Haarlemsche Courant
Nieuwe vorderingen bij Sebastopol
Londens belofte van een
tweede front.
287e Jaargang No. 137
Abonnement p. week 0,26, p. maand 1,15, p. kwartaal 3,12,
franco p. post 3,73, losse nummers 6 cent. AdvertentiSn 3—IS
m.m. 3,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prijs.
Advertentieabonnementen 1500 m-m. 12 cent'p. m.m. Kennemer
Editie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 5 cent p. m.m
Ultg.: Grafische Bedreven Damlate. Wnd- Hoofdredacteur: J. V. BAUDEWYNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks bthalve op Zon- en feestdagen.
Zaterdag 13 Juni 1942
Bureaux Haarlem: Groote Houtstraat 93. Bijkantoor: Soenda-
pleln 37. Tel: Directie 13082, Hoofdredactie 15051, Redactie lOCOO,
Administratie 1072 4, 14825. Soendapleln 12230. Postgiro 134958.
Directie PH. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
K 1291
De bolsjewisten, die voor de versterking alle mogelijkheden van het
geaccidenteerde en rotsachtige terrein hebben uitgebuit, werpen thans
zelfmoordcolonnes in den strijd.
Duitsche successen
voor de Palestijnsche
kast
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
„Voor Sebastopol won de aanval
bü een laaien strijd om de talrijke ver
dedigingswerken verder terrein. Her
baalde tegenaanvallen van den vijand
stortten met zware verliezen voor den
vijand ineen.
Formaties gevechtsvliegtuigen zetten
onophoudelijk den aanval op- de uit
gestrekte verdedigingsinstallaties
voort.
Aan het overige deel van het Oostelijk
front succesvolle eigen aanvalsactiviteit,
die ten Oosten van Charkof vrij» groo-
ten omvang aannam.
Aan het Wolchof-front mislukten
verscheidene aanvallen der Sowjets.
In Noord-Afrika werden bij de ge
vechten om de vesting Bir Hacheim meer
dan 2.000 gevangenen gemaakt voor het
grootste deel aanhangers van generaal De
Gaulle en talrijke stukken geschut, als
mede verscheidene honderden auto's buit
gemaakt of vernietigd. De bloedige verlie
zen van den vijand zijn zeer hoog.
In het Oostelijk deel van de Middel
landsche Zee -heeft een Duitsche duik
boot aan de kust van Palestina
twee schepen met een gezamenlijken
inhoud van 4.000 brt. tot zinken ge
bracht, alsmede twee vracht-ze ilsche-
pen. Een ander groot schip werd dooi"
torpedotreffers beschadigd.
Bij de .in het weermachtsbericht van* 11
Juni gemelde aanvallen van Duitsche duik-
booten op een krachtig beschermd convooi
in het Oostelijke deel van de Middelland-
sche Zee is nog ee.n transportschip van
6.000 brt. gezonken.
Bij storingsvluchten van enkele Brit-
sche bommenwerpers boven hét Duit
sche, Deens_che en Nederland
ss c h e kustgebied werden Donderdag
nacht 3 vijandelijke vliegtuigen neer
geschoten.
Het door een batterij bëstormingsge-
schut gesteunde bataljon infanterie onder
bevel van kapitein Lorenzen heeft zich bij
de aanvalsgevechten voor Sebastopol door
schitterende dapperheid bijzonder onder-
'leitien.
Jberfëldwefeel Steïnbatz behaalde aan
het Oostelijk front zijn 95ste, eerste-luite-
nant Marseille in Noord-Afrika zijn 78ste
tot 81ste overwinning in de lucht.
Als
De vroegere ambassadeur van de Ver
eenigde Staten te Berlijn, Girard, heeft
in een redevoering te New-York gezegd,
'dat van de standvastigheid der Sovjet-
Unie veel voor de Vereenigde Staten af
hangt. Wanneer de Russen volhouden,
zoo zeide Girard, kan alles in 1 1/2 jaar
voorbij zijn. Zou.dit echter niet het ge
val zijn, dan kan de oorlog vijf jaar en
langer duren en zal er een „Heil of
time" voor de Vereenigde Staten aan
breken.
Britsche tankaanval
afgeslagen ten Noorden
van Bir Hacheim.
Meer dan 2000 Britsche krijgs
gevangenen.
Twee Italiaansche oorlogs
bodems verloren gegaan.
Het Italiaansche weermachtsbericht
luidt:
„De stelling Bir Hacheim, die krachtig
gforganiseerd was en hardnekkig verde
digd werd, is Donderdagochtend stormen
derhand door de Italiaansche en Duitsche
gemotoriseerde infanterie genomen.
De aanval werd voorafgegaan door een
hevjg en geconcentreerd artillerievuur en
gesteund door een massale actie van sterke
afdeelingen der luchtmacht. Het aantal
krijgsgevangenen bedi-aagt meer dan 2000:
de' buit is aanzienlijk en bevat een groot
aantal kanonnen en andere strijdmiddelen,
die voor het meerendeel intact zijn. Op een
beperkt gedeelte van het gevechtsterrein
heeft men de lijken van meer dan 1000 vij
andelijke soldaten gevonden. Een klein deel
van het garnizoen, dat vooral uit Fransche
rebellen bestond, zocht zijn heil in de
vlucht, doch het werd zonder ophouden
door de bommenwerpers der Spilmogend-
heden achtervolgd en bestookt en leed daar
bij zeer zware verliezen aan menschen en
materiaal.
