SaripoorfsWeehHad
aan
[predikbeurten
2hmesJ%r,e.huid7
Herijk van maten en gewichten
Ned. Ver. van Huisvrouwen
Bridgeclub De Kennemers
Schaakclub „Santpoort"
R.K. Kerk, Santpoort
[zondagsdmstarism;!
TAXI Het voordeligste adres TAXI
E.S.T.O.
Groningers en Drenten,
attentie
Groente en Fruit
in winter en voorjaar
30e Jaargang no 3
Redaktie
Terrasweg BI
Kerkerinklaan 45
Uitgave van
Drukkerij Cornegge
Telefoon 8619
Vrijdag 23 jan. 1959
Administratie
en advertenties:
Drukkerij Cornegge
Ter rasweg 31
Telefoon 8619
Kerkerinklaan 45
na 6 uur telef. 7029
ONZE VOETBALRECHTSPRAAK. HET VELSEN-ELFTAL.
Al toen het voetbalspel nog in de kin
derschoenen stond, voelde men, dat de
„referee" alleen niet in staat was de re
gels, waaraan het spel gebonden was,
in al hun uitgebreidheid zo goed moge
lijk toe te passen en daarom gaf men
hem de steun van een tweetal grens
rechters. Elk van de twee partijen wees
uit haar midden zo'n assistent van de
scheidsrechter aan. Lang niet altijd wa
ren dit personen, die een zekere studie
van de spelregels hadden gemaakt en de
gedachten, welke aan de afzonderlijke
regels van het spel ten grondslag lagen,
„door" hadden. Nu zou dit niet zo heel
erg geweest zijn, als de taak van deze
grensrechters zich beperkt zou hebben tot
het zwaaien met hun vlaggetje, wanneer
de bal de zijlijnen was gepasseerd, maar
daar zij ook iedere andere overtreding
van de spelregels mogen rapporteren
door middel van hun vlaggetje, of de
arbiter op dit „vlaggesein" zal ingaan,
is een andere vraag ligt het voor de
hand, dat de verenigingen toch feitelijk
hadden te zorgen voor grensrechters, die
in de spelregels behoorlijk thuis waren.
De praktijk heeft echter uitgewezen, dat
dit bij lange na niet altijd het geval was.
Daar komt nog bij, dat de goeden
niet te na gesproken deze clubgrens-
rechters lang niet altijd van partijdigheid
waren vrij te pleiten, zodat het alles
zins begrijpelijk is, dat de scheidsrechters
in vele gevallen aan hun vlaggen niet
veel waarde hechten. Eveneens voor de
hand liggend mag het heten, dat, toen in
ons land het semi-profschap werd inge
voerd, en dus de geldelijke belangen een
steeds groter plaats gingen innemen,
naar middelen gezocht werd om de
rechtspraak op een hoger plan te bren
gen en een middel daartoe meende men
te zien in het aanstellen van scheids
rechters uit de lagere regionen tot grens
rechters (zogenaamde neutrale grens
rechters dus).
Alvorens echter op dit onderwerp over
te stappen, willen we het eerst even
hebben over de hierboven genoemde
„goede" onder de clubgrensrechters, die
-we niet „te na widen spreken". Inder
daad, we hebben clubgrensrechters ge-
.kend, die alleszins betrouwbaar waren
en als zodanig ook in de scheidsrechters-
wereld te boek stonden. Uit de mond
van een scheidsrechter tekenden we eens
het volgende op: „In een door mij ge-
- jeide wedstrijd scoorde partij A na on
geveer tien minuten spelen een doelpunt,
t waartegen de spelers en grensrechter
i van partij B hevig protesteerden wegens
- buitenspel. Ik zelf had, vóór het doelpunt
1 oescoord werd, ook even getwijfeld, had
chter laten doorspelen en nu het scoren
van het doelpunt naar het midden ge-
wezen. In het verdere verloop van de
vedstrijd constateerde ik bij herhaling de
onpartijdigheid van de B-grensrechter,
óók in die gevallen, waarin zijn cub be
nadeeld werd en eens de stand was
toen nog gelijk op zijn advies zelfs
een doelpunt onthouden werd.
