van Macedonië uit
Turksche macht, vooral Daily News uit
zich in deze tamelijk heftig, maar er
zal, zegt het blad veel te overwinnen
zijnde Engelsche regeering en de ijver
zucht der Christenen in het Oosten.
De toestand tusschen oorlog en vrede
op het Balkan-schiereiland kan natuur
lek niet zoo bljjven. Geeft de Sultan
aan Macedonië zelfbestuur, dan zal het
vrede, bljjft hij weigeren, dan is de
oorlog onvermijdelijk en het zal te be
zien staan of niet anderen in de kwestie
zullen betrokken worden.
Het kon wel zjjn, dat, in verband
met de aanstaande samenkomst van den
keizer van Oostenrijk en den czaar in
deze maatregelen zullen getroffen worden.
Niettegenstaande de Porte beloofd
heeft, en deze belofte herhaald heeft
toen Russische oorlogsschepen in Turk
sche wateren verschenen om de
ambtenaren te ontslaan die door de
Russische en O >stenrijksche consuls te
Uskub beschuldigd zijn van het mis
bruiken van hun ambtelijke bevoegdheid,
meldt de Bulgaarsche agent te Uskub
dat de Porte slechts 9 van de 15 ge
wraakte ambtenaren uit hun ambt ontzet
heeft. De overigen zjjn nog op hun post,
drie hunner zjjn zelfs bevorderd.
Zooals te verwachten was, is van on-
eenigheid gebleken in het Britsche ka
binet. Een der ministers, heeft verklaard
niet eens te zjjn met de fiskale plannen
van Chamberlain.
Volgens Reuter's correspondent te
Aden is 't gebleken, dat de Somali's
hun geweren en patronen grootendeels
uit Frankrijk en Engeland krjjgen. Het
is weer dezelfde Engelsch-Indische fir
ma, met kantoren te Bombay, Maskat
en Londen, die reeds om haar handel
in vuurwapenen in de Perzische Golf
met de Engelsche regeering in botsing is
gekomen. Sedert het begin van den veld
tocht in Somaliland heeft zjj 3,000,000
Lee-Metford-patronen naar Dzjiboeti en
Harrar verscheept, benevens groote hoe-
veelneden geweren. Zaken zjjn zaken.
Maar er zjjn nu Engelsche bladen, die
de firmanten wegens hoogverraad
het leveren van wapenen aan 's konings
vjjanden vervolgd willen hebben.
Onze grillige zomer, waarin koude
en regen den boventoon voerden, begon
zich op 31 Augustus tot beterschap te
zetten. Bijna ongemerkt was de wind
naar Oost geloopen en daarmêe kwam
warmte, zooveel warmte, dat we er haast
verlegen onder werden, want we hadden
ons al een beetje ingericht op doorloopend
guur weer.
Tien graden temperatuur verhooging
in twaalf uren oefent haar invloed uit
op al wat leeft. De mensch wordt lang
zamer in zjjn bewegingen, liefst zou hij
op ongezette tijden het werk willen
laten rusten, maar de drang der nood
zakelijkheid en ook de gewoonte eischen
dit anders.
Als 't weer nog eenige dagen zoo mag
bljjven, kan van den oogst nog veel
terecht komen, hoewel er reeds veel
schade is geleden.
Omtrent het te Baxel gehouden Zio
nisten congres trekt de aandacht het
verslag omtrent den toestand der Is
raëlieten in Nederland. Er wordt mede
gedeeld, dat de Zionistenbond er 8
afdeelingen telt, terwijl 3 in wording
zjjn, samen een totaal van 335 leden
bezit. Dat de beweging in Nederland
niet wortel schiet zegt het rapport
is te danken aan de aangename
verhouding waaronder de Jood in Ne
derland tusschen zijne niet-Joodsche
medeburgers leeft. De Nederlandsche
Jood heeft geen materieele behoefte
aan een Palestjjnsch vaderland.
De grootste der drie schoorsteenen
van de waskaarsenfabriek aan de Ruys-
daelkade te Amsterdam is omgevallen,
reeds eenige dagen was hjj uit 't lood
geraakt.
Van deskundige zijde wordt vermoed
dat door het verlagen van het polderpeil,
eenigen t jjd geleden, de koppen van de
palen en kespels droog hebben gestaan
en verrot zjjn.
Wat de werkzaamheden aan de fabriek
betreft, deze zullen worden voortgezet,
maar in afwachting van de dingen die
komen zullen, niet zoo krachtig als tot
nu toe.
