Haarlemsche Courant
:L
Doelen in Zuid- en Oost Engeland en
op de Orkaden bestookt.
21.000 gevangenen te Stalingrad.
Een nieuwe toekomst voor flinke
Nederlanders in het Oostland.
lit
287o Jaargang No. 220 x
Abonnement p. week 0,26, p. maand 1,15, p. kwartajjfr/ 3,42,
franco p. post 3,73, losse nummers 6 cent. Adverteritfën 3—15
m.m. 3,— elke m.m. meer 20 cent. Reclames dubbele prijs.
Advertentieabonnementen 1500 m.m. 12 cent p. m.m. Kennemer
Editie 3—15 m.m. 1,20. Abonnement 1500 m.m. 5 cent p. m.m.
Ulte.i Grafische Bedrijven Oamtate.
ffnd Hoofdredacteur! J. V. BAUDEWYNS.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verschijnt dagelU&s behalve op Zon- en feestdagen.
Vrijdag 18 September 1942
Bureaus Haarlem: Groote Houtstraat 33, Bijkantoor: Soendn*
plein 37. Tel. Directie 13082, noofdrodactle 15054, Redactie loeoA,
Administratie 10721, 14825, Soendapleln 12230. Postgiro 131958.
Directie PH. A. MEES r. W. PEEREBOOM.
luchtaanvallen op troepenkampenverkeers- en militaire
installaties. Bommen van zwaar kaliber.
Verkenningsactie in Egypte
Het Duitsche weermacht bericht luidt als
volgt
„Aan den T e r e k duren de gevech
ten tegen taai vijandelijk verzet voort.
Tegenaanvallen werden afgeslagen.
De strijd om de versterkte stad Sta
lingrad vordert onweerstaanbaar.
Aan het Don-front werden aanvallen
van den vijand door Hongaarsche troe
pen in tegenaanvallen afgeslagen. En
kele vijandelijke gevechtsgroepen wer
den vernietigd of gevangen genomen;
24 tanks werden vernietigd.
Ook Woensdag zijn de pogingen van den
11 vijand om het bruggehoofd van Woro-
nesj te nemen, in zware afweergevechtën
mislukt. De vijand leed zware verliezen.
In het gebied van R z j e f mislukten vrij
'zwakke vijandelijke aanvallen. De vijand
verloor 21 tanks.
Aan het front bij Moermansk leidde
een omsingelende aanval tot de vernieti
ging van een bataljon van een vijandelijke
rendierbrigade.
Bij pogingen om boven de bezette gebie
den in het Westen en boven Noord-
Duitschland te vliegen, verloor de Britsche
luchtmacht Woensdag 4 vliegtuigen.
Woensdagnacht vielen formaties Britsche
.bommenwerpers het Rijnsch-Westfaalsche
.Pfgebied aan. De bevolking leed verliezen,
/ooral in woonwijken van verscheidene
plaatsen ontstonden branden en materieele
schade; 37 der aanvallende bommenwer
pers werden neergeschoten.
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen plaat
sten overdag voltreffers op industrieele- en
verkeersinstallaties aan de Engelsche
Zuidkust, alsmede op een Britsch troepen-
kamp op de O r k a d e n. In den nacht
werden voor den oorlog belangrijke doelen
De aanvallen op Engeland.
Inzake den aanval, welke Woensdag door
Duitsche gevechtsvliegtuigen- op Groot-
Brittannië is ondernomen, deelt het opper
bevel nog het volgende mede
Lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen heb
ben Woensdag in vèrrassende aanvallen
overdag herhaalde malen de Engelsche
Zuidkust aangevallen en bommen van
zwaar kaliber geworpen op voor den oor
log belangrijke en militaire installaties. In
de stad Rye ontploften de bommen in groote
gebouwencomplexen en veroorzaakten zij
groote verwoestingen. Bij het vertrek nam
een gevechtsvliegtuig een voor de kust krui-
senden vijandelijken kotter onder vuur en
schoot het vaartuig in brand. Korten tijd
later was de eveneens aan de Engelsche
Zuidkust liggende stad Eastbourne hei doel
van lichte Duitsche gevechtsvliegtuigen.
Het station van Eastbourne werd meer
dere malen getroffen en verscheidene
groote gebouwen op het stationsemplace-
iment werden in brand geworpen.