Na afloop protesteerde partij B tegen het
toewijzen van het reeds gememoreerde
buitenspel-doelpunt en toen heb ik ge
zegd: „Als ik aan het begin van de wed
strijd omtrent de onpartijdigheid van jul
lie grensrechter zoveel geweten had als
nu na afloop, dan zou ik ongetwijfeld
op zijn vlaggen gefloten hebben. Ik zal
dit ook voor de protestcommissie ver
klaren". Ik heb dit ook inderdaad ge
daan enhet protest van B werd
toegewezen.
En dan nu: „Over naar de neutrale
grensrechters!" Ook dit instituut schijnt
nog niet helemaal te voldoen. We heb
ben wedstrijden bijgewoond, waarin de
scheidsrechter één der grensrechters we
gens gebleken ongeschiktheid totaal ne
geerde en onlangs lazen we. zelfs, dat
een arbiter zich in deze zin had uitge
laten: „Geef mij maar clubgrensrechters,
want van die wéét je tenminste, dat ze
partijdig zijn!"
En hieruit zou moeten geconcludeerd
worden, dat onze voetbalrechtspraak wel
onvolmaakt zal blijven. Maar dat is fei-
r telijk niets bijzonders, want wat is er
tenslotte op onze planeet volmaakt?
WAT ONS ZONDAG A.S. TE
vVACHTEN STAAT.
Als (met een groot vraagteken) er zon
dag a.s. met het oog op de gesteldheid
der terreinen gevoetbald kan worden,
dan staan voor Velsen en Terrasvogels
resp. op het programma de thuiswedstrijd
tegen Beverwijk en de uitwedstrijd tegen
E.T.O. Oorspronkelijk waren deze wed
strijden voor 11 januari vastgesteld. We
bespraken ze toen in ons nummer van
9 januari. Van een min of meer uitvoe
rige beschouwing mogen we ons dus
ontslagen achten. Alleen willen we nog
even memoreren, dat zowel onze geel-
blauwe als blauwwitte plaatsgenoten met
een tegenpartij te doen krijgen, die hoge
ogen gooit naar het kampioenschap der
afdeling. De eerste ontmoeting tegen de
Beverwijkers verloren Bakkum c.s. met
54, terwijl de Vogels op het Waterloo-
terrein tegen de Hoofddorpers dusdanig
uit hun slof schoten dat deze met een
41 nederlaag Haarlemmermeerwaarts
moesten trekken.
Velsen ontvangt Beverwijk met het vol
gende elftal.' Kaasenbrood, van Bugnum
en Dekker; Spanjaard, Bakkum en
Schoorl; Wittebrood, Hijnen, Hoogzaad,
Graman en Reyerse.
HET TERRASVOGELS-ELFTAL,
De blauwhemden trekken naar E.T.O.
met de volgende ploeg: Drost; Veldman
en van Gelder; Röbken, Goedhart en
Disselköten; Rijke, Thoolen, van Dillen-
wijn, Timmer en Vedman.
HET BEVERWIJK-ELFTAL.
De mensen uit de aardbeistad komen uit
met: Raap; Niesten en A. Minnenboo;
Wolterman, J. Minneboo en van der Pas;
Spreng er, Gerrits, Waanders, Kick Min
neboo en van Oosten.
VELSEN—BEVERWIJK.
Het Velsen-bestuur heeft alle pogingen
in het werk gesteld bovengenoemde onge
twijfeld interessante competitie-wedstrijd
op het hoofdterrein van „Schoonenbeg"
te kunnen spelen. Beverwijk bleek hier
tegen geen enkel bezwaar te hebben en
ook met de Ambtenaar voor de Sport
kwam men al spoedig tot een accoord.
Daar kwam nog bij en deze omstan
digheid hadden we eigenlijk wel in de
eerste plaats mogen noemen, want als
zulks niet het geval was geweest, dan
had het Velsen-bestuur er natuurlijk niet
eens over gedacht spelen op „Schoonen-
berg" aan te vragen dat er voor de
bespelers van het gemeentelijk sportpark,
Stormvogels en VSV, resp. een uitwed
strijd en geen competitiewedstrijd was
vastgesteld.
Nu moest men nog „slechts" de toestem
ming van de KNVB hebben. Na enige
(telefonisch) speuren hadden voorzitter
Maas en secretaris Sneekers de juiste
instantie, die over deze kwestie gaat, ge
vonden. Men beloofde Velsen uiterlijk
zaterdag 17 januari bescheid te zullen
geven, doch bij het afzenden van dit be
richt op dinsdagavond 20 januari waren
de Velsen-bestuurders nog even wijs als
daarvoor. In armoede heeft men nog
maals den Haag opgebeld, doch daar
kon men nog geen „ja" of „neen" zeg
gen.
