Haarlemsche Courant
evechten om Stalingrad
Ie felste van dezen oorlog.
De strijd tegen zwendel en prijsopdrijving.
'Vj87e Jaargang No. 213 x x
p. week 0,26, p. maand 1,15, p. kwartaal 3,42,
pco p. post 3,33, losse nummers 6 cent. AdvertentlSn 3—15
OS6. 3,elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prUs.
)K)»ertentleabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
in |de 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 5 cent p. m.m.
'.ijiff-1 Grafische Bedrijven Damlate.
dpT
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Wnd. Hoofdredactenri J. V. BAUDEWYNS.
Verschltni dagelUk* behalve op Zon-
Kennemer Editie
Donderdag 10 Septemlüer 1942
Bnreanx Haarlem: Groote Houtstraat S3. Bijkantoor: Soendas
plein 37. Tel. Directie 13032. Hoofdredactie 15054, Redactie 10400,
Administratie 10724. 14825. Soendapleln 12230. Postgiro 134358,
Dlrecde PH. A. ME ES P. W. PEEREBOOM.
8oreao tJmaldem Kennemerlaan 102, Telefoon >437.
jpvjetfront wordt langzaam ingedrukt. Duitschers bezetten
'"toogten aan den Westkant der stad. Ten Z.O. van ISovorossisk
',ij000 bolsjewisten gevangen genomen.
ii^itsche luchtmacht verloot
10 dagen 252
iegtuigen.
Cen. von Bismarck
in Egypte gesneuveld.
let opperbevel der Duitsche weermacht
It mede
„Bij het stormenderhand nemen van een
eheerschende hoogte ten Zuidoosten van
oworossisk zijn meer dan duizend
èvangenen gemaakt en 27 stukken ge-
chut, een gepantserde trein en veel ander
materiaal buitgemaakt.
toor de kust van de Zwarte Zee hebben
echtsvliegtuigen een transportschip van
ton tot zinken gebracht. Aan de Terek
ift /de vijand bij vergeefsche aanvallen 18
itserwagens verloren.
et vestinggebied van Stalingrad
enfcken pantsertroepen door hardnekkig ver-
digde vyandelyke stellingen en namen in
lirbitterde gevechten onmiddellijk ten Westen
11 Stalingrad gelegen beheerschende hoog
hal. Gedurende den nacht werden de stad en
vjctvliegvelden ten Oosten van de Wolga
tombardeerd.
Zuidwesten van K aio eg a zijn her-
alde plaatselijke aanvallen van den vijand
I [eslagen. Het aantal pantserwagens, dat in
en sector sinds 11 Augustus vernield is,
lot boven de duizend gestegen,
n het gebied van R z j e f vonden ook
nsdag geen groote gevechtshandelingen
ats. Van 30 Juli tot 6 September zijn hier
or het leger en de luchtmacht 2126 Sovjet
vernietigd.
ian het omsingelingsfront van. L e n i n-
a d mislukten de weinige vijandelijke aan-
Op het Ladogameer werden 3
wjetkanonneerbooten door bomtreffers
aar beschadigd .In het hooge Noorden heb-
gevechtsvliegtuigen een lüchtbasis aan
baai van Kola en het havengebied van
iIia[o ermansk aangevallen. Jachtvliegers
oten in dit gebied 26 vijandelijke vliég-
gen neer zonder zelf verliezen te lijden.
De Sowjetluchtmacht heeft Dinsdag in
■>e' uchtgevechten met Duitsche en Kroatische
agers en door luchtdoelgeschut 137 vlieg-
u(fen verloren. Vier Duitsche vliegtuigen
worden vermist.
lij vluchten naar het bezette gebied in het
esten en bij enkele overdag ondernomen
iringsvluchten boven W est-Duitsch-
n d werden in luchtgevechten 10 Britsche
egtuigen neergeschoteA. In den loop van
nacht hebben formaties der Britsche
:htmacht Zuid-West-Duitsch gebied aange-
llen. De burgerbevolking leed verliezen,
oral in woonwijken ontstonden materieele
iade en schade aan gebouwen. Volgens de
dusverre ontvangen berichten zijn drie
aanvallende bommenwerpers neerge-
loten.
Van 28 Augustus tot 8 September heeft
e 'J&e Britsche luchtmacht 252 vliegtuigen
l \jverloren, waarvan 120 boven de Middel-
andsche Zee en in Noord-Afrika. In de-
elfde periode gingen in den strijd tegen
laifengeland 59 Duitsche vliegtuigen verloren.
levechtsvliegtuigen hebben overdag en des
tri chts wapenfabrieken en militaire installa-
f s aan de Zuidkust van Engeland en
Midden- en Oost-Engeland aangevallen,
t Britsch motorschip van 300 ton werd door
mtreffers "tot zinken gebracht."
,Generaal Georg von Bismarck, comman-
nt van een Duitsche divisie, is' bij een der
vechten van de laatste dagen aan het
'e yptische front op het veld van eer gevallen.
