Haarlemsche Courant
ievechten om Stalingrad
de felste van dezen oorlog.
De strijd tegen zwendel en prijsopdrijving.
!87e Jaargang No. 213
bonnement p. week 0,26, p. maand 1,15, p. kwartaal 3.42,
Uico p. post J 3,73, losse nummers 6 cent. Advertentiën 3—15
,m. 3,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele pr(Js.
dvertentleabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
jltle 3—15 m.m. 1.20. Abonnement 1500 m.m. 5 cent p. m.m.
Itf.t Grafische BedrUven Damlate.
Wnd. Hoofdredactenrj 3. V. BAUDEWTNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en feestdagen.
öonHcrJag 10 ScptomBer 1942
Bureaux Haarlem: Groote Houtstraat 93, BUkantoor: Soenda*
plein 37. Tel. Directie 13082, üoofdrcdactle 15054, Redactie 10600,
Administratie 10724. 14825. Soendapleln 12230. Postgiro 134958.
Directie PU. A. MEES P. W. PEEREBOOM-
"■Sovjetfront wordt langzaam ingedrukt. Duitschers bezetten
|ioogten aan den Westkant der stad. Ten Z.O. van Novorossisk
jJOOO bolsjewisten gevangen genomen.
Iritsche luchtmacht verloor
B 10 dagen 252
.jiiegtuigen.
Gen. von Bismarck
in Egypte gesneuveld.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
•elt mede
„Bij het stormenderhand nemen van een
beheerschende hoogte ten Zuidoosten van
Noworossisk zijn meer dan duizend
gevangenen gemaaku en 27 stukken ge
schut, een gepantserde trein en veel ander
materiaal buitgemaakt.
Voor de kust van de Zwarte Zee hebben
•echtsvliegtuigen een transportschip van
ton tot zinken gebracht. Aan de Terek
ieft de vijand bij vergeefsche aanvallen 18
ntserwagens verloren.
In het vestinggebied van Stalingrad
aken pantsertrocpen door hardnekkig vcr-
digdc vijandelijke stellingen en namen in
rbitterdc gevechten onmiddellijk ten Westen
Stalingrad gelegen beheerschende hoog-
Gedurende den nacht werden de stad en
ivjetvliegvelden ten Oosten van de Wolga
bombardeerd.
Ten Zuidwesten van K a 1 0 e g a zijn her-
alde plaatselijke aanvallen van den vijand
geslagen. Het aantal pantserwagens, dat in
sector sinds 11 Augustus vernield is,
tot boven de duizend gestegen.
In het gebied van R z j e I vonden ook
geen groote gevechtshandelingen
aats. Van 30 Juli tot 6 September zijn hier
lor het leger en de luchtmacht 2126 Sovjet
ntserwagens vernietigd.
Aan het omsingelingsfront van Lenin-
a d mislukten de weinige vijandelijke aan-
Hen. Op het Ladoga meer werden
jetkanonneerbooten door bomtreffers
raar beschadigd .In het hooge Noorden heb-
n gevechtsvliegtuigen een luchtbasis aan
baai van Kola en het havengebied var
oermansk aangevallen. Jachtvliegen
boten in dit gebied 26 vijandelijke vlieg-
igen neer zonder zelf verliezen te lijden.
De Sowjetluchtmacht heeft Dinsdag in
luchtgevechten met Duitsche en Kroatische
lagers en door luchtdoelgeschut 137 vlieg-
uigen verloren. Vier Duitsche vliegtuigen
worden vermist.
Bij vluchten naar het bezette gebied in het
esten en bij enkele overdag ondernomen
iringsvluchten boven West-Duitse h-
n d werden in luchtgevechten 10 Britsche
iegtuigen neergeschoten. In den loop van
nacht hebben formaties der Britsche
,'htmacht Zuid-West-Duitsch gebied aange-
Ueh. De» burgerbevolking leed verliezen,
joral in woonwijken ontstonden matérieele
hade en schade aan gebouwen. Volgens de
dusverre ontvangen berichten zijn drie
aanvallende bommenwerpers neerge-
hoten.
Van 28 Augustus tot 8 September heeft
de Britsche luchtmacht 252 vliegtuigen
verloren, waarvan 120 boven de Middel-
landsche Zee en in Noord-Afrika. In de
zelfde periode gingen in den strijd tegen
Engeland 59 Duitsche vliegtuigen verloren.
Gevechtsvliegtuigen hebben overdag en des
ehts wapenfabrieken en militaire installa-
aan de Zuidkust van Engeland cn
Midden- en Oost-Engeland aangevallen
1 Britsch motorschip van 300 ton werd door
mtreffers tot zinken geÖracht."
.Generaal Georg von Bismarck, comman-
it van een Duitsche divisie, is bij een der
vechten van de laatste dagen aan Het
yptische front op het veld van eer gevallen,
naam vah een dapper bevelhebber wordt
ius gevoegd bij de namen van de Italiaan-,
he en Duitsche generaals, die, schouder
n schouder in Egypte en Libyë strijdende,
n leven voor de gemeenschappelijke zaak
bben geofferd. De soldaten der Spil in
rika brengen een fieren groet aan generaal
«1 Bismarck, in de zekerheid, dat zij ziji\
lerdood door een schitterende overwinning
llen wreken."