Een aanval van Britsche gepantserde
strijdkrachten ten Noorden van Bir Ha
cheim werd afgeslagen door de divisie
Ariete, welker artillerie door een buiten
gewoon doeltreffend en nauwkeurig- vuur
cp zeer geringen afstand de poging der vij
andelijke tanks verijdelde, die voor een
groot deel vernield werden. De luchtmacht
opereerde ook boven het gebied achter de
vijandelijke linie, waar een aanzienlijk ge-
Jal gepantserde auto's en voor de javitail-
leering dienstdoende voertuigen in brand
geraakte of beschadigd werd. Bij luchtge
vechten schoten Duitsche jagers vijf Brit
sche vliegtuigen neer.
In de Middellandsche Zee hebben wij een
torpedojager verloren, die door den vijand
getorpedeerd werd en zonk. Een andere bo
dem van dezelfde tonnage zonk na op een
drijvende mijn te zijn geloopen. Een groot
deel der bemanningen werd gered. De na
gelaten betrekkingen zijn verwittigd.
Het aantal dooden tengevolge van den
Vijandelijk en luchtaanval op Tarente is van
20 tot 41 gestegen. De enkele bommen, die
Donderdagnacht op dc omgeving van Ta
rente werden geworpen, hebben geen
tóiade veroprzaakt en geen verliezen".
De duikboot van luitenant-ter-zee lst.e
klasse Heidtmann heeft zich bij den strijd
tegen het convooi in het Oostelijke deel van
de Middellandsche Zee bijzonder onder
scheiden.
Zelfmoordcolonnes.
In aanvulling op het weermachtbericht
verneemt het D.N.B. van militaire zijde:
In het aanvalsgehied v§n Sebastopol ligt
het initiatief stevig in handen van de Duit
sche leiding. De gevechten voor Sebasto
pol hebben een stadium bereikt, dat men 't
knagen aan den vestinggordel zou kunnen
noemen. Van bijzondere beteekenis voor de
gevechtshandelingen is het voortdurend
krachtige ingrijpen van de Duitsche lucht
macht, wier voortdurende aanvallen op de
diepe vestingwerken niet slechts militaire
successen voorbereid en bereikt hebben,
doch die reeds aan den kant van den vijand
tot bepaalde psychologische verschijnselen
aanleiding hebben gegeven. - Indien men
naar zegt, dat de Sowjet-Russen reeds ge
dwongen zijn om zelfmoordcolonnes in het
veld te brengen, 'dan kenmerkt alleen deze
formuleering reeds de positie van den ver-
dediger.
Naar het opperbevel der Weermacht
mededeelt, konden de Duitsche troepen den
llen Juni tijdens verwoede gevechten in
het vestinggebied rond Sebastopol, opnieuw
vorderingen maken. De Duitsche successen
zijn des te opmerkelijker, daar de vijand
het rotsachtige gevechtsterrein met zijn
talrijke kloven en holen, volkomen heeft
uitgebuit voor het aanleggen van veld
en artilleriestellingen, zoodat slechts idi-
recte treffers in staat zijn deze te ver
nietigen.
In het havengebied van Sebastopol zijn
benzineopslagplaatsen en munutiedepots
in vlammen opgegaan. Duitsche jagers, die
slechts hier en daar bolsjewistische jacht
vliegtuigen ontmoetten, hebben vólgens
tot nu toe ontvangen berichten, vier vijan
delijke vliegtuigen neergeschoten. Op de
ravitaillperingswegen en spoorlijnen der
bolsjewisten ten Oosten van Charkof heb
ben Duitsche gevechtsvliegtuigen, auto
mobielen en rollend materiaal vernield.
Volgens tot nu toe ontvangen berichten
hebben Duitsche jagers in den Zuidelijken
sector van het Oostelijk front twintig
vijandelijke vliegtuigen neergeschoten,
waarbij drie Duitsche toestellen verloren
gmgen.
Washington erkent Japansclie
landing op de Aleoeten.
Verlies van Lexington in Koraalzee
toegegeven.
Volgden tg een eurtira-herJiclit van den Biiiit-
soh'eso ndeuwsditentst uit New-York heeft
flhairis pok het Amerika arische departe
ment van marine bekend gemaakt, dat de
JiapaniEUers op de Aleoeten zijn geland.
Het Amerikaansche departement van
oorlog hee.&t bekendgemaakt, dait de oppen--
beveliheibber der Amérikaainache luchtm.eppht
oijt Hawaii -niet is teruggekeerd van den slag
bij- de Müdiway-eiiandeui.
iHlet. departement heeft Vrijdag een rap
port over dien slag in de TGoinaaHwee gepubli
ceerd
Daamln wordt bet verlies van do Amerl-
kaainsclne tbwfcboot Naosbo en va® den es-
Qorteei-en^ien torpedojager Sims (1570 t.)
benevens hot venliies van het vliiegtuigmoe-
di&rsohip Lexington (33,000 t.) erkend.
