Haarlemsche Courant
Nieuwe Duitsche successen achter Charkof.
Die Entführung aus dem Serail van Mozart
Italiaansche duikboóten bij Amerikaansche kust
287e Jaargang No. 119 x x
Abonnement p. week 0,26, p. maand 1,15, p. kwartaal 3,42,
franco p. post f 3,73, losse nummers fi cent. AdvertentlCn 3—15
m.m. 3,— elke m.m. meer 20 ceni Reclames dubbele prUs.
Advertentieabonnementen 1500 m.m. iz cent p. m.m. Kennemer
Editie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 5 ce
Vrijdag 22 Me! 1942
Wnd Hoofdredacteur: J. V. BAUBEWTNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Kennemer Editie
Bureaux Haarlem: Groote Houtstraat »s, Bijkantoor: Soenda-
plein 17. Telefoon Directie 130S2, Hoofdredactie 15054. Redae-
tie 10600. Administratie 10724, 14025, Soendaplein 12230.
DlrecUe PH. A. MEES P.#W. PEEREBOOM.
Bureau IJmulden: Kennemerlaan 102, Tel. 5437.
Geheim beveel van den vijand gevonden.
Sovjet-aanvallen afgeslagen
bij het Ilmenmeer.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER,
21 Mei (D.N.B.) Het Opperbevel der
Duitsche weermacht maakt bekend:
In het gebied van Charkof duurt de
slag voort. Door sterke pantserstrijdkrach-
ten ondersteunde aanvallen van den tegen
stander mislukten onder zware verliezen. Er
werden wederom 63 vijandelijke - pantser
wagens vernietigd. De luchtmacht greep
met sterke strijdkrachten en groot succes in
de gevechten op den beganen grond in. Ook
in het gebied van Z.O. van het Ilmen
meer werden vijandelijke aanvallen met
groote verliezen voor den vijand afgeslagen.
De negende divisie luchtdoelartillene ver
nietigde in de gevechten in het gebied rond
Charkow tot den 20en Mei 107vijande
lijke pantserwagens. Het regiment lucht
doelartillerie 91 heeft in het Oosten zijn
lOlen en de eerste afdeeling van het regi
ment luchtdoelartillerie 12 haar lOOen
pantserwagen stukgeschoten.
Op Malta werden vliegvelden van den
vijand overdag en des nachts gebombar
deerd.
Voor de Z.O. kust van Engeland be
schadigden lichte gevechtsvliegtuigen over
dag een koopvaardijschip van middelbare
grootte.
In het tijdvak van 11 tot 20 Mei verloor
de Britsche luchtmacht 151 vliegtuigen,
waarvan 36 boven de Middellandsche Zee
en in Noord-Afrika. In denzelfüen tijd gin
gen in den strijd tegen Groot-Brittannië 42
eigen vliegtuigen verloren.
Luitenant Reichwald schoot den 18en Mei
met een zwaar stuk luchtafweergeschut in
enkele minuten 6 aanvallende bolsjewisti
sche pantserwagens kapot en heeft zoo
doende in den loop van den veldtocht in het
Oosten iij totaal 27 pantserwagens stukge
schoten.
De militaire correspondent van United
Press meldt uit Moskou, dat volgens de
jongste berichten van het front van
Charkof het initiatief op de lijn Wol-
sjangskChoeroejefKrasnograd is
overgegaan op de Duitsche troepen.
Het D.N.B. verneemt:
De voor ^le bolsjewisten zoo belangrijke
ravitailleeringslinie naar Moermansk en Ar
changel wordt onophoudelijk door aanvallen
van de Duitsche luchtmacht en van Duitsche
zeestrijdkrachten bedreigd en versmald.
Herhaaldelijk werden Engelsche en Ameri
kaansche convooien uiteen gedreven en
wei-den naar Moermansk gevluchte schepen
nog in de haven zelf vernietigd.
Een idezer dagen is in den Zuidelijken
sector een geheim bevel gevonden van den
chef van de politieke afdeeling, den Sovjet
commissaris Zoekanof. Het bevel is gericht
aan oorlogscommissarissen, ziekenhuizen,
hospitalen en militaire eenheden. Daarin
wordt woordelijk gezegd: „In den laatsten
tijd heb ik geconstateerd, dat gewonden, die
van het front komen en doortrekkende lelden
van de weermacht, afkomstig uit de tijde
lijk door den vijand veroverde gebieden on
der de. bevolking en het Sovjet-leger ge
vaarlijke anti-revolutionnaipe geruchten
verspreiden. Zij maken gewag van goede
behandeling, die gevangen genomen sol
daten en de vreedzame bevolking van de
fascistische barbaren ondervinden.
Tegen deze geruchten moet zeer drastisch
worden opgetreden. De genoemde instan
ties moeten de verspreiders van dergelijke
geruchten arresteeren en voqr den krijgs
raad brengen. De betreffenden kunnen re
kenen op den kogel, terwijl hun familieleden
tot dwangarbei/d veroordeeld worden. De
commissarissen moeten onmiddellijk voor
de legeronderdeelen voordrachten houden,
Berlijn ingenomen met
Cripps' verklaring.
Australië blijkbaar als lid van Empire
afgeschreven.