3(i naam van een dapper bevelhebber wordt
Mus gevoegd bij de namen van de Italiaan-
le en Duitsche generaals, die, schouder
c n schouder in Egypte en Libyë strijdende,
n leven voor de gemeenschappelijke zaak
bben geofferd. De soldaten der Spil in
rika brengen een fieren groet aan generaal
^in Bismarck, in de zekerheid, dat zij zijn
erdood door een schitterende overwinning
Ripen wreken."
Stalingsad.
gen nog steeds uiterst zwijgzaam. Het ont
breekt. echter niet aan indices, dat ook hier
de operaties een gunstig verloop hebben. Aan
de Terek, welke rivier reeds op een niet na
der genoemde plaats is overschreden, wordt
th?ns een strijd gevoerd om de brugge-
hoofden.
Volgens sommige berichten hebben de bols
jewisten in de Kaukasische gebieden militaire
commissarissen benoemd, waaruit kan blij
ken, dat Moskou er rekening mede houdt, dat
deze gebieden eerlang buiten het bereik van
het centrale gezag zullen komen te liggen.
Het Italiaansche weermachtbericht luidt
„In Egypte heeft onze artillerie vijande
lijke autoconcentraties onder vuur genomen.
Vier vijandelijke vliegtuigen werden neerge
schoten, waarvan 3 door Duitsche jagers en
:n door het luchtdoelgeschut van Tobroek.
In een luchtgevecht boven Malta werd een
Spitfire neergeschoten en stortte in zee. De
De A.N.P.-correspondent te Berlijn meldt
'sch Ondanks den verrassend sterken tegenstand
;he bben de Duitsche troepen in den strijd om
ort alingrad nieuwe heuvelstellingen veroverd.
heuvelstellingen zijn voor de voortzetting
eis r operaties van het grootste belang. Zij
i rgemakkelijken de aanvallen op de sleutel-
jlillingen van het door de bolsjewisten met
modernste middelen aangelegde verde-
Singssysteem.
De gevechten in het gebied van Stalin
grad behooren tot de felste en verbitterd-
EKpte van dezen oorlog. Beide partijen zijn
zich van bewust, dat het om meer gaat
b dan om de verovering van een stad. Het
K(lj geen belegering in den gebruikelyken
arin, daarvoor zjjn de afstanden, waarover
c tlch de operaties uitstrekken, ook te groot.
stad zelf strekt zich reeds over een
b ifstand van 30 K.M. aan de Wolga uit en
de afmetingen van het eigenlykc slag-
LAreld zyn nog veel grooter.
De Duitsche troepen zien zich geplaatst
jenover een front, dat ondanks den onge-
>on zwaren tegenstand, langzaam wordt
[edrukt.
fevergeefs trachten de bolsjewisten door
t"fl issale aanvallen op het in het Noorden,
sschen Don en Woiga, gevormde afweer-
ont het voortschrijden der operaties te ver-
nderen. Pas de laatste dagen wordt van
'ge aanvallen op groote schaal melding ge-
aakt en het is dan ook aan te nemen, dat
worden ondernomen door reserves die pas
irt geleden daar ter plaatse zijn opgesteld
!l is? natuurlijk niet te zeggen, vanwaar deze
els serves zijn gekomen,doch het is niet on-
b ogelijk, dat de verplaatsing er van een ver-
indering van de kracht der bolsjewistische
nvallen in andere deelen van het front
jevolge heeft,
lenmerkend voor de gevechten die op het
igenblik aan het (Oostelijke front worden
lieverd, is het groote aantal pantserwagens,
li de bolsiewisten dagelijks moeten inboeten.
Jeruit blijkt niet alleen, dat de bolsjewisten
or een massaal gebruik van dit wapen
n£ iehten de krijgskansen te keeren, doch
fens, dat de afweer tegen dit wapen uit-
,lnj ckend functionneert.
r De Kaukasus.
Omtrent de gevechten in het Kaukasus-
sbied is men in Berlijnsche militaire krin
md
torpedoboot Orsa heeft een vijandelijke duik
boot tot zinken gebracht
Het Italiaansche hoofdkwartier deelt m^de,
dat de verliezen, geleden in Augustus aan "de
verschillende fronten zijn leger en militie
Egyptische front 508 dooden, 893 gewonden,
5956 vermist; Russische front, elfde lijst
dooden, 947 gewonden, 105 vermist; front
op den Balkan: 295 dooden, 387 gewonden, 31
vermist. Marine: 39 dooden, 143 gewonden,
109 vermist. Luchtmacht: 52 dooden, 85 ge
wonden, 104 vermist.
Amerikaansche soldaten
ontscheept te Rio de Janeiro.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt
zijn te Rio de Janeiro 7000 Amerikaan
sche soldaten in volledige uitrusting en
bewapening ontscheept.
ROUWPLECHTIGHEID VOOR HERTOG
VAN KENT.
Gisteren is in de Westminster Abbey in
tegenwoordigheid van Churchill en bijna
alle ministers van het Britsche kabinet een
rouwplechtigheid gehouden voor den doo-
delijk verongelukten Hertog van Kent.