Volgens een bericht miit Washington heeft
president Roosevelt Vrijdag hij uitvoerend
decreet een 'oorlogsraad voor Alaska ge
vormd. die Ln de eerste plaats na.uw con
tact. moet houden miet de militaire autori
teiten en voorstellen moet doen voor de
Mgheld en de bescherming van de bur
gerbevolking van Alaska.
Britsch blad waarschuwt tegen
optimisme.
Opgave van eigen verliezen.
De Daily Mail levert critiek op het on
gemotiveerde optimisme, dat sedert eenige
dagen in Groot-Brittannië en in de Ver*
eenigde Staten op te merken valt. In wer
kelijkheid is de toestand zeer ernstig. Niets
duidt erop, dat het moreel van de Duit-
schers gebroken is. Het Duitsche leger is
nog steeds het sterkste ter wereld. In het
Oosten wordt de toestand rondom Sebastopol
met den dag ernstiger. Het is weliswaar
juist, dat de productie der Geallieerden
toeneemt, doch zij kan niet in den strijd
geworpen worden, zoolang de geallieerden
zooveel schepen blijven verliezen. Dit is het
werkelijke zwakke punt in het front der
Geallieerden. Het heeft geen zin den ernst
van den toestand te verheimelijken.
Het Britsche ministerie van oorlog heeft
medegedeeld, dat generaal-majoor R. M.
Weeks benoemd is tot plaatsvervangend chef
van den imperialen generalen staf met den
rang van luitenant-generaal. Deze benoe
ming is door den minister van oorlog aan
het Lagerhuis medegedeeld.
De plaatsvervangende minister-president,
Attlee, heeft de verliezen van het Britsche
Rijk sedert het uitbreken van den oorlog
tot 1 September 1941 als volgt opgegeven:
Vereenigd Koninkrijk: 42.267 dooden,
32.903 gewonden, 53.634 gevangenen en
16.200 vermisten.
Dominions: 4.655 dooden, 7.279 gewonden,
3.104 gevangenen en 8.785 vermisten,
Indië en Burma: 1.43Q dooden, 5.374 ge
wonden, 1.714 gevangenen en 64 vermisten.
Koloniën: 61 dooden, 807 gewonden, 6
gevangenen en 4.669 vermisten.
De eerste ,lopd van de Admiraliteit
Alexander, heeft meegedeeld, dat de Brit
sche marine en de infanterie van de marine
aan gevangenen totdusver 34 officieren en
2.651 matrozen met inbegrip van de mari
niers, verloren heeft.
Alexander 'deelde voorts nog mede, dat
het in vijandelijke handen geraakte .perso
neel van de koopvaardijvloot, 3.328 man'
bedraagt.
Canada neemt diplomatiek
contact op met Moskou.
He Eiritsolie berichtendllenst nnettdlt, da*, de
Sovjet Unie en Canada een overeenkomst
hebben getroffen met bet)rekking tot die uit
wisseling vain diplomatieke vertegenwooi>
d'lgers.
Naar de Britsche berichtendienst mog
meldt, is de overeenkomst tot het oipmemen
v^n rechtstreeksche diplomatieke betrek
kingen tusschen Canada en de Sovjet Unie
ondier teek end d'oor den Sovjet-amb assa -
dieiur, Maisky, en den Ho-ogen Commissaris
voor Canada, Massey, te Lon-den. Zij zal o®_
mAdidiellijk in werking tred-en en behoeft
niet te worden geratificeerd.
Vermoedelijk tengevolge van het eten
van bedorven v.ischworst is te Veendam
plotseling overleden de 27-jarige H. Visser.
Het lijk is in beslag genomen.
Zelfs de straten -Van Genemuiden worden als werkplaats gebruikt, nu er in dit
stadje zooveel bedrijvigheid heerscht bij de fabricage van vloermatten, loopers cn
meer van deze nuttige gebruiksvoorwerpen.
(Polygoon-Zeylemaker-Pax Holland-c)
Japansclie economische raad
voor de Zuidzeegebieden.
De Japansche maatschappij tot bevorde
ring van de wetenschap heeft besloten tot
oprichting van een specialen raad. bestaan
de uit 30 bekende geleerden en technische
deskundigen, teneinde aldus spoedig de
vraagstukken tot oplossing te brengen, die
verband houden met een rationeel gebruik
van het overschot der nationale grondstof
fen in de door Japan bezette landen in de
Zuidelijke gebieden. Deze raad zal voorloo-
pig bestaan uit vier afdeelingen, die resr>ec-
tievelijk zich zullen bezig houden met on
derzoekingen op het gebied vap rubber,
plantaardige oliën, Manilla-hennep en an
dere vezelstoffen, alsmede suiker.
