HAARLEMSCH Eerste Blad. P&EMKBEl'RTEN enz. 144 van ZATERDAG 25 November 1905 TE HAARLEM Zondag 26 Nov. 1905. Nieuwsberichten. No. 94. Uitgave van DE ERVEN LOOSJES Gedempte Oudegracht 88. Zevenentwintigste Jaargang- TELEPHOONNUMMER Intercommunaal Telephoonnummer 144. ABONNEMENTSPRIJS Per drie maanden ,4S. franco p. post ,40. ifa>nderl(jke nommers 3 centen per stuk Prifs per Advertentie van 1—5 regels f 0.25, elke regel meer 5 cents, groote letters naar plaatsruimte. VERSCHIJNT: Dinsdag- en Vrijdagavond. Adwimttien worden aangenomen ioi DINSDAG en VRIJDAG de» m'iddags ten 12 ure, die alsdan too imogelijk nog worden geplaatst. Eglise Wallonne. 9{ heures, Ecole du Dimanche. In „Volksbelang" Jansweg 40. 10Vu heures Mr. Trou, Pasteur a Pisa (Italië).- Gereformeerde Kerk. Ged Oudegracht.) Voorm. 10 ure, Ds. Mulder. 's Avonds 5% ure, Ds. Mulder. Eben-Haëzer Kerk. (Klein Heiligland) Voorm. 10 ure, Ds. Tibben. 's Avonds 5Vj ure, Ds. Tibben. Woensdag. 's Av. 8 ure, Ds. Tibben, Vereenigde dienst. Christelijk Geref. Gemeente. (Zuiderstraat.) Voorm. 10 ure, Ds. van dei Vegt. 's Avonds 5i/j ure, Ds. van der Vegt. Donderdag. 's Avonds 7i/s ure, Ds. van der Vegt. Iiuthersche Kerk. Voorm. 10 ure, Ds. van Bakel. Nam. 1 ure, Zondagsschool in de Kerk. BUITENGEMEENTEN. Waar nleta andara vermeld wordt, wordt da Ned Hervormde Kerk bedoeld. Sennebroek. Voorm. 10 ure, Ds. Gerth van Wijk. Kerk der Vereenigde Doopsgezinden Voorm. 10 ure, Ds. Plantenga. 's Avonds 6 ure, Dr. Elhorst, itemonstrantsoh Geref. Kerk. Voorm. 10 ure, Ds. Voorduyn, Herv. Pred. te Naarden. Repetitie van het zangkoor 11 Vs ure in de kerk, met begeleiding van het orgel. Kerk der Broedergemeente. Zaterdag. 's Avonds 8Vs ure, Ds. Schmidt. Bidstond. Zondag. Voorm. 10 nre, Ds. Schmidt. Gemeente van Gedoopte Christenen. Lokaal Stoofsteeg 6. Voorm. 10 ure, de Heer Boeles, Voorganger te Zutphen. 'sMidd. 12 ure, Zondagsschool, ^s Av. 6 ure, de Heer Boeles, Prediking en Avondmaal, 's Avonds 8 ure, Gezellige Samenkomst, Toegang vrij. Dinsdag. 's Avonds 8 Va ure, Bidstond. Woensdag. 's Av. 8 ure, Evang. samenkomst. Z. D. Baptisten. Parklaan 17.) Sabbat (Vrijdag) 's avonds 8 nre, Bespreking van de Profetiën. Sabbat (Zaterd.) vm. 10 nre, Prediking. Sabbat (Zaterdag) Nam. 3 nre, Sabbat- school. Onderl. Bijbelhespreking. Afdeeling Haarlem van het Nederlandsch Luth. Genootschap voor In- en Uitwendige Zending. Zondagsschool ten 1 nre in de Open bare school C, Leidsche Vaart. Beverwijk. Voorm. 10 ure, Ds. de Sopper. Pred. te Velsen. Evang. I lUthersche Kerk. Voorm. 10 ure, Ds. Loman. Doopsgezinde Kerk. Voorm. 10 ure, Ds. de Lang, Em. Pred. te Haarlem. Bloemendaal. Voorm. 10 ure, Ds. Haksteen. Emer. Pred. te Haarlem. Heemstede. Voorm. 10 ure, Ds. Bax, Pred. te Hoofddorp. H llegom Voorm. 9'A ure, Ds. Meerburg. Nam. 2l/s ure, Ds. Meerburg. Houtrijk en Polanen Voorm. 10 ure, Ds. B. Baljon. Santpoort. Voorm. 10 ure, Ds. Kutsch Lojenga. Doopsbediening. Spaarad am. Voorm. 10 ure, Ds. S. A. Baljon. Vel-en. Voorm. 10 ure, do Heer Gutteling. 's Avonds 6'/j ure, Ds. de Sopper. Zandvoort. Voorm. 