Haarlemsche Courant
(IEUWE BRITSCHE AANVALLEN
>P MADAGASCAR.
Astrakan door Duitsche
luchtmacht gebombardeerd.
De deur staat nog open
Meer blanke troepen dan ooit tevoren
in Britsch Indië.
jJ287c Jaargang No. 2Ï4
inement p. week 0,26, p. maand 1,16, p. kwartaal 3,42,
anco p. post 3,73, losse nummers 6 cent. Advertentiën 3—15
f 3,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prijs,
kdvertentleabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
jdltie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 5 cent p. m.m.
br.t Grafische Bedrijven Damlate.
Wnd. Hoofdredacteuri i. V. BAÜDEWYNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en feestdagen.
Vrijdag 11 September 1912
Bureaux Baarlem: Groote Uoutstraat 93. 8tjkantoor: Soenda-
plein 37. Tel. Directie 13082. Hoofdredac^ isosi. Redactie 10600,
Administratie 10721. U825. Soendapleln 12230. Postgiro 131955.
Directie PH. A. MEES P. W. PEEREBOOM.
Bp drie punten landingspogingen. Afleidingsmanoeuvre van
[hui chili. Goedkoope prestige-winst na militaire en politieke
Nederlagen.
i FRANSCHEN EISCHEN
VERGELDING.
Ti
Naar tc Vidiy bekend wordt, hebben
gisterochtend vroeg Engelschc strijd
krachten aanvallen gedaan op ver-
E\schcidene havens van Madagascar. Op
verschillende plaatsen van het eiland
lijn Britsche troepen aan land gegaan.
Dt Naar uit Stockholm wordt gemeld,
heeft Reuter in een extra-bericht in-
rake den aanval medegedeeld, dat ge-
84S jjjktijdig de volgende havens aan de
Westelijke kust van Madagascar zijn
Aangevallen: Majunga, Ambaja op 120
mijl ten Zuiden van Diego Suarez, als
mede Morondara op 340 mijl ten Zui
den van Akjunga.
Te Vichy wordt officieel medegedeeld
lk „Na een vergeefsche landingspoging van
aullistische strijdkrachten op 3 Sept. op
,-p, i K.M. ten Noorden van Majunga op Ma-
igascar hebben Britsche strijdkrachten
underdagochtend een aanval ondernomen,
en ongerechtvaardigd, als die op Diego
..«o gericht op verscheidene
yens aan de Westkust Een groote vloot,
over aanzienlijke middelen beschikte,
n minste even groot als indertijd bij Diego
larez, heeft tegelijkertijd bij het aanbre-
m van den dag op 10 September Majunga
ngevallen, de grootste haven aan de
estkust van Madagascar, verder Ambaja,
.0 K.M. ten Zuiden van Diego Suarez,
oronaava, 350 K.M. ten Zuiden van Ma-
tc nga. Alleen reeds bij Majunga telde men
r schepen. Het Britsche luchtwapen is tot
na ammste 160 K.M. diepte over het biu-
nland van het eiland gevlogen.
11 Alle Franscben zullen dezen niet te kwa-
SJ iceeren aanval brandmerken. Hun gc-
1*5 chten en gevoelens zyn bij de verdedi-
^r' :rs, die onder ongelijke voorwaarden
rijden voor de belangen en de eer van
ankrijk.
O" Volgens een bericht van Reuter uit
v' ashington heeft het Amerikaansche mi-
sterie van buitenlandsche zaken verklaard
ch t Engeland en de Vereenigde Staten over-
ngékomen zijn, verdere militaire operaties
21 oo noodig" op Madagascar te onder-
men.
Het bericht van de voortzetting van den
igelschen aanval op Madagascar, waar ae
Kvestelijke, dus aan de Afrikaansche zijde,
gende haven met goedvinden van de Ver.
.aten door de Britsche schepen worden
iO ngevallen, heeft in de Fransche pers een
ndgemeene verontwaardiging gewekt
"u De Matin noemt het Engelsche optreden
n niet te kwalificeeren aanval. Het blad
van meening, dat Churchill een aflei-
1 ngsmaiioeuvre zoekt. De reden van Cnur-
iill voor dezen nieuwen aanslag rnoet men
f eken in den algemee.nen toestand van het
lila npire en in de parlementaire positie van
I. lurchill. Op het oogenblik, zoo schrijft
t blad, waarop de bolsjewistische bond-
Mfnoot wankelt onder de slagen van de
uitsche weermacht, waarop de Engelsche
nvobienop alle zeeën door de duikbooten
trofer Spilmogendheden opgejaagd worden,
i.laarop in Indië, Egypte, Irak en Iran op
bel anden uitbreken, waarop de Japanners
Noordelijke kust van Australië naderen,1
1TI aarop Churchill na Dieppe zich voor het
(j rlement en het Engelsohe volk moet ver-
g itwoorden, wil hij den schijn van een
I, s cces voorwenden.
n Het blad Aujourdhui spreekt van een
8 handelijke aggressie van den voormaligen
indgenoot. De Petit Parisien geeft als zijn
efening te kennen, dat voor den nieuwen
anval even weinig rechtvaardiging be
als voor de bezetting van Diego Sua-
z. De Pariser Zeitung schrijft: Steeds
eianneer de Engelschen een gevoelige ne-
3 ïlaag geleden hebben, probeeren zij zich
i plaatsen waar het optreden geen groot
lico met zich medebrengt, schadeloos te
ellen.