De kans bestaat dus, dat de wedstrijd
tegen Beverwijk op „Schoonenberg" ge
speeld wordt, maar zekerheid daarom
trent bestaat nog geenszins. Mochten wij
de definitieve beslissing niet meer in ons
blad kunnen vermelden, dan raadplege
men de aanplakbiljetten.
Nader vernemen wij dat het Velser
Bestuur met medewerking van alle
verenigingen uit de 3e klasse A van
de K N.V.B. toestemming heeft ge
kregen de wedstrijd Velsen-Beverwijk
Zondag a.s. om half 3 op het hoofd
terrein van Schoonenberg te spelen.
AFD. SANTPOORT.
Maandag 19 januari hielden we onze
eerste bijeenkomst in het nieuwe jaar in
de zaal van „De Spaarnberg", waar mej.
Hietbrink, binnenhuisarchitecte, geestdrif
tig een lezing hield over „Hoe kunnen
we ons interieur moderniseren?"
Aan de hand van fraaie dia's en prach
tige, degelijke en kleurrijke stoffen van
de weverij „De Ploeg", liet ze ons zien
hoe zelfs in de meeste ouderwetse ka
mers, door wat overbodige voorwerpen
op te ruimen en een andere, meestal
doelmatige schikking der meubelen, een
geheel ander, veelal hermonieuzer milieu
wordt verkregen, waar de bewoners zich
thuis voelen.
Met klem wees zij er op, dat vooral het
kind een hoekje voor zichzelf moet heb
ben. Door haar lange ervaring als maat
schappelijk werkster in een wereldstad,
weet zij hoe veel „moeilijke kinderen"
er komen, doordat ze zich op de kleuter
leeftijd niet hebben kunnen ontwikkelen
door spelletjes en het ontdekken van hun
eigen mogelijkheden werd geremd, door
dat er, óf geen ruimte was, óf een moe
der die liever haar kamer netjes hield.
Met een handige man en kinderen (en
dat behoeven niet alleen zoons te zijn),
kan er heel veel zelf gedaan worden.
Er volgde een levendige discussie, door
spekt met raadgevingen. Het was een
zeer goed middag welke uitstekend be
zocht was.
De presidente deelde mee dat de volgende
bijeenkomst wordt gehouden op 12 fe
bruari (op donderdag dus) waar mej.
Hoekendijk zal spreken over „Vrouwen
in donker Amsterdam". Ze vertelde ook
dat er nog gelegenheid was zich aan te
melden voor de Gewestelijke dag op 4
juni (met bus- en boottocht en lunch)
naar Avifauna, tot en met 30 januari.
öabyderm-zeep
De B-afd. speelde de achterstallige win
tercompetitiewedstrijd met het volgende
resultaat:
1. Fam. v. Zandvoort 61,26%; 2. Dames
Seegers-v. Munster 57,14%; 3. Heren
Top-van Rij 56,25%; 4/5. Mevr. Edeling-
Heer Bouman 54,17%; 4/5. Merv, Nieu-
wenhof-Heer Muller 54,17%; 6. Fam.
Dirven 52,98%; 7. Heren Bodewes-Wier-
da 52,08%; 8. Heren v. d. Wall-v. Thiel
50,89%; 9. Dames Kuhlman-Smit
47,38%; 10. Fam. Weyers 47,32%; 11.
Mevr. Mulder-Heer Kleefstra 45,83%;
12. Dames Muller-Smakman 44,60%; 13.
Fam. Vader 44,29%; 14. Dames Andela-
Sprang 43,85%; 15. Fam. Dekker
37,50%.
Door deze uitslag is de totaalstand na
6 wedstrijden voor de B-afd. nu ge
worden:
1. Heren Top-v. Rij 325,70%; 2. Heren
v .d. Wall-v. Thiel 318,61%; 3. Fam.
Weyers 308,82%;4. Mevr. Nieuwenhof-
Heer Muller 307,86%; 5. Dames Seegers-
v. Munster 302,91%; 6. Mevr. Edeling-
Heer Bouman 301,94%; 7. Mevr. Mul-
der-Hr. Kleefstra 299,31%; 8. Fam. Dir
ven 297,35%; 9. Dames Kuhlman-Smit
280,45%; 10. Dames Andela-Sprang
280,06%; 11. Heer Wierda en partner
279,23%; 12. Fam. Dekker 274,29; 13.
