HAARLEMSCH
Eerste Blad.
No. 94.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Vijfentwintigste Jaargang.
144.
van WOENSDAG 25 November 1903.
Nieuwsberichten.
TELEPHOONNUMMER
TELEPHONISCHE VERBINDIN8
met AMSTERDAM.
ABONNEMENTSPRIJS
P«r drie maanden ....ƒ- |25.
franco p. post —,40.
Afzonderlijke nommers 3 centen per etnk
Prijs per Advertentie van 1—5 regels I 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond
Advertentiën worden aangenomen tol DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Ttcetde Kamer. Aan de orde kwam
Vrijdag, Grensregeling Rotterdam-Hilli-
gersberg, dat na eenige discussie werd
aangenomen en evenzoo Grensregeling
Schoterland, Weststellingwerf en Oost
stellingwerf, Droogmaking van plassen
onder Reeuwijk en Sluipwijk (subsi-
dieering), aanleg Spoorweg Middelburg
Domburg en uitbreiding Station Haar
lem.
Vervolgens werden de algemeene be
schouwingen over de Indische begrooting
voortgezet.
De Heer Male fijt bespreekt voorname
lijk de finantieele kwestie. Over de laat
ste tien jaren is er een tekort van 77
millioen, maar vindt den toestand zoo
onrustbarend niet, in aanmerking geno
men den Atjeh oorlog, den tegenslag
van de Solowerken, den achteruitgang
van de koffiekultuur, den nood in Sema-
rang en dan staat daartegenover de aan
leg van spoorwegen of andere publieke
werken. Er moet echter gestreefd wor
den naar het verdwijnen van het tekort,
maat dit kan niet opeens. Dat de draag
kracht der bevolking achteruit gaat,
geeft meer zorg; het eerste tot verbe
tering is door den Min. verricht, volgens
een nieuw stelsel.
Spreker vindt niet veel verschil tus-
schen een renteloos voorschot en een
leening. Het eerste neme men aan, maar
dan als buitengewoon. Een sluitpost is
het echter niet, hij verschilt hierin met
den Heer Roëll.
De Heer verhey zocht in niet geringe
mate de schuld b(j het Indisch Bestuur.
Mèt den minister heeft spreker ver
trouwen in de draagkracht van Indië,
mits men zorge voor de verhooging van
de draagkracht der bevolking en voor
de ontwikkeling van nog onontgonnen
terreinen.
Tevens moeten alle niet strikt nood
zakelijke uitgaven worden vermeden en
dit punt is in de begrooting reeds toe
gepast, maar er zal nog meer losgelaten
dienen te worden. De kosten van de
verdediging tegen een buitenlandschen
vjjand behooren, althans voor een groot
deel, door het moederland te worden
gedragen, misschien wel geheel. Meer
dan een voorschot trekt Spreker aan het
denkbeeld van den Heer Pgnacker Hor-
d(jk, het sluiten van een leening door
Indië voor de werken van productieven
aard (die -rente en aflossing kunnen
dekken) en tevens voor de andere wer
ken waarvan de kosten voor rente en
aflossing door de Nederlandsche schat
kist zouden kunnen worden gedragen.
Nog waren de Heeren van der Zwaag
en Van Kol aan het woord. De laatste
zegt, geen aannemelijk geneesmiddel
tegen de kwaal vernomen te hebben.
Als wij in de werkelijke behoefte wilden
voorzien, moest er 150 millioen geleend.
Thans wil men millioenen beschikbaar
stellen zonder ze te kunnen gebruiken;
men is er onbekwaam toe. Spreker acht
noodig voor de te nemen maatregelen,
ten behoeve van den inlander om diens
weerstandsvermogen te verhoogen, voor
de verbetering van de politie, verbete
ring van de rechtspraak, voordedessa-
hoolden, voor de inlandsche ambtenaren,
geneeskundige hulp, volksonderwijs,
landbouw, visscherij, de cultuurverbete
ring, de heerediensten, de inlandsche
industrie, te zamen aan blijvende
uitgaven 14.7 millioen. Dan voor irri-
gatiewerken (15 afdeelingen op Java),
drinkwaterleidingen, bestrijding van het
pauperisme, emigratie naar de buiten
bezittingen, te zamen voor de maat
regelen a 34 milliven voor zaken waar
voor men niet mag leenen. Wijders voor
de rentegevende irrigation, tramlijnen,
spoorwegen, gou vernemen ts-onderne-
mingen, aankoop van particuliere lande
rijen, alle zaken waarvoor men wél mag
leenen, te zamen 150 millioen, die ruim
schoots rentabel zullen zijn.