De debatten in het Lagerhuis, waarvan
een rede van Sir Stafford Cripps het middel
punt vormde, werpen, volgens de opvatting
van de Wilhelmstrasse, het licht op zekere
in Engeland sterker op den voorgrond tre
dende crisisverschijnselen. Reeds het feit,
dat Churchill geweigerd heeft persoonlijk te
verschijnen en dat Cripps genoodzaakt was
een lans te breken voor de oorlogspolitiek
van den premier, schijnt erop te wijzen, dat
niet alleen tusschen het volk en de regeermg
doch ook in den boezem der regeering span
ningen bestaan, die Cripps moeilijk kan ver
doezelen.
Zuiver zakelijk bezien, meent men te
Berlijn, het volgende te kunnen vaststellen:
Cripps schrijft Australië af als lid Van
het Empire door er met nadruk op te wij
zen. dat dit dominion in de Amerikaan-
sche ondersteuningssfeer ligt. Hierdoor
wordt het bankroet van de Empire politiek
door een van haar ijverigs'te voorvechters
toegegeven.
Cripps vtracht voor Groot-Brittannië de
deur weer te openen die door de Indiërs op
een wijze, die niet misverstaan kan worden,
is dichtgedaan. -De vraag is echter, of deze
poging den Japanschen opmarsch vermag te
stuiten, of dat zij in tegendeel dezen hier
door bespoedigt.
De verklaringen van Cripps over het z.g.
„tweede front" moeten beschouwd worden
als openlijke bevestiging, dat Groot-Brittan
nië het door de Sovjet-Russen dringend ge-
eischte „tweede front" verwezenlijkt acht
door de storings- en terroriseeringsaanvallen
van de Britsche luchtmacht op Duitsche
plaatsen, temeer daar de woordvoerder van
de Engelsche regeering hierin de „beste ma-
terieele hulp" ziet, die den Russen geboden
kan worden.
Over het geheel genomen, krijgen toon
aangevende leringen in de Duitsche hoofd
stad den indruk, dat de verklaringen van
Cripps beschouwd moeten worden als een
bemoedigend element voor de'doelstellingen
van het Pact van Drie.
In politieke kringen te Berlijn acht men
zelfs de gedachte niet onjuist, dat uit der
gelijke verklaringen conclusies kunnen wor
den getrokken inzake de hechtheid van het
Anglo-Amerikaansche' front.
Sowjet-ambassadeur zou
Ankara hebben verlaten.
Opnieuw ccn incident met Turksch
schip.
Volgens inlichtingen uit Sofia zou Vino
gradov Sovjet-Russisch ambassadeur te An
kara. per vliegtuig met bestemming naar
Koeibisjef vertrokken zijn. Na hem zouden
ook nog twee secretarissen en twee koeriers
der Sovjet-ambassade per vliegtuig naar de
zelfde plaats vertrokken zijn.
Naar gemeld wordt, is ten Noorden van
Igneada weer een Turksch vaartuig van 80
ton. dat een lading houtskool vervoerde,
door het gesohut van een duikboot bescho
ten cn zoo zwaar beschadigd, dat de opva
renden het vaartuig moesten verlaten.
fascistische
De Trans-Siberische spoorweg.
Het buitengewoon late voorjaar heeft een
streep door de rekening gehaald en veroor
zaakte op den Trans-Siberischen spoorweg
een chaos. Op vele plaatsen zijn treinen ont
spoord en verkeert de spoorlijn in uiterst
slechten toestand. Op vele stations liggen
groote hoeveelheden goederen, die lang
zaam verroesten, omdat de transportmoge
lijkheden niet groot genoeg zijn. In de Oost-
Aziatische gebieden van de Sovjet-Unie
wordt bijzonder ook het gebrek aan ben
zine gevoeld. De tractors staan stil en thans
moeten weer paarden en ander vee, waarvan
de teelt jarenlang verwaarloosd is, gebruikt
worden voor het werk op het land en het
vervoer.
Lucifers zijn kostbare artikelen geworden.
Het gebrek aan levensmiddelen wordt dui
delijk gevoeld.
Door den Führer geëischte
productie overtroffen.
Speer over de Duitsche wapenindustrie.
De rijksminister voor munitie en bewape
ning. Speer, heeft in zijn rede tijdens de
plechtigheid ter gelegenheid van de uitrei
king van onderscheidingen aan Duitsche ar
beiders in de béwapeningsindustrie o.a. het
volgende gezegd:
Onze soldaten aan het front nemen met
geestdrift de nieuwe wapens in ontvangst, die
hun zijn uitgereikt. Wij hebben een moeilij
ken en harden winter meegemaakt. Allen
vroegen wij ons angstig af, hoe deze moei
lijkheden de vervaardiging der wapens zou
den beïnvloeden. De voorjaarsleveringen zijn
geëindigd, zij zijn in ongekende massa's op
weg naar bet front. Daarmede is het bewape
ningsprogram in een belangrijke nieuwe phaze
getreden. De nieuwe aanmaak is ter hand
genomen, welke de productie van wapens en
munitie in de komende weken wederom aan
zienlijk zal doen stijgen. De Führer heeft zich
steeds weer laten rapporteeren, of de door
hem geëischte cijfers in de afzonderlijke
maanden konden worden bereikt. Gij kunt
u voorstellen, dat de eischen van den Führer
aan de bewapeningsindustrie hoog en de door
hem verlangde leveranties derhalve slechts
uiterst moeilijk te bereiken zijn.