De Oeuvre eischt thans eindelijk de
noodzakelijke vergeldingsmaatregelen
tegen de Engelschen. Ook de geduldig
ste Franschman, die nog een politiek
van afwachten voert, moet thans ein
delijk inzien, dat Frankrijk niet meer
werkeloos kan blijven toezien wanneer
^het niet wil dat zijn kolomen door
Engelschen en Amerikanen worden ge-
roofd.
kringen beschouwd als een nieuw bewijs
voor het cynisme van de onderteekenaars
van de Atlantic Charter, die in Indië, op
Madagascar, in Ierland evenals in Iran naar
goeddunken met menschenlevens omsprin
gen zooals het in hun kraam te pas komt.
Het optreden jegens Frankrijk wordt in
Rome des te merkwaardiger gevonden, daar
het gedicht is tegen een land, dat zich voor
Engeland en Amerika heeft opgeofferd.
Strijd van man tegen man in
gebergte van Nw. Guinea.
Japansche omsingelingsactie bij
Isoci en Myola.
De positie van de Australische troepen op
Nieuw-Guinea is, zoo meldt Radio-Canberra,
weer bedenkelijk slecht geworden, daar het
den Japanschen troepen gelukt is bij Isoci
en Myola een omtrekkende beweging te ma
ken langs de Australische stellingen, terwijl
andere Japansche troepen door de Australi
sche linies heen konden breken. Aan den
Kokoda-pas in het Stanley-gebergte is een
strijd van man tegen man ontstaan. In het
bericht werd tenslotte verklaard, dat de ge
vechten bij Isoci welke plaats op nauwe
lijks 80 kilometer afstand ligt van Port Mo
resby het lot van deze belangrijke stad
beslissen.
De nieuwe aanval van Engeland
adagascar wordt in Romeinsehe politieke
'zjmerikanen stellen bezoek van
Britsche arbeidersleiders
niet op prijs.
Hun reis naar de V.S. afgelast.
s^feen door de leiders van de Engelsche vak-
reenigingen geprojecteerd bezoek aan
nerika is, naar de Londensche correspon-
at van Svenska Dagbladet meldt, door
n weigering van den president van de
?.L., William Green, afgezegd. Deze wei-
ring heeft op het jaarliiksche congres van
h Engelsche vakvereenigingen in Black-
'c ol gewerkt als een donderslag bii helde-
a hemel. Het bezoek aan Amerika van
Engelsche vakvereenigingen zou ten doel
l* had hebben een Engelsch-Amerikaansch
kvereenigingscomité op te richten naar
t voorbeeld van het Engelsch-Russische
svereenigïngscomité. Het oorspronkelijke
in van de Engelsche vakvereenigingen
s ook ce Amerikaansche vakvereenigin-
n op te nemen in de Engelsch-Russische
1 neenschap, hetgeen de Amerikanen nu
iter van de hand hebben gewezen. Daar-
i zouden nu de Engelsche vakvereenigin-
*r{ a de schakel vormen tusschen de Ameri-
ansche en Russische vakvereenigingen.
re ,Af persiiigspolitiek der V.S
jegens Frankrijk
Officieus Berlijnsch oordeel.
gj Hoewel men in politieke kringen te Ber
il er van afziet een standpunt te bepalen
de vraag of er nieuwe gezichtspunten zijn
lar te nemen in de FranschAmerikaan-
le betrekkingen, wordt toch te verstaan
teven. dat het Witte Huis jegens Frank-
een uitgesproken politiek van afper-
ig voert. Deze meening wordt uitgespro-
a in verband met het Fransche protest bij
Amerikaansche regeering inzake het
mbardeeron van Fransche plaatsen, een
Jtest. d t. naar verluidt, door het Ameri-
ansche ministerie van buitenlandsche za-
S van de hand is gewezen.
Leerlingen van de onlangs te Haarlem geopende School voor Kunstnijverheid bren
gen een middag door in de kassen van de Stadskweektuinen, om hier studies te
maken van bloemen van planten. (Foto Stevens)
Eeltige vestingwerken genomen bij Stalingrad. Vijand aan de
Terek teruggeworpen. Op de Newa zijn 36 Sowjet-booten tot
zinken gebracht.
Britsche concentratie in
Egypte uiteengeslagen.