Tijdens gewapende verkenning boven
,>e is Woensdagavond een Duitsch ge
vechtsvliegtuig tot de Or ka. den door-
je'drongen. Het in het Noordelijke deel van
lit gebied liggende eiland Faer Isle werd
met 'bommen en boord wapens van uit ge
ringe hoogte aangevallen. Een met troepen
bezet barakkenkamp werd door voltreffers
vernield. Andere militaire installaties wei
den zwaar beschadigd.
De Britsche berichtendienst meldt inmid
dels dal; bij de aanvallen van de Britsche
luchtmacht op West-Duitsch gebied Woens
dagnacht 39 Britsche vliegtuigen verloren
zijn gegaan.
Boven Stalingrad.
Formaties gevechtvliegtuigen en duik
bommenwerpers van de Duitsche lucht
macht hebben op doeltreffende wijze inge
grepen in de hevige straatgevechten in
,KI Stalingrad waarbij de Duitsche aanvals-
troepen de bolsjewieken die zich verbitterd
te weer stellen, steeds verder naar het cen
trum van de stad terugdrongen. Groote
complexen gebouwen in de stad, die de
bolsjewieken verbarricadèerd hadden tot
stellingen, die op vestingen geleken, wer
den door bommenwerpers met bommen
van zwaar kaliber en van het zwaarste kali
ber bestookt, waardoor de vijandelijke te
genstand zwaar geschokt werd. Andere for
maties gevechtsvliegtuigen richtten Woens
dag haar voortdurende aanvallen op spoor
lijnen ten noorden van Stalingrad. Tal van
voltreffers werden geplaatst op goederen
treinen, die ten deele met pantserwagens
geladen waren en de rails werden op vele
plekken onderbroken.
Vaak hadden de bolsjewisten zich ver
schanst in de huizen der stad, die voor het
grootste deel door bommen en granaten
reeds tot de fundamenten verwoest zijn.
Met een aan zelfvernietiging grenzend ver
zet vechten de bolsjewisten om iedere straat
om ieder huis en om iedere puinhoop. Stap
voor stap wordt hun het terrein ontnomen.
De zuivering der veroverde wijken wordt
met succes voortgezet.
SRI
NT!
ga!
X»
Eenige cijfers geven een indruk van de
hevigheid der gevechten en hun vernietigen
de gevolgen. Een voor Stalingrad vechtende
gemotoriseerde infanteriedivisie heeft sedert
Juni 21.000 gevangenen gemaakt en 160
tanks, 281 stukken geschut, 36 stukken
snelvuurgeschut, 42 stukken pantserafxvecr-
geschut, 71 vlammenwerpers e» 58 vlieg
tuigen vernietigd.
In Egypte.
Het Italïaansche weermachtbericht luidt
als volgt
Activiteit van artillerie en verkennings
troepen aan het Egyptische front. De lucht
macht viel vijandelijke pantserafdeelingen
hevig en doeltreffend met bommen en mi-
trailleurvuur aan. Een Britsch vliegtuig
werd door de luchtdoelartillerie van een
groote eenheid neergeschoten. Vier vlieg
tuigen werden door Duitsche jagers, twee
door onze jagers neergeschoten. Een van
onze duikbooten is niet op haar basis te
ruggekeerd. De familieleden der beman
ning zijn verwittigd.
Vijandelijke vliegtuigen wierpen talrijke
brisant- en brandbommen op de stad Ben
ghazi neer en veroorzaakten beperkte scha
de aan enkele huizen. Van de burgerbevol
king werden 3 personen gedood en enkelen
gewond.
Twee nieuwe ministers
in Japan.
Vriendschapsmissie naar Nanking.
Naar wordt medegedeeld, is Masajoeki
Tani. de leider van het bureau van voor
lichting, benoemd tot minister van buiten-
landsché zaken, waarmede minister-presi
dent Tojo, die na het aftreden van Togo op
1 September j.l. tijdelijk de portefeuille van
buitenlandsche zaken erbij had genomen,
van deze taak weer wordt ontheven. Tani
zal ook de leiding behouden over het bu
reau van voorlichting.
Naar Domei meldt, is na de benoeming
van Tani als minister van buitenlandsche
zaken ook Kazoeo Aokï, de Japansche eco
nomische adviseur bij de regeering van
Nanking en vroegere minister van finan
ciën, benoemd tot minister, voorloopig zon
der portefeuille en belast met werkzaam
heden van het nieuwe ministerie voor
Groot-Oost-Azïë.
De beide nieuw benoemde ministers Tani
en Aoki zijn in tegenwoordigheid van mi
nister-president Togo in de Phoenix-hal van
het Keizerlijke paleis door den Tenno per
soonlijk ontvangen. Het schijnt bevestigd te
worden, dat Aoki belast zal worden met het
ministerie voor Groot-Oost-Azië, zoodra dit
officieel zal zijn opgericht*Als termijn
wordt 1 October genoemd.