Stalingrad.
De A.N.P.-correspondent te Berlijn meldt
Ondanks'den verrassend sterken tegenstand
bben de Duitsche troepen in den strijd om
alingrad nieuwe heuvelstellingen veroverd,
heuvelstellingen zijn voor de voortzetting
r operaties van het grootste belang. Zij
rgemakkeBjken de aanvallen op de sleutel-
Hingen van het door de bolsjewisten met
modernste middelen aangelegde verde-
gingssysteem.
De gevechten in het gebied van Stalin
grad behooren tot de felste en verbitterd-
ste van dezen oorlog. Beide partyen zyn
er zieh van bewust, dat het om meer gaat
om de verovering van een stad. Het
Is geen belegering in den gebruik elyken
zin, daarvoor zün de afstanden, waarover
zich de operaties uitstrekken, ook te groot.
De stad zelf strekt zich reeds over een
afstand van 30 K.M. aan de W'olga uit en
de afmetingen van het eigenlijke slag
veld zijn nog veel grooter.
V
Duitsche troepen zien zich geplaatst
[enover een front, dat ondanks den onge-
rion zwaren tegenstand, langzaam wordt
I gedrukt.
Tevergeefs trachten de bolsjewisten door
assale aanvallen op het in het Noorden,
Sschen Don en Wolga, gevormde afweer-
ont het voortschrijden der operaties te ver-
ideren. Pas de laatste dagen wordt van
ze aanvallen op groote schaal melding ge-
aakt en het is dan ook aan te nemen, dat
worden ondernomen door reserves die pas
nil rt geleden daar ter plaatse zijn opgesteld,
titll is natuurlijk niet te zeggen, vanwaar dezp
- lerves zijn gekomen, doch het is niet on
ogelijk, dat de verplaatsing er van een ver
indering van de kracht der bolsjewistische
avallen in andere deelen van hef front
ngevolge heeft.
Kenmerkend voor de gevechten die op het
genblik aan het OQstelijke front worden
:0 éWerd, is het groote aantal pantserwagens,
t de bolsjewisten dagelijks moeten inboeten,
eruit blijkt niet alleen, dat de bolsjewisten
>r een massdal gebruik van dit wapen
achten de krijgskansen te keeren, doch
jvens, dat de afweer tegen dit wapen uit-
ekend functionneert.
De Kaukasus.
Omtrent de gevechten in het Kaukasus-
bied is m«a in Berlijnsche militaire krin
gen nog steeds uiterst zwijgzaam. Het ont
breekt echter niet aan indices, dat ook hier
de operaties een gunstig verloop hebben. Aan
de Terek, welke rivier reeds op een niet na
der genoemde plaats is overschreden, wordt
thans een strijd gevoerd om de brugge-
hoofden.
Volgens sommige berichten hebben de bols
jewisten in de Kaukasische gebieden militaire
commissarissen benoemd, waaruit kan blij
ken, dat Moskou er rekening mede houdt, dat
deze gebieden eerlang buiten het bereik van
het centrale gezag zullen komen te liggen.
Het Italiaansche weermachtbericht luidt
„In Egypte heeft onze artillerie vijande
lijke autoconcentraties onder vuur genomen.
Vier vijandelijke vliegtuigen werden neerge
schoten, waarvan' 3 door Duitsche jagers en
één door het luchtdoelgeschut van Tobroek.
1 een luchtgevecht boven Malta werd een
Spitfire neergeschoten en stortte in zee. De
torpedoboot Orsa heeft een vijandelijke duik
boot tot zinken gebracht."
Het Italiaanscltf hoofdkwartier deelt mede,
dat de verliezen/%eleden in Augustus aan de
verschillende fronten zijn leger en militie
Egyptische front 508 dooden, 893 gewonden,
5956 vermist; - Russische front; elfde lijst
280 dooden, 947 gewonden, 105 vermist; front
op den Balkan: 295 dooden, 387 gewonden, 31
vermist. Marine: 39 dooden, «143 gewondep,
109 vermist. Luchtmacht: 52 dooden, 85 ge
wonden, 104 vermist.
Amerikaansche soldaten
ontscheept te Rio de Janeiro.
Naar de' Engelsche nieuwsdienst meldt
zijn te Rio de Janeiro 7000 Amerikaan-
sche soldaten in volledige uitrusting en
bewapening ontscheept.
ROUWPLECHTIGHEID VOOR HERTOG
VAN KENT.
Gisteren is in de Westminster Abbey in
tegenwoordigheid van Churchill en bijna
'alle ministers van het Britsche kabinet een
rouwplechtigheid gehouden voor den doo-
delijk verongelukten Hertog van Kent.