Fam. Vader 264,15; 14. Dames Muller-
Smakman 262,37.
De heren Top-v. Rij hebben kans gezien
hun voorsprong op hun naaste concur
renten tot 7 punten te vergroten. Beslis
send is dit verschil echter nog geenszins,
en daar twee paren promoveren zijn de
op hen volgende koppels zeker nog niet
kansloos te noemen.
De eveneens gespeelde viertallenwedstrij-
den hadden de volgende uitslag:
Fam. Spruyt-Mevr. Kroone/heer Andela
Jr.-Fam Rietdijk/Plaats-Bode 7537.
Fam. Witmond/heren Kruisman-v. Mun
ster-heren Seegers-Porck/heer Steinberg
Andela Sr. 68—40.
In de bondscompetitie was het geluk dit
maal niet op de hand van „De Kenne
mers". Tijdens de pauze van hun wed
strijden keken de leden van Kennemers 2
en 3 elkaar nogal mistroostig aan, daar
beide teams een achterstand hadden van
ca. 30 punten. Met nieuwe moed werd
aan de tweede helft begonnen en door
goed spel werd punt op punt terugge
wonnen. De teleurstelling was echter
groot, toen aan het slot bleek, dat beide
viertallen met 1 punt verschil hadden
verloren.
Tegenover deze tegenslag stond echter
de fraaie overwinning van het eerste
team op het zeer sterke B.O.C.I. De ba
sis voor deze zege werd reeds in de
eerste helft gelegd, en de toen verkregen
voorsprong werd in de tweede helft uit
stekend verdedigd.
De strijd om de ere-plaatsen in de on
derlinge competitie duurt nog onvermin
derd voort. In groep I gaat 't er al naar
uitzien, dat Kroone mettertijd de ere-tro-
fee voor het club-kampioenschap in ont
vangst zal kunnen nemen. Regelmatig
voegt hij behoudens een enkele remise
volle winstpunten aan zijn score toe,
waardoor hij nu met 11J^ punt uit 13
partijen zo goed als onbedreigd leider
van deze groep is. Tuning speelde in de
strijd tegen Kroone op dinsdag jl. een
prima partij en hield de stelling volko
men in evenwicht, ondanks het feit, dat
hij voor een gepromiveerde pion van K.
zijn laatste toren moest geven. Het eind
spel koning-toren tegen koning-pion was
echter niet te winnen, door uitstekend
positiespel van Tuning. De tweede tot
en met 4e-plaats in de Iste groep worden
ingenomen resp.: door dr. de Groot met
7 uit 11 en Pels en Wolters met 6 uit
8. Pels moet nog 3 afgebroken partijen
tot een goed einde zien te brengen, de
kansen bestaan daartoe en zal er ver
moedelijk V/i punt uitkomen. Haanappel
wist dankzij een vrij-pion die later
prompt promoveerde Oosterling tot op
geven te dwingen in een partij, die aan
vankelijk remise -mogelijkheden in
hield. Haanappel wist echter door 'n
paar sterke zetten hieraan een einde te
maken.
In groep II speelde v. d. Bronte een so-
lied partijtje tegen Brugman, ook een
candidaat voor de eerste plaats. Het
ging heel lang gelijk op totdat door een
zwakke voortzetting van Brugman zijn
tegenspeler het voor 't zeggen kreeg en
spoedig de zege behaalde,
v. d. Bronk staat nu no. 1 met 5 punten
uit 6, daarna volgen: Leijsma met 4J^
uit 6, Brugman en Vos met 4 uit 6 en
Geus, die 'n onverwachte nederlaag leed
tegen Duin, met 3 uit 5.
Hier dus nog volop spanning.
In groep III staat de jonge Kruijff met
4 uit 4 als no. 1, ook Lammertsma is
nog ongeslagen 2 uit 2, verder volgen:
Roos met 4 uit 5, Kip 4 uit 6 en W.
Sterk met 3 uit 4. Ze kunnen 't no. 1
dus nog genoeg moeilijk maken wat zijn
positie betreft. Veel puntenverschil be
staat er niet.
De Junioren-afdeling breidt zich geleide
lijk uit. Oudere Schaakliefhebbers zijn
echter ook nog steeds van harte welkom
op dinsdagavond in Badhuis „Spaarn
berg" aan de Wüstelaan.
