HAARLEMS CH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN enz.
No. 94.
Uitgave van DE ERVEN LOOSJES, Gedempte Oudegracht 88. Zesentwintigste Jaargang.
14-4
144.
van ZATERDAG 26 November 1904.
TE HAARLEM
Zondag 27 Nov. 1904.
N ieuwsberichten.
TELEPHOONNÜMMEK
Intercommunaal Telephoonnummer
ABONNEMENTSPRIJS
Per drie
Afzonderlijke
maanden,25.
B franco p. post ,40.
nommers 8 centen per stuk
Prijs per Advertentie van 1—5 regels i 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertmtien worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG de» middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Bglise Wallonne.
9J4 heures, Ecole du Dimanche.
In „Volksbelang" Jansweg 40.
IOVj heures, Mr. Revoir.
Pasteur a Brescia (Italië).
Gereformeerde Kerk.
Ged Oudegracht.)
Voorm. 10 ure, Dr. Honig.
Hoogleeraar aan de Theol. School
te Kampen,
's Avonds 5Vs ure, Dr. Honig.
Eben-Haëzer Kerk.
(Klein Heiligland)
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben.
's Avonds 5Vj me, Ds. Tibben.
Woensdag.
's Avonds 8 ure, Ds. Ringnalda.
Vereenigde dienBt.
Christelijk Geref. Gemeente.
Zuiderstraat
Voorm. 10 ure, Ds. v. d. Vegt,
's Avonds 51/s nre, Ds. v. d. Vegt.
Donderdag
's Avonds 7Vj ure, Ds. v. d. Vegt.
Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Poolman.
Nam. 1 ure, Zondagsschool.
In de kerk.
's Avonds 6Vs ure, Dr. van Bakel.
Met medewerking van het Zangkoor.
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Dr. Elhorst.
's Avonds 6 ure, Ds. de Vries.
Bemonstrantsch Geref. Kerk.
Voorm. 10 ure, Dr. Haentjens.
Met medewerking van het Zangkoor.
Donderdag.
Nam. 1 ure, Huwelijksinzegening.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Ds. Barth.
Pred. te Amsterdam.
Gemeente van Gedoopte Christenen.
Lokaal Schachelstraat 6.
Voorm. 10 ure, de Heer Panjer.
Prediking.
'8 Midd. 12 ure, Zondagschool,
's Avonds 6 ure, Avondmaal.
Dinsdag.
's Avonds 8 ure, Gemeentevergadering.
Z. D. Baptisten.
{Parklaan 17.)
Sabbat (Vrijdag) 's avonds 8 nre,
Bespreking van de Profetiën.
Sabbat (Zaterd.) vm. 10 ure, Prediking.
Sabbat (Zaterdag) Nam. 3 ure, Sabbat-
school. Onderl. Bjjbelbespreking.
Afdeeling Haarlem van het
Nederlandsch Luth. Genootschap
voor In- en Uitwendige Zending.
Zondagsschool ten 1 ure in de Open
bare school C, Leidsche Vaart.
BUITENGEMEENTEN.
Waar nleta andara vermald wordt, wordt da
Nod. Hervormde Kerk bedoeld.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, Ds. Gerth van Wijk-
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, Ds. Boon.
Doopsbediening.
Evans. Euthereche Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Lorna».
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Sepp.
Y mui den.
Godsdienstoefening van wege den
Ned. Protestantenbond, Hotel No. 1.
's Avonds 6i/a ure, Ds. van Kleef.
Evang. Luth. Pred. te Leiden.
Bloemendaal.
Voorm. 10 ure, Ds. van Leeuwen.
's Avonds 6Vs ure, Ds. van Leeuwen.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, Dr. Jonker.
Woensdag
's Avonds 7 nre, Dr. Jonker.
Htllegom.
Voorm. 9% ure, Ds. Meerburg,
Nam. 2 ure, Ds. Meerburg.
Houtrijk en Polanen,
Voorm. 10 nre, Ds. Barbas.
Pred. te Haarlem.
Santpoort.
