HAARLEMSCH
Eerste Blad.
PREDIKBEURTEN enz.
No. 22.
144
144.
van ZATERDAG 18 Maart 1905
TE HAARLEM
Zondag 19 Maart 1905.
Nieuwsberichten.
Uitgave van DE ERVEN DOOSJES, Gedempte Oudegrachi 88. Zevenentwintigste Jaargang.
TELEPHOONNUMMER
Intercommunaal Telephoonnummer
ABONNEMENTSPRIJS
Per drls maanden,25.
franco p. post ,40.
aWonderlijke nommers 8 centen per «tuk
Prijs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel
meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte.
VERSCHIJNT:
Dinsdag- en Vrijdagavond.
Advertenlièh worden aangenomen tot DINSDAG en VRIJDAG des middags ten 12 ure, die alsdan too mogelijk nog worden geplaatst.
Eglise Wallonne.
9'A heureo, Ecole du Dimanche.
In „Volksbelang" Jansweg 40.
40% heures, Mr. M. Dupont.
Gereformeerde Kerk.
Ged Oudegracht.)
Voorm. 10 ure, Ds. Mulder.
's Avonds 5:/s ure, Ds. Mulder.
Eben-Haëzer Kerk.
(Klein Heiligland)
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben.
's Avonds 5Vs u,e> Ds. Tibben.
Christelijk Geref. Gemeente.
Zuiderstraat
Voorm. 10 ure, Ds. v. d. Vegt,
's Avonds 5 Va ure, Ds. v. d. Vegt.
IiUtherscho Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Poolman.
Kerk der Veroomgde Doopsgezinden
Voorm. 10 ure, Ds. de Vries.
Remonstrantse!! Geref. Kerk.
Voorm. 10 ure, Dr. Haenljer.s.
Met medewerking van het Zangkoor.
Kerk der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Ds. Schmidt.
Gemeente van Gedoopte Christenen.
Lokaal Schachelstraat 6.
Voorm. 10 ure, Openbare Samenkomst,
's Midd. 12 ure, Zondagschool,
's Avonds 6 ure, Openbare Samenkomst.
Dinsdag.
'b Avonds 8 ure, Gemeentevergadering.
Z. D. Baptisten.
(Parklaan 17.)
Sabbat (Vrijdag) 's avonds 8 ure,
Bespreking van de Profetiën.
Sabbat (Zaterd.) vm. 10 ure, Prediking.
Sabbat (Zaterdag) Nam. 3 ure, Sabbat-
school. Onderl. Bijbelbespreking.
Afdeeling Haarlem van het
Nederlandsch Luth. Genootschap
voor In- en Uitwendige Zending.
Zondagsschool ten 1 ure in de Open
bare school C, Leidsche Taart.
BUITENGEMEENTEN.
Wur nieti ander, vermeld wordt, wordt de
Ned. Hervormde Kerk bedoeld.
Bennebroek.
Voorm. 10 ure, Ds. Gerthvan Wijk Jr.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, Dj. Boon.
Nam. 2 ure, Ds. Boon.
Yoor de kinderen.
Evang. X uthersehe Kerk.
Voorm. 10 ure, Ds. Loman.
Bloemendaal.
Niet ingekomen.
Heemstede^
Voorm. 10 ure, Dr. Jonker.
Hillegom
Voorm. 10 ure, de Heer Hoekendijk.
Zendeling der Kotterdamsche Zen-
dingsvereeniging.
Extra Collecte.
'sNam. 2i/s ure, Ds. Meerburg.
Houtrijk en Polanen
Voorm. 10 ure, Ds. B. Baljon.
's Avonds 7 ure, Ds. Montijn.
Pred. te Haarlem»
Zendingsrede.
Collecte voor de Zending,
Santpoort.
Voorm. 10 ure, Ds. Kutsch Lojenga.
Spaarndam.
Voorm. 10 ure, Ds. Baljon.
Vela en.
Niet ingekomen.
Niet ingekomen.
Zandvoort.
Voorm 10 ure, Ds. Posthumus Meyes.
'sAv. C/j ure, Ds. Posthumus Meges.
Voordrachten in Teylcrs Stichting.
De laatste voordracht in dit seizoen
werd Woensdag gehouden door Dr. A.
A. Nijland, Hoogleeraar te Utrecht en
wel over de zon en de zonnestralen.