Er vormde zich nu het onverwachte
beeld, dat deze door den Führer verlang
de cijfers niet slechts bereikt, doch steeds
meer overtroffen werden. Bijna overal
werd een derde tot de helft meer gele
verd dan de door den Führer oorspron
kelijk verlangde en verwachte prestaties,
op enkele der belangrijkste gebieden zelfs
het dubbele.
De minister besloot met zijn erkentelijkheid
te betuigen voor de ongehoorde'prestaties,
die de Duitsche arbeider op dit gebied vol
bracht hëeft.
Engelsch vliegtuig
neergeschoten boven Fransch-
Guinea.
Loyauteitsbetoogingen op Martinique.
Volgens uit Dakar ontvangen berichten is
10 dezer een vliegtuig, dat over Konnakry,
een basis in Fransch-Guinea, in de nabij
heid van de grens van Britsch-Nigeria, ge
vlogen was, door ide Fransche luchtdoel
artillerie omlaag gehaald.
In dezelfde streek, aan het strand van
Port Bouet, werd 18 Mei een. Engelsch vlieg
tuig door de Fransche luchtdoelartillerje tot
een noodlanding gedwongen.
Onder opschriften als „Nieuwe Engelsche
aanval op ons koloniale rijk" en „Britsche
torpedoboot schiet op Fransche vliegtuigen"
levert de Parijsche pers commentaar op liet
binnendringen van Britsche vliegers op
Fransch gebied. Met voldoening nemen de
bladen er kennis van, dat het den Franschen
verdedigei-s gelukt is den tegenstander on
schadelijk te maken.
<^e Matin schrijft Lauzanne naar aan
leiding van de voortdurende Engelsche aan
vallen op Fransch gebied: „Voor eiken om
gekomen Franschman twee Engelschen, dat
is de eenige rekenkunde, die Albion be
grijpt."
Naar Woensdagavond werd vernomen uit
betrouwbare Fransche kringen, is de ver
binding tusschen Tanarivo, de hoofdstad
van Madagascar en Vichy nog steeds intact.
De meeste burgemeesters van Martinique
zijn in gezelschap van delegaties burgers
bijeengekomen om te protesteeren tegen de
eischen der Amerikaansche regeering in
zake de Fransche Antillen en tegen elke
schending van de Fransche souvereiniteit.
De demonstranten begaven zich vervol
gens naar het regêeringspaleis, waar een
betooging werd gehouden. De burgemees
ters overhandigden den gouverneur een
proclamatie, waarin werd verzekerd, dat de
bevolking van het eiland onwankelbaar
loyaal zal blijven.
Naar ge zender Bnslon meldt heeft Cordell
Hiill verklaard, dat „Martinique voor de Ver-
eenigde Staten militaire en economische be-
teekenis heeft".
Godsdienstige
verdraagzaamheid in Letlfqpd.
De Rijkscommissaris voor het Oostland zal.
naar Rijksminister Rosenberg te Riga in een
redevoering mededeelde, eerlang een veror
dening uitvaardigen, waarbij de rechtspositie
der kerkgenootschappen geregeld wordt. In
tegenstelling tot het anti-godsdienstige Sov
jet-systeem zal daarmede van de zijde van het
Duitsche bestuur de godsdienstige verdraag
zaamheid als natuurlijke Voorwaarde voor het
interne leven der bevrijde volkeren hersteld
worden.
Door de Ned. Kamer-Opera
Succes voor de Nederlandsch-Duitsche Kuituurgemeenschap
Naar welken kant slaat
Japan toe?
Na Burmta en de Koraalzee.
Aan het militaire weekoverzicht van-het
D.N.B. over den oorlog in Oost-Azië ont-
leenen wij: twee groote militaire feiten heb
ben den oorlogstoestand verder in het na
deel van de vijandelijke Geallieerden ge
stabiliseerd, n.l. het einde van den veldtocht
in Burma en het resultaat van den slag in
de Koraalzee. Beide resultaten hebben de
Engelschen en Amerikanen beroofd van de
laatste kans om tot een offensief in de door
Japan beheerschte gebieden over te gaan.
Churchill en Roosevelt moeten met hun
versnipperde strijdkrachten in het cefensief
blijven. Dit feit wordt o.m. door de resul
taten van de verkenning boven zee en land
van alle oorlogstooneelen in Oost-Azië be
vestigd. Het beeld, dat militaire kringen in
de Japansche hoofdstad krijgen, doet de
totale onzekerheid van de vijandelijke lei
ding uitkomen, die het raadsel probeert op
te lossen, naar welken kant Japan nu wel
zal toeslaan.
Daarbij is. haar men te Tokio verklaart,
het hoofddoel van Japan al lang bekend,
n.l. uitschakeling van alle aan het gebied
vreemde invloeden door vernietiging van de
overheerschende Engelsche en Amerikaan
sche posities in het Groot-Aziatische gebied.
Uit deze doelstelling, die parallel loopt met
die der Europeesche spi lm ogendheden, blijkt
het gemeenschappelijk karakter der mili
taire taken van het Pact van Drie.
Wanneer de vijand spreekt van drie mo
gelijkheden. dan vergist hij zich weer op een
beslissend punt of hij wil alleen de zwakte
van de eigen defensiemogelijkheden be
dekken.