Sovjet-vliegtuigen boven
Oost-Duitschland.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
deelt mede:
„Ten Zuid-Oosten van Noworossisk
zijn in het door kazematten versterkte ge
vechtsterrein opnieuw hoigten genomen.
Zware artillerie van het leger heeft aan de
kust der Zwarte Zee vijf transportsche
pen tot zinken gebracht.
Aan den Terek heeft een afdeeling
van een Duitsche gepantserde divisie
den met massale strijdkrachten aanval
lenden vijand teruggeworpen. Zij drong
in de vijandelijke artilleriestellingen
binnen eii vernielde batterijen.
In het vestinggebied van Stalingrad
r-erden niet steun van de luchtmacht op
nieuw zeer versterkte en hardnekkig ver
dedigde vestingwerken genomen. Bij de af
weer van krachtige ontlastingsaanvallen
werden 59 Sovjet-pantserwagens buiten ge
vecht gesteld.
Duitsche gevechtsvliegtuigen bombar
deerden havenwerken en opslagplaatsen te
Astrakan. Nachtelijke aanvallen waren
gericht op vliegvelden ten Oosten van de
W o 1 g>a.
In het gebied van R z j e f hervatte ae vij
and zijn aanvallen met sterke infanterie- en
pantsêrstrijdkrachten. Zij werden in samen
werking met de luchtmacht in zware ge
vechten afgeslagen, waarbij 77 vijandelijke
pantserwagens vernietigd werden.
Ten Zuiden van het Ladogameer
en aan het omsingelingsfront van Le
ningrad mislukten herhaalde bolsje
wistische aanvallen. Bij v;ergeefsche po
gingen van den vijand om een overtocht
over de Newa te forceeren, werden 36
vijandelijke booten vernietigd.
Woensdagnacht hebben de bolsjewisten
storings vluchten boven Oost-D u i t s c h ge
bied ondernomen.
De Sovjet-luchtmacht verloor Woensdag
128 vliegtuigen. Bovendien werd een kabel
ballon door jachtvliegers neergeschoten.
Acht Duitsche vliegtuigen keerden van
vluchten naar den vijand niet terug.
In de middag- en avonduren van 9 Sep
tember vlogen afzonderlijke Britsche vlieg
tuigen over West-Duitschland. Door eenige
brisantbommen ontstond geringe schade.
Patrouillevaartuigen schoten boven het
Kanaal twee Britsche vliegtuigen neer'.
Het D.N.B. voegt hieraan toe:
Woensdagnacht hebben Sovjet vliegtuigen
storingsvluchien ondernomen boven Oost-
Duitschland. Enkele vliegtuigen drongen
door tot den stadrand van grooi-Berlijn. Er
wei-den geen bommen op de binnenstad ge
worpen.
Duitsche vliegtuigen hebben de bolsjewis
tische luchtbasis Warlamowo aan de Noor
delijke IJszee gebombardeerd. Zij veroor
zaakten verscheidene branden en ontplof
fingen. Tusschen de begeleidende Duitsche
jagers en Sovjet-vliegtuigen ontsponnen
zich hardnekkige gevechten, waarbij 17
Sovjettoestellen werden neergeschoten.
Aan het Egyptische front zijn Brit
sche pantserwagens, die onder bescher
ming van een heuvelachtig terrein bij
Deir el Ragil zich concentreerden voor
een aanval op de Duitsche linies, door
Duitsche vliegtuigen met zware bom
men bestookt, waarbij talrijke pantser
wagens ernstig beschadigd werden. Een
deel daarvan bleef brandend in de
woestijn staan. Deze verrassende Duit
sche aanval belette de Engelschen hun
aanvalsdoel te bereiken.
Het Italiaansche weermachtbericht.
Het Italiaansche weermachtbericht luidt
als volgt:
Woensdag viel er aan het Egyptische front
geen enkele gevechtshandeling van betee-
kenis voor. Het luchtdoelgeschut van To-
broek heeft twee Britsche vliegtuigen neer
gehaald.
Italiaansche vliegtuigen, die'een convooi
escorteerden, bonden den strijd aan met
vijandelijke bommenwerpei-s en schoten er
een van omlaag. Geslaagde luchtaanvallen
werden weer ondernomen op het vliegveld
Micabba (Malta). Boven Scoglitti (Ragusa)
werden vier vijandelijke jagers door onze
jachttoestellen aangevallen. Een vijandelijke
machine werd genoodzaakt te dalen. De be
stuurder, een Amerikaan, werd gevangen
genomen. Van onze toestellen zijn twee niet
op hun basis teruggekeerd van de opératies
der laatste dagen.
De torpedoboot Polluce onder bevel van
kapitein ter zee Tito Buratlini heeft in de
Middellandsche Zee een Engelsche duik
boot tot zinken gebracht.
GENERAAL VON CHAPPUIS OVERLEDEN.
Ridderkruisdrager generaal der infanterie,
Friedrich Wilhelm von Chappuis, het laatst
conimandeerend generaal van een legercorps
in het Oosten, is op 27 Augustus 1042 in Maag
denburg overleden.