Duitsche troepen aan de Wolga. Duitsche pantser-verkenningswagens hebben ver
vooruit snellend de Wol,ga bereikt. In een enkelen dag rukten de Duitsche eenheden
van het groote bruggenhoofd aan den Don naar hier op. (P.K. Heine DV-R-P. H. c)
Ravitailleer in g van
Leningrad niet meer mogelijk
De successen van de Italiaansche
motortorpedobooten op het Ladogameer
laten de vraag opkomen, wat de gevol
gen hiervan voor het belegerde Lenin
grad kunnen zijn. De Popoio di Roma"
geeft hierop in een artikel uitvoerig ant
woord.
Het Ladogameer belette de volledige
omsingeling van Leningrad, zoodat de
Sovjets over een ongeveer 40 K.M. bree-
den waterweg de stad van levensmidde
len, munitie en troepen konden voor
zien. De tot heden ter beschikking
staande schepen en het ingrijpen dei-
artillerie was niet voldoende om deze
toevoer te beletten. De korte weg, dien
de schepen van de Sovjets hadden af te
leggen, regen en mist, begunstigden
bovendien deze transporten. Slechts het
ingrijpen van kleine, snelle en beweeg
lijke" eenheden als de „Mas" Italiaan
sche motortorpedobooten maakt het
practisch mogelijk Leningrad geheel van
de buitenwereld af te snijden.
Bolsjewisten werken met vergif
Arsenicum voor Duitsche troepen.
Van militaire zijde verneemt het D.N.B.:
Majoor Milif Smirnoff heeft voor den
plaatsvervangenden volkscommissaris van
binnenlandsche zaken een geheim bevel
geteekend, waaruit weer eens de methoden
van de bolsjewistische oorlogvoering blijkt.
Dit 'bevel, dat onlangs door de Duitsche
troepen is buitgemaakt, bevat nauwkeurige
aanwijzingen over de wijze, waarop Duit
sche soldaten in het achterland door gif ver
moord moeten worden. Het geheime bevel
draagt het nummer 877 en luidt als volgt:
Voor succesvolle acties in het achterland
van den vijand is de toepassing van sterk
werkende vergiften voor_ massavergifti
gingen van groote beteekenis. Als gift wordt
u arsenicum toegestuurd, verborgen in lu
cifersdoosjes. In deze doosjes zit een dosis
vergif van telkens een gram onder een dub
belen 'bodem. Daarboven liggen de lucifers.
Deze dosi? arsenicum is voldoende voor het
vergiftigen van tien man.
Bovendien wordt arsenicum verstrekt in
gelatinecapsules in een doseering van twee
gram, voldoende voor het vergiftigen van
18 man. Voor' uwe troepen ontvangt u 8
lucifersdoosjes en 15 gelatinecapsules.
Deze hoeveelheid moet zoo worden uit
gereikt, dat het gif daar wordt overhandigd,
waar de toepassingsmogelijkheid gewaar
borgd is. Hiervoor komen in aanmerking
vrouwen, koks. keukenpersoneel en perso
nen, die toegang hebben tot de levensmid
delen".
Oorlogspauze in Chiua.
In antwoord op berichten uit Tsjoenking,
volgens welke de stilstand der militaire
operaties in China het gevolg van een
Japansche nederlaag zou zijn, deelt hoi
Japansche ministerie van oorlog mede, dat
na de succesvolle operaties in de provincies
Tsjekiang en Kiangsi de Japansche troepen
'hans gereorganiseerd worden. De hierdoor
5ntstane frontveranderingen stelt Tsjoen
king als een „overwinning" voor. In werke
lijkheid echter vermijden de Chineesche
troepen angstvallig een treffen met de Ja
pansche strijdkrachten.
De Engelsche nieuwsdienst meldt Inmid
dels uit Tsjoengking. dat het Chineesche
kabinet Dinsdagavond het aftreden heeft
bekend gemaakt van den ambassadeur der
regeering van Tsjoenking te Washington,
dr. Hoe Sjih. Generaal Tjsang Kai-Sjek
heeft voorgesteld. dr. 'Hoe Sjih te bonoèmen
tot „hoogen adviseur van het kabinet".
Felle critiek op Churchill
inzake de positie der
Sowjet-Unie.
Tevens conferentie van Litwinof met Huil.
De Sowjet-ambassadeur in Washington,
Litwinof, heeft een onderhoud gehad met
staatssecretaris Huil. Deze bijeenkomst heeft,
gezien de „critieke situatie aan het Russische
front" groote belangstelling gewekt. Litwinof
heeft geweigerd iets over het onderhoud mede
te deelen.
De Labour-afgevaardigde Bevin heeft vol
gens den Britschen berichtendienst in 't Lager
huis een scherpdh aanval gericht op Chur
chill en hem ervan beschuldigd de pers onder
druk te houden, vooral, wanneer, zij te sterke
critiek op zijn politiek uitoefent. Wanneer
Stalingrad valt. zoo verklaarde Bevin, zullen
de arbeiders luid de vraag stellen waarom
En zij zullen er dan niet mee tevreden zijn,
wanneer Churchill weer zal antwoorden, dat
het om militaire redenen niet te houden was.