Deze opyatting wordt door het feit beves
tigd, dat ae strijdkrachten van den Tenno
hun opmarsch op de in aanmerking ko
mende drie voornaamste oorlogstooneelen
voltooid hebben, n.l. van Burma. Thailand
en China uit naar Tsjoengking: van de
Golf van Bengalen en Burma uit naar de
Britsche stellingen in Indië en ten slotte var
Timor, Nieuw-Guinea en de Salomoneilan-
den uit naar Australië.
De slag in de Koraalzee was het
voorspel^van den slag om Australië.
Het verlies van de beide groote vlieg
kampschepen heeft de zeemacht van
Australië reeds dusdanig verzwakt, dat
de inlijving van de Australische vlieg
tuigformaties bij de Amerikaansche
luchtmacht stilzwijgend werd aanvaard.
Dit is een van de bedenkelijkste symp
tomen voor een land, dat zich tot dus
ver tegen alle pogingen om voogdij uit
te oefenen het felst heeft verzet.
Aan de grenzen van Indië hebben de
Japansche eenheden reeds óp verscheidene
punten de Burmaansche grens achter zich
gelaten. In de Arakanbërgen zijn nieuwe Ja
pansche strijdkrachten vrijgekomen, nadat
zij aldaar sterke gemotoriseerde Britsche
eenheden in een omsingflingsslag hadden
vernietigd.
Nog duidelijker teekenen zich de opera
ties van de Japansche troepen tegen
Tsjoengking af. De uit Burma aanvallende
formaties hebben zich reeds ten deele ver-
eenigd, d.w.z. zij opereeren met troepen, die
reeds contact met de flanken hebben. Het
Tsjoengking-vraagstuk wordt in Tokio al
leen nog beschouwd als een kwestie van
tijd. Japan heeft het voordeel van ide bin-
nenlinie. Dat Sir Stafford Cripps in het La
gerhuis dit feit onomwonden heeft toege
geven, is door militaire kringen te Tokio
met belangstelling begroet.
Er zijn in de Koraalzee
twee slagen gevoerd
Verslag over verloop van den strijd.
De woordvoerder van de Japansche marine,
kapitein Hideo Hiraide, die zoojuist is terug
gekeerd van een inspectiereis naar de Zui
delijke gebieden, heeft belangwekkende bij
zonderheden verstrekt over den slag in de
Koraalzee.
Hij begon met op te merken, dat de op
7 en 8 Mei gevoerde zeeslag in dê Koraalzee
in werkelijkheid twee verschillende zeesla
gen met volkomen ander karakter gevormd
heeft.
De strijd van 7 Mei had veel gelijkenis
met dien ter hoogte van Malakka, waarbij
de Engelsche slagschepen „Prince of Wales"
en „Repulse" vernietigd werden. Door een
schijnbeweging van 'n klein Japansch vlieg
tuigmoederschip is de sterke gecombineerde
Engekch-Amerikaansché vloot naar het
Noordelijke deel van de Koraalzee gelokt,
waarop de Japansche marineluchtmacht
haar met één stoot heeft afgemaakt.
Het verloop van dezen slag toont duidelijk
aan. hoe slecht de strategische en tactische
leiding van de tegenpartij is. Terwijl de
Japanners in dezen slechts een klein vlieg
kampschip verloren, gelukte 't hun marine
luchtmacht een Amerikaansch slagschip van
het type ..California" tot zinken te brengen
en het Britsche slagschip „Warspite" zwaar
te beschadigen.
De slag van den volgenden dag w
moderne zeeslag in den waarsten zin des
woords. want hier streden onder het pa
rool „wij of zij" twee groote eerste klas
vliegfuigmoederschepen tegen elkaar. Men
zal zich zonder meer het enerveerende
karakter van dezen zeeslag, die verschei
dene uren heeft geduurd, voorstellen.
Verscheidene honderden Japansche en ge
allieerde vliegtuigen vielen op de weder-
zijdsche vliegtuigmoederscheDen aan er
voerden gelijktiidig hevige individueele ge
vechten met elkaar. Hoewel de Japanners
numeriek ver in de minderheid waren, heb
ben zij met absolute zekerheid twee mach
tige Amerikaansche vliegkampschepen met,
alle aan boord zijnde vliegtuigen tot zinken
gebracht. Een nog veel grooter aantal vijan
delijke vliegtuigen is in de luchtgevechten
neergeschoten. Hieruit blijkt duidelijk de
superieure gevechtskracht van de Japansche
marinevliegers. In dezen adembenemenden
slag hebben eenige Japansche machines zich
met haar torpedo's op een grooten vijande-
lijken kruiser laten vallen en dezen door ae
hierbij uitgebroken branden zwaar bescha
digd. Het feit. dat de Japansche vliegtuigen
met doodsverachting zware schade hebben
toegebracht aan oorlogsbodems, die mee
voeren om de vliegtuigmoederschepen te be
schermen. toont aan, dat de Japanners over
ruime gevechtsreserves beschikten.
KONST.
De opvoering van „Entführung aus dem
Serail", die gisteravond voor de afdeeling
Haarlem van de Nederlandsch-Duitsche
Kultuurgemeensohap plaats heeft gehad,
is een groot succes geworden. Reeds ver
leden week viel te bemerken, dat er veel
belangstelling bestond voor dezen avond,
enkele dagen geleden moest bek ener wor
den gemaakt, dat de schouwburg vrijwel
uitverkocht was en gisteravond bleek, dat
eenige honderden bezoekers moesten wor
den teruggezonden.