Franc-tireurs in Stalingrad.
Harriman smeekt om hulp voor de
Sowjet-Unie.
„Wü weten, dat een groot gedeelte van de
burgerbevolking van Stalingrad tezamen met
de troepen vecht", met deze woorden beant
woordt men in militaire kringen te Berlijn
de vraag, of de bevolking van Stalingrad voor
het begin van den aanval van de Duitsche en
verbonden troepen geëvacueerd is. Men noemt
het vanzelfsprekend, dat deze burgers over
eenkomstig het volkenrecht als franc-tireurs
behandeld worden.
Naar te Berlijn verluidde, maakt de aanval
op Stalingrad, evenals voorheen, vorderingen.
Voor het grootste deel, zoo verklaarde men
van bevoegde zijde, strijden de Duitsche en
verbonden troepen reeds in den binnensten
verdedigingsgordel van de stad.
De speciale vertegenwoordiger van Roose
velt op de laatste conferentie te Moskou,
Harriman, heeft Donderdag verklaard, dat de
Ver. Staten er het grootste belang bij hebben
de Sowjet-Unie snelle en vergroote leveran
ties van materiaal te doen toekomen. De veld
slagen aan het Oostelijk front zijn van den
grootsten invloed op het lot van de Ver. Sta
ten en op de offers die de Amerikaansche
bevolking voor dezen oorlog nog moet bren
gen. Harriman beweerde, vervolgens, dat de
Sowjets vast besloten zijn, alleen te strijden.
Wel. zoo voegde hij hieraan toe, „voelt" de
Sowjetbevolking, dat de Ver. Staten „eens"
de Duitschers „op een ander front" zouden
bestrijden om de trefkracht van het Duitsche
leger „ten minste gedeeltelijk af te leiden".
Zweedsche lof voor
luchtpiraten.
Pijnlijke indruk te Berlijn.
De correspondenten van twee Zweedsche
bladen, n.l. Svenska Dagbladet en Dagens
Nyheter, hebben van Londen uit in berichten
over den toestand in Engeland ook een oor
deel geveld over de .piloten van de Britsche
luchtmacht, welk oordeel neerkomt op een
verheerlijking van de vliegers, wier activiteit
zich uitsluitend tegen niet ipilitaire doelen in
Duitschland en zelfs in Frankrijk richt.
De leider van de persafdeeling van het
Duitsche ministerie van buitenlandsche zaken,
gezant dr. Schmidt, heeft voor vertegenwoor-
digèrs van de buitenlandsche pers een uit
eenzetting gegeven van de activiteit der
Britsche luchtmacht. Gezant dr. Schmidt
noemde het eigenaardig, dat in bladen van
het neutrale Zweden deze activiteit verheer
lijkt wordt. Hij zeide voorts, dat een dergelijk
gedrag door het Duitsche volk nooit vergeten
zal worden.
Britschr arbeiders contra
wapenfabrieken inzake
tweede front.
Volgens een bericht van een Londenschen
zender, heeft het Britsche vakvereenigings-
congres met groote meerderheid van stem
men een voorstel verworpen, dat onmid
dellijke oprichting van een tweede front in
Europa eischt. Iri de redevoeringen werd tot
uitdrukking gebracht, dat, wanneer een in
vasie met succes ten uitvoer moet worden
gelegd, men vele schepen en soldaten noodig
heeft, die 50 tot 100 mijl vijandelijk gebied
moeten binnendringen, om het bruggehoofd
te beveiligen.
Een delegatie- die er mede .belast zal wor
den in Downingstreet 10 de „onmiddellijke
opening van een tweede front in Europa" te
eischen is Donderdagavond door 42 gedele
geerden van 26 bewapeningsfabrieken in
groot-Londen gekozen.
Het gebrek aan rubber en
benzine in de V.S.
Toestand alarmeerend.
Volgens een United Press-bericht uit "Wash
ington heeft de door Roosevelt aangestelde
commissie ter bestudeering van het rubber
probleem in de Ver, Staten maatregelen aan
bevolen ter rantsoeneering van het benzine
verbruik en ter bezuiniging van rubber. De
commissie bepleitte een belangrijke vergroo
ting van de jaarlijksche productie van synthe
tische rubber en een voor het geheele land
geldende maximumsnelheid voor auto's var
mijl per uur.
Over hetzelfde onderwerp meldt de Brit
sche berichtendienst, dat de commissie haar
rapport aan Roosevelt heeft voorgelegd, met
de vrijmoedige verklaring, dat er bij de op
lossing van het Amerikaansche rubberpro
bleem geen tusschenweg bestaat. Ongemak
ken of de nederlaag zoo luidt het alternatief
Roosevelt zou verklaard hebben, dat hij de
voorstellen zou uitvoeren zoodra de noodige
voorbereidingen getroffen kunnen worden. De
commissie zou den president gezegd hebben
„Wij beschouwen de huidige rubberpositie als
zoo gevaarlijk, dat ons land tegenover een
militaire en civiele ineenstorting zou staan,
wanneer niet terstond behoorlijke maatrege
len worden genomen."