Te Bangert nabij Hoorn is een over
blijfsel van een vroeger klooster ontdekt,
Be'.lehem genaamd, dat daar eenige
eeuwen geleden moet hebben gestaan.
De merkwaardigheid betreft een put,
welks bodem geheel uil teenen is ge
vlochten. Bjj de eerste gravingen, die
gedaan zijn, vond men een paar heng
seis van emmers van bjj zonderen vorm.
Begunstigd door prachtig zomerweder,
is te Hoofddorp de verjaardag van H. M.
de Koningin gevierd. De Koningin Wil-
helmina Vereeniging, had evenals vorige
jaren, veel bedrijvigheid aan den dag
gelegd, om aan deze dag luister bjj te
zetten. Het heerljjke weder is oorzaak
dat ditmaal voor de feestviering weinig
deelname was. De landbouwende bevol
king, reeds lang uitziende naar goed
weder om den nog te veld staande oogst
binnen te halen heeft met alle krachten
hiervan gebruik gemaakt. Er was dan
ook te Hoofddorp den geheelen dag
weinig volk op de been. Des avonds
toog men naar 't Hoofddorp, om uit te
rusten van de vermoeienissen van den
dag en te genieten nog van enkele
feestelijkheden.
Aan de uitgeschreven ringrijderjj, een
spel dat tegenwoordig zeer in de smaak
valt werd door 27 paren deelgenomen.
Ie prijs, Mej. Zeestraten; 2e prijs H.
de Vries, bestaande in luxe artikelen.
Het schoonrjjden, van paarden die
nimmer een prijs gewonnen hadden,
bespannen voor een wagen, werd ge
wonnen le prjjs C. E. Leestemaker al
hier.
De fietsen corso ging door te geringe
deelneming niet door.
Voor de kinderspelen was ruimschoots
deelneming.
De gondelvaart opgeluisterd door mu
ziek en vuurwerk viel zeer in den smaak
der feestvierenden, waarmede dan ook
het feest eindigde.
Ten dienste van den Electrischen
tram AmsterdamHaarlem zullen de
boomen langs den straatweg worden
opgeruimd; één lijn komt langs de
vaart, de andere ter plaatse waar nu
de boomen staan.
De gevraagde vergunning is reeds,
maar met moeite verstrekt.
Dat besluit valt voorzeker zeer te
betreuren, nu juist de laatste jaren de
boomen tot behoorlijke ontwikkeling
kwamen en de weg er aanmerkeljjk
door verbeterde.
Nu zal men in den toch zoo met
houtgewas misdeelden streek een kalen,
onbeschaduwden weg verkrijgen.
Van uit Halfweg is onverwijld een
adres telegraphisch aan den Minister
gericht, met dringend verzoek, dat be
sluit, zoo hetzelve genomen is, niet te
doen uitvoeren, terwijl een uitvoerig t
adres volgtook de Wielrijdersbond en
het Gemeentebestuur van Haarlemmer-
liede c.a. zullen nog pogingen tot behoud
der boomenrij in het werk stellen, opdat
voor het particulier belang van enkelen
het algemeen belang van zoovelen niet
wordt opgeofferd I
Dat de pogingen niet te laat mogen
zjjn en met gunstigdh uitslag worden
bekroond is voorzeker de wensch van
allen die den straatweg passeeren en van
hen die hoewel geen belanghebbenden
de opruiming als een echt vernielings
werk beschouwen.
HAARLEM 4 September 1903.
De openingsvoorstelling, Woensdag,
van het Haarlemsch Tooneel, Directie
de Heer Louis Bouwmeester, was een
succes.
In verband met onze vroegere toe
lichting omtrent de intrige van het
drama Koning Oedipus, behoeven wij
ons alleen tot de uitvoering als zoodanig
te bepalen.
Onze eerste Nederlandsche acteur heeft
zich, zooals we dit van hem gewoon
zjjn, als artist doen kennen. Zjjn be
grijpen van toestanden, zijn zeggens
kracht, zjjn mooie grime en klassieke
poses, brengen telkens den toeschouwers
in verrukking en geven een hoog denk
beeld van zjjn artistiek kunnen.
Indrukwekkend was de vervloekings
scene in het eerste bedrjjf. De drama
tische kracht, gelegd in dit treffende
tooneel, was overweldigend.