De nieuwe minister van buitenlandsche
zaken Tani heeft ter gelegenheid van zijn
installatie per radio de volgende verkla
ring afgelegd:
Getrouw aan den geest der stichting van
het Japansche Rijk en aan den geest van
het Keizerlijk decreet over de oorlogsver
klaring wil ik mij beschikbaar stellen voor
den opbouw van Groot-Oost-Azië en bijdra
gen tot. de vórming van een nieuwe wereld
orde door de samenwerking met de Asmo-
gendheden nog meer te versterken om mee
te helpen de eerzucht van Engeland en
Amerika te breken en de door deze beide
mogendheden gelegde lagen uit den weg te
'uimen.
Onder leiding van den bijzonderen am
bassadeur Hiranoema is de Japansche
vriendschapsmissie voor Nanking naar
,China vertrokken, om het bezoek te be
antwoorden van Wang Tsjing-Wei, den pre
sident van het nationale China, aan Tokio.
De missie brengt een speciale boodschap van
den Tenno voor Nanking mede.
Totale distributie in de V.S.?
De Ver. Staten zijn volgens het Zweed-
sche blad Aftontidningen van plan alle
goederen te rantsoeneeren. De Ameri-
kaansche regeering heeft 150 millioen
distributieboekjes laten drukken, die nog
voor Kerstmis zullen worden uitgedeeld.
f Commonwealth"9 een nieuwe
Engelsche partij.
Door den schrijver J. B. Priestley
opgericht.
De Londensche correspondent van het
Zweedsche blad „Göteborgs Posten" maakt
melding van de stichting eener nieuwe En
gelsche partij door den schrijver. J. B.
Priestley.
Priestley, zoo schrijft het blad, is voor de
eerste maal openlijk voor den dag geko
men als een der leiders van de nieuwe poli
tieke organisatie „Commonwealth". De or
ganisatie van Priestley, die ongeveer 250
onderafdeelingen telt. poogt de politiek on
rustige elementen te vereenigen, die achter
den schijnbaar rustigen gevel van den gods
vrede aanwezig zijn. Men hoopt aanhangers
te krijgen uit de Labour-partij. De nieuwe
partij eischt de nationalisatie van de be
langrijkste hulpbronnen des lands, vooral
van de kolenmijnen, alsmede een geleide
economie i>a den oorlog. Priestley en zijn
medewerket, het Lagerhuislid Sir Richard
Acland, hebben verklaard, dat zij de politiek
der Britsche regeering ten aanzien van In-
dië ten scherpste laken.
Myron Taylor weer naar
het Vaticaan.
De persoonlijke vertegenwoordiger van
Roosevelt bij het Vaticaan. Myron Taylor, is
Donderdag na een afwezigheid van geruimen
tijd via Lissabon per vliegtuig te Rome aan
gekomen en heeft zich naar Vaticaanstad be
geven.
In welingelichte kringen van het Vaticaan
erluidt, dat niet bekend is of Taylor in het
bezit is van een persoonlijken brief van Roo
sevelt aan den Paus. De omstandigheden in
aanmerking genomen kan dit niet uitgesloten
worden geacht.
Men brengt te Rome de laatste mislukte
poging in herinnering om het Vaticaan in op
dracht van Roosevelt te brengen tot een voor
Sovjet-Rusland gunstige houding om zoo in
vloedrijke Katholieken in de Ver. Staten te
winnen voor de pro-bolsjewistische politiek
van Roosevelt.
Zooals men weet, mislukte deze poging
destijds ten gevolge van de houding van het
Vaticaan, dat weigerde zich "In dezen zin te
binden.
|fe
-r«ss»j
- A
i»e sticiiting van hel Europeesche Jeugdverbond in Weenen. Rijksleider Baldur von
Schirach en de secretaris-generaal der Fascistische Partij, minister Vidussoni, onder-
tcekenen in het Gouwhnis te Weenen het stichtings-protocoi.
(Telefoto Hoffmann-Stapï-Pax Holland c)
President van de N.O.C. over de mogelijkheden
voor handel en ambacht.
Deze week is de
verduisteringsweek.
Een oogenblik van onbedachtzaam
heid (uw zolderraam was geheel onver-
duisterd en de lamp bleef per- ongeluk
branden) kan maken, dat men jaren
schreit.
Goed verduisterd, goed beschermd.