Het feit, dat Churchill steeds nog op zijn
post is, moet als het grootste nationale onge
luk bestempeld worden. De arbeiders stellen
meer verbouwen in de woorden van Woros-
jilof en Timosjenko dan in die van Churchill.
De arbeiders weten, dat de Russische gene
raals verklaard hebben, dat de oprichting I
van een tweede front „mogelijk" en een
.nationale noodzakelijkheid" is.
Naar de Engelsche nieuwsdienst meldt, heeft
le arbeidersleider Pethwick Lawrence tij
dens de Lagerhuisdebatten verklaard, dat dc
arbeiders zich ervan bewust zijn, dat wan
neer er een tweede front komt, dit- een uiterst
ernstige en bovendien bloedige aangelegen
heid zal zijn.
Naar de Britsche berichtendienst meldt,
heeft het Lagerhuis er in toegestemd de zit
ting voor nog een kort reces te verdagen.
Protesten tegen Roosevelts
aangekondigde maatregelen.
Japansch oordeel: President op weg
naar de tyrannie.
Naar de Britsche berichtendienst uit
Washington meldt heeft de Senator Brown
verklaard, dat een wetsontwerp wordt uit
gewerkt, waardoor Roosevelt gemachtigd
wordt minimum- en maximumprijzen voor
landbouwproducten vast te stellen.
Volgens een bericht uit Washington zijn
uit Amerikaansche boerenkringen reeds de
eerste protesten gehoord tegen de maat
regelen ter voorkoming van nrijsstijging
voor landbouwproducten, aangekondigd in
Roosevelt's boodschap. De vertegenwoordi
gers der boeren in het cobgres wijzen er op,
dat dergelijke maatregelen in strijd zouden
zijn met de belofte, die de regeering van
Roosevelt den landbouw heeft gedaan.
Senator Norris heeft verklaard, dat Roo
sevelt in ernstig conflict met het Congres
zou komen, indien hij zou trachten prijzen
voor landbouwproducten vast te stellen.
In zijn boodschap aan hel Congres en in
zijn praatje aan den haard heeft Roosevelt,
zoo verklaarde de woordvoerder der Ja
pansche regeering voor de buitenlandsche
pers, eigenlijk het^volgendé gezegd: „Mijne
heeren, LT kunt mijn voorstel aannemen of
•erwerpen. Vergeet echter niet, dat ik
•erwerping toch de maatregelen, welke
voorstel bevat, zal nemen."
In de lange geschiedenis der democratie,
aldus de woordvoerder, is een dergelijke
uitdaging van het Congres onbekend. Het
baart dus geen verwondering, dat vele
vooraanstaande congresleden uitdrukking
hebben gegeven aan hun groote veront
waardiging over deze intimidatiemethode
van het Witte Huis. Als een dictatuur den
steun van de groote massa verliest, moet
zij wel ontaarden in êen tyrannie en dat is
dan ook de weg, dien Roosevelt thans in
slaat.
Japanners op 44 mijl van
Port Moresby.
De Britsche nieuwsdienst verneemt uit
het hoofdkwartier van generaal Mac-
Arthur, dat de gevechten ten Noorden
van Port Moresby zich in grootere mate
ontwikkelen en heviger worden.
Naar de Engelsche nieuwsdienst in een
extra-bericht uit het hoofdkwartier van
Mac Arthur bekend maakt, hebben de
Japansche troepen in het gebied van Ohan
Stanley op Nieuw-Guinea een hevigen
„infiltratie-aanval" geopend, die snelle
vorderingen maakt. Naar in het bericht
verder gezegd wordt, staan de Japanners
thans 44 mijl van Port Moresby af. Dë
Engelsche nieuwsdienst voegt hier nog
aan toe, dat de toestand op Nieuw-Guinea
ernstig is.
Gandhi een maand in arrest.
Betooging te Bombay.
Naar de Britsche berichtendienst uit Patna
meldt heeft de regeering van Bihar toege
geven, dat bij een poging tot uitbreken uit
de centrale gevangenis van Bhagalpoer 28
gevangenen gedood zijn en 87 gewond. Onge
veer 600 gevangenen namen aan deze poging
tot uitbreken deel.
In Bombay zijn 70 betoogende Indiërs door
de Britsche politie gearresteerd, zoo meldt
Radio New York. De betooging werd ge
houden ter gelegenheid van het feit, dat
Gandhi thans een maand geleden is gearres
teerd.
Lagerhuis keurt crediet van
1 milliard goed.
De Britsche minister van financiën
Kingsley Wood heeft in het Lagerhuis een
nieuw crediet aangevraagd van een mil
liard pond sterling, waarbij" hij verklaarde
dat daarmede de Britsche totale schuld
sedert het uitbreken van den oorlog tot 11
milliard pond sterling stijgt.