Duitsche troepen aan de Wolga. Duitsche pantser-verkenningswagens hebben ver
vooruit snellend de Wolga bereikt. In een enkelen dag rukten de Duitsche eenheden
van het groote bruggenhoofd aan den Don naar hier op. (P.K. Heine DV-R-P. H. c)
Ravitailleering van
Leningrad niet meer mogelijk
De successen van de Italiaansche
motortorpedobooten op het Ladogameer
laten de vraag opkomen, wat de gevol
gen hiervan voor het belegerde Lenin
grad kunnen zijn. De „Popoio di Roma"
geeft hierop in een a'rtikel uitvoerig ant
woord.
Het Ladogameer belette de volledige,
omsingeling van Leningrad, zoodat de
Sovjets over een ongeveer 40 K.M. bree-
den waterweg de stad van levensmidde
len, munitie en troepen konden voor
zien. De tot heden ter beschikking
staande schepen en het ingrijpen dei-
artillerie was niet voldoende om deze
toevoer te beletten. De korte weg, dien
de schepen van de Sovjets hadden af te
leggen, regen en mist, begunstigden
bovendien deze transporten. Slechts het
ingrijpen van kleine, snelle en beweeg
lijke eenheden als de „Mas" Italiaan
sche motortorpedobooten maakt het.
practisch mogelijk Leningrad geheel van
de buitenwereld af te shijden.
Bolsjewisten werken met vergif
Arsenicum voor Duitsche troepen. -
Van -militaire zijde verneemt het D.N.B.:
Majoor Milif Smirnoff heeft voor den
plaatsvervangenden volkscommissaris van
binnenlandsche zaken een geheim bevel
geteekend, 'waaruit weer eens df methoden
van ce bolsjewistische oorlogvoering blijkt.
Dit bevel, dat onlangs door de Duitsche
troepen is buitgemaakt,'bevat nauwkeurige
aanwijzingen oven de wijze, waarop Duit
sche soldaten in het achterland door gif ver
moord moeten worden. Het .geheime bevel
draagt- het nummer 877 en luidt als volgt:
Voor succesvolle acties in het achterland
van den vijand is de toepassing van sterk
werkende vergiften voor massavergifti
gingen van groote beteekenis. Als gift wordt
u arsenicum toegestuurd, verborgen in lu
cifersdoosjes. In deze doosjes zit een dosis
vergif van telkens een gram onder een dfib-
belen bodem. Daarboven liggen de lucifers.
Deze dosis arsenicum is voldoende voor het
vergiftigen van tiM> man.
Bovendien wordt arsenicum verstrekt in
gelatinecapsules in een doseering van twee
gram, voldoende voor het vergiftigen van
Ï8 man, Voor uwe troepen ontvangt u 8
lucifersdoosjes en 15 gelatinecapsules.
Deze hoeveelheid moet zoo worden uit
gereikt. dat het gif daar wordt overhandigd,
waar de toepassingsmogelijkheid gewaar
borgd is. Hiervoor komen in aanmerking
vrouwen, koks, keuken personeel en perso
nen, die toegang hebben tot de levensmid
delen".
Oorlogspauze in China.
In antwoord op berichten uit Tsjoenking.
volgens welke de stilstand der militaire
operaties in China het gevolg1 van een
Japansche nederlaag zou zijn, deelt hel
Japansche ministerie van oorlog mede, dal
na de succesvolle operaties in de provincies
Tsjekiang en Kiangsi de Japansche troepen
thans gereorganiseerd worden. De hierdoor
ontstane frontveranderingen stelt Tsjoen-'
king als een „overwinning" voor. In werke
lijkheid echter vermijden de Chineesche
troepen angstvallig een treffen met de Ja
pansche strijdkrachten.
De Engelsche nieuwsdienst meldt inmid
dels uit Tsjoengking. dat het Chineesche
kabinet Dinsdagavond het aftreden heeft
bekend gemaakt van den ambassadeur der
regeering van Tsjoenking te Washington,
di-. Hoe Sjih. Generaal Tjsang Kai-Sjek
heeft voorgesteld, dr. Hoe Sjih te benoemen
tot „hoogen adviseur van het kabinet".
Felle critiek op Churchill
inzake de positie der
Sewjet-Unie.
Tevens conferentie van Litwinof met Huil,
De Sowjet-ambas&adeur in Washington,
Litwinof, heeft een- onderhoud gehad met
staatssecretaris Huil. Deze bijeenkomst heeft,
gezien de „critieke situatie aan het Russische
front" groote belangstelling gewekt. Litwinof
heeft geweigerd iets over het onderhoud mede
te deelen.
De Labour-afgevaardigde Bevin heeft vol
gens den Britschen berichtendienst in 't Lager
huis een scherpen aanval gericht op Chur-
chifl en hem ervan beschuldigd de pers onder
druk te houden, vooral, wanneer zij te sterke
critiek op zijn politiek uitoefent. Wanneer
Stalingrad valt, zoo verklaarde Bevin, zullen
de arbeiders luid de vraag stellen waarom
En zij zullen er dan niet mee tevreden zijn,
wanneer Churchill weer zal antwoorden, dat
het om militaire redenen niet te houden was.