De eenige weg om al dat geld te
verkrijgen zou een beroep op het moeder
land zijn, doch die weg is afgesloten:
het zou tot de ruïne van Nederland
zelf leiden. Dus rest ons niets volgens
de heer Van Kol dan een gedeelte van
ons koloniaal bezit te verkoopen, om
met de opbrengst de rest dat zou
dan zijn Java, Sumatra, Banka, Billiton,
Bali en Lombok te helpen.
De Heer van Raalte zegt, dat niet
speciaal is aangegeven voor welke uit
gaven het voorschot is bestemd.
Keizer Wilhelm heeft v. Einem, den
minister van oorlog, graaf Schlieffen,
chef van den generalen staf, en generaal
Hülsen-Haseler bij zich ontvangen. Men
brengt deze audiënties, in welingelichte
kringen, in verband met de invoering
van doortastende maatregelen, om een
einde te maken aan toestanden als bij
het proces tegen luitenant Bilse aan den
dag zijn gekomen. De onzedelijke levens
wandel, het schulden maken en de zeer
slappe dienst van de officieren te For-
bach moeten ter hoogste plaatse een
zeer pijnlijken indruk gemaakt hebben.
Intusschen wordt gemeld dat generaal
Stötzer het garnizoen te Forbach gron
dig geïnspecteerd heeft. Zoo iets was te
verwachten na het proces, en het be
hoeft dan ook geen verwondering te
wekken dat alles in orde bleek. Men
gelooft dat het geheele bataljon van den
trein naar Montigny bij Metz zal over
geplaatst en te Forbach zal vervangen
worden door het 33ste rijdende artillerie.
Het vonnis heeft middelerwiil rechts
kracht gekregen en luitenant Bilse zal
zijn straf uitzitten in de gevangenis te
Metz. De veroordeelde is echter van plan,
een verzoekschrift in te dienen, om zijn
heenzending uit den dienst veranderd te
krijgen in vrijwillig ontslag, zoodat hij
recht op pensioen wegens lichamelijke
ongeschiktheid zou behouden.
Het naar de oorzaken van den brand
in een postwagen op den spoorweg naar
Nikolajtf ingestelde onderzoek heeft aan
't licht gebracht, dat de wagen in brand
is gestoken nadat drie pakketten bank
biljetten, ter gezamenlijke waarde van
7,400,000 roebel, waren verdonkere
maand. Een der pakketten was bestemd
voor het ministerie van financiën en twee
voor de Rijksbank.
Het Italiaansche koningspaar heeft
het te Londen goed getroffen met het
weer, waardoor het programma, ont
vangst door het Engelsche hot, ritten
door de stad, aanbieding van adressen,
bijwoning van een plechtige zitting der
Poorterij met maaltijd enz. geregeld kon
afloopen.
Chamberlain zet zijn veldtocht voor
beschermende rechten voort. Aardig, dat
h(j nu aan zgn staf heeft toegevoegd
professor Hewins, hoofd van de Londen-
sche Staathuishoudkundige School en
hoogleeraar in de staathuishoudkunde
en de statistiek aan King's College, die
op uitnoodiging van Chamberlain zijn
genoemde betrekkingen heeft neergelegd.
Het klinkt vreemd, dat Chamberlain
voor zgn plan geld, veel geld nood'g
heeft; men krijgt dan zoo'tdenkbeeld,
dat er een luchtje aan is als men zoo
erg zijn kracht zoekt in den mammon.
Pinnow, de man die jaren lang de
trouwe kamerdienaar van prins Bismarck
is geweest, is Donderdag in een Ber-
lijnsch ziekenhuis op 53-jarigen leeftijd
aan kanker gestorven. De laatste dienst
dien Pinnow aan zijn meester bewees,
was dat hij hem de oogen toedrukte.
Toen het huishouden op Friedrichsruh
ontbonden werd, kreeg Pinnow een
baantje als portier in het paleis Bellevue.
Reeds eenigen tijd doet zich te Am
sterdam een nijpend gebrek gevoelen aan
2 ys-centsstukken, die hoe langer hoe
meer gebruikt worden voor de munt
gasmeters, perronkaartjes en diverse
automaten. Eens zelfs zag men in de
Lazarussteeg, waar een klachten- en
bestelkantoor der gasfabriek gevestigd
is, een groote file van menschen staan,
queue makend voor het inwisselen van
2y,-centsstukken.
Van gemeentewege wordt thans in
dit gebrek voorzien. Iedere conducteur,
die des morgens zijn bepaald aantal
2 -centsstukken ontvangt als wisselgeld,
krijgt dat tegenwoordig uitbetaald in
nieuwe muntstukken, zoodat het in
omloop zijnde aantal dagelijks vergroot
wordt. De munten zgn van dit jaar.
