de beiaamde betooging voor het winter paleis te ontgaan. k Het verzoekschrift dat de arbeiders dien dag aan het Winterpaleis hadden willen a'geven, bevatte eensdeels ei>ehen, waarvan men verwachtte, dat ze onmid dellijk toegestaan zouden worden, en andere die men mettertijd wil le inge willigd zien. Die eischen zijn in hoofd zaak de volgende: gelijkheid van allen voor de wet; persoonlijke vrijheid; vrijheid vari godsdienstige overtuiging; onverwijlde begenadiging van alle poli tieke misdadigers; vryheid van drukpers; onmiddellijke staking van den oorlog. Eindelijk wil men dat alle bestellingen voor de marine in Rusland zelf geplaatst worden Het program bevat dus meer eischen van algemeene politieke dan van oeconomische strekking. Tot het indienen van deze eischen was besloten in een vergadering van de elf afdeelingen van den arbeidersbond, en 50,000 werklui hadden er hun naam onder gezet. Priester Gapm, de leider van de arbeiders, had aan den Keizer den vol genden brief gericht: Sire, geloof niet dat de ministers u de volle waarheid over den toestand hebben gezegd. Het geheele volk vertrouwt op u en heeft besloten morgenmiddag om twee uur voor het Winterpaleis te verschijnen, om u zijn n«od te klagen. Wanneer gij, wankelmoedig, niet voor het volk ver schijnt, dan verbreekt gy den zedelijken band tusschen u en het volk. Het ver trouwen in u zal verdwijnen, daar dan onschuldig bloed tosschen u en het volk zal stroomen. Verschijn morgen voor uw volk, neem ons adres van hulde in ont vangst, met moedigen geest. Ik, als vertegenwoordiger vaD de arbeiders, en mijne dappere medearbeiders waar borgen de ontastbaarheid van uwen persoon. Tegen tien uur vanochtend togen ongeveer 15,000 arbeiders stadwaarts. Zij werder echter een uur later door twee sotnieën kozakken, die de straatweg in vijf gelederen afsloten, tegengehouden. De kozakken losten drie losse salvo's op de menigte, waarna een gedeelte van de arbeiders het ijs van de Newa op vluchtte. De overigen bleven staan. De commandant van de kozakken verlangde versterking en beval zijn manschappen de karabynen met scherp te laden. Na eenige losse schoten, gebruikten de kozakken hun nagaiken (zwepen). De elkander opvolgende telegrammen luidden Dearbeiders uit de Wassiljefski Ostrofwyk die naar de Nikolaasbrug togen, werden bij deze door lanciers en kozakken ontvangen. De arbeiders maan den de soldaten aan, om niet te schieten Eenige soldaten lieten daarop hun gewe ren zakken. Daarna drongen de lanciers en de kozakken de menigte met blanke wapens terug. De menigte schreeuwde luid. Enkelen zyn gewond. De arbeidersmenigle die uit den Alex- andertuin by de Admiraliteit naar het plein van het Winterpaleis wilde trekken werd door troepen gestuit. Achter den „Moskouschen slagboom" namen dear beiders bezit van de magazynen van de Kroon. Op het paleis plein verscheen de priester Georgi Gapon met twee andere geestelijken. De menigte, komende van het Was siljefski eiland, is door de troepen tegen gehouden. Op uitnoodiging van de leiders van de betoogers legde de infanterie de wapens neer, maar de ruiterij dreef de menigte met sabelhouwen terug. Tal van gekwetsten. De toegangen tot het paleis zyn afgezet. De wanordelijkheden nemen toe. De betoogingen worden dreigend De solda ten hebben geschoten. Er zyn dooden en gekwetsten. De pope Gapon is i n hechtenis genomen. Er zijn 80 manifestanten gedood of gewond. De leiders van de betooging wekken de menigte op, naar het paleis te snellen om er te sterven. Van de Lihini brug is de menigte ar beiders weggetrokken om zich by de Sampsonjebrug met de daar samenge schoolde arbeiders te vereenigen. In de nabijheid van de derde Russi-che arbei dersclub wordt een opwekking voorge lezen om van middag om 2 uur by het Winterpaleis te zyn. Het voorstel om zich kalm te houden, werd met hoera ontvangen. Hierna passeerden de arbei ders de Sampsonjebrug in de richting