10 ure, Ds. Posthumus Meijes. Voordrachten in Teijlers Stichting. Woensdag werd de eerste voordracht gehouden door Prof. E. Dubois. In een boeiende rede werd een en ander me degedeeld over Noorwegen, het gevolg van persoonlijke waarnemingen, voor namelijk op geologisch gebied. Noorwegen werd bereikt over de Engelsche haven Harwich, waar reeds oude formaties worden aangetroffen, zijnde de kust der graafschappen Suf folk en Norfolk interessant door de vruchtbare heuvelterreinen, bestaande uit klei en zand. Zij hebben hun bestaan te danken aan het ijstijdperk. Om te voorkomen, dat de zee daar de minst mogeljjke verwoestingen aanricht, heeft men er dammen aangelegd, die echter niet altijd voldoende zijn. De richting der heuvels geven den loop van het ijs aan. Onder deze heuvels liggen de over blijfsels van dieren, van her-en derwaarts in de groote ijsperiode meegesleurd. Noorwegen te bezoeken is voor den geoloog zeer loonend. Het is een berg land en toch niet te vergelijken met het Zwitsersche Alpenland. Het is meer een tafelland zonder bergketens, voor duizenden jaren uit de zee opgerezen, want Scandinavië lag vroeger onder zee, van waar het min of meer vlakke met zeer veel insnijdingen. De kust is vrij hoog en steil, doch is naar het Oosten dalende. De fjorden, een soort zeeboezems, die er bij duizen den voorkomen, belemmeren het vrije uitzicht. De eilanden door deze fjorden gevormd, van verschillende hoogte en aan de uiteinden afgerond, zijn allen gelegen op een plateau, dat de hoogte aangeeft, welke de zee er vroeger had. De Noorsche steden zijn op dit steeds stijgende plateau gebouwd. De fjorden zijn gevormd door het (js, niet, zooals men vroeger meende, door het barsten van de oppervlakte, later zijn zij door het water ingeschuurd, waartoe duizenden jaren hebben samen gewerkt. Vervolgens gaf Spreker een beeld van het kustland. Er heerscht een weelderige plantengroei. De bodem is met mos bedekt. Planten van velerlei soort, geven aan het landschap een eigenaardig cachet. Het klimaat in Noorwegen is zeer gematigd, te danken in de eerste plaats aan de zeestrooming en de windrichting. In den zomer kan het er soms zeer warm zijn. Er valt driemaal zooveel regen als in ons land. Het binnenland heeft een klimaat als Siberië. De groote afwisselingen van het weer heeft verschillende oorzaken, welke spreker verklaarde. In Zweden is het kouder dan in Noorwegen. De eilanden in de fjorden zijn ontstaan door groeven en strepen, afkomstig van de werking van het ijs, terwijl spreker nog opmerkte, dat die meergenoemde groote ijsperiode niet honderd duizenden van jaren achter ons kan liggen. Nog werd het een en ander mede gedeeld over de Noorsche strandlijn, in hoofdzaak door meren gevormd. Op de terrassen komen veel schelpbanken voor. Een aantal fraaie lichtfoto's gaf een goede toelichting omtrent het be sprokene over fjorden en eilanden in hun zeer eigenaardigen vorm. Die be treffende de watervallen waren zeer mooi. De bespreking voortzettende, schetste Prof. Dubois de Noren als een bijzonder volk, vertegenwoordigende een zeer oud ras. Tusschen hen en hun nnbuurvolk, de Zweden, bestaat groot verschil. De Noor heeft iets stugs, te danken aan het minder drukke verkeer met de buitenwereld. De Zweed, in deze meer bevoorrecht, is meer open en vroolijk, van nature aristocraat, de Noor demo craat. De Noor is niet rijk aan middelen; houtteelt en visscherij zijn wel de hoofdbronnen van zijn bestaan. Kopenhagen, de Deensche hoofdstad, is eigenlijk de hoofdstad van Scandinavië. Zij heeft de groote als Amsterdam, doch geeft den indruk als Parijs. Spreker heeft er het Museum Thorwaldsen en andere inrichtingen van dien aard be zocht. Het had hem aangenaam getrof fen, dat er een zeer gunstig oordeel werd geveld over den Amsterdamschen architect Berlage. Nog het een en ander behandelende, bracht Spreker in herinnering de