Voor den oorlog in Oost-Azië produceer
den deze gebieden jaarlijks 1.600.000 ton
rubber, twee millioen ton suiker, 800.000
ton Manilla-hennep en 1.100.000 ton cocos-
olie. Aangezien deze grondstoffen niet meer
naar de Vereenigde Staten, Engeland en
Australië gaan, verwacht men, dat er aan
zienlijke overschotten van zullen ontstaan.
Onder die omstandigheden heeft men het
noodig gevonden om te zoeken naar nieuwe
gebruiksmogelijkheden van deze producten,
teneinde ze te gebruiken als vervangings
middelen voor die goederen, die in onvol
doende hoeveelheid in Japan beschikbaar
zijn.
Tot nu toe zijn naar vernomen wordt 25
professoren en ingenieurs benoeipd tot le
den van dezen raad, waarvan de eerste
bijeenkomst waarschijnlijk den 16en Juni
te Tokio zal worden gehouden.
Engel,sell bedrog jegens
Europeesche zeelieden.
De beide Noorsche zeelieden, die er on
langs in geslaagd zijn, bij een Duitschen
luchtaanval op een naar Moermansk varend
Amerikaansch schip naar hun woonplaats
in het Noorden van Noorwegen te ontko
men, hebben een opmerkelijke bedrogple-
ging onthuld, welke de Engelschen in hun
nood jegens Europeesche zeelieden be
drijven.
De beide Noren waren zeer verbaasd, dat
zij na hun aanmelding bij de Noorsche
overheid, niet tot den militairen dienst ge
noopt werden. Toen men hun verklaarde,
dat geen enkele Noorsche zeeman tegen zijn
vrijen wil op Duitsche oorlogsschepen of op
Noorsche koopvaarders onder Duitsche con
trole dienst doet, waren zij zeer verrast. Het
bleek, dat de Engelschen met dezen rinfa-
men leugen de Noorsche, Deensche en N e-
derlandsche zeelieden in hun dienst
probeeren te weerhouden van den terugkeer
Tegenover deze kwaadaardige, bewering,
die van Engelsche zijde tegenover eiken
Europeeschen zeeman bij elke gelegenheid
die zich voordoet gedaan wordt, staan
grootsche beloften. Na den oorlog, zop zei
den' de Noren' thans in Oslo, belooft men
den Europeeschen zeelieden land en huizen
in Canada, wanneer zij afzien van hun te
rugkeer naar Eurqpa. Naar opvatting der
beide Noren vat men deze beloftèn echter
algemeen op voor iVat zij zijn n.L een lok
aas, om goedgeloovigen te verlokken tot de
steeds gevaarlijker wordende vaart in
dienst van Engeland
Geen beloften zullen den
Tsjechen baten.
De minister van volksvoorlichting van het
Protectoraat Moravec, heeft Vrijdagavond
tijdens een massabetooging te Brünn gespro
ken over de jongste gebeurtenissen en dat
gene, wat daaruit noodzakelijk volgt voor de
Tsjechen. Meer dan 5000 menschen woonden
deze demonstratie bij.
Zoolang de moordenaars van den plaatsver-
vangenden „Reichsprotektor" Heydrich niet
zijn gearresteerd, aldus de minister, zullen
het Tsjechische volk geloften van trouw jegens
Duitschland en betuigingen van toewijding
niet baten. Er moeten geen woorden komen,
maar daden.
Moravec had stellig het gevoel, dat het
Tsjefhische volk speciaal in het Duitsche rijk
geen vijanden heeft. Alle harde maatregelen,
die Duitschland tegen de Tsjechen heeft ge
last, zijn eerst tot uitvoering gekomen, toen er
geen andere uitweg meer openstond en het
gevaar dreigde dat aan Duitschlapd zwakheid
verweten kon worden.
Er bestaat geen twijfel omtrent de maat
regelen. die genomen zouden moeten worden,
als het Tsjechische volk onbetrouwbaar mocht
blijken. Opi het Tsjechische volk te doen ver
dwijnen uit de constructieve combinaties in
Europa, zouden enkele moordenaars voldoende
zijn, die zich met medewerking van lichtzin
nige Tsjechische individuen wilden onttrekken
aan de gerechtigheid.
Dit geldt overigens vooral voor den „aarts
vijand van het Tsjechische volk, den schurk
Benesj".
Minister Moravec behandelde vervolgens de
misdadige methoden van de Londensche radio.
Want het gaat Engeland slecht, zoo zeide hij,
en dan laat men alle neven overwegingen
varen. Daarom komen Engelands agenten met
beweringen, die den Tsjech slechts bedoelen
te verleiden iot dwaasheden en misdaden.
Tot slot deed de bewindsman een beroep
op het Tsjechische volk om den verrader
Benesj voorgoed te laten schieten en zich aan
te sluiten bij de politiek van president Hacha.
Dan zou niemand ook slechts een haar ge
krenkt worden en allen kunnen de toekomst
tevreden tegemoet zien.
Waarom zijn er geen garnalen?