D. Het kan geen vrees voor spoken
bij daglicht zijn, wanneer het Nederlanri-
sche volk zich in deze dagen met diepen
ernst bezint op de woorden, die Di\ Rosen
berg tot de volken van West-Europa heeft
gericht en waaraan wij gisteren een korte
beschouwing hebben gewijd. Men weet het:
de Duitsche rijksminister heeft een ernstig
vermaan geschreven tot Franschen, Belgen
en Nederlanders, hun verweten, dat groote
groepen onder hen de teekenen der tijden
niet verstaan, zich afzijdig houden van op
bouw en samenwerking en den arbeid, dien
een nieuwe tijd, bruisend van nieuwe ge
dachten, vraagt, óf weigeren óf saboteeren.
Hij vond daarbij gelegenheid er op te wij
zen, dat zijn land en diens bonagenooten
aan de gebrachte en nog te brengen offers
het recht ontleenen, leiding te geven in de
groeiende Germaansche levensruimten en
dat de volken, die niet bereid zijn, deze
offers mede te dragen, in de toekomst ver
stoken zullen zijn van samenwerking
leiding.
Dit is het allerergste. Dit is de zwaarste
dreiging, die ons benauwen kan: het onver
draaglijke denkbeeld, dat in nabije toe
komst Nederland verstoken zou zijn van
zelfstandig besluit en initiatief. Dit zou de
zwartste tijd worden in het Nederlandsche
volksbestaan: veroordeeld te worden tot
politieke onmondigheid, tot staatkundige
onmachtzwaarder en bitterder zou het
zelfverwijt zijn, waarmede wij ons zelf
zouden moeten aanklagen: Zóó hebben wij
het niet gewild! Wij hebben ons vertrouwen
verkeerd geplaatst en de hand, die ons
werd toegestoken, niet gegrepen. Wij, die
onze vlag heel ae wereld hebben getoond,
zijn gekomen tot onmacht en dienstbaar
heid.
Nu er nóg tijd voor herstel en bezinning
is, kort, maar nog juist voldoende, moge
het trotsche, onbuigzame Nederland zich
bewust worden van de verantwoordelijk
heid jegens hen, die de erfenis der eeuwen
straks uit zijn handen zal ontvangen. Moge
het zich afvragen, of het tot oneer kan
strekken, gelijkberechtigd in de rij dei-
volken mede te bouwen aan een nieuwe
maatschappelijke structuur, moge het zich
beraden op de vraag, of het in de waag
schaal stellen van de hoogste goederen
onzer natie getuigt van nationale fierheid
of van roekelooze moedwilligheid.
Vrouw Zorg heeft in Mei 1940 aan onze
deuren geklopt. De onheilsprofetie der laat
ste kwart eeuw is bewaarheid: een nieuw
Europeesch conflict kon ons land niet on
beroerd laten. De wereldoorlog der starre
fronten kon ons voorbijgaan, een nieuw
treffen, met de strategie der uiterst snelle
verplaatsing van troep en wapen betrok
ook ons land in den krijg en nauwelijks
beseffend dat Nederland oorlogsterrein ge
worden was, zagen wij ons land bezet.
Doch met de bezetter kwam de verade
ming. Want uit het Duitsche hoofdkwartier
kwam het verlossende woord: Nooit mac.
een herhaling van den tienden Mei deze
landen, meer verontrusten. Wij zijn volken
van één ras, broeders van één stam en
niet de strijd maar de samenwerking is
ons geboden! Honderdduizenden soldater
herkregen de vrijheid, oorlogsschatting
werd ons niet opgelegd, het maatschappe
lijk leven werd niet verstoord en het ge
vreesde Duitsche leger gaf bliik van een
voorbeeldige tucht.
Nimmer heeft men van Duitsche zijde
oogen te verbergen, dat deze welwillendr
houding welbewust en met bepaalde be
doelins was aangenomen, te weten met hel
oogmerk, het Nederlandsche volk een ant
woord af te vergen op de vraag: Nu de
loop der dingen U heeft geplaatst voor df
keuze, bepaal de richting zelf: Of een eer
lijk en eervol samengaan met een jon»
crachtig volk, dat maatschappelijk, econo
misch en cultureel uw belangen kent en
ieelt en door eeuwenoude vriendschaps
banden met u is verbonden, of uw ver
trouwen gevestigd oo het Britsche rijk.
welks kapitalistisch imperialisme ook uw
land in kommervolle omstandigheden heefi
gebracht, dat uw belangen nimmer heeft
ontzien en uw stamverwanten heeft ge
knecht.