Een scène uit „Entführung aus dem Serail" door „Dir Kanicroper": Selim Bassa
(Albert May) en Konstanze (Ilse Sickmann).
(Foto Peperkamp)
Drie schepen tot zinken gebracht.
Het Italiaansche weermachtbericht luidt:
Verkenningsvliegtuigen en bommenwer
pers van de As hebben in Noord-Afrika en
boven Malta een groote activiteit ontwik
keld. In een luchtgevecht werd een Spitfire
neergehaald. In het Oostelijke deel van de
Middellarcische Zee hebben onze vliegtui
gen een koopvaardijschip van middelbare
lonnage herhaaldelijk met bommen getrof
fen en zwaar beschadigd.
Onze duikbooten. die óp den Atlantischen
Oceaan, in de nabijheid van de Ameri
kaansche kusten opereerden, hebben nieuwe
successen behaald. Een duikboot onder be
vel van korvettenkapitein Enzo Grossi
heeft een volbeladen tankschip van 12.000
ton tot zinken gebracht, alsmede een stoom
schip van 10.000 ton. Een andere duikboot
onder bevel van den luitenant-ter-zee le
klasse Marco Revedin, heeft een sehip van
7.000 ton tot zinken gebracht.
Het D.N.B. verneemt nog:
Naar het opperbevel der weermacht
mededeelt hebben Duitsche duikbommen
werpers in de avonduren van Woensdag een
succesvollen aanval ondernomen op Brit
sche vliegvelden aan de Egyptische grens. De
Duitsche gevechtsvliegtuigen van het type
„Ju 88" hebben ondanks nevig afweervuur
de installaties van de vliegvelden in de
woestijn met bommen van zwaar kaliber
bestookt. Ane bommen kwamen op de op
gegeven doelen terecht. Twee Britsche
vliegtuigen werden óp den grond vernield
Verwacht mag worden, dat tevens gepar
keerde vliegtuigen door splinters bescha
digd zijn.
De avond, die overigens aan de hoogste
verwachtingen beantwoordde, is dan ook
een hoogtepunt geworden onder de over
het algemeen toch zeer geslaagde bijeen
komsten, die de N.D.K. in den laatsten tijd
heeft georganiseerd en meer en meer
blijkt, welk een vooraanstaande plaats de
Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeen
sohap op het kunstprogramma van Haar
lem allengs heeft ingenomen. Een geluk-
wensch met het succes, waarmede het
streven der werkgemeenschap Haarlem is
bekroond, is dan ook wel op haar plaats.
Tot de aanwezigen, die gisteravond den
schouwburg tot de laatste plaats bezetten,
behoorden de Commissaris der Provincie,
Mr. A. J. Backer, de Burgemeester van
Haarlem, S. L. A. Plekker, de Ortsgrup-
penleiter der N.SJ3.A.P. te Haarlem, M.
Gerisch, de Referenten van den Beauf-
tragten des Reichskommissars. de Districts-
leider van de N.S.B. A. H. v. d. Horst,
Mr. F. W. A. de Koek van-Leeuwen, voor
zitter van de werkgemeenschap Haarlem
der NJD.K. en anderen.
Over de opvoering schrijft onze mede
werker het volgende:
Voor de derde maal organiseerde de
afd. Haarlem e. o. van de Nederlandsch-
Duitsche Kultuurgemeensohap een optre
den in onze stad van de Ned. Kamer-
Opera, dat ditmaal een overgroote belang
stelling genoot; minstens een paar hon
derd menschen moesten worden teleurge-
KORT NIEUWS
De IJslandsche regeering heeft de be
volking van de hoofdstad verzocht, tijdens
den zomer, zooveel mogelijk haar woon
plaatsen te verlaten en maatregelen te tref
fen om de stad, wanneer het noodig is snel
te kunnen ontruimen.
De rijksregent van Hongarije heeft m
nister-president von Kallay thans eveneens
definitief belast met de portefeuille van bui
tenlandsche zaken.
1 Sir Walter Citrine, de secretaris van de
Britsche vakbonden, heeft in eei\ rede. die
bijna 3 uur duurde, een beroep gedaan op den
uitvoerenden raad van de A. F. L het Ame
rikaansche vakverbond. het verzet tegen
samenwerking met de Sowjet-Russische vak
bonden op te geven en zich met de Britsche
en bolsjewistische vakvereenigingen in een
„alliantie" te vereenigen.
Donderdag herinnerde de Secretaris
generaal der Rijkscultuurkamer in een rede
aan den eisch, dien de Führer in het begin
van den oorlog had gesteld, dat de gebeurte
nissen van den oorlog geen nadeeligen in
vloed mochten uitoefenen op het scheppende
werk in de.kunst. Sedert het begin van den
oorlog hebben 17.000 a 18-000 kunstenaars be
wijzen van hun kunnen gegeven voor solda
ten en arbeiders.
Volgens den zender van New-York
heeft Knox Donderdag verklaard, dat de
marine 'oebereidselen treft om dc Norman
die. die destijds tengevolge i'an een brand is
gezonken te lichten.
