Haarlemsche Courant
Duitsche troepen bereiken
dvoorsteden van Stalingrad
TC
Zes maal doodsiraf geëischt in
communistenproces te Utrecht.
287e Jaargang No. 209 x
Jlfconnement p. week 0,2», p. maand 1.1S, p. kwartaal 3,43,
Iranco p. post 3,73, losse nummers 6 cent. AdvertentlCn 3—11
«ja. 3,— elke m.m. meer 2# cent. Reclames dubbele prUs.
|kdTertentlêabonnementen isoo m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
J r dl tie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1100 m.m. I cent p. m.m.
pltf.t Grafische Bedrijven Damlate.
WndL Hoofdredacteur! 3. BAUDEWTN3.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en feestdagen.
Zaterdag S September 1942
Bureaux Haarlem: Groote Houtstraat 33, BUkantoori Soenda«
plein 37. Tel. Directie 130S2, Hoofdredactie 13054, Redactlo 10600,
Administratie 10724, 14*23. Soendkpleln 12230. Postgiro 13493*.
Directie PH. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
Gevechten np schiereiland Taman duren nog
voort. Op de Newa 20 Soivjet-booten bij aanvals-
poging vernietigd.
Duitschers en Roemenen steken de Straat van Kertsj over,
BOTSINGEN IN EGYPTE.
Doelen te Haifa bestookt,
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
leelt mede
„Duitsche en Roemecnsche troepen zijn op
1 September ln samenwerking met afdee-
lingen van marine en luchtmacht van de
Krim Hit over de straat van Kertsj getrokken,
jen hebben in weerwil van hardnekkigen vy-
andelükcn tegenstand de vijandelijke kust-
«verdediging doorbroken en Donderdag na een
•nellen opmarsch de verbinding met de uit
Oostelijke richting aanvallende Roemeensche
Omroepen tot stand gebracht.
De gevechten tegen de op het schiereiland
a m a n staande vijandelijke strijdkrachten
luren nog voort. Ten Noordwesten van
foworossiisk zijn opnieuw versterkte heuvel
hellingen genomen.
Duitsche motortorpedobooten vielen
jweerwil van het slechte weer het vijandelijke
■cheepsverkeer in het Oosten der Zwarte Zee
m en brachten 3 schepen met een gezamen-
jken inhoud van 8500 ton, waaronder één
inkboot, tot zinken. Daarmede hebben aar\ de
-oppervlakte varende Duitsche vlootstrijd-
"•"krachten sedert het begin van het offensief
sJin den Kaukasus in totaal 35.000 ton Sowjet-
]'"fcKOopvaardijscheepsruimte vernietigd.
n£;. De aanvar op Stalingrad kon Donder-
|dag tot aan de Westelijke voorsteden vooruit-
f^jjgeschoven worden.
„-aj De ten Noorden van Stalingrad aan de
•ijJWolga staande troepen van het leger hebben
tot dusverre 3 kanonneerbooten, 2 monitors, 6
r ijvrachtschepen en talrijke kleinere vaartuigen
;rie(tot zinken gebracht.
Ten Zuidwesten van K a 1 o e g a en ten
ENiNoordwesien van Medyn werden wederom
t0.",panvallen van sterke vijandelijke strijd-
OT^krachten afgeslagen. Ook in het gebied van
Ttzjef mislukten herhaalde aanvallen van
iterke vijandelijke strijdkrachten. De vijand
erloor in deze gevechten 83 pantserwagens,
ij een vijandelijken luchtaanval op een
'uitscli vliegveld in de centrale zone werden
inöj24 der 37 aanvallende vliegtuigen neergescho-
iT-rten; de rest wérd tot omkeeren gedwongen,
bef Ten Zuiden van het Ilmenmccr werden
[verscheidene plaatselijke Sowjet-aanvallen
"F;j>fgeslagen.
iekt Ten Zuiden van het Ladogameer en
PP^j ®an het omsingelingsfront van Leningrad
4 oj mislukten eveneens verscheidene vijan-
jJ «lelijke aanvallen. Bij een poging om de
I Newa over te steken werden 20 van de
JAS 28 vijandelijke booten vernietigd,
i e
In Egypte slechts gevechten van plaatse-
lijke beteekenis. Aanvallen van de Duitsche
en de Italiaansche luchtmacht waren gericht
op vijandelijke troepen, autoconcentraties,
vliegvelden en aanvoer. Bij luchtgevechten
werden 25 vijandelijke vliegtuigen neerge
schoten.
Donderdagnacht werden boven de Duitsche
bocht 2 Britsche vliegtuigen neergeschoten.
00. Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen plaatsten
Donderdag voltreffers op industrie- en ver-
keersinstallaties aan de Zuidkust van Enge-
land.
aki De eerste luitenant Marseille, escadrille
kapitein bij een jachteskader, heeft op 2 Sep-
>-R«tember aan het Egyptische front zijn 125ste
n overwinning in de lucht behaald, nadat hij
'5 in de luchtgevechten van den voorgaanden
rerdag 10 Engelsche tegenstanders had overwon
nen".
e l| In Egypte.