De dagelij ksche ooi'logskosten van Enge
land in de laatste weken bedragen, naar
Kingsley Wood verder zeide, gemiddeld
121/4 millioeiï pond, hetgeen vergeleken
met Juni een stijging beteekent van 'een
half rnillioen pond sterling per dag
*Het Lagerhuis heeft na een kort debat
door handopheffing het voorgestelde cre
diet van een milliard pond sterling goed
gekeurd.
Sowjetluclitaanvallen op
Hongarije.
Slechts geringe schade.
Naar het Hongaarsche persbureau meldt,
hebben Sowjet-vliegtuigen in den nacht van
Woensdag op Donderdag aanvallen gedaan op
Boedapest en op verscheidene andere plaat
sen des lands. De luchtaanvallen hebben
volgens de voorloopige berichten slechts ge
ringe schade veroorzaakt.
Naar van militaire zijde verluidt hebben
Sowjet-bommenwerpers in den afgeloopen
nacht ook ondoeltreffende storingsvluchten
uitgevoerd boven Oost-Duitschland.
Spaansche opperste legerraad
bijeengeroepen.
Vrijdag a.s. komt onder voorzitterschap
van generaal Franco de opperste legerraad
van Spanje bijeen. Van de generaals, die
aan deze besprekingen zullen deelnemen,
zijn in Madrid o.a. reeds aangekomen de
hóoge commissaris van Spaansch Marokko,
de opperbevelhebber van Catalonië en de
opperbevelhebber van Madrid, die tijdelijk
buiten Madrid vertoefde.
Het Portugeesche blad Diario de Noticias
publiceert een interview met den Spaan-
schen ambassadeur te Lissabon, Franco y
Bahamonde, over de jongste kabinetswijzi
ging in Spanje.
De Spaansche diplomaat zeide o.a.: de
buitenlandsche politiek van Spanje blijft
onveranderd en de huidjge toestand is de
voortzetting van den vooraf gaanden. Het
betreft uitsluitend een interne aangelegen
heid, die naar buiten geen enkele uitwer
king zal hebben. Voorts wees de ambassa
deur met nadruk op het feit, dat de huidige
Spaansche minister van ouitenlandsche
zaken, graaf Jordana het Portugeesch-
Spaansche vriendschaps- en nietaanvals-
pact heeft geteekend toen hij in 1933/39
ook de portefeuille van buitenlandsche za
ken had. Graaf Jordana is een zeer krach
tig voittstander van de Portugeesch-Spaan-
scne toenadering, die een van de belang
rijkste richtsnoeren van 'de Spaansche bui
tenlandsche politiek in de laatste jaren is
jeweest. Gezegd kan worden, dat alle
Ipaansche staatslieden, die de portefeuille
van buitenlandsche zaken hebben gehad
tijdens hun ambtsperiode een stap verder
gezet hebben op den weg van de Portu-
geesch-Spaansche toenadering.
Een Midden-Amerikaansche
bondstaat?
(DaD) In de Wilhelmstrasse be
gint men de berichten over de vorming
van een Midden-Amerikaanschen
bondstaat met aandacht te volgen, om
dat de „spontane instemmingsbetuigin
gen" met den dag talrijker worden.
Daar de Vereenigde Staten het meeste
profijt van een dergelijke aaneenslui
ting der Midden-Amerikaansche staten
hebben, zien Duitsche politici in ce
grootsche campagne de regie van Washing
ton. Een Midden-Amerikaansche staten
bond kan de eerste tientallen jaren geen
weermacht op de been brengen om zijn
belangen te verdedigen. Een eventueele
bondsregeering heeft dan geen andere keus
dan zich onder bescherming te plaatsen van
de Vereenigde Staten, die reeds de econo
mische hegemonie hebben .over de Zuid-
Amerikaansche staten. 'De vorming van -een
bondstaat ligt dus volkomen in de lijn van
het imperialisme van Washington.
Naar radio New-York meldt, heeft het
Congres der Vereenigde Stalen inmiddels
besloten den leeftijd, waarop jonge man
nen kunnen worden opgeroepen, tot 18 jaar
verlaagd.
Wederom tegen veehouders
opgetreden.
Enkele dagen geleden is melding ge
maakt van het optreden der overheid teger
een boer in Overijssel, die de melk van zijn
bedrijf niet afleverde. Thans kunner
nieuwe gevallen worden gemeld, waarin de
secretaris-generaal van het departemen'
van landbouw en visscherij krasse maat
regelen heeft genomen tegen landbouwers
die hun plichten ten aanzien van de voed
selvoorziening verzaken. Veehouders ir
Haren, Adorp. Groningen en Noorddijl
moeten een aantal koeien inleveren. Ook
n ae overige provincies kunnen soortge-
ijke maatregelen binnenkort worden ver
wacht. Deze veehouders, die de voedsel-
'oorzienii g van hun volk tegenwerkten
hebben deze ernstige gevolgen uitsluitend
aan zichzelf te wijten.
Een ernstig beroep op den werkelijkheidszin
van ons volk.