Volgens een bericht van de Daily Herald
is een nieuwe staking van mijnwerkers rn
een steenkoolmijn in Yorkshire uitgebroken
In totaal zijn vijfhonderd mijnwerkers in
staking gegaan, toen de directie een eisch tot
!oons"e#hooging had afgewezen.
Met een Portugeesch stoomschip vertrekt
heden oprieuw een contingent Portugecsche
troepen uit Lissabon naar de Azoren ter ver
sterking van het garnizoen aldaar.
De stichter en leider van de „Mouve
ment Social Révolutionnaire" in Frankrijk,
Eugène Deloncle. heeft een verklaring gepu
bliceerd. waarin hij mededeelt om gezond
heidsredenen de leiding dezer beweging neer
te moeten leggen en zich uit het politieke
leven te moeten terugtrekken.
De rechtbank veroordeelde gisteren
den 53-jarigen kruidenhandelaar B. H. T. te
Groningen, verdacht van overtreding van
de wet op de geneeskunde, tot 2.00 boete
subs. 150 dagen hechtenis.
Verdachte zou tegen betalingen genees
kundigen raad hebben gegeven. De eisóh
was 150.subs. 125 dagen.
Waarschijnlijk met behulp van een
valschen sleutel hebben dieven zich toegang
verschaft tot een woning in de Muiderstraat
te Amsterdam. Behalve twee levensmidde
lenkaarten, kaapten zij een platina ring, met
juweelen bezet, ter waarde van 1200.--
Uit de werkplaats van een aannemer aan
de Jac. van Lennepkade aldaar is diens por
tefeuille, welke 380.inhield, gestolen.
Op den Boschdijk te Eindhoven liep een
g[roep kinderen voor een marcheerende mi
litaire .colonneuit. Een vrachtwagen, die
deze colonne wilde passeeren, kwam daar
door op de linkerrijbaan. Op dat moment
liep de'negenjarige H. v. T. uit het groepje
kinderen weg, waarbij het kind werd over
reden.
Zeer ernstig gewond werd het ventje naar
het Bïnnenziekenhuis overgebracht, waar
het na aankomst is overleden.
De stichting Winterhulp Nederland
heeft dezer dagen -.'an de staatsmijnen te
Heerlen een bedrag ontvangen van ruim
157.149.—.
steld. Het was trouwens een zeer belang
rijke opvoering; met Mozart's Duitsche
zangspel „Die Entführung aus dem Serail"
bereikte de Kamer-Opera een top-presta-
tie; zelfs zou men zonder overdrijving van
een modelopvoering kunnen gewagen, in
dien in de bezetting en in de monteering
niet eenige vereenvoudiging was aange
bracht. ten einde binnen de perken der
-mogelijkheden van het kleine gezelschap
te blijven. Zoo werd bijv. het typische ef
fect van het Jamtzaren-koor gemist. Eigen
lijk is dit reeds te sterk gezegd, want men
werd dermate geboeid door de delicate
vertolking van Mozart's verrukkelijke mu
ziek (zoowel op het tooneel als in de or
kestruimte), zoo bezig gehouden door een
welverzorgde actie, zoo aangenaam ge
streeld. door de prachtstemmen der vertol
kers, dat men ten slotte niets miste en
alleen maar genoot.
„Die Entführung aus dem Serail" is in
Mozart's oeuvre dubbel belangrijk; voor-
eesft kan Mozaft door de opdracht om het
werk te leveren, aan den lang gekoesterden
wensch voldoen een opera in zijn moeder
taal te componeeren; en naast dit feit
van cultuurhistorische beteekenis, mar
keert „Die Entführung" oók een individu
eele belevenis van den jongen componist.
Mozart vereenzelvigde bewust of onbewust
de hoofdpersonage van zijn zangspel, de
ontvoerde Constanze, met zijn bruid Con-
stanze Weber, die in die dagen niet zonder
strijd cn moeite zijn vrouw werd, waar
om zijn vrienden bij zijn trouwen gek
scherend gewaagden van Die Entführung
aus dem Auge Gottes, doelende op den
gevelsteen van het huis der familie Weber.
waarop het Gods-oog afgebeeld was. Dit
is meer dan een gewone anecdote: men
kan de diepe beteekenis dezer associatie
afmeten aan de innigheid, waarmee de
aria's van Constanze en die van haar
geliefde. Belmonte, geschreven zijn.
Verder proeft men uit het werk de sterke
vitaliteit van een jeugdig geniaal kunste
naar, die het komische en het verheven-
ste plan wist te brengen en de minst ge
lijksoortige elementen harmonisch kon
vereenigen.
Wij kunnen ons verbazen over de be
wustheid waarmee hïi dit alles tot stand
bracht..te mooi voor onze ooren, en
geweldig veel noten, waarde Mozart",
moet Keizer Josef II bii de qerste opvoe
ring, in «1782, tot den componist gezegd
hebben; maar deze antwoordde zeer gevat:
„Majesteit, precies zooveel noten als er
noodig zijn!" Mozart wist wat hii wilde:
hij kende de zelfverzekerdheid van het ge
nie!
Jan Koetsier, de dirigent van het ge
zelschap. heeft de delicaat-muzikale op
gave buitengewoon smaakvol en uiterst
correct behandeld. Zijn orkest speelde
prachtig gedetailleerd en voortdurend
fraai van klank: met de solisten vormde
het steeds een volkomen sluitend geheel.