Voorm. 10 ure, Ds. Kutsch Lojenga.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, Ds. Baljon.
Velsen.
Niet ingekomen.
Velseroord.
Niet ingekomen.
Zandvoort.
Voorm 10 nre, Ds. Posthumus Meyes.
'sAv. 6i/s ure, Ds. Posthumus Meijes.
Voordrachten in Teylers Stichting.
Bjj het binnentreden van Teylers mooie
gehoorzaal ter gelegenheid van de voor
dracht van Woensdagavond, trok al da
delijk de aandacht de groote verandering
en verbetering van de verlichting der
zaal. Werd toch tot heden het electrisch
licht, in hoofdzaak booglicht, in Teylers
laboratorium zelf voortgebracht, thans
voor het eerst was in de zaal een ge
heel nieuwe installatie aangebracht en
de elektrische stroom geleverd door de
gemeentelijke lichtfabrieken.
Hiertoe zjjn twee matvergulde kronen
aangebracht van schoonen vorm, in stijl
overeenkomende met die van de monu
mentale zaal, en dragende matglazen
gloeilampjes, zóó, dat de vloed van licht,
toch het oog aangenaam aandoet. De
kronen zijn geleverd door de firma W. J.
Stokvis te Arnhem, de installatie had
plaats door de firma Siemens en
Halsken te 's Gravenhage, filiaal de
Heer J. P. C. v. Gurtzgen alhier, onder
toezicht van onze Haarlemsche Centrale.
De eerste voordracht in dit Seizoen
had plaats door Prof. E. Dubois.
Naar aanleiding van een voorwerp,
voorkomende in Teylers Paleontologische
verzameling, een kies van een rinoceros,
vertelde Spreker van een reisje in Lim
burg waar in de nabijheid van Venlo
een dertig meter hooge heuvel wordt
aangetroffen, welk uit een geologisch
oogpunt zeer merkwaardig is. Uit
grondboringen is gebleken, dat de heu
vel bevat resp. een zand- en een grintlaag,
waaronder een kleilaag die zich verre
uitstrekt. In het grint komen groote
steenen voor, zij zjjn afkomstig uit
Scandinavië, door langzaam dalende ijs
velden, gletschers, naar deze streken
gevoerd.
In die lagen worden gevonden over
blijfselen van dieren en fossiele planten,
welke wijzen op een warm klimaat,
enkele zulke planten groeien nog nabij de
vindplaatsen der fossielen, terwijl nog
sommige overgebleven overblijfsels van
dieren afkomstig zjjn van uitgestorven
diersoorten.
Spreker vertoonde een afbeelding van
de dieren waarvan overblijfsels voor
handen zjjn, als den neushoorn, het
paard, een hertachtig dier met breedge-
takt gewei, en het nijlpaard, welk laatste,
thans in Afrika, vroeger ook in Engeland,
Frankrjjk en Duitschland voorkwam.
Sprekende over verschillende fossiele
overblijfsels van dieren verklaarde spre
ker hoe het mogelijk is uit één enkel
gegeven soms te kunnen besluiten tot
alles wat het dier betreft, iets waartoe
veel ondervinding en scherpzinnigheid
vereischt wordt.
Toen kwam Spreker terug op de
bovengenoemde kleilaag. In het begin
is de richting ervan horizontaal, doch
uit verschillende boringen is gebleken
dat zij op een zeker punt van Noord
tot Zuid daalt, hieraan toe te schrjjven,
dat buiten ons land een opheffing heeft
plaats gehad.
Met een enkel woord werd nog ge
sproken van de aardplooiing, waaraan
de gebergten hun ontstaan danken, welke
plooiing wordt toegeschreven aan een
inkrimping van den aardbol, waardoor
de aardschors te ruim werd.
In Engeland heeft men in bezinksels
overblijfsels gevonden, die overeenkomen
met die van den Rijn, wat het vermoeden
bevestigt, dat er tusschen Engeland en
ons land in den voortjjd een groot conti
nent bestond, waardoor de Rjjn stroomde.