Dit woord is misverstaan. Men heeft er
de uitlegging aan gegeven, dat £et Neder
land vrij stond, zich zonder meer hoog
hartig af te wenden, Duitschland te ver
wijten. dat het Nederland in ziin strategie
betrokken had en, zoo mogelijk, relatie
met Duitschlands doodsvijand te onderhou
den. En het is van betrekkelijk gering be-
ang. dat Engeland van deze misvatting
ïretig gebruik maakte en dat een regee-
nng. die op de boot stapte toen aan Greblv
on Peel onze soldaten den ongeliiken strijd
streden, de radio aanwendde om een ver
oren zaak goed te Dra ten. hoofdzaak i«
-lat men niet begrepen heeft, dat. zor
Duitschland ons de keuze mocht laten
Duitschland óók het laatste woord hield.
En dit laatste woord kan niet anders ziir
■lan de boodschap, waarmede het in Me
1940 hier kwam: In de straks te vestiger
rermaansche ruimte is ook voor Nederland
en plaats gereserveerd. Het zal daar kun
nen leven, vrij, in eerlijken arbeid wer
kend als deel van het groote geheel. ErV
zal de toekomst zijn, met of zonder uw in
stemming. niet omdat Duitschland er beha
gen in schept, zekere tradities aan te tas-
'en, maar omdat het welbegrepen belaw
van Europa dezen toestand vergt. En
mocht gij anders willen en u verstarren tol
een houding van actief verzet of latente
tegenwerking dan zullen van Duitsche zijdt
Verklaring van Churchill in Lagerhuis.
Labour teleurgesteld
Churchill heeft gisteren in het Lagerhui?
het woord gevoerd over Br.-Indië. Hi;
zeide, dat de toestand „beter geworden en
over het geheel genomen geruststellend is"
Gandhi en zijn aanhangers zullen echtei
zoo lang „in verzekerde bewaring blijven"
tot de onlusten hebben opgehouden.
Sedert het begin yan de onlusten zijn
ongeveer 500 personen gedood. Groote
versterkingen zijn ir. Indië aangeko
men en het aantal aldaar aanwezige
blanke troepen is grooter dan te eeni-
ger ti;d tijdens de Britsch-Indische
betrekkingen.
Verder verklaarde Churchill, dat de Con-
srespartii niet de meerderheid van het In
dische volk vertegenwoordigt. Buiten dez?
partij en in principieele oppositie jegens
haar staan 90. millioen Mohammedanen
n Britsch-Indië. Verder 50 miLlioen
paria's'' en 95 millioen onderdanen var
de Indische vorsten, met wie Engeland
bindende verdragen heeft.
De Congrespartij heeft thans de politiek
van geen geweld opgegeven en is tot eer
revolutionaire beweging overgegaan, db
ten doel heeft algemeene onlusten te ver
oorzaken. Het is mogelijk, dat zij daarbi
door een Japansche vijfde colonne wordt
gesteund. In elk geval Heeft de opstandige
beweging tot uitwerking, dat zij de ytrde-
diging van Indie tegen de Japansche in-
va&legers hindert en onder die omstandig
heden heeft de Britsch-Indische regeerinr
het noodzakelijk geacht de Congrespartr
en de provinciale organisatie van die ver-
eenïging te onderdrukken, die zich hebber
;chuldig gemaakt aan „vijandige en mis
dadige handelingen".
Churchill voegde hieraan toe. geen in
lichtingen te hebben, dat Indië thans be
reid is de voorstellen van Cripps te aan
vaarden. Een debat over Indië kan pas na
het aanstaande par lemen tsreces worder
[ehouden.
De Labour-afgevaardigde Shinweü
zeide. dat de verklaring van Churchill
„mill'.oenen menschen diep teleur zal
stellen".
De minister voor Indië. Amery, ver
klaarde. dat met Britsch-Indië tijdens den
huldigen toestand van „openlijke rebellie"
geen onderhandelingen mogelijk zijn.
Berlijnsch commentaar.
De gisteren door Churchill afgelegde ver
jaring over den toestand in Br.-Indiëi
wordt vandaag door de Berlijnsche bladei
beschouwd als een uitvlucht en als eer
teeken, dat Churchill evenals voorheen he
beginsel „Verdeel en Heersch'' huldigt.
De „Berliner Börsenzeitung" lever
commentaar op de poging van Churchill
den indruk te wekken alsof Indië over het
geheel genomen een land is, waar rust
ook in Nederland de hervormingen worden
gebracht, waartoe de landszoon zijn mede
werking weigert.