Onverbiddelijk gaat de strijd voort tegen
het euvel van prijsohtduiking, zwendel en
zwarte handel. Als een olievlek heeft zich
dit kwaad over ons land verspreid en als
een kwaadaardig gezwel diep ingevreten
in alle lagen der maatschappij. Dag en
nacht zijn een groot aantal opsporings
ambtenaren in de weer om het kwaad te
bestrijden, het gevaar in te dammen en een
algcheele sociale en economische ontwrich
ting te voorkomen.
Het zwaartepunt van het prijstoezieht
ligt echter bij de plaatselijke politie. Het
Hoofd van deze politie blijft verantwoorde
lijk voor de prijzencontröle in zijn ge
meente en met dit verantwoordelijkheids
besef valt of staat de Prijsbeheersching.
Gelukkig werkt een groot deel van de
politie voor de volle honderd procent mede
en naar deze stille harde werkers mag zeer
zeker de dank van het volk uitgaan. Want
wat door een.betrekkelijk klein handjevol
menschen 4in de afgeloopen twee jaar is
verricht, grenst aan het bovenmenscnelijke.
en het is aan hen te danken, dat een prijs
stijging van de gedistribueerde levensmid
delen voorkomen kon worden.
Een verbeten strijd wordt nog steeds op
het terrein van de groenten gevoerd, al is
het hier niet in de eerste plaats een prij-
zenkwestie, doch een vcrdeelipgskwestie.
Deze verdeeling klopt helaas piet. Tal van
detaillisten hebben van deze omstandig
heden weten te profiteeren en er zijn ven
ters en groentenhandelaren in de groote
steden die twintig tot veertig gulden per
dag weten te verdienen. Het zijn de minst
draagkrachtigen van ons volk, die hier de
dupe van worden. Het beter gesitueerde
publiek helaas wil koopen en zal by
schaarschte ook veel te duur koopen.
Ook de slagers worden terdege gecontro
leerd. Het is gebleken, dat zij ook in dezer
tijd nog een behoorlijke broodwinning heb
ben en er dus reden te over is om eerlijk tc
blijven. Het schijnt helaas voor velen moei
lijk te zijn om in deze tijden eerlijk te kun
nen blijven, ja, het is zelfs gebleken dat
zich onder de overtreders bestuurder:
van de Vakgroep bevonden!
Een ander euvel is dat van de eieren.
Per week worden een paar rnillioen eieren
tegen schandalige prijzen in den zwarten
handel gebracht. Alleen al bij één zaak,
die in Meppel aan het rollen is gekomen,
zijn twintig verdachten betrokken. Niet
minder dan 170.000 eieren werden hier in
beslag genomen.
Het is een trieste reeks, deze opsomming
van overtredingen. In Sommeisdijk is de
directeur van een zuivelfabriek gearres
teerd, die zijn boter met water vervalschte
Van de bakkers in Friesland bleek niet
minder dan 64 procent in overtreding te
zijn, gemiddeld werd op elke acht baal
tjes meel een aan de bestemming onttrok
ken en in den zwarten handel gebracht. Er
zoo gaat het op elk gebied.
In Maastricht werd een partij emaille
van inferieure kwaliteit, groot 100.006
stuks, in beslag genomen. Haarkammen
solutie, stofzuigers, brilmonturen, gouden
ooishorloges de prijs bedroeg „slechts"
870 gulden - rijwielen en shampoo bleken
eveneens gewilde artikelen voor den clan-
Doodvonnis wegens bezit van
wapenen.
Het Duitsche Obergericht in het be
zette Nederlandsche gebied heeft den
Nederlandschen staatsburger Pieter Jo-
han van Loon uit Rotterdam wegens het
bezit van wapenen ter dood veroordeeld.
De thans 53-jarige beklaagde Pieter
Johan van Loon was eigenaar van een
cafébedrijf te Rotterdam. Op 21 April
1942 was de beklaagde in zijn cat'é met
een man in twist geraakt. Toen de man
aanstalte niaakte het café te verlaten,
liep beklaagde naar zijn slaapkamer en
haalde daar een met zes scherpe patro
nen geladen pistool, De beklaagde volgde
den man op straat en loste een schot in
de lucht om hem schrik aan te jagen.
Hoewel de beklaagde op de hoogte was
van de voorschriften inzake liet bezit
van wapenen en van de zware straffen
die in verband hiermede zijn vastgesteld,
had hij het bijna twee jaar lang opzet
telijk achterwege gelsften, de pistool en
de munitie in te leveren, en had liij het
wapen in zijn bezit gehouden. Het Duit
sche Obergericht heeft zich derhalve ge
noopt gezien, de zwaarste straf toe te
passen, die de wet voorschrijft.
Ook dit geval beteekent een dringende
waarschuwing aan alle Nederlanders:
ook bij het bezit van een vuurwapen
dreigt de doodstraf.
Vader door zijn zoon
neergeschoten.
Familiedrama te Lunteren.
Maandagavond j.l. omstreeks half tien
werd de landelijke buurtschap Mcu-
Lunteren, onder Lunteren, in opschud
ding gebracht door een moordaanslag,
waarvan de 59-jarige landbouwer W.