Moeilijkheden voor de visscherij
Een distributieregeling op komst
Nadat langen tjjd het slechte weer
zich niet leende voor de garnalenvis-
scherij, verscheen er korten tijd ge
leden weer een beperkte hoeveelheid
van deze visch op de markt. „Zij was
wel plots verschenen, maar ook ras
weer henen" zou men kunnen zeggen,
want sinds een paar weken zal men
vergeefs de vischwinkels afloopen om
deze smakelijke en voedzame visch-
soort machtig te worden. Dit geldt al
thans voor de meeste plaatsen des
lands.
Wat is nu de oorzaak van dit absenteïs
me der garnalen?
Onze schepen, die vroeger grootendeels
de zeilvaart uitoefenden, zijn de laatste
jaren bijna alle omgebouwd tot motorvaar
tuigen en deze behoeven natuurlijk olie, die
nu juist erg schaarsch is. Dit brengt weer
mede, dat met eenige dagen visschen een
week en zelfs een maandloon moet worden
verdiend. Bij de gamalenvisscherij gaat
dat zeker niet, zoodat de visschers zich
meer gevoelen aangetrokken tot de vis
scherij op versche visch. Voor de versche
visch bestaan geen maximumprijzen en zij
brengt veel geld op. Voor de garnalen be
staan die prijzen wel. Zoo op het oog schijnt
de remedie daarin te liggen, dat men maar
wel maximumprijzen voor alle visch moet
vaststellen. Men moet dan echter niet de
illusie hebben, dat men dan goedkoope
visch zou eten. wJit de aanvoer is daar
voor veel te gering.
Men heeft inderdaad het vaststellen
van dergelijke prijzen overwogen, doch
de bezwaren waren overwegend. Eeni
ge daarvan zijn verder, dat de weinige
vaarten, welke per schip gemaakt kun
nen worden, veel moeten goedmaken
en dat maximumprijzen den sluikhan
del in de hand werken, waardoor de
v-isch toch weer in de handen der meer-
gegoeden zou komen. Dan blijft ten
slotte nog als remedie over het terug-
ombouwen der schepen tot zeilvaartui-
gen of het inbouwen van gasgenerato
ren. Wat de eerSte mogelijkheid be
treft, zitten de schepen zonder zeilen,
zonder zwaarden, met ingekorten mast.
Alleen reeds uit materiaalgebrek is
een zoo ingrijpende verandering on
doenlijk; Voor het inbouwen van gene
ratoren wordt thans subsidie en cre-
diet verleend.
Voor wat de garnalenvangst betreft wor
den thans op kosten van het rijk bij wijze
van proef vijf schepen van een gasgenera
tor voorzien, zoodat deze vaartuigen met
anthraciet kunnen worden gestookt.
Hier en daar in het land worden thans
nog wel garnalen gevangen. Goedereede
bijvoorbeeld beschikt nog over eenige zeil
schepen, die er op uitgaan. Bij de Wadden
eilanden wordt de kuilvisscherij uitge
oefend, welke weinig olie vergt. Verder
wordt nog op garnalen gevischt van eenige
plaatsen in Zeelan'd en van Stellendam uit.
Tenslotte kan nog worden medegedeeld,
dat een nieuwe distributieregeling ten op
zichte van de winkels in voorbereiding is.
Zorgft voor een bijgewerkt
persoonsbewijs
Het departement van BInnenlandsche Za
ken deelt het volgende mede:
In verschillende gemeenten wordt in deze
weken door de plaatselijke politie controle
geoefend op het persoonsbewijs. De geval
len waarin proces-verbaal moet worden
opgemaakt wegens het niet bij zich dragen
van het persoonsbewijs zijn gelukkig niet
talrijk. Het overgroote deel onzer landge-
nooten blijkt te hebben begrepen, dat het
p.b. een document is, dat zijn diensten voor
al buitenshuis zal moeten bewijzen en heeft
er dientengevolge voor gezorgd het p.b. bij
zich te dragen, zoodat het bij controle op
eerste aanvrage kan worden getoond.
Het is echter niet voldoende indien het
p.b. aanstonds getoond kan worden. Het
moet „bij" en niet slechts bij de hand zijn.
Bij zijn wil in dit geval zeggen: volledig
bijgewerkt. Wijzigingen van adres en be
roep, huwelijk en huwelijksontbinding
moeten er binnen vijf dagen door den se
cretarie-ambtenaar op worden vermeld.
Men zorge dus voor een volledig bijge
werkt persoonsbewijs. Uw p.b. moet in
orde zijn. Dit is van belang voor u zelf, en
voor uw medemenschen met wie het maat
schappelijk verkeer u in relatie brengt.
Maar het is bovendien een uitdrukkelijk
voorschrift en wettelijke eisch, dat de hier
boven aangegeven wijzigingen binnen vijf
dagen op uw persoonsbewijs worden ver
meld. Wie hierin nalatig is, is evenzeer
strafbaar als hij die verzuimt het persoons
bewijs bij rich te dragen.
KORT NIEUWS
De 35-jarige electricien H. vpn T. uit
Weert is in Neder weert uit een paal- ge
vallen van 't electriciteitsnet en in 't zie-
kenhüis" overleden.