Het feit, dat Churchill steeds nog op zijn
post is, moet als het grootste nationale onge
luk bestempeld worden. De arbeiders stellen
meer vertrouwen in de woorden van Woros-j
jilof en Timosjenko dan in die van Churchill.
De arbeiders weten, dat de Russische gene
raals verklaard hebben, dat de oprichfing
'an een tweede front „mogelijk" en een
.nationale noodzakelijkheid" is.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt, heeft
de arbeidersleider Pethwick Lawrence tij
dens de Lagerhuisdebatten verklaard, dat de
arbeiders zich ervan bewust zijn, dat wan
neer er een tweede front komt, dit een uiterst
ernstige en bovendien bloedige aangelegen
heid zal zijn.
Naar de Britsche berichtendienst meldt,
heeft het Lagerhuis er in toegestemd de zit
ting voor nog een kort r"ëces te verdagen.
Protesten tegen Roosevelts
aangekondigde maatregelen.
Japansch oordeel: President op weg
naar de tyrannie.
Naar de Britsche berichtendienst uit
Washington m,eldt heeft de Senator Brown
verklaard, dat een wetsontwerp wordt uit
gewerkt, waardoor Roosevelt gemachtigd
wordt minimum- en maximumprijzen voor
landbouwproducten vast te stellen.
Volgens een bericht uit Washington zijn
uit Amerikaansche boerenkringen reeds .de
eerste protesten gehoord tegen de maat
regelen ter voorkoming van prijsstijging
voor landbouwproducten, aangekondigd in
Roosevelt's boodschap. De vertegenwoordi
gers der boeren in het congres wijzen er op,
dat dergelijke maatregelen in strijd zouden
zijn met de belofte, die de regeering van
Roosevelt den landbouw heeft gedaan.
Senator Norris'heeft verklaard, dat Roo-i
sevelt in ernstig conflict met het Congres
zou komen, indien hij zou trachten prijzen I
voor landbouwproducten vast te stellen.
In zijn boodschap aan het Congres en iri
zijn praatje aan den haard heeft Roosevelt,'
zoo verklaarde de woordvoerder der Ja
pansche regeering voor de buitenlandsché!
pers, eigenlijk het volgende gezegd: „Mijne
heeren, U kunt mijn voorstel aannemen of
verwerpen. Vergeet echter niet, dat ik bij
verwerping toch de maatregelen, welke heb
voorstel bevat, zal nemen."
In de lange geschiedenis der democratie,
aldus de woordvoerder, is een dergelijke
uitdaging van het Congres onbekend. Het
baart dus geen verwondering, dat vele
vooraanstaande congresleden uitdrukking
hebben gegeven aan hun groote veront
waardiging over deze intimidatiemethode
van het Witte Huis. Als een dictatuur den
steun van de groote massa verliest, moet
zij wel ontaarden in een tyrannie en dat is
dan ook de weg, dien Roosevelt thans in
slaat.
Japanners op 44 mijl van
Port Moresby.
De Britsche nieuwsdienst verneemt uit
het hoofdkwartier van generaal Mac
Arthur, dat de gevechten ten Noorden
van Port Moresby zich in grootcre mate
ontwikkelen en heviger worden.
Naar de Engelsche nieuwsdienst in een
extra-bericht uit het hoofdkwartier van
Mac Arthur bekend maakt, hebben de
Japansche ,troepen in het gebied van Ohan
Stanley op Nieuw-Guinea een hevigen
„infiltratie-aanval" geopend, die snelle
vorderingen maakt. Naar in het bericht
verder gezegd wordt, staan de Japanners
thans 44 mijl van Port Moresby af. De
Engelsche nieuwsdienst voegt hier nog
aan toe, dat de toestand op Nieuw-Gujnea
ernstig is.
Gandhi een maand in arrest.
Betooging te Bombay.
Naar de Britsche berichtendienst uit Patna
meldt heeft de regeering van Bihar toege
geven, dat bij een poging tot uitbreken uit
de centrale gevangenis van Bhagalpoer 28
gevangenen gedood zijn en 87 gewond. Onge
veer 600 gevangenen namen aan deze poging
tot uitbreken deel.
In Bombay zijn 70 betoogende Indiërs door
de Britsche politie gearresteerd, zoo meldi
Radio New York. De betooging werd ge
houden ter gelegenheid van het feit, dat
Gandhi thans een maand geleden is gearres
teerd.
Lagerhuis keurt crediet van
1 milliard goed.
De Britsche minister van financiën
Kingsley Wood heeft in het Lagerhuis een
nieuw crediet aangevraagd van een mil
liard pond sterling, waarbij hij verklaarde
dat daarmede de Britsche totale schuld
sedert het uitbreken van den oorlog tot 11
milliard pond sterling stijgt.