van de Troitski brug, om op het Paleis- plein te komen. De troepen verhinderde de menigte niet. Aan den Petersburgsche kant worden 4000 werklieden door lan ciers in tweeën gedeeld. Het meerendeel van de arbeiders trok verder. Het afge sneden kleinere deel groeide snel in aan tal en trok het eerste deel kalm na; toen zij de Troitski brug bereikten, stuitten zij op de infanterie en lanciers. De muziek speelde by het oprukken. De menigte bleef besluiteloos staan. De ruiters wier pen zich met de blanke sabel op de onge veer 9000 menscheo tellende menigte en dreef hen terug. Hierby werden ver scheidene personen gewond. Daarna snelden de teruggeja igden de naburige straten in, vervolgd door de cavalerie. Nu drong de menigte naar de Troitski- brug waar de ruiterij haar eveneens met de blanke sabel ontving. De toestand wordt hoe langer hoe ernstiger. De troepen schoten. Er vielen 150 dooden en gewonden. Om half drie zijn weer 30 menschen gekwetst door de charges van He kozakken. Op de Troitski-brug schieten de troepen ook. Vijf burries worden meegevoerd. Het paleis wordt vrij gemaakt. De troepen zetten de betoogers na. De pope Gapon is gekwetst. Een superintendent van de politie en een kozak zijn gedood, een officier is gekwetst. Vanmiddag om twee uur trok een menigte van vele duizenden naar het plein voor het Winterpaleis waar by de botsingen met de troepen ongeveer 150 dooden zijn gevallen en vele gewonden. In de wyk Wassiljelsky Ostrof worden barrikaden gebouwd. De telegraaflijnen worden vernield. De arbeiders wapenen zich met sabels en gereedschappen. Het volk begint een gewapenden tegenstand te bieden en spant yzeren draden over de breedte der straten op het eiland Wassiljefski Osirof, ten einde de charges der ruiterij te verhinderen. Het werpt de telegraafpalen omver. Een schrikkelijk schouwspel was het, toen de gekwetsten en de afschuwelijk verminkte dooden over Newsky Prospect werden weggebracht. Er waren vrouwen en kinderen bij. Dij bet invallen van de duisternis verminderde de menigte in hetcentium van de stad. Cavalerie en infanterie bivakkeeren op het Plein voor het Winterpaleis. Sterke afdeelingen ruiterij houden patrouilles door de straten. Tegen vier uur hebben de troepen in Wassiljefski Ostrof driemaal gescho ten op een gebarricadeerd gedeelte, wat verwarring veroorzaakte, maar de me nigte niet uiteen dreef. Op andere punten van de stad geen groote samenscholingen. Het laatste te Londen uit Petersburg ontvangen telegram is Zondagavond te 7 uur 18 van daar verzonden. Toen heetten de toestanden in de stad erger dan ooit. De werkstakers, oproerlingen geworden, zouden barricades hebben opgeworpen op de voornaamste punten der stad en er zouden talryke bloedige botsingen hebben plaats gebad. De. niet overgeloopen, troepen zouden met scherp hebben geschoten en vele menschen hebben gedood of gekwetst mannen, vrouwen en kinderen. Het cijfer der slachtoffers was natuurlijk niet op te geven. Ambtelijk wordt uit Petersburg mee gedeeld Gedurende de zegening van de wateren van de Newa in tegenwoordig heid van den Keizer is er, toen het gewone saluut begon, een ongeluk ge beurd. Een kanon der batterijen, die nabij de Beurs stonden, vuurde scherp in plaats van met los kruit De projec tielen troffen het houtwerk bij den tuin op de kade tegenover het Winterpaleis, waar verder de ruiten in vier vensters werden verbrijzeld. Een agent, belioo- rende tot de politie der stad St. Peters burg, is gewond. Er hebben geen andere onheilen plaats gehad, volgens tot dusver verstrekte inlichtingen. Het onderzoek duurt voort. Het publiek is echter van meening, dat hier sprake is van een aanslag op het leven van den czaar. Volgens ambtelijke opgave is hier tot gisterenavond in 174 fabrieken, andere nijverheidsondernemingen en drukke rijen met ongeveer 96,000 arbeidere, i het werk neergelegd. De couranten zijn heden niet verschenen. De