Zondag 25 januari: Laatste Dag van de
Internationale Bidweek.
H.H. Missen 6.45 uur8 uur-11.30 uur.
Hoogmis te half 10. Lof te 7 uur.
Zaterdag 31 januari, 7 uur Broeder
schapslof.
R.K. Bureau voor zuigelingen en kleuter
zorg.
Elke maandag van half 22 uur voor
zuigelingenzorg en van 2 uurhalf 3
voor kleuterzorg. Jeugdhuis Dinkgreve-
laan 17, Santpoort. Neemt u hiervan
goed nota.
ZONDAG A.S.
Gereformeerde Kerk
10 en 17 uur ds de Kluis
Chr. Gereformeerde Kerk
(Pniel-Kapel)
v.m. 9 uur ds. M. Holtrop
v.m. 4 uur ds. H. W. Zijlema
Doopsgez. Gemeente IJmuiden
Helmstraat, IJmuiden
10 uur Ds J. P. Jacobszoon
Lutherse Gemeente
Kapel „Westerveld" te Driehuis
17,15 uur ds J. J. Allan van Heerlen
Ver. Vrijz. Herv. IJmuiden
\belenstraat 1 te IJmuiden,
10.30 uur ds J. B. Assendorp
Doopsgezinde Gemeente
Remonstrantse Gemeente
Gebouw „Spaarnberg"
Ned. Herv. Kerk
Dorpskerk
10 uur ds G. H. van Willenswaard
19 uur ds H. J. Langman, Amsterdam
Adventskerk (Ziekenhuiskerk)
10 uur ds. J. v. d. Berg, IJmuiden
Zondag a.s.
J. STOFFEL, Hoofdstraat 165
Telefoon 8310
APOTHEKEN
Zondag
Apotheek de Wilde
Broekbergenlaan 42, Santpoort-Dorp
Telefoon K 2560—8284
Bloemendaalse Apotheek
Bloemendaalseweg 85, Bloemendaal
Telefoon K 2500—22181
Wijkzusters „Het Witte Kruis'
Zondagdienst
Zr Lammerts, Curagaostraut 18
Santpoort, Tel. 8756
Speciaal ingericht voor trouwrijden
Dag èn nacht bereikbaar
ook voor ziekenvervoer
TELEFOON 8250 - SANTPOORT
A. J. P. Stegemeijer, Surinamestraat 4
(P Beinncp/jffe
T€L€foonnu/n/neRS)
POLITIE BUREAU SANTPOORT
Hoofdstraat 150, TELEF. 8300
bij geen gehoor K 25506444
Bij brand 02550 6400
Zaterdagavond 31 januari vindt in het
Hervormd Jeugdgebouw aan de Rem
brand tlaan te Ijmuiden-Oost een gezel
lige avond plaats voor alle Groningers
en Drenten in de gemeente Velsen.
De Groninger Vereniging „De Martini
toren" zal opvoeren het blijspel „Trouw
dan toch Fennechie" van S. van Wat-
tum. Het wordt een avond van Gro
ninger humor en comedie in de Gro
ninger sprake. Zie verder de adverten
tie.
„Wee over hen, die de maat of het
gewicht vervalsen, die als zij van an
deren kopen een volle maat verlangen,
maar die bedriegen als zij voor anderen
maten afwegen."
Koran (Soera 83 vs 13)
Zoals wij kunnen vaststellen uit het hier
boven afgedrukte citaat uit de Koran,
zijn de maten en gewichten reeds zeer
oud. Inderdaad beschikken wij over tal
rijke gegevens, die erop wijzen, dat ma
ten en gewichten dus ook weegschalen
e.d. reeds gebruikt moeten zijn in de
grijze oudheid. Dit is ook begrijpelijk,
want overal waar de handel enigszins
uitkwam boven het primitieve stadium
kreeg men behoefte aan een vaste hoe
veelheid van lengte en inhoud. De
lengtematen zullen in 't algemeen ont
leend zijn aan gedeelten van het mense
lijk lichaam (b.v. de el aan de elleboog
van de elleboog tot het uiteinde van
de middelvinger). De gewichten kunnen
zijn ontstaan doordat men oorspronkelijk
stukken steen of metaal van bepaalde
grootte, dus ook van bepaalde zwaarte,
gebruikte, doch wie de balans heeft uit
gevonden, weten wij niet.