ïué
Het Italiaansche weermachtbericht luidt
„In Egypte zijn "botsingen tusschen ge
pantserde afdeelingen in ons voordeel
geëindigd. De vijand verloor eenige tanks-
talrijke Nieuw-Zeelandcrs werden gevan
gen genomen. De luchtmacht der Spil
heeft hevige aanvallen gedaan op Britsche
troepenconcentraties en gemotoriseerde
strijdmiddelen; een afdeeling vijandelijke
verkenners werd bij verrassing aange
vallen en. vernietigd.
Spaansche kabinetswijziging
geen regeeringswisseling.
Buitenlandsche politiek onveranderd.
Tn de Spaansche communiqué's wordt o.a.
g*rzegd. dat een personeelswisseling in de
regeering van een totalitairen staat een vol-
komen natuurlijk en gezond verschijnsel is.
De geschiedenis, welke de afgeloste mannen
^hebben gemaakt en de verdiensten, die zij
en hebben verworven voor het nationale wel
zijn, blijven door de aflossing onaangetast.
IJW Onze binnenlandsche politiek wijkt niet
~evan haar rechten weg af en onze buiten-
landsche politiek wordt gevoerd in den
geest van onze gesneuvelde helden.
Wij hebben slechts één binnenlandsche
..1 buitenlandsche politiek, evenals wij ook
maar één en dezelfde regeering, één en
denzelfden Caudillo en één en hetzelfde
vaderland hebben. Deze politiek is zonder
hartstocht, waakzaam en berust in de hand
van een man, wiens vuist het zwaard om
klemt.
De reorganisatie van de Spaansche re
geering heeft in Berlijnsche politieke krin
gen geen bijzondere verrassing gewekt, om
dat men hier van de ontwikkeling, welke
tot het benoemen van nieuwe persoonlijk
heden in het kabinet op de hoogte geweest
is. Wanneer men in kringen, welke in nauw
contact staan met de Wilhelmstrasse bij de
beoordeeling van den toestand een zeer
groote terughoudendheid aan den dag legt,
dan geschiedt dit o.a. mede door het feit, dat
men er hier rekening mee schijnt te hou
den. dat generaal Franco in eer regeerings-
verklaring een uiteenzetting zal geven over
den koers van de binnen- en buitenlandsche
politiek van het nieuwe kabinet. Desniette
min kan men in dezelfde kringen coristatee-
ren. dat de nieuwe mannen in het Spaansche
kabinet sympathiek beoordeeld worden en
dat vooral de nieuwe minister van buiten
landsche zaken - beschouwd wordt als een
positief element voor de samenwerking tus
schen Spanje en de mogendheden van de
Eurêpeesche nieuwe ordening.
In hardnekkige gevechten werden 25 vlieg
tuigen door Italiaansche en Duitsche jagers
neergeschoten. Een formatie Italiaansche
vliegtuigen met grooten actieradius bombar
deerde de streek der raffinaderijen te Haifa,
veroorzaakte branden en trof een goederen
trein. Alle vliegtuigen keerden op hun basis
terug."
De schade te Messina.
De Paus heeft den aartsbisschop van Mes
sina, mgr. Paino, in particuliere audiëntie
ontvangen. Officieel wordt hieromtrent door
het vaticaan medegedeeld, dat de aarts
bisschop zich op het oogenblik in de eerste
plaats bezig houdt met het herstel van de
zware schade, welke te Messina aan tal van
kerken en kerkelijke gebouwen is aangericht
bij het recente bombardement door Engelsche
vliegtuigen. De schade aan de kathedraal
van Messina wordt op verscheidene millioenen
lires geraamd. De plannen voor den opbouw
der vernielde kerkelijke gebouwen van Mes
sina zijn reeds opgesteld, doch zullen pas
worden uitgevoerd, wanneer het gevaar
voor nieuwe Britsche bombardementen niet
meer bestaat.
Cairo geen open stad.
Duitsche regeering publiceert
Fransch document.
Door een document, dat onder Franschc
buitgemaakte stukken is aangetroffen en
thans door het Duitsche ministerie van bui
tenlandsche zaken aan de openbaarheid is
prijsgegeven krijgt de .nu ongeveer twee jaar
geleden bekend geworden weigering der Brit
sche militaire autoriteiten om Cairo tot open
stad te verklaren," bijzondere beteekenis.
Zooals reeds in het kort gemeld, betreft het
een telegram vah den toenmaligen Franschen
ambassadeur te Londen, Corbin, van den 7en
Juni 1940, waarin deze zijn regeering mede
deelt, dat de bevoegde ambtenaar van het
„foreign office" aan een medewerker van dé
ambassade heeft medegedeeld, dat het door
de Egyptische regeering dringend gedane ver
zoek Cairo tot open stad te verklaren, door de
Engelsche regeering definitief is afgewezen. 1
daar een dergelijke maatregel ongewenschte
„militaire nadeeelen" zou opleveren.