Nu is het vergeeflijk, dat de groote
groepen, waarvan Dr. Rosenberg spreekt,
in den aanvang onwennig stonden tegenover
de gewijzigde situatie. Vergeeflijk en be
grijpelijk. Want jaren en jaren lang had
eep volkomen eenzijdige propaganda ons
land en ons volk in een haat-psychose ge
bracht jegens de nieuwe gedachten van
een nieuwen tijd, anders gezegd: jegens het
nationaal-socialisme. Een demo-liberalis-
mc. voorwaarde voor een al sterker en
driester wordend Britsch-Amerikaansche
plutocratie had alle ten dienste staande
middelen aangewend, om ons volk te ver
blinden met schijn schoone leuzen yan vrij
heid en zelfstandigheid, leuzen, die intus-
schen niet hadden kunnen verhinderen,
dat iedeven dag de wolken zwaarder sa
menpakten en ons land. economisch cn
cultureel, in wezen een vazalstaat van ge
noemde wereldmachten was geworden.. Al
dus geïmpregneerd, doordrenkt met het
vooze principe van Eenheid door Democra
tie. was het begrijpelijk, dat men aanvan
kelijk vreemd moest staan tegenover een
wereldbeschouwing, die arbeid en eenheid
stelde tegenover gesalarieerde werkloos
heid cn gouddorst.
Doch sindsdien zijn twee jaar vcrloopen.
en a! hebben dc tijdsomstandigheden veel
beperkt, dat in normale omstandigheden
tot volle ontplooiing had kunnen komen,
tallooze maatregelen van binnenlandsch
bestuur, van economischen en socialen aard
hebben een duidelijk beeld gegeven van
ien nieuwen koers en aangetoond, dat het
de ernstige wil van de bezettingsautonte:-
ten was, Nederland in de toekomst op voet
van gelijkheid en gelijkberechtigdheid te
oejegenen. Voorbeelden aanhalen is onnoo-
dig. Iedereen kent ze en het overgroote
ieel van onze bevolking trekt er de voor-
deelen van.
Doch inplaats dat ook maar een spoor
van begrip voor de nieuwe orde. een bewijs
van waardeering voor de gebleken gevoe
lens van samenwerking aan den dag trad
was het een onverschillige, aanmatigende
houding, die het Nederlandsche volk, zeer
bewust, heeft aangenomen, voorzoover de
tegenstand zelfs niet onder voorgeven
van neutraliteit in volkomen anti-
Duitsche handelingen ontaardde. En hier
hebben wij in de laatste plaats de elemen
ten op het oog. die door handelingen van
vernieling, spionnage, ophitsing e.d. hun
land en volk reeds veel leed berokkend
hebben maar. om nogmaals de reeds aan
gehaalde woorden te gebruiken, de „groote
groepen", die weinig deden en die niets
deden en die voorzichtigüjk de daad schu
wen. maar die door hun negatie en klei-
neering van alles waartoe de nieuwe tijd
wekt, de ware schuldigen zullen zijn,
wanneer onverhoopt de nood aan den man
mocht komen.
Want de man, die zich vergrijpt aan
Duitsch materiaal en daarmee den Kogel
riskeert, toont daarmede tenminste nog een
soort moed. Maar er is geen wet, die den
man kan treffen, die van zijn inkomen van
vijftig of honderd gulden per week nog
geen dubbeltje, nog geen cent uer maand
voor het Winterhulpbusje pver heeft. En
het zijn overigens achtenswaardige lieden,
die verleden jaar hun koper tusschen do
vloeren verstopten en dit jaar hun fiets op
de vliering wegmoffelden en net zullen op
zich zelf wel hoogst fatsoenlijke burgers
zijn geweest, die de vorige maand met hun
twintigen twee uur naar een paar nationaal-
socialistische drenkelingen stonden te kij
ken zonder een hand uit te steken. En wie
In onze dagen zijn medemensen zooveel
mogelijk begappen kan door hem zijn
levensmiddelen-minimum af te kapen, is
de handigste en wie voor een doosje sigaret
ten van een kwartje waarde een rijksdaal
der kan maken, is de slimste, en wie dc
grofste Engelsche ophitsing het best ver
spreidt is de braafste.... en uit dit alles
wordt, steen voor steen, de muur opgetrok
ken tusschen twee landen, die door zoo on
noemelijk veel verbonden en door zoo wei-
rfig gescheiden konden zijn. Want laat het
maar eens klaar en duidelijk gezegd zijn,
met klaar begrip van alle beproevingen die
deze tijd ook ons, Nederlanders, heeft ge
bracht, maar mei even klaar begrip van
eerlijkheid en goeden trouw: het zijn wat
wij noemen de fatsoenlijken, de onbespro-
kenen, de kreukloozen, de netten, die hun
volksverbondenheid en hun nationale vrij-
heidYp het spel zeiten. Het zijn de klagers
en de kleumers en de roddelaars in tram en
trein, die met een enkel glimlachje en met
een, och, op zich zelf onschuldig woordeke
ontevredenheid wekken en haat zaaien. Het
zijn de onderwijzers, die met een grappige
toespeling verdeeldheid zaaien onder hun
leerlingen, het zijn de dominees en de
pastoors, die hun invloed misbruiken met
ieder middel dat hun ten dienste staat.
En het is de jeugd.