Gisteravond omstreeks zeven uur is -
de vijfjarige Roelof Sikkema, te Gronin
gen. die aan het Gorechtkanaal aan het
vischjes vangen was. te watemgeraakt en
verdronken. Het lijkje is dodr de politie
In het pact tusschen Engeland en de Sovjet-Unie werden Moskou's
politieke en territoriale aspiraties niet nader omschreven.
De partners van het Driemogendhedenverdrag toonen zich
allerminst verrast.
Eden bereidde te
Moskou het
bondgenootschap voor.
Het Engelsohe ministerie van buitenland-
scfae zaken heeft een communiqué uitge
geven over het sluiten van het pact tusscnen
Engeland en de Sowj et-Unie. In het alge
meen wordt dit communiqué gedekt dooi
de uiteenzettingen van Eden in het Lager
huis. In dit communiqué wordt gezegd
Beide regeeringen zijn ervan overtuigd, dat
dit verdrag een hechte grondslag vormt
voor de toekomstige goede betrekkingen
tusschen haa.r landen en dat het de reeds
bestóande „nauwe en hartelijke verstand
houding" tusschen de Sowjet-Unie eener-
zijds en het Vereenigd Koninkrijk en de
Ver. Staten anderzijds nog meer zaf bevor
deren.
Beide partijen zijn het volledig eens
geworden ten aanzien van de dringende
taak „om nog in het jaar 1942 een twee
de front in Europa te vormen".
De Engelsche nieuwsdienst meldt nog, dat
slechts enkele diplomaten in Engeland en
enkele in vertrouwen genomen journalisten
kennis gekregen hadden van het bezoek van
Molotof aan Londen, daar dit op verzoek
van Moskou geheim gehouden moest wor
den en er dientengevolge scherpe voor
zorgsmaatregelen genomen waren.
Het Zweedsche blad „Dagens Nyheter
meldt uit Londen, dat de eerste steen voor
het verdrag reeds vijf maanden geleden
gelegd is ter gelegenheid van Eden's bezoek
aan Moskou. Stalin eri Eden hebben aldaar
onderhandeld <wer de vorming van Europa
na den oorlog. Stalin eischte, dat de Sovjet-
Unie het grootste deel zou behouden van
het destijds door de Sovjet-Unie bezette
Oostelijke Polen, waarvoor Polen door ge
bieden in het Westen schadeloos gesteld
zou moeten worden.
De eigenlijke onderhandelingen over net
verdrag begonnen op 22 Mei. Op 25 Mei
was men tot een accoord gekomen. Het ver
drag is toen op 26 Mei in de kamer van
Eden in het Foreign Office onderteekend.
Dagens Nyheter meldt, dat het opval
lendst in dit verdrag het feit is, dat een
afbakening der grenzen van de Sovjet
unie voor de toekomst ontbreekt. Dit is
waarschijnlijk gebeurd met het oog op
Turkije en andere neutrale Europeesche
staten, alsmede met het oog op de Poolsehe
emigranten.
Berlijnsch oordeel.
Ten aanzten van de verdragen verklaarde
men Donderdagavond in Berliinsche poli
tieke klingen, dat het sluiten van deze ver
dragen voor de staten van het Drie-
mogendhedenpact geen verrassing betee
ken t. Sinds weken heeft men in Berlijn,
Rome en Tokio geweten, dat de wanhoop
en angstkreten van Moskou hun hoogte
punt bereikten en dat Moskou de mogelijk
heid om zijn wenschen door te zetten, alleen
zag in een persoonlijken druk van
Molotof te Londen en Washington.
Het kernpunt van het verdrag is, naar de
meening van Berlijnsche politieke kringen,
een product van angst der Sowjets en van
den angst van Engeland, dat Moskou zou
kunnen afvallen. Voor beide staten was het
even dringend noodig om bij elkaar te kip-
men. De zelfmoordenaars hebben zich in
wederzijdsch vertrouwen met een verdrag
aan elkaar verbonden.
Punt 5 van het verdrag, dat men niet
naar territoriale uitbreidingen voor zichzelf
streeft en zich niet wil mengen in de bin-
nenlandsche aangelegenheden van andere
staten, moet worden beschouwd als een
holle phrase. Men wijst er te Berlijn op.
dat de geschiedenis van het bolsjewisme en
de Sowjet-Unie het tegendeel bewijzen. Dat
Stalin in zijn noodpositie het verdrag onder
teekent, spreekt vanzelf. Even vanzelfspre
kend acht men het. dat hij het verdrag zal
verbreken, wanneer hem goeddunkt.
'Als voorbeelden van gebroken beloften
van Stalin herinnert men aan de gevallen
Finland, Baltische Staten, Roemenië, Bul
garije, enz.
Toen Roosevelt in een nota van 15 Augus
tus 1935 tegen de voortdurende propaganda
der Komintern in de Ver. Staten protes
teerde en daarbij verwees naar de belofte
van Litwinof, betwiste de Sowjet-regeering
in haar antwoord ooit een dergelijke ver
plichting te ziin aangegaan. Zij voegde
hieraan toe, dat de Amerikaansche jjegee-
ving toch had moeten weten, dat de Sowjet-
regeering ten aanzien van de actie der
Komintern geen verplichtingen op zich kan
nemen, daar de Komintern een onafhanke
lijke instelling is. De aangegane-iverplich-
ting inzake concessies van de Sowjet-
regeering ten aanzien van de godsdienst
vrijheid had Litwinof reeds terstond na ziin
terugkeer uit de Ver. Staten en na de
hervatting van de diplomatieke betrekkin
gen tusschen de Ver. Staten en de Sowjet-
Unie ontkend. Men zal zich herinneren, dat
over dit bedrog destijds in de Ver. Staten
groote verontwaardiging heerschte.