Met betrekking hiertoe wordt van bevoegde
zijde verklaard, dat Engeland met dit argu
ment tot afwijzen de aanwezigheid van mili
taire objecten in de Egyptische hoofdstad zelf
toegeeft. Aan den anderen kant schroomt En
geland niet luchtaanvallen op Cairo „bom
bardeeren van heilige plekken van den Islam
door vliegtuigen van de Spilmogendheden" te
noemen en met represailles te dreigen, ter
wijl het zelf scrupuldfis genoeg is zijn mili
taire installaties met miskenning van de be
langen der Egyptische burgerbevolking onder
bescherming van de heilige plekken van den
Islam aan te leggen. Het laat zelfs, zooals de
pers te Cairo begin Augustus op bevel van de
Engelsche autoriteiten moest mededeelen
door generaal Stone ieder, die den gerecht-
vaardigen wensch van de inwoners van Cairo
van verwijdering van deze haarden van ge
vaar voor de burgerbevolking nog verder
durft te uiten, bedreigen met vervolging vol
gens het oorlogsrecht.
Duitsche politieke kringen, die in nauw
contact staan met de Wilhelmstrasse, zien er
van af reeds thans een antwoord te geven
op de ongetwijfeld interessante vraag of,
hoe, Duitschland en Italife de consequenties
zullen trekken uit het gisteren door de pu
blicatie van het document bewezen feit, dat
Engeland om militaire redenen Cairo niet tot
open stad wil verklaren,
Aansl. Cairo.
Egyptische reactie.
Een delegatie Egyptische parlements
leden en hoogwaardigheidsbekleders
heeft tot den minister-president Nahas
Pasja opnieuw het verzoek gericht, Cairo
tot open stad te verklaren.
De delegatie wees er op, dat de omgeving
van Cairo den laatsten tijd aan herhaalde
luchtaanvallen is blootgesteld geweest en dat
het gevaar, dat de bevolking, die in ontoe
reikende schuilplaatsen haar toevlucht moet
zoeken, loopt, uitsluitend te wijten is aan de
aanwezigheid van Britsche troepen te Cairo.
Nahas Pasja heeft aan de delegatie geant
woord, dat de Engelsche militaire autoritei
ten nooit zullen toestaan, dat Cairo tot open
stad verklaard wordt.
Op een desbetreffende vraag werd in de
Wilhelmstrasse medegedeeld, dat tot dusverre
geen reactie uit Engeland beschikbaar is op
de Duitsche publicatie over de motieven,
waarom de Engelschen Cairo niet tot open
stad verklaren.
Naar het Turksche telegraafagentschap uit
Cairo meldt, heeft Willkie een onderhoud van
drie uur met den Egyptischen minister-presi
dent, Nahas Pasja, gehad.
Volgens een Reuterberlcht uit Cairo heeft
Koning Faroek den Amerikaanschen gezant.
Martin Kirk en Wendell Willkie' ontvangen.
Nasleep van den moord
op Heydrich.
Officieel wordt het volgende bekend ge
maakt: Het Standgericht te Praag heeft in
zijn openbare zitting van 3 September den
ouderling van de Tsjechisch-orthodoxe kerk
te Praag, Jan Sonnevend, den bisschop van
deze kerk, Gorazd (burgerlijke naam Ma-
tej Pavlik). den kgpelaan van de orthodoxe
Carolus Borromeus kerk te Praag, dr. Wla-
dimir Petrek en den predikant aan dezelfde
orthodoxe kerk, Vaclav Cikl, tot den dood
door den kogel veroordeeld en het vermogen
der vier beklaagden verbeurd verklaard. Het
vonnis is Vrijdag voltrokken. De beklaag
den hadden de moordenaars van den S.S.-
Obergruppenführer Heydrich, alsmede nog
vijf valschermagenten in de Carolus Bor
romeus kerk verborgen gehouden, verzorgd
en geholpen.
Japan en de Sow jet-Unie.
In verband met de verklaring van ge
neraal Tojo betreffende de buitenlandsche
politiek van Japan schrijft de „Nitsji Nitsji":
„De politiek van Japan inzake de Rus
sisch-Japansche betrekkingen, die gericht
is op het vermijden van troebelen in liet
Noorden en op het keeren van iedere bedrei
ging van de Japansche rechten zal in geen
geval gewijzigd worden".
160 OPVARENDEN BIJ RAMP VAN
EAGLE OMGEKOMEN.
De Britsche admiraliteit maakt bekend,
dat bij den ondergang van het vliegkamp-
schip Eagle in den convooislag bij Malta in
totaal 160 leden der bemanning zijn omge
komen.
Aanslag op kazerne in
Noord-Ierland.
Vrees voor de LILA. te Londen.
Donderdagnacht heeft men een poging ge
daan om de politiekazerne te Randaltown in
het graafschap Antrim in de lucht te doen
vliegen. Een tijdbom ontplofte buiten de
kazerne, waardoor het gebouw werd be
schadigd en een sergeant gewond.
De wacht voor regeeringsgebouwen en
andere belangrijke punten te Londen is
versterkt door detectives en personeel van
Scotland Yard, ter voorkoming van even-
tueele daden van weerwraak door Iersche
nationalisten.
Volgens het Zweedsche blad Göteborgs
Posten is de gebeurtenis voor de leien van
de I.R.A. een welkome gelegenheid om op
alle mogelijke manieren uiting te geven aan
hun ontevredenheid over de aanwezigheid
van buitenlandsche soldaten. De oude strijd
om de ondeelbaarheid van Ierland is her
leefd.