Uit den raad van Hindeloopen meldt
de Leeuw. Ct.
Op eene vraag van den burgemeester
of men bij de nachtwacht het gebruik
van den ratel wil bestendigen, antwoordt
de heer Van der Kooi dat hem de wacht
zonder ratel niets waard is. Zijne mede
leden zijn allen van hetzelfde gevoelen
en zoo zal Hindeloopen dus bljjven be-
hooren tot de ratelende gemeenten.
In „De Christelijke Onderwijzer", het
orgaan van de Unie van Chr. Onder
wijzers, komt de volgende advertentie
voor;
„Wie kan een chr. onderwijzer, die
zich in het vasten wil trainen, ten einde
eenig geld te kunnen besparen voor zijn
pensioen, aan een boek helpen, getiteld
ïGids of leefregelen voor den vaster"".
De Post deelt mede dat nog volstrekt
niet besloten is tot een verblijf van den
Keizer in het Zuiden, gedurende den
winter. Alleen hebben de dokters den
Keizer den raad gegeven, zich nog te
ontzien en in den ruwsten tijd van den
Duitschen winter, de maanden Januari
en Februari, een zachter klimaat op te
zoeken. Voor dien tijd zal de wond van
de operatie ook stellig genezen zijn.
Omtrent den storm van Zaterdag ko
men de volgende berichten in:
De treinenloop op de lijn Amsterdam
Gouda ondervond belangrijke vertraging,
doordat tusschen Gouda en Nieuwerkerk
eenige telegraafpalen waren omverge-
i| waaid, die de spoorbaan versperden. De
trein naar Brussel kwam 1 uur 20 minu
ten alhier te laat binnen en de trein
87, van Amsterdam naar Vlissingen,
kwam een uur over zgn tgd alhier aan.
De storm uit het Westen dreef Za
terdagmiddag en avond het water ge
ducht op in de rivier en de havens te
Rotterdam, zoodat te ruim 5Vs uur, bij
hoog water, het water bgna overal in
de havens met den kadekant gelgk stond.
Op de Noordblaak stond het zelfs tot
aan de boomen, en als gewoonlijk waren
weder vele kelderverdiepingen onderge-
loopen in het Hang, op den Visschersdgk
en den Steiger.
De pijlschaal op de Vlasmarkt wees
bij hoog water een stand aan van 2,68
meter boven R.P.
De Oude Plantage liep onder water.
Hier en daar werd aan huizen en boo
men eenige schade aangericht. Het stoom
schip Polurian sloeg los van zgne lig
plaats aan boei 16. Eenige sleepbootjes
schoten toe om het stoomschip weder op
de ligplaats te helpen brengen.
Het binnenwater kreeg door regen en
wind mede een bedenkelijke hoogte, voor
al op de Coolsingel, waar het een eind
op den wal stond. Door den hoogen
waterstand buiten kon van spuien geen
sprake zijn.
Wegens hoogen en wassenden water
stand werden te Zwolle de keersluizen
in de Willemsvaart Zaterdagnamiddag
gesloten, zoodat de vaart gestremd is.
Door den krachtigen Noordwesten
storm is de haven te Bergen op Zoom
totaal ondergeloopen.
Des avonds om half zes heeft het te
Nijmegen, bg vliegenden storm, gedu
rende ongeveer tien minuten zwaar ge
onweerd.
Laugs de Amsferdamsche Vaart zijn
eenige telefoonpalen omgewaaird.
Op de wagenweg heeft een boom het
moeten opgeven.
Van een der in aanbouw zijnde huizen
aan de Koninginneweg is een bovenge
deelte van een zijmuur omgewaaid.
Het zeewater is de Eem binnenge-
loopen, de polders zgn onder water gezet.
Zondag rees de Zuiderzee bij Edam
twee meter boven A.P.
Te Kampen stond de IJsel een paar
meters over de IJselkade, het Kamper
eiland staat bijna geheel blank.
Te Almelo werden op onderscheidene
punten telephoondraden afgebroken,
(waardoor het communicaal verkeer
eenige vertraging ondervond) boomen
ontworteld, ruiten verbrgzeld, daken
gehavend, schoorsteenpijpen vernield.
De dekplanken van eenige in de haven
liggende schepen werden honderden me
ters weggeslingerd.
Het eiland Marken en een groot deel
van Urk is overstroomd.
Een windhoos heeft Zaterdagmiddag
in en om Sneek groote schade bezorgd.
Een watermolen werd opgenomen en
een meter of tien verder over een sloot
geworpentallooze schoorsteenen kwa
men naar beneden, molens begonnen
door te draaien, spiegelruiten werden
tot gruis geslagen en wat natuurlijk
niet in gebreke bleef: duizenden dak
pannen deserteerden.