Voorts .wijst men in Berlijnsche politieke
kringen er op. dat het verdrag niets bevat
over de werkelijke vorming der grenzen
van de Sowiet-Unïé. Formeele annexatie
en territoriale machtsuitbreiding worden
gecamoufleerd door politioneele functies.
De Gepeoe zal in Europa het woord voeren.
Bij verdrag is thans leeds vastgesteld een
Engelsch-Bolsjewistisch politiebewind voor
Europa.
Tenslotte verklaarde men in Berlijnsche
politieke kringen, dat het verdrag van de
Sowjet-Unie met Londen en Washington
niets vermag te veranderen in de buiten
gewoon gunstige politieke en militaire posi
tie der landen van het Driemogendheden-
pact.
Rome.
Aan het verdrag en de door Molotof te
Washington gevoerde onderhandelingen
schenkt men te Rome geen bijzondere aan
dacht. Het verdrag beteekent op geen
enkele wijze een wijziging van de tegen
woordige houding der krachten tusschen de
staten van het Driemogendhedenverdrag en
de Engelsch-Amerikaansche-Bolsjewistische
Alliantie. Het Engelsch-Sowjet-Russische
verdrag noemt men kenmerkend voor de
voortgaande onderwerping van Londen en
Washington, zoowel op het gebied van oor
logvoering als op dat der algemeene poli
tieke leiding van den oorlog, aan de
eischen van Moskou.
De aanhoudende overwinningen der Spil-
mogendheden en de moeilijkheden der
Engelsch-Amerikaansche leveranties van j
materiaal aan Sowjet-Rusland hebben Ihans
Londen in belangrijke mate afhankelijk
gemaakt van Sowjet-Rusland. Door het
Engelsch-Sowjet-Russische verdrag is de
toestand opnieuw duidelijk in het licht
gesteld.
Tokio.
In politieke kringen te Tokio verklaart
men. dat het verdrag tusschen Engeland
en de Sowjet-Unie nauwelijks eenige prac-
tische beteekenis kan hebben. Men neemt
aan, dat het verdrag in de eerste plaats
handelt over het zenden van oorlogstuig
naar de Sowjet-Unie en betrekking heeft
op het probleem van een tweede front in
Europa. Bij de bestaande militaire en poli
tieke wereldsituatie zal het verdrag wel niet
de gewenschte uitwerking hebben. Niette
min kan men aannemen, dat de besprekin
gen door de Sowjet-Unie. Engeland en de
vereenigde Staten in de hoogste mate voor
propagarida-doeleinden gebruikt zullen wor
den.
Japanners nemen bedrijven
in Ned.-Indië over.
wordit, dnit Japamsohie ftrmn's
zoo spoedlK mogelijk versun-niiirij? zulten krij
gen tr»t het overnemen yam de leiding v:iti
verscheidene fnihrielten op Java, <lio vroe
ger werden gedreven dm or onderduimen vnm
vijandelijke mogendheden en omder mrMl-
talir toezicht hebben gemtaam.
De kinimefaibrtek te Ramdoemg wordt
thans gedreven door de Taloenciga ma rut-
schappij, de nvorotagefaibrtek vim General
Motors te Tandjong Priok door de Tojodo-
Au'tomaatsehappfJ en die bïi.ndcmfnihniiek
vain Good Year door de Japansche bandon-
maatschapp ij
Thpns Frqnsch-Guyana
Volgens den zender te New York heeft
de Amerikaanse he minister van bu'öten-
kimdsche zaken. Hull, op de persconferen
tie medegedeeld, dat de V. S. het oog ge
richt hebben op Fransch Guyana.
HET BONDGENOOTSPACT
Bs. Het bondgenootspact Engeland—Sov
jet-Unie en het accoord te Washington met
Roosevelt afgesloten, moge „het." nieuwtje
van den Britsehen nieuwsdienst geweest zijn;
verbaasd heeft het ons niet.Wij wisten wel
dat Engeland, om een zeker verlies in winst
om te zetten, bereid ls ieder accoord aan le
gaan. De beteekenis van dit verbond worl
naar onze overtuiging, het beste toegelicht
door enkele aanhalingen van Nederlanders, die
het volste recht van spreken hebben.
Voor ons ligt een uitgave van „Het landelijk
werk-comité" dr. O. Sehabert", handelend
over een tentoonstelling intake bolsjewisme en
geloofsvervolging in de jaren 1935—1939: ge
drukt bij de N.V. Stemprding Co. te Rotter
dam. Deze tentoonstelling streed onder dc
vaan van het Nationaal Verbond ..Godsdienst
Gezin, Gezag". In de inleiding vinden wij ver
meld de namen van Ds. T. J. Hagen, Gcref.
pred. te Delft, Mgr. H. T. J. van Vlijmen en
Vice-Admiraal J. Th. Fürstner.