Nieuwe overeenkomsten
W asliington—tonden
Te Washington zijn tusschen de Ver. Sta
ten en Groot Brittannië overeenkomsten ge
sloten, waarbij voornamelijk een regeling tot
gemeenschappelijk beheer van de hulpmid
delen der beide landen beoogd wordt.
Op grond van deze overeenkomsten zal
Groot-Brittannië moeten instaan voor ,de
kostelooze ravitaillecring van de Amerikaan
sche strijdkrachten, die op Britscl#grondge-
bied en in het Britsche Rijk gestationneerd
zijn.
WEER EEN BRITSCH VLIEGTUIG BOVEN
MAROKKO NEERGESCHOTEN.
Donderdag is weer een Britsch vliegtuig,
dat van den Atlantischen Oceaan naar
Fransch Marokko was gevlogen, door Fran-
sche jagers neergeschoten.
Verlamming van Br. Indisch
oorlogsapparaat.
De speciale correspondent van de Daily
Telegraph meldt uit Bombay, dat de Engel
sche autoriteiten er vaak niet in slagen de
Congresleden, die zij willen arresteeren. te
vatten. De bevolking helpt de nationalisten
bij hun vlucht. Het ziet erf naar uit. dat de
Congrespartij druk bezig is met het vormen
van geheime organisaties.
De Times-correspondenten te Delhi en Cal
cutta maken melding van nieuwe onlusten in
Indië. In Bolpur hebben troepen het vuur op
de menigte geopend, toen deze den export
van rijst wilde verhinderen.
De News Chronicle verneemt d# practisch
het geheele oorlogsapparaat in Britsch-Indië
zoolang stil ligt. als het niet gelukt, de onlus
ten meester te worden. Reeds thans is er ge
weldige schade ontstaan, die millioenen pon
den sterling bedraagt Alleen te New Delhi
is een reeks gebouwen van ongeveer 200 pan
den, behoorende aan de Britsche autoriteiten,
verwoest. Overal elders in het lan$ is min
of m^er groote schade ontstaan aan'raadhui
zen, regeeringsgebouwen en politiebureaux.
Op vele plaatsen hebben de anti-Engelsche
nationalisten de voor de wapenbedrijven be
stemde zendingen steenkool tegengehouden.
Japansche landingstroepen op
Kleine Soendaeilanden.
Volgens een bericht van den zender van
Tokio, afkomstig van het eiland Timor,
zijn verscheidene der Kleine Soenda
eilanden door Japansche landingstroepen
bezet. Daardoor is het voornemen der
Geallieerden om de kleine eilanden voor
hun plannen te gebruiken verijdeld.
LUITENANT-GENERAAL RITTAU
GESNEUVELD.
Tijden# de hevige afweergevechten in het
gebied van Rzjef is den \J2sten Augustus de
commandant van een divisie infanterie, lui-
tenant-generael Rittau, gesneuveld. Begin
November van het vorig jaar was hem door
den Führer het Ridderkruis\van het IJzeren
Kruis verleend.
Blik op het havengebied van Dieppe. Hier trhchtle het Anglo-Amerikaansche
expeditiecorps binnen te dringen. Rookende huizen getuigen van den harden'
strijd, die hier geleverd werd. (Orbis Holland SS-PK Roth Pax-Holland c).
„Kopstukken blijven zelf achter de schermen
De Staatsanwalt aan het
woord.
Na een uitvoerig requisitoir van den
Staatsanwalt luidden de eischen tegen de
acht verdachten in het sabotageproces te
Utrecht als volgt:
Fr. A. Kolder, metaalbewerker, 38 jaar,
doodstraf. K. den Braven, metaalbewer
ker, 24 jaar, doodstraf. G. Schuurman,
arbeider Nederl. Spoorwegen, 25 jaar,
doodstraf. Fr. Greefkens, schilder, 27- jaar,
doodstraf. Levie Roodenburg, bakker. 23
jaar, doodstraf. M. van der Steen, draaier,
21 Jaar, doodstraf.
P. D. van Straeten. bouwvakarbeider. 33
jaar, tien jaar tuchthuisstraf, terwijl de eisch
tegen den 5?-jarigen loodgieter W. E. T. Fal-
lentin werd uitgesteld in verband met het
Vrijdagmorgen werd de zitting van het
Duitsche Obergericht begonnen met het ver
hoor van detf getuige a décharge G. Hoogen-
doorn, die op verzoek van den verdediger
van den verdachte Den Braven mededeelde,
hoe Den Braven bekend stond. Volgens get.,
die verdachte heel goed kende, was Den
Braven een jongen van Christelijken huize,
wiens rustige verschijning altijd de aandacht
had getrokken. Ook zijn patroons waren zeer
tevreden over hem, hetgeen uit getuigschriften
bleek. Hoe Den Braven tot zijn communisti
sche actie was gekomen, kon getuige niet
verklaren. Vermoedelijk is hij uit zijn even
wicht geraakt door den oorlogstoestand.
Hierop werd de zitting voortgezet met ge
sloten deuren.
Aan enkele verdachten werd door den pre
sident opheldering omtrent bepaalde punten
gevraagd. Ten slotte werd door een der rech
ters uitvoerig het bewijsmateriaal, gevonden
in geschriften, pamfletten en vlugschriften,
voorgelezen.