Bloemendaal het slachtoffer werd.
Der gewoonte getrouw begaf deze zich
op het genoemde tijdstip naar buiten om
de luiken der woning te sluiten, toen hij
plotseling werd getroffen'door een schot
uit een vuurwapen. Wankelend wist hij de
deur van de woning nog te bereiken, waar
hij bewusteloos ineenzeeg.
Dokter Appel uit Lunteren, die ijlings
werd ontboden, constateerde dat de rechtor-
long was doorboord, en daar onmiddellijk
levensgevaai bestond, werd het slachtoffer
per ziekenauto overgebracht naar het ge
meentelijk ziekenhuis te Arnhem.
Bij het onderzoek naar den dader, dat
onmiddellijk door de politie uit Lunteren
en Ede werd ingesteld, en waarbij ook, doch
zonder succes, gebruik werd gemaakt van
een politiehond, tastte men aanvankelijk
volkomen' in het duister en elk spoor, dat
tot een snelle oplossing van het drama kon
leiden, scheen ten eenenmale te ontbreken.
In den loop van den volgenden dag vestig
de de oudste 29-jarige zoon van het slacht
offer, door zijn gedrag de aandacht der
politie op zich en toen men verschillende
verklaringen, door hem afgelegd, aan de
feiten ging toetsen, bleek er alle grond aan-
weg, tot arrestatie over te gaap. In het be
gin trachtte de verdachte nog zijn onschuld
staande te houden, doch de aanwijzingen
stapelden zich in den loop van Woensdag
dermate op, dat hij een volledige bekente
nis aflegde.
Tusschen vader en zoon bleken sedert ge-
ruimen tijd ernstige meeningsversclü 1 len
te hebben bestaan en deze oneenigheid
schfint de zoon tot zijn daad te hebben ge
bracht. Op den bewusten avond schoot hij
uit een raam der woning, van zeer korten
afstand, op zijn vader met een buks, met
het voornoemde noodlottige gevolg. De
toestand van den getroffene is nog steeds
critiek. Dc dader, die thans zeer onder den
indruk Is van liet gebeurde, stond gunstig
bekend.
destienen handel te zün en werden dan ook
in groote hoeveelheden achterhaald en in
beslag genomen.
Dit zfjn slechts enkele feiten, maar zij
geven eén beeld van hetgeen wordt gedaan
om ons land te behoeden voor een econo
mische ineenstorting. Zii geven een indruk
van den verbitterden strijd die door een
klein aantal bekwame en onbaatzuchtige
ambtenaren wordt gevoerd tegen zwarten-
handel en prijsopdriivers, tegen het grofste
egoïsme en onverantwoordelijke baatzucht.
Deze strijd kan echter niet gevoerd
worden zonder de medewerking en de
hulp van allen, die het wel mecnen met
ons volk. De medewerking zal een
eerste vereischte blijven, wil een einde
gemaakt worden aan een toestand, die
uiteindelijk onherstelbaar leed over
onze volksgemeenschap zou brengen.
GEDULD, DAT TEN EINDE
LOOPT.
D. Rijksminister Afred Rosenberg, mi
nister voor de bezette Oostelijke gebieden,
heeft in een artikel in de „Völkischer Bc-
obachter" een waarschuwing laten hooren,
die niets aan duidëlijkheid te wenschen
overlaat en ook in ons land niet misverstaan
zal mogen worden.
De schrijver wijst er op, dat dc Weste
lijke democratieën vóór den oorlog een
uiterst vijandige houding jegens Duitsch-
land hebben aangenomen. Sindsdien is er
onder groote groepen van dc bevolking
dezer democratieën nog weinig veranderd.
Hoewel de legers dezer landen zijn versla
gen meenen velen, dat zij nog altijd eischen
kunnen stellen. Men is verontwaardigd
aldus minister Rosenberg, wanneer ook aan
hen eischen worden gesteld, die leiden tot
intensiveering van den gemeenschappelii-
ken oorlog. Daarom moet duidelijk voor al
len worden verklaard, dat. indien iemand
aanspraak mag maken op een bevoorrechte
plaats het Duitschland en zijn onmiddellijk
verbonden mogendheden zijn. Duitschland is
in dezen strijd de vertegenwoordiger van
Europa geworden. Het heeft zich het recht
verworven, geen acht te slaan op de eischen
van die kringen, die Duitschland vroeger
dood en verderf toewenschten.
De schrijver wijst er vervolgens op. dat
vele kleine volken, door schade en schande
wijs geworden, volledig meewerken en hun
aandeel in den strijd tegen het bolsjewisme
op zich nemen. Men zou zoo zegt hij
breeden kringen in het Westen een jaar
bolsjewistische heerschappij toewenschen,
wanneer het verantwoordelijkheidsgevoel
van Duitschland en Italië dit niet verbood.