Spreker bracht in herinnering wat
de zon voor de plantenwereld en de
menschheid beteekent voor de voeding
en voor de ademhaling als veranderende
het uitgeademde koolzuur door den in
vloed der zonnestralen in zuurstof.
De vraag of de zon volstrekt noodig
is, beantwoordde spreker door te be-
ioogen, dat onder bepaalde omstandig
heden de zon gemist zou kunnen wor
den, doch niet zooals de zaken nu staan.
De zonnestralen zjjn lichtstralen,
warmtestralen en chemische stralen. De
bespreking van de warmtestralen maakte
het doel van deze voordracht uit.
Het bedrag der warmtestralen, dat
de aarde ontvangt, wordt gerekend de
capaciteit te bezitten 1 M'. lVi°C. per
uur te verwarmen, waarbjj de opslorping
van warmte door onze atmosfeer ech'.er
een rol speelt in het belang van het ge
ringe verschil van temperatuur bjj dag
en bij nacht; de opgeslorpte warmte des
daags wordt 's nachts weer uitgestraald.
De genoemde 1 Vs° C. is aangenomen vol
gens de proef van Rizzo.
Die 11/2 graad ziet er eenvoudig uit
Zjj vertegenwoordigt echter een goede
127 billioen graden per uur warmte
verdeeld over de geheele aardoppervlakte.
De zonnemassa is 332000 maal zoo
groot als de massa der aarde en men
is tot de conclusie gekomen, dat de
temperatuur ieder jaar vermindert, wat
mede door spreker werd aangetoond.
Vervolgens werd een begrip gegeven
van temperatuur en straling.
Men he ft de temoeratuur der zon
berekend door vergelijking van die van
de Bessemer peer, de toestel waarin
het Bessemerstaal wordt vervaardigd,
met de zonnestralen en men heeft be
vonden, dat die bij de zes duizend gra
den Celsius is.
Toen werd behandeld de vraag of die
6000° een constant cijfer is. Om dit te
„beantwoorden, hebben do zoogenaamde
plantengordels, de plaatsen op den aard-1
bodem, waar ongeveer dezelfde planten
groeien, dienst gedaan, omdat deze waar
schijnlijk constant zijn.
Wjj leven in een temperatuur van
gemiddeld 15° C. en het nuttig effect
van de zon op de aarde is 85° C. Deze
cijfers in verband met de plantengor
dels van voor een en twintig eeuwen
toonen aan dat het effect der warmte
stralen een zeer laag cijfers achteruit
gaat. De drie ijsperioden verklaarde
spreker door een lijdelijk verminderen
der warmtestralen, doch veel wordt ver
klaard door de natuurwet van behoud
van het arbeidsvermogen, wordende elk
verlies aan kracht omgezet in warmte;
verlies van arbeidsvermogen bestaat
dus niet.
Uiteengezet werd dat de werking van
het radium het bezit het vermogen
om zooveel warmte uit te stralen als
noodig is om zijn eigen gewicht aan
water per uur te verwarmen in
deze in hooge mate tegemoetkomend
werkt; het komt de warmtestralen ten
goede.
Aangetoond is, dat het zonnelichaam
allengs in volumen afneemt, waarvan
de wet der zwaartekracht de oorzaak is,
deze samentrekking of verdichting van
de zon geeft echter volgens de wet van
het behoud van 't arbeidsvermogen weer
aanleiding tot waimte, m. a. w. wat de
zon door samentrekking of inkrimping
verliest in haar uitstralingsvermogen
wordt door de samentrekking zelf weer
gelijk gemaakt. Om die samentrekking
te berekenen heeft men gebruik ge
maakt van de wet van den vrijen val.
De inkrimping bedraagt slechts per
jaar één tien millioenste deel van de
middelijn der zon.
In verband met het feileljjk afnemen
der zonnewarmte heeft men berekend,
dat eerst na vijf millioen jaren op de
aarde een koude zou heerschen voor
den tegenwoordigen mensch ongeschikt
om in te leven.
Maar die dan leeft, die dan zorgt,
troostte spreker en dit ook in verband
met de meening, dat de mensch die
dan leeft, wel van zoodanige constructie Ij
zal kunnen zjjn, dat andere middelen
hem in staat stellen in zjjn behoeften
te voorzien.
Het was een mooie voordracht, met
meer dan gewone aandacht gevolgd.