De motiveering.
Om half twaalf was het woord aan den
Staatsanwalt, die zijn requisitoir begon
met de opmerking, dat, alhoewel de com-
munistische partij officieel was verboden,
de leiding niet heeft opgehouden tegen
het Nationaal-Socialisme en tegen het
Duitsche Rijk te hetzen. De kopstukken
van de C.P.H. zijn wel zoo verstandig ge
weest zelf buiten schot te blijven. Wij
hebben aldus spr. aldoor gehoord
over Lien, Karei en anderen, maar de
verdachten uit dit proces wisten zelf niet
eens wie deze personen waren en wat zij
in hun schild voerden.
Min of meer argeloos hebben deze verdach
ten zich laten gebruiken, al was hun natuur
lijk heel goed bekend, met welk een staatsge
vaarlijk werk zij zich ophielden. Maar de
kopstukken van de communistische partij
lieten deze verdachten het vuile werk doen,
zooals schendlectuur in elkaar zetten, die te
verkoopen en met deze geschriften onder de
arbeiders in de groote bedrijven tegen
Duitschland en de Mussertbeweging te sto
ken. Naar spr.'s oordeel is Levie Roodenburg
een der hoofdschuldigen uit dit proces. Hij
was het hoofd van een solidariteitsgroep en
deelde de lakens uit. Zijn streven was gericht
tegen het Nat. Socialisme in Duitschland en
Nederland en hij heeft eerlijk bekend, dat zijn
doel was de vernietiging van het Nationaal
Socialisme. Door hem is 4e jongste van de
verdachten, de 21-jarige Van 4der Steen, even
eens actief voor het communisme gevonden.
Zoo jong als hij is, ».oo groot was zijn activi
teit. Hij liet zich letterlijk voor elk werk
bruiken.
In Utrecht werd het dezen verd. te heet
onder de voeten en daarom week hij uit naar
Amsterdam, waar hij minder kans had ontdekt
te worden. Het valsche persoonsbewijs, dat
de politie bij zijn arrestatie op hem vond. wijst
er op, hoe geraffineerd men in zijn kringen
te werk ging. Wat Verstraeten betreft: spr.
had eerst aangenomen, dat hij aldoor had
staan liegen. Daarom had men zijn vrouw ge
hoord en toen was gebleken, dat hij toch voor
een deel de waarheid had gesproken. Zijn
aandeel in deze sabotage-actie is minder
groot geweest dan van de anderen. Daarom
zal spr. voor hem een mildere straf vragen.
De figuur Greefkens is psychologisch heel
merkwaardig. Wat hij voor de communistische
partij heeft gedaan, valt niet gemakkelijk in
één zin samen te vatten, maar men kan ge
rust zeggen, dat deze verd. een der eersten
uit de partij is geweest. Dat hij zich in de ge
vangenis z.g. tot het Nat. Socialisme heeft
bekeerd, is als symptoom interessant, doch
heeft voor spr. geen enkele waarde.
Schuurman was. ondanks zijn raadselachtige
verklaringen, waar niemand, en hij zelf het
allerminst, iets van begreep, in ieder geval
communistisch geörienteerd Dat hij meer
van deze affaire weet dan hij thans heeft los
gelaten, staat voor spr. vast. Den Braven
heeft openlijk gezegd anti-Duitsch te zijn.
Dat op zichzelf zal het Obergericht niet in
teresseeren. Dat hij echter zijn anti-Duitsch
zijn op deze wijze heeft meenen te moeten
uiten, wordt hem wèl kwalijk genomen. De
verd. Fallentin heeft, naar is gebleken, met
deze zaak wel iets te maken, maar niet veel.
Daarorri zal zijn zaak uit dit proces worden
gelicht en zal een nieuw proces tegen hem
begonnen worden, waarbij personen, die verd.
heeft genoemd, betrokken zullen worden.
Aan het einde van zijn requisitoir zeide de
Staatsanwalt, dat hij zich zou houden a
hetgeen de verdachten hebben bekend. Dat
al erg genoeg. Zij hebben zich in zeer ernstige
mate schuldig gemaakt aan overtreding van
art. 1 van de verordening tot afweer 3
botagehandelingen van Oct. 1941 en v
8 van de verordening van den Rijkscommis
saris inzake de Ordnungsschutz. Daar het
hier een politiek proces betreft, zal geen cle
mentie worden toegestaan.
Nadat de tolk aan de verdachten de straf
fen had voorgelezen, welke mededeeling uiter
lijk zonder eenige emotie werd aangehoord:
was het woord aan de verdedigers.
Oorlogsraad te Washington
bijeen.
Het leidersvraagstuk.
De Geallieerde oorlogsraad van den Stillen
Oceaan is Donderdag in het Witte Huis te
Washington bijeengekomen.
H£ probleem goede militaire leiders
dezen oorlog te vinden, bestaat niet alleen
in Groot-Brittannië. doch ook in de Ver.
Staten, zoo schrijft de Sunday Times.