Oud-Hollandse maten en gewichten;
het dikke paardenhaar!
Enige jaren na de bevrijding zijn bij een
nieuwe IJkwet allerlei oude benamingen
als pond en ons afgeschaft. Er waren er
anders heel wat, die ook thans nog al
gemeen worden gebruikt. Buiten het
pond en het ons kenden we nog het
maatje, de kan (d.w.z. een liter als vocht
maat), de kop (een liter voor droge wa
ren). Op het gebied der maten b.v. de
el men had echter o.a. de Delftse el,
68 cm„ de Vlissingse, 70 cm., de Bra
bantse), onderverdeeld in een palm
(naar handpalm 10 cm.), een duim, 1
cm., (hier verwarde men vaak de Am
sterdamse, de Nederlandse en de Engelse
duim) en een streep 1/10 cm.
Worden thans de platina standaardma-
ten zorgvuldig in een zware brandkast
aan de inspectie van het IJkwezen be
waard en slechts bij uiterste noodzaak
ter verificatie met de contra-standaarden
ontzegeld, vroeger ging dat eenvoudiger.
Toen waren de standaard maten meestal
gemetseld in of aan een tempel of an
der openbaar gebouw, opdat de winke
liers zelf hun maten konden vergelijken.
Omstreeks 1800 was er in een muur van
het raadhuis te Leiden een ijzeren staaf
met twee openstaande duimen gemetseld.
Door veelvuldig gebruik was de ruimte
van voren echter groter geworden dan
van achter, de duimen waren zwaar ver
roest, terwijl er bovendien een los zat!
Later gold er heel wat meer accuratesse
en als bewijs daarvoor kunnen wij ver
melden hoe een tweetal heren, die inder
tijd ter verificatie van de standaarden
waren aangewezen, het niet eens konden
worden over de dikte van de paardehaar,
waaraan de gewichten gehangen moesten
worden bij onderdompeling in water, no
dig ter bepaling van het volume!
Het moderne ijkwezen.
De winkeliers en handelaren hebben zich
in deze dagen derhalve aan zeer zuiver
afgestelde maten en gewichten te houden.
Op vastgestelde tijden worden deze ge
controleerd en op bepaalde dagen vindt
een „herijk" plaats.
Dan is het op de diverse ijkkantoren
een drukte van belang. Gehele „batte
rijen" snelwegers, weegschalen, balansen,
talloze gewichten van groot tot klein,
meters in gebruik bij de manufactuur-
handel en zelfs gasmeters liggen op con
trole te wachten. De snelwegers worden
gecontroleerd door verschillende gewich
ten achtereenvolgens op de schaal te
plaatsen en dan na te gaan of de wijzer
de juiste hoeveelheid aangeeft.
Het herijken gaat vrij eenvoudig. Men
plaatst het te onderzoeken gewicht op
een zuiver balansje, ziet hoeveel gram
het eventueel te licht wordt bevonden en
voegt dan een of meer loden kogeltjes
van bepaalde zwaarte aan het gewicht
toe, zodat de juiste houding wordt ver
kregen.
Achter, of beter, ónder in het gewicht
bevindt zich een lange, smalle holte,
waarin de loden kogeltjes gebracht wor
den. Door het vast te slaan zet het lood
uit, en daar zich in de holte een schroef
draad bevindt, kunnen de kogeltjes niet
meer terug en heeft het gewicht zijn
juiste zwaarte herkregen. Een goedkeu
ring sstempel wordt erin geslagen en het
gewicht kan zijn dienst weer doen.
Een ruime afdeling op het ijkkantoor is
gewijd aan de controle van gasmeters.
Drie proeven worden daar genomen. Een
om te zien of de meter lek is deze
wordt daarvoor onder druk gezet en men
ziet of deze druk vermindert en een
tweede proef dient te bewijzen, dat de
meter ook bij geringe snelheid of klein
verbruik goed functioneert. De derde
proef moet aantonen, dat de meter bij
normaal verbruik juist aanwijst. Dit
wordt gedaan door middel van een stan-
daard-gasklok, die men kan beschouwen
als een gashouder in 't klein.
Werkzaamheden genoeg op de ijkkanto
ren en vooral in de tijd van de herijk,
En dat alles om te voorkomen, dat „Wie
bedraghen word van valscher mate daer
hi mede ghemeten heeft, jof van valsken
ghewichte, hi verboirde XX scellinghen
Enghels", zoals stond in de wet van
1292, die Floris V voor de schepenen
van Stavoren uitvaardigde!