Wanneer thans Franschen, Belgen en Ne
derlanders nog leven kunnen en werken,
wanneer zij nog niet door het bolsjewisme
zijn weggesleept en van hun bezittingen zijn
beroofd, dan danken zii dit niet aan hun
regeeringen of aan Engeland, maar uit
sluitend aan de in het Oosten strijdende
Duitsche en verbonden legers.
De minister constateert, dat de nationaal-
socialistische be.weging en het nationaal so
cialistisch Rijk zich nooit door kleine
wraakgevoelens hebben laten 'leiden. Zij
hebben vermeden, onnoodige repressailles
te nemen. Zij waren en zijn nog bereid,
iedere vrijwillige medewerking naar waarde
te schatten.
„Wanne'er er evenwel lieden zün, die
zulk een edelmoedigheid als zwakheid
uitleggen, of zelfs aanspraak meenen te
kunnen maken op een'levensstandaard
van 1930, dan moeten zij er zich niet
over verbazen, dat er in Duitschland
langzamerhand een verbittering ken
baar wordt, dat daarenboven de Duit
sche edelmoedigheid zich verdicht tot
harde eischen, die slechts tot doel mogen
hebben den oorlog te winnen".
Tot zoover minister Rosenberg. Als een
man van zijn gezag zulke dingen in het or
gaan van de nationaal socialisten in Duitsch
land schrijft is er maar één conclusie mo
gelijk en deze is: het geduld 111 Duitschland
loopt ten einde. Men begint daar genoeg te
krijgen van openlijke tegenwerking en van
verborgen weerstreven en nu de oorlog in
een beslissend stadium is getreden zal men
tijd noch lust hebben, de matiging te be
trachten, die tot dusver een kenmerk van
het Duitsche optreden is geweest. Als er in
de toekomst verzet gebroken moet worden
op barde wijze geschieden. Daarvüor
geldt deze laatste waarschuwing.
„Onder groote groepen der bevolking is
nog weinig veranderd", schrijft minister Ro
senberg en hjj heeft gelijk. De beteekenis
van de hervormingen, die zich op vrijwel alle
gebied en overal ter wereld voltrekken en
een wereldrevolutie veroorzaken van groo
ter omvang en van dieper beteekenis dan ooit
tevoren gaat hun blijkbaar voorbij. Inder
daad". Het valt moeilijk aan te nemen. De
beteekenis van deze tijden kan niet worden
misverstaan en er mag wel eens gevraagd
worden hoeveel halsstarrigheid en botte
lust tot weerstreven niet moet doorgaan
voor een houding, die op edeler motieven
gebaseerd moet heeten.
Nu moge tenslotte ieder voor zichzelf uit
maken, aan wèl^e inzichten hij de voorkeur
geeft, als men daarbij maar één ding be
denkt: Er is een tijd geweest, waarin men
zich ongedeerd en ongestraft kon overgeven
aan het genoegen, te smalen op al wat
Duitsch én Italiaansch was, den stokebrand
te spelen en onrust te veroorzaken. Er is
een tijd geweest, waarin het stadsbeeld met
„fascistische wolven" werd versierd en
biljetjes voor raam en deur 'uitnoodigden,
Duitsche waren te boycotten. Die tijd is
voorbij, maar de stille tegenwerking kwam
er voor in de plaats en bediende zich van
sabotage en terreur, van misdaden jegens
de volksgemeenschap en anonym bedrijf.
Kippenringen en zakdoekjes moesten d'e-
monstreeren, hoe hevig vaderlandslievend
men wel was en kinderen worden opge
stookt om te zeggen, wat de ouderen niet
durven.
Aan het Oostfront wordt een strijd van
ongekende hevigheid gestreden tegen het
bolsjewisme. Ook voor ons. Ook opdat Ne
derland niet eenmaal het lot deelt van de
Oostzeelanden, waar een goed jaar Sovjet
bewind aan duizenden het leven of het bezit
kostte. Smalend spreekt men over hen. die
zich voor dezen titanenstrijd inzetten, 't
Liefst mompelt men van Russische over
winningen, tegen beter weten in en als
Duitschland voor de zooveelste maal be
toogt, dat het zijn lot met alle andere naties
van Europa tezamen draagt, dan wendt men
het hoofd af en doetniets. De tijd
zal wel voor ons werken.
Als men bij dit alles maar één ding be
denkt: Het geduld raakt ten einde. Van
Duitsche zijde heeft men ons ruim twee
jaar den tijd gegeven, over onze telenvstel
ling hoen te komen, den nieuwen tijd te
begrijpen, tot goede nabuurschap en loyale
samenwerking te geraken. Eens komt er
een einde aan alle goede-bedoeling, als de
andere zijde gemelijk en hoofdig blijft.
Daartoe heeft ons land thans bij monde
van Rosenberg een waarschuwing ontvan
gen. Niet onwaarschijnlijk: de laatste.
.EEN SLOTWOORD OVER DE JEUGD".
s-Gravenhage. 10 Sept. Hedenavond van
19.05 tot 19.20 uur spreekt Max Blokzijl via
den zender Hilversum 1 in de serie brandende
kwesties over het onderwerp: „Een slot
woord over de jeugd",