Het heeft in de Ver. Staten de aandacht ge
trokken. dat voor den militairen dienst ge
schikte lieden geen ambitie voor het offiéiers-
beroep aan den dag leggen en het „soldaten
dom" als een nuttelooze verspilling van tijd
en energie beschouwen.
Volgens Amerikaansche opvatting, die van
oudsher zeer materialistisch is geweest, werpt
de militaire loopbaan ook te weinig geldelijk
gewin af Amerikanen, welke uit oorlogvoe
rende landen in hun vaderland terugkeeren,
constateeren overigens, dat dc Amerikaan
sche openbare meeening nog steeds ieder be
grip voor de draagwijdte van dezen oorlog
mist. Plezier en zaken nemen nog steeds in
de gedafchten der Amerikanen de eerste
plaats in.
Canada moet meel aan
Sowjet-Unie leveren.
- Het verlies van belangrijke graangebieden
van Rusland heeft reeds drastische gevolgen
gehad. Naar uit Ottawa wordt gemeld, moest
Canada gedurende den laatsten tijd reeds
groote hoeveelheden meel aan de Sovjet-Unie
leveren. Hierdoor is het transportprobleem
van de Geallieerden echter nog grooter ge
worden. daar door de meelleveranties aan de
Sovjet-Unie het aantal schepen, dat beschik
baar is voor het vervoer van oorlogsmate
riaal en troepen nog kleiner is geworden.
De strafmaat bij de prijs-
berechting.
Begrip „prijsopdrijving" wordt niet meer
gehanteerd.
Derde en laatste spreker op de perscon
ferentie, dezer dagen door den dienst van
den .gemachtigde voor de prijzen belegd in
het departement voor volksvoorlichting
en Kunsten, was mr. J. A. M. Pott. hoofa
der afdeeling.
SpVeker onderscheidde in het algemeen
•ier soorten verdachten: a. Zij, die te goe
der trouw te veel verdienen (juridisch
gezegd: aantoonen, dat zij de overtreding
niet nebben kunnen vermijden);
b. Zij, die gebrek aan discipline vertoo-
nen, dus tijdelijk onwilligen zijn:
c. De in normalen tijd bonafide zaken
man, die nu van de tijdelijke omstandig-
heden wil profiteeren:
d. De zwarte handelaar.
Voor elk der vier is een ander straf-
recept. C en d worden uiteraard het
scherpst aangepakt.
Bij de strafoplegging wordt afgeweken
van de klassieke methode, dat hij het
zwaarst gestraft wordt, die de grootste
schuld heeft, en in moreel opzicht het
zwaarste vergrijp heeft begaan. Natuurlijk
staan deze factoren ook bij de prijsberecn-
ting op den voorgrond, maar even zwaar
weegt en moet wegen de factor, of de over
treding al dan niet begaan is op een voor
de volkshuishouding vitaal punt. Het kan
dus gemakkelijk voorkomen, dat iemand,
die minder schuldig is dan een ander,
toch veel zwaarder wordt gestraft, omdat
hij „werkzaam" is op een terrein, waarop
geen enkele inbreuk kan worden geduld.
Het spreekt vanzelf, dat in een geval, als
hier bedoeld, de persoonlijke en gezins
omstandigheden, benevel^ de kapitaal
kracht of de liquiditeit van den delinquent,
op den achtergrond geraken. Een veel voor
komend misverstand, vooral bij advocaten,
is dit, dat in dergelijke gevallen nauwkeu
rig de winst zou moeten worden uitgere
kend, om tot een ratloneele boete-opleg
ging te kunnen geraken. Dit is hierboven
wel weerlegd. Het uitrekenen van de winst,
welke inderdaad in vele gevallen ge
schiedt, heeft geen andere bedoeling aan
dat de straf in het algemeen nimmer ge
ringer mag wezen dan de onrechtmatig
verkregen winst.
De typische instelling van het prijs-
berechtingsapparaat tegenover de wette
lijke voorschriften brengt uiteraard mede
een groote ongevoeligheid voor allerlei
chicanes, welke te berde worden gebracht.
Het begrip „prijsopdrijving" kent de
prijsberechtmg niet meer als wettelijk
begrip. Dit wordt opgemerkt, omdat
men het nog veel gebruikt en menigeen
het daarbij zelfs vastkoppelt aan de
theorie der vervangingswaarde, welke
voor de prijsberechting uit den aard
der zaak in geen enkel opzicht aan
vaardbaar is.
De samenwerking met accountants van
goede reputatie van de verdediging is vol
gens mr. Pott zeer gelukkig geweest. Bij
ie advocaten waren de ervaringen wel eens
minder bevredigend. Het komt voor, dat
zij te formalistisch zijn en de rechtsgeldig
heid der voorschriften in twijfel trekken,
waarbij zij dan wel eens vergeten op de
zaak zelf in te gaan.
De pogingen, in verschillende bedrijven
gedaan, om de aansprakelijkheid door
middel van contracten op het personeel af
te wentelen, zijn zinloos. Het hoofd van
"ïn onderneming bljift aansprakelijk.
De toenemende werkzaamheden van de
afdeeling prijsberechting blijken uit de
volgende cijiers. Het aantal behandelde
23kerf bedroeg in 1941 in Maart: 446.