II J VOORLICHTINGSBUREAU
TTV VAN DEN VOEDINGSRAAD
Het is nog niet zo lang geleden, dat
groenten en vruchten wel goede zomer-
kost gedacht werden, maar in de winter-
maaltijotei van weinig belang. Winter-
kost moet stevig zijn, en dat zijn de
meeste groenten en vruchten zeker niet.
Toen het belang van mineralen (voe-
dingszouten) in de voeding duidelijk werd,
begon men de tuinbouwprodukten meer
te waarderen en sedert wij het „vitamine
tijdperk" zijn binnengetreden, zal er wel
niemand meer zijn, die er niet van over
tuigd is, dat het ook in de winter nodig
is groente en fruit te eten. Misschien
zelfs wel juist in de winter, want dan zijn
wij vatbaarder dan anders en hebben
wij zeker behoefte aan de beschermende
voedingsstoffen (voedingszouten en vi
tamines) uit de groenten en vruchten.
Het verdient aanbeveling om dagelijks
een flinke portie groente te eten (250
a 400 g) en zo mogelijk ook een portie
fruit of vruchtesap. Groente is nog be
langrijker dan fruit, want de meeste
groentesoorten bevatten meer voedings
zouten dan vruchten en veel groenten
leveren ook meer vitamines. Een tweede
voordeel van groente is, dat zij de maal
tijden afwisselend maakt. Groente mag
in geen geval in een dagmenu ontbreken.
Dit zal financieel voor niemand be
zwaarlijk zijn. Is fruit te duur voor da
gelijks gebruik, dan kan men inplaats
daarvan een rauwkostslaatje klaar ma
ken.
Rauw of gekookt.
Het is gewenst, dat men iedere dag een
rauwe vrucht of portie rauwe groente
eet. Dit laatste betekent niet, dat u uw
hele portie groente van de dag altijd
rauw zou moeten gebruiken. Al kan het
slaatje de plaats van gekookte groente
innemen (b.v. bij bonen of capucijners,
gebakken vis, stokvis), het kan ook als
tweede groente, hapje vooraf of extraatje
bij de boterham dienst doen. Het voor
deel van rauwkost is, dat als regel het
gebit flink gebruikt moet worden en de
voedingswaarde en het frisse uiterlijk
van de groenten en vruchten behouden
blijven. Vrijwel alle groentesoorten kun
nen tot een rauw slaatje worden ver
werkt, alleen of in diverse combinaties.
De koolsoorten, wortelen en witlof b.v.
lenen er zich uitstekend voor.
Ook gekookte groenten kunnen nog een
hoge voedingswaarde bezitten, al gaat
er bij het koken een deel van verloren
(soms veel, soms weinig). Het is heus
niet zo, dat er in gare groente „niets
meer zit". De achteruitgang in voedings
waarde hangt af van de groentesoort en
de manier, waarop het gerecht is klaar
gemaakt. Er gaat nodeloos veel verloren,
wanneer de groente
na het snijden lang in water blijft
staan
in veel water wordt gekookt en dit
kooknat niet meeverwerkt wordt
lang gekookt wordt (b.v. uur of
langer) of
's ochtends al wordt gekookt en later
voor het gebruik weer opgewarmd.
Welke 'groenten en vruchten kiezen wij
De goedkope groentesoorten: kool, wor
telen, uien, bieten, koolraap enz., doen in
voedingswaarde niet onder voor dure
zomergroenten en primeurs, zoals sla,
bloemkool, komkommers en boontjes. U
weet misschien niet, dat spruitjes en an
dere koolsoorten tot onze rijkste vitamine
C-bronnen behoren? Het is het beste om
alle beschikbare seizoengroenten afwis
selend te gebruiken.
Dure appel- en pererassen zijn niet per
se „gezonder" dan goedkope. In winter
en voorjaar bevatten appelen en peren
niet veel vitaminen C meer. De enige
vitamine C-rijke vruchten, die wij dan
tot onze beschikking hebben, zijn de ci
trusvruchten: sinaasappelen, citroenen,
mandarijnen en grapefruits. Zeer rijk aan
dit vitamine zijn rozebottels en de pro-
dukten er van gemaakt: jam en limona
desiroop. Zij kunnen eventueel het verse
fruit af en toe vervangen.