De dagelij ksche oorlogskosten van Enge
land in de laatste weken bedragen, naar
Kingsley Wood verder zeide, gemiddeld
121/4 miïlioen pond, hetgeen vergeleken
met Juni een stijging beteekent van eer
half miïlioen pond sterling per dag.
Het Lagerhuis heeft na een kort debat
door handopheffing het voorgestelde cre
diet van een milliard pond sterling goed
gekeurd.
Sowjetluclitaanvallen op
Hongarije.
Slechts geringe schade.
Naar het Hongaarsche persbureau meldt,
hebbën Sowjet-vliegtuigen in den nacht van
Woensdag op Donderdag aanvallen gedaan op
Boedapest en op verscheidene andere plaat
sen des lands. De luchtaanvallen hebben
volgens de voorloopige berichten slechts ge
ringe schade veroorzaakt.
Naar van militaire zijde verluidt hebben
Sowjet-bommenwerpers in den afgeloopen
nacht ook ondoeltreffende storingsvluchten
uitgevoerd boven Oost-Duitschland.
Spaansche opperste legerraad
bijeengeroepen.
Vrijdag a.s. komt onder voorzitterschap
van generaal Franco de opperste legerraad
van Spanje bijeen. Van de generaals, die
aan deze besprekingen zullen deelnemen,
zijn in Madrid o.a. reeds aangekomen de
hooge commissaris van Spaansc'n Marokko,
de opperbevelhebber van Catalonië en de
opperbevelhebber van Madrid, die tijdelijk
buiten Madrid vertoefde.
Het Portugeesche blad Diario de Noticias
publiceert een interview met den Spaan-
schen ambassadeur te Lissabon, Franco y
Bahamonde, over de jongste kabinetswijzi
ging in Spanje.
De Spaansche diplomaat zeide o.a.: de
buitenlandsche politiek van Spanje blijft;
onveranderd en de huidige toestand is de
voortzetting van den vooraf gaanden. Het
betreft uitsluitend een interne aangelegen
heid, die naar buiten geen enkele uitwer
king zal hebben. Voorts wees de ambassa
deur met nadruk op het feit, dat de huidige
Spaansche minister van ouitenlandsche
zaken, graaf Jordana het Portugeesch-
Spaansche vriendschaps- en nietóanvals-
pact heeft geteekend toen hij in 1938/39
ook de portefeuille van buitenlandsche za
ken had. Gi-aaf Jordana is een zeer krach
tig voorstander van de Portugeesch-Spaan-
sche toenadering, die een van de belang
rijkste richtsnoeren van de Spaansche bui
tenlandsche politiek in de laatste jaren is
feweest. Gezegd kan worden, dat alle
paansche staatslieden, die de portefeuille
van buitenlandsche zaken heblien gehad
tijdens hun ambtsperiode een stap verder
gezet hebben op den weg van de Portu-
geesch-Spaansche toenadering.
Een Midden-Amerikaansche
bondstaat?
(DaD) In de Wilhelmstrasse be
gint men de berichten over de vorming
van een Midden-Amerikaanschen
bondstaat met aandacht te volgen, om
dat de „spontane instemmingsbetuigin
gen" met den dag talrijker worden.
Daar de Vereenigde Staten het meeste
profijt van een dergelijke aaneenslui
ting der Midden-Amerikaansche staten
hebben, zien Duitsche politici
grootsche campagne de regie van Washing
ton. Een Midden-Amerikaansche staten
bond kan de eerste tientallen jaren geen
weermacht op de been brengen <-m zijn
belangen te verdedigen. Een eventueële
bondsregeering heeft dan geen andere keus
dan zich onder bescherming te plaatsen van
de Vereenigde Staten, die reeds de econo
mische hegemonie hebben over de Zuid-
Amerikaansche staten. De vorming van een
bondstaat ligt dus volkomen in de lijn van
het imperialisme van Washington.
Naar radio New-York meldt, heeft het
Congres der Vereenigde Staten inmiddels
besloten den leeftijd, waarop jonge man
nen kunnen worden opgeroepen, tot 18 jaar
verlaagd.
Wederom tegen veehouders
opgetreden.
Enkele» dagen geleden is melding ge
maakt van het optreden der overheid teger
een boer in Overijssel, die de melk van zijn
bedrijf niet afleverde. Thans kunnèr
nieuwe gevallen worden gemeld, waarin de
secretaris-generaal v£n het departemen
van landbouw en visscherii krasse maat
regelen heeft genomen tegen landbouwers
die hun plichten ten aanzien van de voed
selvoorziening verzaken. Veehouders ir
Haren. Adorp. Groningen en Noorddij!
moeten een aantal koeien inleveren. Ook
in de overige provincies kunnen soortge
lijke -maatregelen binnenkort worden ver
wacht. Deze veehouders, die de voedsel-
oorziening van hun volk tegenwerkter
hebben deze ernstige gevolgen uitsluitend
aan zichzelf te wijten.
Een ernstig beroep op den werkelijkheidszin
van ons volk.