49, Mei: 1303, Juni: 2006, en in de
zelfde maanden van 1942 resp. 5569, 6126,
6158, 6347.
ALS U BETAALT KUNT U JENEVER
KRIJGEN.
De Haarlemsche politie heeft proces
verbaal opgemaakt tegen een 46-jarigen
wijnhandelaar, die verschillende soorten
en merken dranken, die moeilijk te krijgen
zijn, voor zeer hooge prijzen verkocht. Zoo
vroeg hij voor cognac van f 9,— per flesch
f 18,voor jenever van f 5,per kruik
van 1 liter f23,50 en voor limonade (sur
rogaat) van f 0,80 de flesch f 1,50.
Bij hem werden in totaal 600 fleeschen
wijn, 9 flesschen cognac, 9 flesschen jene
ver en 1 kruik alcohol in beslag genomen.
PERSONALIA.
Gesaagd voor diploma B Scheepswerk-
tuigkunae, de heer A. Boellaard te Haar
lem.
BRUTALE VISCHDIEFSTALLEN TE IJMUÏDEN
Reeds gerulmen tijd heerschte het vermoeden,
dat leden van de bemanning van eenige vis-
sehersschepen. die te IJmuiden aan de markt
komen, zich aan diefstal van visch schuldig
maakten. De politie ging hun gangen na en be-'
trapte hen Donderdagmorgen bij de aflevering
van een partij visch, welke zij aanvankelijk ln
een openbaar urinoir. waarbij een handlanger
de wacht hield, hadden verborgen. De visch
werd aldaar door een opkoopcr met een auto
afgehaald. Op dit moment greep de politie ln. De
wachtman en de opkooper. belden Katwijkers,
erden gearresteerd.
's Avonds werden nog eenige opvarenden van
en TJmuïdensche trawler per overvalauto naar
het hoofdbureau van politie weggebracht, ter
wijl Vrijdag twee opvarenden werden gearres
teerd.
ROOSEVELT EN DE JEUGD.
Bs. Als Roosevelt spreektdan
stapelen de enormiteiten zich op. Toch ts
dat niet zoo erg als het wel hikt, want de
man kan zich, evenals Churchill, tegenover
zijn publiek iets permitteeren: mpn slikt
het wat graag. Wat in deze kringen bij een
spreker van de spilmogendheden. gesteld
voor een oogenblik, dat die zijn toevlucht
nam tot eenzelfde politiek als de man uit
het Witte Huis, aanleiding geven zou tot
een waar Indianen-gekrijsch, waarbii ieder
woord op de goudschaal der publieke ge
rechtigheid gewroken werd. heeft bij Roo
sevelt een dol succes, men klapt in de han
den als opgetogen kindertjes wanneer juf
beloofd heeft morgen het verhaal van dc
wolf en de zeven geitjes te zullen voor
lezen.
In zijn nieuwste toespraak die Roosevelt
voor de Internationale Studcntcnbijeen-
komst heeft gehouden, zijn de handjes
weer eens op elkaar geslagen, toen hij zei-
de, dat de jeugd der wereld van de spil
niets kan verwachten, „behalve den dood".
De zaak der Vereenigde Staten, van Enge
land en van de...Sovjet Unie, zoo zeido
hij verder, is vooral de zaak van de jeugd.
Van de jeugdorganisaties van Hongarije,
Bulgarije. Kroatië en Italië, constaïeerda
hij, dat zij er slechts waren om kanonnen-
vleesch te leveren en hij ging zelfs zoo ver,
maar dat kan hij zich immers permittee
ren, onmiddellijk hierop tot de jongelui die
opgeroepen ziin voor den strijd tegen de
ilmogendheden de uitnoodiging te rich
ten heldenmoed te toonen
niet te schuwen.
en den dood
,,De jeugd heeft het meest te lijden ge
had. Daardoor is zij bezweken voor de
verlokkingen van „duistere machten", die
riepen „de democratie is dood". Na dezen
oorlog zal men ervoor zorgen, dat de jeugd
der geallieerde volken niet zooals den laat
sten keer lijden zal onder een economische
chaos. Hij motiveerde dit daawnede, dat dc
V.S., Engeland en het bolsjewisme dan
voor de eerste maal in de wereldgeschie
denis een ware wereldbeschaving zullen
scheppen.
Over deze rede van Roosevelt heeft de
Reichsleiter voor de Duitsche jeugdopvoc-
ding Baldur von Schirach verklaard, dat
niemand minder dan Roosevelt geschikt is
een boodschap te richten tot de jeugd der
wereld. Op het gebied der jeugdverzorging
hebben de Ver. Staten, behalve een opper
vlakkige nabootsing van Europeesche op
voedingsinstellingen niets gepresteerd. Zij
komen met hun eigen kinaeren niet klaar,
maar gelooven de kinderen van anderen te
kunnen opvoeden. Hun jeugd heeft geen
idealen, geen kuituur en geen leiding, noch
gemeenschap, noch een doel dat werkelijk
waard is om voor te leven. Mevrouw Roo
sevelt heeft tien dagen geleden toegegeven,
dat de verWaarloozing der Amerikaansche
jeugd schrik^kkend toeneemt.