gouverneur der stad heeft een ambtelijke bekendmaking uitgevaardigd, waarin hy verklaart, dat hij, tenge volge van de werkstaking in vele fabrie ken en werkplaatsen, het als zijn plicht beschouwt er op te wyzen, dat noch samenscholingen noch optochten opstraat zullen worden toeaelaten en dat ter voorkoming van volksbewegingen zoo noodig zal worden overgegaan tot de voorgeschreven krachtige maatregelen. Tevens worden de arbeiders, die niet met de staking te maken hebben, uit- genoodigd zich van elke deelneming aan volksoploopen te onthouden. Aan den correspondent der Standard zeide Gapon, de leider der beweging Zondagmiddag trekken wij naar het winterpaleisnaar verwachting ten getale van een half millioen Peters- burgers, waarvan 130.000 werklieden. Wij zullen Mirski onze komst aankon digen. Wij verlangen den keizer te ontmoeten om hem persoonlijk ons verzoekschrift van rechten te overhan digen. Weigert de tsaar zelf te komen, dan zal er een schrikbarende opstand volgen. Wij laten ons door geen minister ot prefect afschepen. De keizer zelf moet ons te woord staan Wy zullen ongewapend gaan, zonder revolutionaire vlaggen en liederen. Houden de troepen ons met geweld tegen en jagen zij ons uiteen, dan zal er bloed vloeien. Wij zullen vooraan loopen en du- het eerst vallen. Maar dat bloed zal ten slotte de vryheid brengen. God geve! zei Gapon, dat de Russen eenmaal zoo vry worden als de Engelschen. Een Fransch correspondent beschrijft de reeds ermelde g-beurlenissen; hij zegt o.a. nog, dat de openbare macht 's avonds in de electriciteitsfabriek van Smirnof de werklieden gedwongen heeft, te blijven arbeiden. Ook werd de gas fabriek door agenten bewaakt. Het aantal fabrieken waar gisteren gestaakt werd, bedraagt 174 en het aantal stakers wordt opgegeven als 93,000. Met hun persoonlijke hulpbronnen, de 2Vs millioen roebels die zy in kas hebben bij hun vereeniging en met de gelden die hun van buiten al toege zonden worden, rekenen de stakers het een dag of veertien te kunnen volhouden. De regeering, zoo seint de correspon dent ten slotte, heeft uiterst strenge maatregelen genomen. Het geheele garnizoen van Petersburg: ongeveer 50,000 man, voorts 4 regimenten artil lerie, zyn op de been gebracht. De artillerie wordt gereed gemaakt. De troepen hebben in last, te schieten als de werkstakers menschen of gebouwen mochten aanvallen. Aangezien de bevelen zoo streng zyn, is men zeer bang voor bloedige botsingen. Maandag hebben weer botsingen plaats gehad. Volgens ministerieel besluit zyn alle werkliedenvereenigingen ontbonden verklaard. De winkels zijn gesloten, Moskou evenals de schouwburgen en was de stad voor een deel in het duister, want ook de werklieden van de verlichting hebben zich bij de staking aangesloten. De berichten uit Petersburg, over de gebeurtenissen van gisteren, hebben te een paniek te weeg gebracht; het Petersburger telegraafagentschap werd letterlijk bestormd om berichten te lezen over de ware toedracht van zaken. De beurs was flauw. De opwinding is te heviger, daar er al bovendien een i opgewonden stemming heerscht. Men vreest tégen 26 Januari een algemeene werkstaking, waarbij zich ook de rijtuig koetsiers willen aansluiten. En de Tsaar blijft op Zarskoje Selo, een stad van 22,400 inwoners een half: uur sporens zuidelijk van Petersburg. De naam beteekent „Keizersdorp", aldus genoemd naar het paleis van den Tsaar, dat naar plannen van Rastelli gebouwd werd, onder Elisabeth en Katharinall, in Rococo stijl. Het park is aangelegd in Engelschen stijl. Behalve het groote paleis van den Tsaar vindt men er nog het Alexander of nieuwe paleis, door Katharina II in 1796 gebouwd naar plannen van Gua- renghi. De Tsaar vertoeft hier dikwjjls in het voorjaar en is er nu met zyn gezin, volgens de meeste berichtgevers. Anderen beweren dat hjj tjjdens het bloedbad te Petersburg was en nu nog is. De correspondent vroeg een hoog