stich ting van een Museum te München, in den geest van het Tejjlera Museum, dat het oudste is van dien aard. Ande ren hebben het denkbeeld, dat bij de Haarlemsche Stichting voorzat, nage streefd, bedoelende, minder onderlegden voort te helpen op technisch en weten schappelijk gebied. Vervolgens eenige lichtbeelden; Noor sche woningen, meestal van hout, als zijnde het meest voorhanden zijnde materiaal en tot slot eenige lichtbeelden betreffende Teijlers Museum, zooals de monumentale hoofdingang en het ge bouw aan het Spaarne, de mooie boven- vestibule, de gehoorzaal, het laborato rium, de bibliotheek en verschillende museumlokalen, benevens lantaarnpla ten van een paar jder voornaamste voor wereldlijke dieren, voorkomende in Teij lers palaeontographisch kabinet. Spreker sprak hierbij den wensch uit, dat ook dit laatste moge bijgedragen hebben tot de waardeering van Tejjlers Museum, die dit zoo ten volle verdient. hoeede Kamer. Dinsdag werden de algemeene beschouwingen over de In dische begrooting voortgezet. Het was vooral de Heer de Stuers, die op kwam tegen het optreden van onze troepen in de Gajoe en Alaslanden onder ko'onel van Daalen. De geest welke bjj zulke expeditiën heerscht, blijkt genoegzaam uit hetgeen herhaal delijk in het rapport voorkomt, dat men de bevolking schrik moet aanjagen, tot onderwerping moet dwingen. Als konij- hebben zij de menschen doodgeschoten. In een kampong van 675 zielen zijn slechts 2 vrouwen en 1 kind overge bleven. In een andere kampong werden ook tal van mannen, vrouwen en kin deren gedood. In de beide kampongs was geen droppel water. Er zijn nog kampongs waar honderden zijn gedood. Als 't ons te doen is om pacificatie, dan zal zulk hardhandig optreden daar toe niet zeer bevorderlijk zijn. We klagen over schending van contracten door de inlandsche Vorsten en grootenmaar ook in dat opzicht mogen wij wel eens de hand in eigen boezem steken. Hebben wij onze con tracten altjjd nageleefd? Als de Gajoes Atjehers huisvesten, moet daaruit dan afgeleid worden dat zij ons wilden aanvallen Wij wisten van die lui niets af; toch moesten zij getuchtigd worden, En dan moesten de Alaslanden en de Battaks ook nog ten ondergebracht worden. De vrije hand werd aan den bevelhebber gelaten om op te treden ook wegens politieke redenen. De commandant trad dan ook op in verband met de overwe ging om de Alas- en Battaklanden bij Atjeh te annexeeren. De heer Bas vindt de begrooting verre van gunstig. Zij sluit, maar dit is ook al wat er van gezegd kan wor den. Dringt men dieper in haar door en geeft men zich rekenschap van de middelen, waarmee dit resultaat werd bereikt, dan is er geene reden meer om zich over dit feit bijzonder te ver heugen. Op tal van nuttige zaken moest bezuinigd worden. Verschillende uitga ven, die onder de buitengewone worden gerangschikt, zouden bij een gezonden toestand niet onder die rubriek zijn ondergebracht. Ten slottenieuwe lasten zullen worden apgelegd (tabak- en sui kerbelasting), meer als uitvloeisel van de gedachte, dat gehaald moet worden waar nog wat te halen is, dan op grond van een op juiste beginselen steunende belastingpolitiek. Men behoort tot een blijvende ver- belering van de economischen toestand in Indië te komen, waartoe verschillende middelen werden aan de hand gedaan, zonder op de eischen van den Heer van Kol in te gaan. Woensdag was de minister van ko-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsch Advertentieblad | 1905 | | pagina 1