In de Vereenigde Staten Ioopen vier mil-
lioen jeugdige personen verwilderd en zon
der werk rond. Er bestaat geen algemeene
jeugdorganisatie, die zich het lot der jeugd
zou kunnen aantrekken. Voor 'JO.OOO kreu
pele en 45.000 blinde of halfblinde, alsmede
3 mülioen ha»<Jhoorende kinderen bestaat
in de V.S. geen enkele inrichting van on
derwijs. He; paedagogisch instituut der
Carnegie Stichting heelt on 1 October 1941
vastgesteld, 'dat er in de V.S. 4,3 milliocn
analfabeten zijn, hetgeen Roosevelt op een
gersconferentie in Mei van dit jaar heeft
evestigd. Juist Roosevelt, die voortdurend
uit naam van de menschelijke beschaving
het woord neemt, moest het duidelijk zijn,
dat de toestanden onder de Amerikaansche
jeugd de grootste schande z(jn voor de be
schaafde menschheid.
Duitschland is in 1933 begonnen het
ideaal van een nieuwe sociale ordening ojv
den grondslag van nationale vrijheia en
sociale rechtvaardigheid te verwezenlijken.
Wie in Amerika zijn kinderen een werke
lijk goede schoolopleiding wil geven moet
hen naar kostbare particuliere scholen stu
ren. In Duitschland worden de jeugdige
personen die het meest presteeren, onge
acht hun stand uit openbare middelen op
gevoed en onderwezen.
Wat wil Roosevelt de wereld geven?
Koelkasten, radio-apparaten, jazzmuziek
en film vormen geen oplossing voor de pro
blemen van de wereld. Deze heeft behoefte
aan ideëele goederen, zooals deze tot uit
drukking zijn gekomen in de werken van
de groote zonen van Europa.
Niet Europa is thans de oude wereld,
doch Amerika, wanf de nieuwe wereld ligt
daar, waar een nieuw geloof werd geboren
en waar een geestdriftige jeugd voor dit
geloof strijdt.
Europa zal dezen oorlog winnen en dan
zal de oude wereld de nieuwe zijn".
Tot zoover deze spreker. Roosevelt kan
het er vooreerst mee doen en toch maken
wij ons geen illusies, stellen wij ons niet
voor, dat de kringen waarvoor deze woor
den beteekenis hebben, er op rcagceren zul
len op de eenige en juiste wijze waarop
dit mogelijk is.
Tegenover onze democratische jeugd-
kringen, die zich vereënigen op cacophoni-
sche wedstrijden van hot-jazz en zich het
best gevoelen etend, likkend, rookend en
leuterend "bij de oerwoud-rhythmiek van
saxoQhonen en trompetten, bij de opwin
ding en verhitting van de „kuituur", die
ons uit Amerika en Engeland werd ge
ëxporteerd, behoeft men niet van „ideëele
goederen" te spreken en nog minder van
gemeenschapsbelang, van strijd en dienen.
Roosevelt heeft gesprokendus juicht
de democratische jeugd en met haar d<
voeders
hebben.
De Jeugdstorm gaat intusschen met op
geheven hoofde, zich bewust van haar
taak. verder.
voeders, die aan deze verwording schu
,313
Beukenbladeren als tabak en
bedvullmg.
Maar voor 35 cent per 100 gram.
Het rookgrage deel van de Nederland-
sche bevolking zal. wil het zijn tabakrant
soen aanvullen, zich het genot van „Edel
Sortie Blad" moeten gaan ontzeggen. Dc
gecteur voor de prijsbeheerscning te
ravenhage heeft nl dezer dagen we
gens overtreding der prijsvoorschriften
den fabrikant van dit product, dat ter ver
vanging van tabak door hem in den handel
werd gebracht, een boete van 2500.—
opgelegd en hem bovendien voor den tijd
van drie jaar verboden in surrogaten te
handelen.
De veroordeelde, J. W. Roeloffs, Hase-
broekstraat 62 te Den Haag, is in Decem
ber 1941 begonnen met de vervaardiging
van suggoraat voor tabak; daartoe betrok
hij groote hoeveelheden beuken- en eiken
bladeren uit Apeldoorn en liet deze blade
ren eenige bewerkingen ondergaan, zoo
als schoonmaken en snijden. Vervolgens
verpakte hij het goed in zakjes van 100
gram en bracht het onder den naam „Edel
Sortie Blad van Hollandschen bodem" te
gen den prijs van 2.50 per k.g. in den
handel. Hij adviseerde den winkeliers de
klanten 3.50 en 4.in rekening te
brengen, dit is 35 en 40 cent per 100 gram,
hetgeen voor afgevallen beukenbladeren
wel iets te hoog is.
Roeloffs vertelde bij het verhoor, dat hij
het aan de winkeliers overliet, waarvoor zij
het ..Edel Sortie Blad" wilden laten door
gaan. Volgens hem kon het echter alleen
dienen voor pijptabak of voor bedvulling.
De inspecteur, die den naam Roeloffs in
verband met andere surrogaten reeds ver
scheidene keeren onder oogen heeft gehad,
achtte het naast een hoogc geldboete nood
zakelijk aan Roeloffs te verbieden voor den
tijd van drie jaren handel te drijven in
surrogaten.