Onverbiddelijk gaat de strijd voort tegen
liet euvel van pnisontduiking, zwendel en
zwarte handel.^Als een olievlek heeft zich
dit kwaad over ons land verspreid en als
een kwaadaardig gezwel diep ingevreten
in alle lagen der maatschappij. Dag ei
nacht zijn een groot aantal opsporings
ambtenaren in de weer om het kwaad tc
bestrijden, het gevaar in te dammen en een
algeheele sociale en economische ontwrich
ting te voorkomen.
Het zwaartepunt van het-prüstoezicht
ligt echter bij 'de plaatselijke politie. Hei
Hoo^ van deze poütie bliift_verantwoorde
lijk voor de prijzencontróle in zijn ge
meente en met dit verantwoordelijkheids
besef valt of staat de Prijsbeheersching.
Gelukkig werkt een groot deel van de
politie voor de volle honderd procent mede
en naar deze stille harde werkers mag zeer
zeker de dank van het volk uitgaan. Want
wat door een betrekkelijk klein haridjevol
menschen in de afgeloopen twee jaar is
verricht, grenst aan het bovenmenschelijke.
en het is aan hen te danken, dat een prijs
stijging van de gedistribueerde levensmid
delen voorkomen kon worden.
Een verbeten strijd wordt nog steeds op
het terrein van de groenten gevoerd, al is
het hier niet in de eerste plaats een prij-
zenkwestie, doch een verdeelingskwestie
Deze verdeeling klopt helaas niet. Tal van
detaillisten hebben van deze omstandig
heden weten te profiteeren en er zyn ven
ters en groentenhandelaren in de groote
steden die twintig tot veertig gulden per
dag weten te verdienen. Het zijn de minst
draagkrachtigen van ons volk, die hier de
dupe van worden. Het beter gesitueerde
publiek helaas wil koopen en zal bij
schaarschte ook veel te duur koopen.
Ook de slagers worden terdege gecontro
leerd. Het is gebleken, dat zij ook in dezer
tijd nog een behoorlijke broodwinning heb
ben en er dus reden te over is om eerlijk tc
blijven. Het schijnt helaas voor velen moei
lijk te zyn om in deze tijden eerlijk te kun
nen blijven, ja, het is zelfs gebleken dat
zich onder de overtreders bestuurden
van de Vakgroep bevonden!
Een ander euvel is dat van de eieren.
Per week worden een paar miïlioen eieren
tegen schandalige prijzen in den zwarten
handel gebracht. Alleen al bii één zaak.
die in Meppel aan het rollen is gekomen,
zijn twintig verdachten betrokken. Niet
minder dan 170.000 eieren werden hier in
besïag genomen.
Het is een trieste reeks, deze opsomming
van overtredingen. In Sommelsdyk is de
directeur van een zuivelfabriek gearres
teerd, die ziin boter met water vervalschte
Van de bakkers in Friesland bleek niet
minder dan 64 procent in overtreding te
zijn, gemiddeld werd op elke acht baal
tjes meel een aan de bestemming onttrok
ken en in den zwarten handel gebracht. Er
zoo gaat het op elk gebied.
In Maastricht werd een party emajlle
van inferieure kwaliteit, groot 100.000
stuks, in beslag genomen. Haarkammen
Toluiie, stofzuigers, brilmonturen, gouden
ooishorloges de prijs bedroeg „slechts"
870 gulden rijwielen en sihampoo bleken
eveneens gewilde artikelen voor den clan-
Doodvonnis wegens bezit van
wapenen.
Het Duitsche Obergericht in het be
zette Nederlandsche gebied heeft den
Nederlandschen staatsburger Pieter Jo-
han van Loon uit Rotterdam wegens het
bezit van wapenen ter dood veroordeeld.
De thans 53-jarige beklaagde Pieter
Johan van Loon was eigenaar van een
cafébedrijf te Rotterdam. Op 21 April
1942 was de beklaagde in zijn café met
een man in twist geraakt. Toen de man
aanstalte maakte het café te verlaten,
liep beklaagde naar zijn slaapkamer en
haalde daar een met zes*scherpe patro
nen geladen pistool. De beklaagde volgde
den man op straat en loste een schot in
de lucht om hem schrik aan te jagen.
Hoewel de beklaagde op de hoogte was
van de voorschriften inzake het bezit
van wapenen en van de zware straffen
die in verband hiermede zijn vastgesteld,
had hij het bijna twee jaar lang opzet
telijk achterwege gelaten, de pistool en
de munitie in te léveren, en had hij het
wapen in zijn bezit gehouden. Het Duit
sche Obergericht heeft zich derhalve ge
noopt gezien, de zwaarste straf toe tc
passen, die de wet voorschrijft.
Ook dit geval beteekent een dringende
waarschuwing aan alle Nederlanders:
ook bij het bezit van cen vuurwapen
dreigt de doodstraf.
Vader door zijn zoon
neergeschoten. 9
Familiedrama te Lunteren.
Maandagavond j.l. omstreeks half tier.
werd de landelijke buurtschap Meu-
Luntercn, onder Lunteren, in opschud
ding gebracht door een moordaanslag,
waarvan de 59-jarige landbouwer W.