Uit dit feit blijkt dat het vaste land
tal van veranderingen heeft ondergaan,
waardoor nieuwe continenten ontstonden
(of ook te niet gingen).
De driehoekige vorm der werelddeelen
alsook de yeelhoekige vorm van enkele
oceanen geven aan op welke wjjze de
continenten ontstaan.
Na hier nog eens gewezen te hebben
te hebben op de vorming der gebergten
door plooiing van de aardschors en op
gemerkt te hebben, dat naast de kleine
gebergten een diepte bestaat, door inzin
king gevormd, werden eenige mooi
scherpe lichtbeelden vertoond, betrek
king hebbende op verschillende aardia-
gen, terwijl tevens een goed beeld
gegeven werd ter verduidelijking van
de plooimethode.
Ten slotte beantwoordde Spreker de
vraag: Waaruit bestaat de aarde? Een
paar theoriën in deze werden uiteengezet.
Het aannemen van een vasten vorm
lachte Spreker niet toe; het zou eene
verdikking aan den evenaar en meerder
afplatting aan de polen ten gevolge
gehad hebben.
Uit de omstandigheid dat met eiken
hónderd meter diepte in de aardschors
de temperatuur een graadstijgt en nadere
chemische uitkomsten mag men tot het
besluit komen, dat het binnenste van
den aardbol gasvormig is, maar door de
enorme drukking van alle zjjden, over
gegaan in een taaie massa.
In strijd met het lang bestaan heb
bend gevoelen, deelde Spreker mede,
dat de vulkanen al een zeer onderge
schikt aandeel hebben bij de vorming
der aarde.
In het kort werd nog gewezen op de
tegenwoordig gangbare theorie betref
fende het ontstaan van vulkanen en
omtrent aardbevingen die kunnen zjjn
van vulkanischen aard, maar ook soms
te danken zijn aan uitgebreide verplaat
singen in den bodem. Heeft zoo'n ver
plaatsing plaats in zee, dat ontstaat een
vloedgolf.
Het besprokene werd door verschil
lende afbeeldingen opgehelderd en werd
met veel aandacht gevolgd.
Tweede Kamer. Dinsdag kwam ,de
Indische begrooting in behandeling.
Bjj de algemeene beraadslagingen
bleek verschil van meening te bestaan
over den financieelen toestand der bevol
king, die óf te mooi, óf te ongunstig
werd voorgesteld.
De hulp aan Indië te verleenen,
wat een nationale plicht mag genoemd
worden, omdat de Indische overschotten
van vroeger ten bate van Nederland
aangewend zjjn werd door den Heer
van Kol onvoldoende en schriel genoemd
een druppel in de zee. Doch ook van
andere zijde was men ongeveer van die
meening. Een weinig verbetering, maar
verhooging van het economisch peil der
bevolking wordt er niet door bereikt.
Opnieuw was weer groot verschil in
opvatting te bemerken omtrent de aan
leiding tot de hulp aan de bevolking.
Terwijl de Heer Van Kol deze toeschrijft
aan uitbuiterjj der liberale bourgeoisie,
geeft de Heer Cremer een beeld van
den toestand in Indië; een bevolking
die in goede tijden niet weet van sparen,
gevoegd bij slechte oogsten in 1900 en
1901, daar schuilt de oorzaak.
Voorhands moet men pogen, de mid
delen te stijven, en op de uitgaven te
bekrimpen. Ook daarmede kan nog heel
wat worden bereikt. Uit het boschwezen
is meer te trekken; van de spoorwegen
kan meer worden er wacht, indien de
tarieven, die op slechte suikerprijzen
zjjn gebaseerd, weder herzien worden.
Ook uit de opbrengst der in- en uit
voerrechten kan meer wordeD gebeurd,
dan de regeering berekent. Komt wel
alles binnen, wat in de kas behoort te
vloeien
Van hooger uitvoerrechten op cultuur
producten is de heer Cremer geen voor
stander.
Woensdag voortzetting. Van de ver
schillende sprekers was vooral de Heer
V