Tweede Kamer Dinsdag weer Onder-
wjjzers-pensionneering. Besproken wer
den amendementen van de Heeien van
Idsinga, ter Laan en de commissie van
rapporteurs.
Het am. van den Heer van Idsinga
wil de pensionneering van de onder
wijzers aan de gesubsidieerde bijzondere
scholen op nemen onder de voor
waarden, waaraan volgens de wet moet
worden voldaan, om het subsidie mach
tig te kunnen worden, terwijl het de
pensionneering van de onderwjjzers aan
de niet-gesub ïdieerde scholen geheel
facultatief stelt: het bestuur der school
kan aan het onderwijzerspersoneel, aan
de school verbonden, pensioen ten laste
van het rjjk verzekeren.
De heer Heemskerk beschouwt ech
ter de voorgestelde pensionneering als
een nieuw subsidie, aan het bijzonder
onderwijs toegekend. Dan is hot ook
een recht, redeneert hij. Onderwjjs is
staatstaakgoed onderwijs is een alge
meen nationaal belaDg, dat de staat
bevorderen moet. Nemen bijzondere per
sonen een deel der staatstaak over, daar
mede verandert niet het karakter van
het onderwijs.
De Heer van der Vlugt heeft geen
bezwaar tegen de pensionneering van
bgzondere onderwijzers, mits dan ook
bjj de behandeling van de onderwijs-
novelle zal blijken, dat de rechterzijde
geneigd is, behoorljjke waarborgen te
geven voor deugdelijk onderwijs. Sub
sidie is goed, maar slechts aan behoor
lijke onderwijsinrichtingen kan het wor
den gegeven.
De Heer ter Laan wil allen voor de
staatspensionneering winnen.
De Commissie van rapporteurs wil
de pensionneering van onderwjjzers bjj
inrichtingen van meer uitgebreid lager
onderwjjs, uitgezonderd de onderwijzers
in landbouw en tuinbouwkunde.
Te Tokio meent men zeker te weten
dat de Russen niet alleen uitgeput zijn,
maar ook gebrek hebben aan munitie
en levensmiddelen. Dit laatste klinkt
waarschijnlijk, want waar zou Koerc-
patkin bjjv. levensmiddelen voor zjjn
honderdduizenden vandaan moeten halen,
nu de voorraadschuren in brand ge
stoken zjjn, en aan de gem enschap
met het noorden heel wat moet ont
breken. Deze zaak van de levensmidde
len en den schietvoorraad ljjkt ons de
kern van de kwe3tie. Gelukt het den
Japanners, de Russen nog eenige dagen
telkens terug te slaan van den spoor
weg, dan zou een nog grooter ramp
dan de slag bij Moekden zelf 't gevolg
kunnen zjjn voor het Russische ,'eger.
Het ontslag nemen van Koeropatkin
is nog niet bevestigd; wel wordt be
vestigd, dat de toorn van den tsaar op
Koeropatkin steeds heviger wordt. Hij
geeft hem de schuld van alles.
De correspondent van de Daily Chro
nicle heeft van een hooggeplaatste ver
nomen, dat er kort geleden heftige
tooneelen tusschen den tsaar en de
ministers zjjn voorgevallen. De tsaar
verweet de ministers zeer boos, dat de
ministers hem de waarheid onthielden,
waarop Witte koel gezegd zou hebben
Dan is 't maar beter dat wjj allen weg
gaan. Dat kunt gijzou de tsaar toen
uitgeroepen hebben. Verder heet 't, dat
de tsaar nu meer en meer op Trepof
steunt.
De correspondent der Slowo seint, dat
er na de nederlaag een grenzelooze ver
warring in het Russische leger heerschte.
De soldaten bestormden de tieinen naar
Tiëling en vulden ze zoo, dat ze onder
het gewicht bezveken.
Het ministerie van buitenlandsche
zaken spreekt het gerucht tegen, vol
gens hetwelk Rusland aan Frankrjjk te
verstaan had gegeven, dat de Tsaar
bereid was vredesonderhandelingen aan
te knoopen.
De Russische gezant heeft de volgende
verklaring afgelegd betreffende de ge
ruchten over onderhandelingen na Liao-
jang werd er gesproken van vi ede slui
ten. Het antwoord van Rusland was
het zenden van versterkingen. Moekden
is evenals Liao jang het tooneel van
den terugtocht, maar nog eens zal het