Bloemendaal het slachtoffer werd.
Der gewoonte getrouw begaf deze zich
op het genoemde tijdstip naar buiten om
de luiken der woning te sluiten, toen hij
plotseling werd getroffen door een schot
uit een vuurwapen. Wankelend wist hy de
deur van de woning nog te bereiken, waar
hij bewusteloos ineenzeeg.
Dokter Appel uit Lunteren, die ijlings
werd ontboden, constateerde dat de rechter-
long was doorboord, en daar onmiddellijk
levensgevaar bestond, werd het slachtoffer
per ziekenauto overgebracht naar het ge
meentelijk ziekenhuis te Arnhem.
Bij het onderzoek' naar den dader, dat,
onmiddellijk door de politie uit Lunteren
en Ede werd ingesteld, en waarbij ook, doch
zonder succes, gebruik werd gemaakt van
een politiehond, tastte men aanvankelijk
volkomen in het duister en elk spoor, dat
tot een snelle oplossing van het drama kon
leiden, scheen ten eenenmale te ontbreken.
In den loop van den volgenden dag vestig
de de oudste 29-jarige zoon van het slacht
offer, door zijn gedrag de aandacht der
politie op zich en toen men vërschillcnde
verklaringen, door 'hem afgelegd, aan de
feiten ging toetsen, bleek er alle grond aan-
weg, tot arrestatie over te gaan. In het be
gin trachtte de verdachte nog zijn onschuld
staande te houden, doch de aanwijzingen
stapelden zich in den loop van Woensdag
dermate op, dat hij een volledige bekente
nis aflegde.
Tusschen vader cn zoon bleken sedert ee-
ruimen tijd ernstige meeningsverschillen
te hebben bestaan en deze oneenigheld
schijnt de zoon tot zijn daad te hebben ge
bracht. Op den bewusten avond schoot hij
uit een raam der woning, van zeer korten
afstand, op zijn vader met een buks, met
het voornoemde noodlottige gevolg. De
toestand van den getroffene is nog steeds
critiek. De dader, die thans zeer onder den
indruk is van het gebeurde, stond gunstig
bekend.
destienen handel te zijn en werden dan ook
n groote hoeveelheden achterhaald en in
beslag genomen.
Dit zijn slechts enkele feiten, maar zij
geven een beeld van hetgeenwordt gedaan
om ons land te behoeden voor een econo
mische ineenstorting. Zij geven een indruk
van den verbitterden strijd die door een
klein aantal bekwame en onbaatzucttige
ambtenaren wordt gevoerd tegen zwarten-
handel en prysopdrijvers, tegen het grofste
egoïsme en onverantwoordelijke baatzucht.
Deze strijd kan echter niet gevoerd
worden zonder de medewerking en de
hulp van allen, die het wel mecnen met
ons volk. De medewerking zal een
eerste vereischte blüven, wil een einde
gemaakt worden aan een toestand, die
uiteindelijk onherstelbaar leed over
onze volksgemeenschap zou brengen.
GEDULD, DAT TEN EINDE
LOOPT.
D. Rijksminister Afred Rosenberg, mi
nister voor de bezette Oostelijke gebieden,
heeft in een artikel in de „Völkischer Be-
obaehter" een waarschuwing laten hoor,en,
die niets aan duidelijkheid te wenscher»
overlaat en ook in ons land niet misverstaan
zal mogen worden.
De schrijver wijst er op, dat de Weste
lijke democratieën vóór den oorlog een
uiterst vijandige houding jegens Duitsch-
land hebben aangenomen. Sindsdien is er
onder groote groepen van de bevolking
dezer democratieën nog weinig veranderd.
Hoewel de legers dezer landen ziin versla
gen meenen velen, dat zij nog altijd- eischen
kunnen stellen. Men is verontwaardigd
aldus minister Rosenberg, wanneer ook aan
hen eischen worden gesteld, die leiden tot
intensiveering van den gemeenschappelij-
ken oorlog. Daarom moet duidelijk voor al
len, worden verklaard, dat. indien iemand
aanspraak mag maken op een bevoorrechte
plaats het Duitschland en ziin onmiddellijk
verbonden mogendheden ziin. Duitschland is
in dezen strijd de vertegenwoordiger van
Europa geworden. Het heeft zich het recht
verworven, geen acht te slaan op de eischen
van die kringen, die Duitschland vroeger
dood en verderf toewenschten.
De schrijver wijst er vervolgens op, dat
vele kleine volleen, door schade en schande
wy's geworden, volledig meewerken en hun
aandeel in den strijd tegen het bolsjewisme
op zich nemen. Men zou zoo zegt hii
breeöen kringen in het Westen een jaar
bolsjewistische heerschappij toewenschen,
wanneer het verantwoordelijkheidsgevoel
van Duitschland en Italië dit niet verbood.