ambtenaar, waarom de regeering het bloedbad toeliet, waarop hij ten ant woord kreeg: Omdat de tsaar besloten heeft het burgerlijke bewind te ver vangen door het militaire. Grootvorst Wladimir heeft volmacht gekregen om elke volksbeweging naar eigen believen gestreng .te beteugelen. Wladimir, ver volgde de hoofdambtenaar is, zooals bekend is, tegen volks vrij heden. Hjj kent de Fransche omwenteling en heeft gezegl. dat hy niet den misslag van Lodewijk den Zestiende met zijn goe dertierenheid zal herhalen. Wladimir's eenig geneesmiddel voor het verlangen van het volk naar vry heid zijn dragonnades en het ophangen van de aanvoerders der oproerlingen. Toen de verlichte burgers vernamen, dat Wladimir alleen voor het bloedbad verantwoordelijk was riepen zij uit: de Wladimirsdag is nu roodgekleurd, de dag van onze komst zal het ook wezen. Het optreden van grootvorst Konstantijn was geheel anders. De werklieden, die gisterenmiddag ondanks alles het winterpaleis bereikten, bood hij ververschingen aan, maar deze wezen die stug af. Het staat vast, dat ge peupel 's middags vele winktls, vooral drankwinkels, geplunderd heeft. 's Keizers houding is voorloopig zeer weinig geschikt om sympathie en ach ting af te dwingen. Bij het voor den oningewijde moeilijk te doorgronden karakter van den Tsaar is het evenzeer mogelyk dat vrees als dat starre blind heid voor den waren toestand, voor tastbare feiten, de oorzaak van zijn houding zijn. Maar in elk geval heeft de Keizer een ontzettende verantwoor delijkheid op zyn schouders geladen door zijn heengaan uit St. Petersburg, waar hem menschelijkerwys gesproken althans van de zjjde der stakers geen enkel gevaar dreigde. By de toelichting van zijn interpel latie over de staking aan de kolen mijnen van het Roergebied zeide heden Hüsoz in den Ryksdag uit naam dei- mijnwerkers, dat de stakers den strijd in alle kalmte trachten te voeren. De staking, vervolgde hij had vermeden kunnen worden. Wy willen ook heden nog vrede sluiten. Ook heden zijn wij nog tot onderhandelingen bereid. Hij beschuldigt voorts minister Möller, dat hy aldoor de mijneigenaars gesterkt heeft. Sedert maanden wist de minister wat er omging, maar hy deed niets. Al jaren lang hebben de leiders het werkvolk tegengehouden. Nu is de maat overgeloopen. De mijnwerkers strijden voor het behoud van hun burgerlijken rechtsbodem. CLk de pers tieedt nu voor hen op. De Preussische Staatsanzeiger (tegelijk Deutsche Reichsanzeiger) meldt dat, volgens mededeelingen van het Ober- bergamt Dortmund, op den ochtend van 18 dezer nog 41 mijnen met on geveer 5000 man personeel buiten de staking waren gebleven. Op de mijnen waar gestaakt werd, kwamen dienzelf den dag 45,518 man boven en onder den grond aan, terwijl 200,200 staakten. De republikeinsche linkerzijde van den Franschen Senaat heelt gisteren in een bijeenkomst een motie aangenomen, waarin zij aandringt op de tot stand brenging van de volgende hervormingen tweejarige dienstplicht, scheiding van kerk en staat, belasting op het inko men, verzekering van werklieden voor den ouden dag, ondersteuning van zwak ken en ongeneeslijke zieken. De groep spreekt de hoop uit, dat het komende ministerie uitsluitend samengesteld zy uit besliste voorstanders van die her vormingen. Het nieuwste baantje voor mislukte menschen van goede kom-af te Berlijn is reclame-gast. In een advertentie in een Berlynsch blad worden deze soort van gasten gevraagd vooreen nieuw te openen restaurant. Zulke reclamegasten moeten aan de volgende eischen voldoenZij moeten goedgekleed zyn, voorname manieren en een „waardig" uiterlijk hebben, verder zoo mogeljjk een indrukwekkende titel of klankvollen naam voeren. Voldoen zy aan die eischen, dan hebben zij vry eten en drinken, en willen zy zich nog gedra gen als stamgasten dan kunnen zij op een extra bezoldiging rekenen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1905 | | pagina 2