Met steeds stijgende zekerheid ziet
men in het tweede bedrjjf de waarheid
komen in de lang geleden plaats gehad
hebbende feiten, tot het verkeeren tus
schen hopen en vreezen.
Het derde bedrjjf, waarin de waarheid
der godspraak tot klaarheid kwam in
al haar verschrikkingen geeft tot groote
emotie aanleiding. Zou dit bedrjjf niet
wat ingekort kunnen? Als een vreeseljjk
beeld van menscheljjke ellende bleef dit
den toeschouwer wel wat lang achter
volgen.
Met het tooneel decoratief kan men
het hier natuurlijk niet te nauw nemen;
men heeft gedaan wat men kon.
Nu zou men kunnen meenen, dat aan
de ondergeschikte rollen hooger eischen
moesten gesteld, men vergete niet dat
men hier met een première te doen
hadden.
Orkest en Koren werden fraai ge
speeld en gezongen, doch de laatste met
weinig of geen actie. Zjj stelden toch
voor burgers van Thebe?
Aan den Heer Robert komt grooten
dank toe voor de meer dan gewone
toewjjding door hem aan het muzikale
gedeelte van het werk besteed.
Het publiek was bjjzonder enthousiast.
Na afloop werden kransen en bloemen
aangeboden.
Het Comité bood den Heer Bouwmees
ter bjj monde van den Heer Th. de
Bock een herinneringsmedaille aan en
ook de Heer Robert ontving dergeljjke
medaille.
De Schouwburg was goed bezet.
Van de warmte hebben ook de Schouw
burg bezoekers Dinsdagavond kunnen
genieten en was 't niet om Bouwmeester
geweest, menigeen zou weggebleven zijn.
Maar zjjn machtige kunst te genieten
is een opoffering waard. Twee personen
moesten uit de zaal weggedragen wor
den, juist in de bloedige scene. Als
Bouwmeester dit op zijn geweten heeft,
is 't een knap stuk. Er behoort wat
toe om ons, koudbloedige noordlanders
in beweging te krjjgen, de belangstelling
om te zetten in geestdrift, doch dit is
bjj de opvoering van Oedipus werkelijk
zoover gekomen.
Het stuk zelf hehben we te plaatsen
in de ljjst van den tjjd waarin het ge
schreven werd, ongeveer 2500 jaar
geleden. Als kind van zjjn tjjd en onder
den indruk van het volksgeloof, bestaat
voor den dichter ook 't noodlot; dit
noodlot te ontgaan vermocht men niet.
Zoo was Oedipus al bjj zjjn geboorte
tot het ergste voorbeschikt. Ondanks
zjjn streven tot het goede, duideljjk uit
zijn vlucht van het hof zjjner pleeg
ouders en zjjn pogen om zjjnThebaan-
sche onderdanen van de pest te verlossen,
doet hjj juist anders dan hjj wil; zjjn
noodlot achtervolgt hem en bewerkt
zjjn ondergang.
Sophocles weet dit alles te zeggen op
een wjjze zóó kiesch, dat niemand be
zwaar maakt het geheele stuk met be
langstelling te volgen. Het „vieze", het
„walgeljjke" gaat voorbjj als een scha
duw, het diepe medeljjden met den
mensch, die onder zulke omstandigheden
ten onder gaat houdt den boventoon.
Laten onze tegenwoordige dramaturgen
hem dit eens nadoen.
Onze Schouwburg is niet ingericht
als zomertheater.
Men vergete niet dat het ventilatie-
vraagstuk lang niet opgelost is. Venti-
leeren zonder tocht schjjnt nog niet
mogeljjk, thans wil men er komen met
electrische luchtverversching. Of 't gaan
zal?
Elektrische verlichting zou al veel
helpen; het is niet warm en verbruikt
geen lucht. Wie zou echter de kosten
betalen, nu de liefhebbers van het too
neel toch al klagen over de duurte van
schouwburg bezoek; zóóveel voor de
plaats, voor plaatsbespreking en dan nog
minstens een dubbeltje voor het program
ma, niets omtrent de voorstelling bevat
tende dan de eenvoudige rolverdeeling.
Enfin, het publiek is er nu aan gewend.
We hebben bjj van Lier het eerst pro
gramma's betaald. Vroeger waren ze
gratis.
We hebben 't gedaan met ons kleine
tooneel, we hebben niet grooter en zou
den ook niet weten, waar meer ruimte
vandaan zou moeten komen, maar grooter
tooneel eischt grooter zaal en wie zorgt
dan voor grooter publiek?