Zeker, de jeugd, die de urinoirs bekrast
met opschriften, waarvoor een volwassene
zes jaar zou krijgen, die platen van de mu
ren scheurt en Jeugdstormstertjes bespuwt
en molesteert.och, dat is alweer het al
lerergste niet. Het is de rijpere, vooral de
.betere" jeugd, die met den kop tegen de
krib leeft uit een even sterke negatie als
de ouderen. En dit is het allerergste. Want
aan de jeugd is zoo hebben we het immers
altijd gezegd? de toekomst. De jeugd
weet. de jeugd moet het weten, dat die
toekomst maar één zaak voor haar zal kun
nen brengen: of een maatschappij met een
werkloozen „residu" van ongrtelde paria's,
met de vooroorlogsche overv«"rde „arbeids
markt", óf een maatschappij met arbeids
plicht. arbeidsrecht en bestaanszekerheid.
De jeugd, in het bijzonder de rijpere jeugd
en meer in het bijzonder de rijpere jeugd,
die het voorrecht genoot van een goed ge
fundeerde opvoeding, moet beseffen gaan.
dat den wel aangenamen tijd van weleer te
rugkrijgen voor haar zal bcteekenen: le
diggang en nood en dat een betere toekomst
nog nimmer verkregen is met zinlooze leu
zen. geniepig geplaag enmet niets doen.
Want, en dit is de overduidelijke waar
schuwing van deze week: Men is in Duitsch
land dit alles méér dan beu. Men staat daar
voor problemen, duizendmaal belangrijker
dan het burgerlijk belang van den ingekap-
selden Nederlander, die met een goedige
belangstelling van veiligen afstand toeziet,
hoe aan de Wolga zijn rasverwant goed en
bloed offert om ook ons. ook Nederland,
veilig te stellen voor den Mongolencultus,
die niets liever zou doen. dan iedere Ne
derlandsche kerk tot een paardenstal te ma-
Ken. En waar deze problemen op korten ter
mijn moeten worden opgelost en zullen
worden opgelost, daar zal men zich niet
laten weerhouden door wat men in Neder
land wil en graag wil en héél graag wil,
wanneer dit het bereiken van het grootsche
einddoel zou belemmeren.
Wij. Nederlanders, arm en rijk, oud en
mng. staan vandaag den dag voor de beslis
sing. De hand wordt ons nóg gereikt. De
deur staat nog open.
Moge ons volk in deze hoogst ernstige da
gen gezegend zijn met het inzicht, dat de
lessen der historie doet verstaan en de ge
dachte van een nieuwen tijd durft aanvaar
den.
heerscht en waarover men zich geen zor
gen behoeft te maken. Deze meening kom'
duidelijk naar voren in zijn uiteenzetthr
van het Indische „zelfbestuur", volgens
welke het getal Britsche leden van het In
dische burgerlijke bestuur niet grooter is
dan 600. Churchill verzwijgt hierbij dc
hoofdzaak, n.l. dat deze 600 Engelsche amb
tenaren de leidende functies bekleeden.
terwijl de Indische ambtenaren slechts uit
voerende organen zijn. Voorts zeide Chur
chill. dat de Britsche regeering van plar
is den Onderkoning door harde, zij he'
gematigde maatregelen te steunen. Het In
dische volk, zoo schrijft het blad. weet
wat het kan verwachten van deze maat
regelen.
DeVölkischer Beobachter levert kritiei
op de raededeeling van Churchill dat in In
dië 500 Indiërs om het leven zijn gekomen
Hoezeer de Britsche autoriteiten ook moei
te hebben gedaan jopi alle cijfers over he-
aantal slachtoffers te onderdrukken, toch
staat het vast dat het aantal slachtoffers
een veelvoud bedraagt van het door Chur
chill genoemde aantal.
De onlusten gaan door
In Allahabad is de polifje Donder
dagavond met looden knuppels opge
treden tegen Indiërs, die een vergade
ring wilden houden. Mevrouw Indira
Gandhi, de dochter van Nehroe en haar
man Feroze Gandhi, die op deze ver
gadering redevoeringen wilden hou
den, werden met een dozijn andere In
diërs gearresteerd. Het uitgaansverbod
is opnieuw met een week verlengd.
Het is gisteren in Kahtav in de presi-
'ëntuur Bombay tot ernstige incidenten
Tekomen. Indische vrijheidstrijders wilder
'et noütiegerecht aldaar bestormen, waar
op de politie het vuur opende: 4 Indiërs
werden gedood. 13 gewond. In Soerat heef'
ie politie geschoten op een samenscholinr Krachtens een decreet is verordend, dat
yan ongeveer 3000 personen. Er is niet de spoorwegen van Roemenië gcëlec'triflceerd
bekend gemaakt over het aantal slacht- Jmoeten worden. De plannen tot de eiectriü-
offers. catie zijn reeds uitgewerkt.
KORT NIEUWS