Wanneer thans Franschen, Belgen en Ne
derlanders nog leven kunnen en werken,
wanneer zij nog niet door het bolsjewisme
zijn weggesleept en van hun bezittingen zijn
beroofd, dan danken zij dit niet aan hun
regeeringen of aan Engeland, maar uit
sluitend aan de in het Oosten strijdende
Duitsche en verbonden legers.
De minister constateert, dat de nationaal-
socialistische beweging en het nationaal so
cialistisch Rijk zich nooit door kleine
wraakgevoelens hebben laten leiden. Zij
hebben vermeden, onnoodige repressailles
te nemen. Zij waren en zijn nog bereid,
iedere vrijwillige medewerking naar waarde
te schatten.
„Wanneer er evenwel lieden zijn, die
zulk een edelmoedigheid als zwakheid
uitleggen, of zelfs aanspraak meenen te
kunnen maken «op een levensstandaard
van 1930. can moeten zij er zich niet
over verbazen, dat er in Duitschland
langzamerhand een verbittering ken
baar wordt, dat daarenboven de Duit
sche edelmoedigheid zich verdicht tot
harde eischen. die slechts tot doel mogen
hebben den oorlog te winnen".
Tot zoover minister Rosenberg. Als een
man van zijn gezag zulke dingen in het or
gaan van de nationaal socialisten in Duitsch-
land schrijft is er maar één conclusie mo
gelijk en deze is: het geduld in Duitschland
loopt ten einde. Men begint daar genoeg te
krijgen van openlijke tegenwetjdng en van
verborgen weerstreven en nu oorïog in
een beslissend stadium is getreden zal men
Jud noch lust hebben, de matiging te be
trachten, die tot dusver een kenmerk van
het Duitsche Qptreden is geweest. Als er in
de toekomst verzet gebroken moet worden
zal het op harde wijze geschieden. Daarvoor
geldt deze laatste waarschuwing.
„Onder groote groepen der bevolking is
nog weinig veranderd", schrijft minister Ro
senberg en hij heeft gelijk.«De beteekenis
van de hervormingen, die zien op vrijwel alle
gebied en overal ter wereld voltrekken en
een wereldrevolutie veroorzaken van groo
ter omvang en van dieper beteekenis dan ooit
tevoren gaat hun blijkbaar voorbij. Inder
daad? Het valt moeilijk aan te nemen. De
beteekenis van deze tijden kan niet worden
misverstaan en er mag wel eens gevraagd
worden hoeveel halsstarrigheid en botte
lust tot weerstreven niet moet doorgaan
voor een houding, die op edeler motieven
gebaseerd moet heeten.
Nu moge tenslotte ieder voor zichzelf uit
maken, aan welke inzichten hy de voorkeur
geeft, als men daarbij maar één ding be
denkt: Er is een tijd geweest, waarin men
zich ongedeerd en ongestraft kon overgeven
aan het genoegen, te smalen op al wat
Duïtsch en Italiaansch was, den stokebrand
te spelen en onrust te veroorzaken. Er is
een tijd geweest, waarin het stadsbeeld met
„fascistische wolven" werd versierd en
biljetjes voor raam en deur uitnoodigden,
Duitsche waren te boycotten. Die tijd is
voorbi.j, maar de stille tegenwerking kv/3m
er voor in de plaats en bediende zich van
sabotage en terreur, van misdaden jegens
de volksgemeenschap en anonym bedrijf.
Kippenringen en zakdoekjes moesten de-
monstreeren, hoe hevig vaderlandslievend
men vv.el,was en kinderen worden opge
stookt om te zeggen, wat de ouderen niet
durven.
Aan het Oostfront wordt een strijd van
ongekende hevigheid gestreden tegen het
bolsjewisme. Ook voor ons. Ook opdat Ne
derland niet eenmaal het lot deelt van dc
Oostzeelanden, waar een goed jaar Sovjet
bewind aan duizenden het leven of het bezit
kostte. Smalend spreekt men over hen, die
zich voor dezen titanenstrijd inzetten, 't
Liefst mompelt men van Russische over
winningen. tegen beter weten in en als
Duitschland voor de zooveelste maal be
toogt, dat het zijn lot met alle andere naties
van Europa tezamen draagt, dan wendt men
het hoofd af en doetniets. De tijd
zal wel voor ons werken.
Als men bii dit alles maar één ding be
denkt: Het geduld raakt ten einde. Van
Duitsche zijde heeft men ons ruim twee
jaar den tijd gegeven, over onze teleurstel
ling heen te lcomen, den niemyen tijd te
begrijpen, tot goede nabuurschap en loyale
samenwerking te geraken. Eens komt er
een emde aan alle goede bedoeling, als de
andere zijde gemelijk en hoofdig blijft.
Daartne heeft ons land thans bij monde
van Rosenberg een waarschuwing ontvan
gen. Niet onwaarschijnlijk: de laatste.
„EEN SLOTWOORD OVER DE JEUGD".
's-Gravenhage. 10 Sept. Hedenavond van
19.05 tot 19.20 uur spreekt Max Blokzijl via
den zender Hilversum 1 in de serie brandende
kwesties over het onderwerp:1 „Een slot-
I woord over de jeugd".