Werd aldus muzikaal een stevige eenheid
en een goed evenwicht bereikt, ook de re
gie van Albert May sloot zich daarbij ge
heel aan en muntte nochtans uit door een
opmerkelijke ongedwongenheid. Het mooie
decor van Gerard Vroom, dat onveran
derd voor de drie bedrijven dienst deed.
was mede een element voor het algemeen
succes.
Ilse Sickmann schiep vocaal en drama
tisch een innige en toch temperamentvolle
Constanze; Louise d«e Vries was het ge
droomde type voor cie pittige dienstmaagd
Blonde: Chris Taverne speelde en zong de
Belmontepartij met veel smaak: Gerrit
Kijk in de Vëgte een nieuwe aanwinst
bii het gezelschap bracht als Pedrillo. In
het gedipg de verrassing van ziin zeldzaam
warm tenorgeluid; de bas Anton Eldering
was een kapitale Osmin, èn als figuur èn
als geluid: Albert May vertolkte op waar
dige" wijze de spreekrol van Selim Bassa
Deze opvoering van de jonge' Kamer-
Opera was een daad van niet te onder
schatten beteekenis.
Er worden pogingen gedaan om een
tweede opvoering in Haarlem mogelijk te
maken.
JOS. DE KLERK
Reste melkkoe in de weide
geslacht.
Het vleesch in den zwarten handel.
UITWISSELING VAN
KULTUUR.
De schitterende opvoering van Mo
zart's fjjngeestige zangspel „Die Entfimrung
aus dem Serail", gisteravond in den Stads
schouwburg, Heeft nog eens in het bijzonder
de aandacht ran zeer vele kunstliefhebbers
gevestigd op het prachtige werk van de
„Nederl.-Duitsche Kultuurgemeensehap n
werk dat wij midden in dezen oorlog als bij
uitstek vredelievend durven kwalificeeren.
Inderdaad: tegenover de verwoestende
werking van den oorlog is zeker geen vrede
lievender taak te stellen, dan de uitwisseling
van kuituur-uitingen. Zij bevordert het, dat
de (onloochenbare) banden des bloeds en
des eeestes klaar voor iedereen zichtbaar
worden en aldus het onderlim» begrijpen en
waardeeren wordt bevorderd. Aan dit be
grijpen en waardeeren hapert werkelijk nog
heel wat en toch vormen de kuituur-uitingen
een gebied dat bij uitstek geschikt is om
contact te verkrijgen.
Was uitwisseling van kuituur-uitingen in
vredestijd reeds een werk van voornaam
belang, in dezen tijd waarin vaak alle con
tact ruwweg afgesneden werd, nu wij staan
voor ae grootste veranderingen, die de we
reld ooit beleefd heeft, is 't meer dan voor
heen zaak de wisselwerking der kuituur tus
schen de volkeren te bevorderen.
Nederland heeft daarbij t»ievs te verliezen,
doch alles te winnen: men mag stellig geen
afwachtende Ijouding aannemen, doch dient
onbevangen het nieuwe tegemoet te treden.
Nederland kan dat werkelijk doen. Nèder-
land heeft een eigen kuituur en kan zelf ook
voldoende bieden waarmede andere volke
ren zich kunnen verriiken. De Nederland-
sche scheppingsdrang heeft in alle perioden
werk genoeg tot stand gebracht om ons
naast andere volkeren een eervolle plaats te
laten- innemen. Wij behoeven onder geen
enkele omstandigheid bang te zjjn, dat onze
kuituur het bij een dergelijk contact afleg
gen zal. Van den anderen kant echter past
het eerlijk te ^rkennen. dat ook elders een
kuituur gegroeid is, waarvan de wisselwer
king op de onze vruchtdragend kan zijn;
temeer waar deze kuituur, zooals m het
onderhavige geval, uiterst i\guw aan de onze
verwant is. Het is juist deze verwantschap
die voor beiden een zegen kan zijn en die. in
onzen tijd van verwijdering, van dubbel
groote beteekenis moet worden geacht. Ook
van Duitsche zijde wordt dit ingezien. Men
is zich in Duitschland van onze Germaan-
sche verbondenheid sterk bewufit, dat blijkt
trouwens herhaaldelijk uit de wijze waarop
men ons van Duitsche zijde tegemoet treedt
in zaken van kultureele waarde. De Führer
en met hem de leiding gevende kringen heb
ben begrepen, dat onze hoogste nationale
kuituur-goederen onaangetast moeten blij
ven en zij zijn bereid ze te eerbiedigen en,
waar mogelijk, te bevorderen.
Wie gezond nadenkt, zal moeten toegeven,
dat het zóó beter is. dat de toestand van
vóór den oorlog, toen de massa slechts oog
had voor datgene wat verwijderde, niet kan
bestendigd blijven. De opvoering van Mo
zart's werk is slechts één enkele uiting van
den arbeid der Nederlandsch-Duitsche Kui
tuurgemeenschap, 't gebied waarop zij werk
zaam is, blijkt veelomvattend en waardevol;
daarvan getuigt het reeds afgewerkte pro
gramma ondubbelzinnig en daarom kunnen
wij hier vrijmoedig onze lezers opwekken
om deel te hebben aan haar verheven doel.