Dr. F. J. Krop uit Rotterdam constateert:
„het zijn eigenlijk onze tegenstanders, die ons
op het denkbeeld van dezen vorm van pro
paganda (de tentoonstelling) brachten. De
bolsjewieken toch gebruiken alle hun ten
dienste staande middelen om hun,verbitterden
strijd tegen Kerk en Godsdienst op elk ter
rein door te voeren. Waarom zouden wij niet.
zoo vroegen wij ons af, van onze vijanden
willen leeren? Waarom niet ons volk in de
waarheid voorgelicht, zooals zij het doen
In dwaling en leugen? (Spatieering ls
van Ds.-Krop) Het antwoord is aan U."
®De eerste tentoonstelling (te Rotterdam op
2028 Mei 1935) was een geweldig succes Aan
de officieele opening ging een wijdingsavond
vooraf, waar, behalve Ds Hagen en Ds. Krop.
Ds. J. Kern en Dr. Steinwand spraken. Ds."
Velders vertaalde van beide laatste predi
kanten, die uit Rusland kwamen de rede.
Ds. Hagen herinnerde aan het beeld van
Openb. 12 de strijd van den draak, van Sa
tan tegen Chriatus en Zijn Kerk. Van dien
geweldigen strijd verhaalde Ds Kern op
sobere wijze: Wij moeten den nood des ge-
loofs in Rusland werkelijk gevoelen, aldus
eindigde Ds. Steinwand zijn toespraak. Ds N.
Buffinga sprak het slotwoord.
Na Rotterdam volgden vele andere Nederr
landsche steden. Te Delft werd onder leiding
van Ds. Hagen en Ds. Krop een telegram van
den volgenden inhoud verzonden aan den
Volkenbond: „Avenol, algemeen-secretaris
Volkenbond Geneve. Nederlandsch Verbond
Godsdienst. Gezin, Gezag, smeekt Volkenbond
onderzoek in te stellen naar betreurenswaardi-
gen toestand in Sovjet-Rusland, vooral ln
Karelië en Ingermannland. Natie lid van
Volkenbond, heeft geen recht bevolkingen tot
slavernij te doemen, is zedelijk verplicht vrij
heid van geweten en eeredienst tg verleenen.
Voorzitter Hagen, secretaris Krop". In
Leeuwarden zeide Dr. W. A. van Es o.m.. dat
hij zoo goed de sympathie van de aanwezigen
kon begrijpen en aanvoelen. Het -Frieschc
comité zond een telegram aan den Franschen
gezant in Den Haag, in aansluiting aan
Dr. Krop's „Appel la France" om tusschen-
komst voor de gevangen predikanten ln Sov
jet-Rusland .In Groningen waar ir. G. Leh-
mann sprak, werd ook een dergelijk telegram
verzonden.
In de Residentie (1116 Mei 1936) spraken
o a. prof. L. H. v. d. Meiden, Prof. Dr. K.
Djjk, Ds. F. de Vriès en Dr. F. J Krop.
Dr. Dijk stelde duidelijk het verschil tus
schen Communisme en Koninkrijk Gods ln
het licht. Dr. Krop vertolkte wat er ln de
harten leefde aldus wordt letterlijk vast
gesteld toen hij zeide: „De Russische ge-
loovigen worden gedwongen te zwijgen, maar
wij kunnen hun strijd openlijk strijden en
daarom moeten wij zonder pphouden aWe mid
delen in het werk stellen om hun lot te ver
beteren." Later stelde Ds. H. W. H. van An-
dël ln Rotterdam vast: „Onze oogen moeten
worden geopend voor de gevaren, die drei
gen en veel krachtiger moet nog worden ons
gebed voor vervolgden en verdrukten". Te
Tuindorp-Heyplaat spraken Ds. C. Stam en
Ds. Koolhaas, het algemeen onderwerp van
dien avond was: „Een strijd op leven en
dood." De tentoonstelling ging verder door
het land en verwekte overal diepen indruk.
Deze tentoonstelling gaf ook de laatste pla
ten van „De Godlooze". Daarover lezen wij:
„Voortdurend hoort men, dat de toestanden
in de Sovjet-Unie zich ten goede wijzigen.
De communisten werken door hun z.g. demo
cratische grondwet deze zorgeloosheid t a v.
de Russische geloovigen in de hand. Daar
om is het zaak met bewijzen aan te toonen,
dat van een verandering, die verbetering zou
zijn, geen sprake la. Die bewijzen vindt men
in „De Godlooze" van 1938 en 1939".
De brochure bevat nog een schat van der
gelijke gegevens en tallooze namen van
sprekers; wat zij gezegd hebben is ruim
schoots voldoende om aan te toonen, wat de
juiste beteekenis is. die aan het verbond, dat
Engeland en Amerika thans met Sovjet-Unie
hebben afgesloten, voor onze beschaving
moet worden toegekend.