Twee surveillcerende agenten van politie
hielden in de Rosendaalsche straat te Arnhem
een man aan. die een bakfiets bestuurde Bij
onderzoek bleek op de fiets een geslachte
koe te worden vervoerd.
Het beest was volgens de verklaringen
van den man. zekeren P. J. J. van Z des
nachts in een weide te Eist geslacht, waarbij
zekere G. A. J. behulpzaam was geweest. Het
afslachten was op meer dan beestachtige
wijze geschied. Nadat de koe bewusteloos was
geslagen, was zij letterlijk uit èlkaar gesne
den.
De stukken vleesch, waarop de huid nog
aanwêxlg was. boden een meer dan1 walge
lijken aanblik en hen, die dir vleesch na den
zwarten handel in hun bezit zouden hebben
gekregen, is een „smakelijk maal" bespaard
gebleven.
Voor den boer. aan wien de koe toebe
hoorde, beteekent het verlies van dit beest
een groote schadepost, aangezien het een van
z)jn beste melkkoeien was.
Ir. J. J. Boelstra.
Hoofdcommissaris van politie
te Rotterdam.
De nieuw benoemde hoofdcommissaris van
politie te Rotterdam, ir. Joh. J. Boelstra. uit
Acrdenhout, werd'in 1886 te Stiens geboren.
Hij zou oorspronkelijk in het landbouwbedrijf
van zijn vader zijn opgenomen, doch voelde
zich meer tot de techniek aangetrokken. Na
als volontair in machinefabrieken te hebben
gewerkt, heeft hij in Duitschland gestudeerd
voor werktuigkundig ingenieur en hij specia
liseerde zich in Dieselmotoren. In die afdeeling
werd de heer Boelstra als bedrijfsassistent
werkzaam gesteld bij Werkspoor te Amster
dam. In 1911 volgde zijn benoeming tot be-/
drijfsingenieur bij de firma Dujardin Cie
te Rijssel (Frankrijk), alwaar hij met de orga
nisatie van de afdeeling Dieselmotoren werd
belast.
In 1914 werd hij als reserve-eerste-luitenant
gemobiliseerd. Een jaar lang was hij ingedeeld
bij de troepen in Brabant, daarna werd hij
door het ministerie van oorlog voor een tech
nische commercieele functie naar Zweden ge
detacheerd. welke detacheering tot eind 1919
duurde. Na zijn terugkeer ging hij in den tech-
nischen handel. In April 1939 werd hij weder
om gemobiliseerd en hij maakte den oorlog
mede in Brabant en Zeeland. Na de capitulatie
ging hij over naar den opbouwdienst en hij
bleef daar werkzaam tot de opheffing van dien
dienst.
De thans tot kolonel van politie bevorderde
functionaris is in 1939 tot reserve-majoor be
vorderd. Hij is ridder eerste klasse in de orde
van Vaza van Zweden. Zijn politie-opleiding
genoot hij te Amsterdam en Hamburg. Hij is
sedert 1941 lid van de N.S.B. Hij is een harts
tochtelijk amateur astronoom en is in het bezit
van een ruim, geheel zelf vervaardigd obser
vatorium.
Een Pinksterreis door
Nederland.
Wie zijn eigen land goed kent,
kan een prijs winnen.
De persdienst van den N.O. meldt:
In korte reportageflitsen. reisbeschrijvin
gen en volkskundige schetsen wordt de
luisteraar, den Tweeden Pinksterdag, om
20.35 uur via den zender Hilversum 2. tij
dens de uitzending „Een Pinksterreis door
Nederland", kris en kras door ons land ge
voerd. Er wordt niet gezegd, waar men hem
heen brengt dat moet hij raden en hij
kan dat, wanneer hij de desbetreffende plek
of het oude plaatselijke gebruik kent.
Wij vestigen de bijzondere aandacht van
onze lezers op deze uitzending, "omdat er
•een prijsvraag aan verbonden is voor hen,
die eigen land en volk meenen te kennen.
De luisteraar, die hieraan wenscht deel
te nemen, moet den omroep per briefkaart
mededeelen, welke de vijf punten in de
Pinksterreis waren, die niet nader werden
aangeduid, b.v. de Pinksterreis ging naar:
1. Vries in Drenthe, waar de Pinkster
bruid werd ingehaald.
2. Amsterdam, bij den Munttoren, enz.
Voor elke geheel juist beantwoorde
vraag worden vijf punten toegekend. Voor
ten deele juiste antwoorden punten naar
verhouding.
Tevens kunnen bij de inzending puntge
dichten over „Reizen in Nederland" gevoegd
worden. De beste hiervan worden beloond
met extra punten tot een maximum van 10.
De eerste prijs bestaat uit een bedrag van
15, de tweede uit f 12.50. de derde uit
10. Bovendien worden tien prijzen van
f 2.50 beschikbaar gesteld. De prijzen wor
den toegekend naar verhouding van het
aantal behaakie punten en bij een gelijk
aantal punten voor meerdere inzendingen
beslist loting.
Inzendingen moet men richten aan den
Nederlandschen Omroep, Postbus 2, Hil
versum. Op de enveloppe vermelde men
„Pinksterreis".
Wie zijn volk met hart en ziel wil dienen
sluit .zich aan als lid van den Nederland
schen Volksdienst