Strijd op Madagascar wordt
voortgezet.
Donderdag is het volgende officieele
communiqué gepubliceerd
Als de gouverneur-generaal van Mada
gascar door de opening van oesprekingen
met hetBritsche opperbevel al heeft ge
poogd een eind te maken aan het bloed
vergieten, dan waren de Engelsche eischen
wel dermate onaanvaardbaar, dat geen
resultaat kon worden bereikt.
De gouverneur-generaal is derhalve be
sloten de verdediging van het eiland tot
het uiterste voort te zetten.
In denzelfden zin moet het publiek wor
den gewaarschuwd voor alle berichten uit
buitenlandsche bron, die over deze aan
gelegenheid de ronde kunnen doen. De
Engelsehen hebben slechts 170 K.M. land
inwaarts kunnen' oprukken en wel in 6>/2
dag. Hoe groot ook de wanverhouding tus-
Australië's verliezen.
De Britsche berichtendienst meldt uit
Canberra: de Australische minister van
oorlog Forde heeft medegedeeld, dat
28.251 Australiërs krijgsgevangen zijn
gemaakt of vermist worden.
7667 zijn in het Midden-Oosten,
hoofdzakelijk in Griekenland en op
Kreta gevangen genomen, terwijl 16.286
Australiërs op Malakka worden vermist.
De rest is aan andere oorlogsfronten in
het Verre Oosten, waaronder ook in
Nienw-Guinea, verloren gegaan.
schen strijdkrachten en wapens aan beide
kanten mag zijn, toch zijn alle maatregelen
genomen om den strijd voort te zetten.
Ook in den afgeloopen nacht
aanvallen op Engeland.
Volgens mededeelingA van het opperbevel
van de Duitsche weermacht hebben lichte
Duitsche gevechtsvliegtuigen gisteren opnieuw
verrassende aanvallen overdag gedaan op de
Britsche Zuidkust en bommen van zwaar ka
liber neergeworpen op voor den oorlog be
langrijke en militaire installaties.
Ten oosten van Eastbourne brachten Duit
sche gevechtsvliegtuigen een Britsch pa
trouillevaartuig tot zinken.
In den afgeloopen nacht hebben Duit
sche gevechtsvliegtuigen het stad- en ha
vengebied van Kings Lynn en Great-
Yarmouth gebombardeerd. Bommen van
zwaar kaliber kwamen terecht op de ha
veninstallaties van deze beide steden aan
de Engelsche Oostkust en veroorzaakten
verscheidene zware branden.
Kings-Lynn is een bekend verkeersknooppunt
en heeft een groote visschershaven. Voorts is
het een invoerhaven vqor hout en papier.
Spannende oogenblikken
te Gibraltar.
Donderdagavond is te Gibraltar wegens
duikbootgevaar luchtalarm gemaakt; terwijl
talrijke zoeklichten het water afspeurden, lie
pen er verscheidene Engelsche torpedomotor-
booten, door vliegtuigen geëscorteerd, uit,
om de duikboot, die in de buurt van den ha
veningang was waargenomen, onschadelijk
te maken. De afweermaatregelen werden in
allerijl verscherpt, daar men een aanval vrees
de op het nabij den haveningang voor anker
liggende slagschip Malaya", alsmede,
eveneens daar liggende twee kruisers en tor
pedojagers. Na langdurig speuren moesten de
Engelsche torpedomotorbooten en vliegtuigen
onverrichterzake terugkeeren.
Fransclie legerwet van
toepassing op Légion Tricolore
In een verordening in de Fransche staats
courant wordt ten aanzien van de leden van
bet Légion Tricolore bepaald, dat zij. de
speciale regelingen van het Légion Trico
lore in aanmerking genomen, vallen onder
de wetten en voorschriften van het leger,
alsof zij in actieven dienst zijn.
WILLKIE TE KOEIBISJEF
Wendell Willkie is volgens den Engelschen
nieuwsdienst Donderdag te Koeibisjef aange
komen.
Nederlandsche boeren
vinden rijke gronden.
Begin September heeft een bijzondere
studie-commissie, onder leiding van deu
president der Nederlandsche Oost-
Compagnie, mr. M. M. Rost van Ton
ningen, een reis gemaakt naar W'it-
Roethenië en de Oekraine.
Wij weten, dat velen in den lande
uitzien naar de mogelijkheden, die het
oosten den Nederlanders bieden «an en
naar den wegbereidenden arbeid, dien
de Nederlandsche Oost-Compagnie ver-*
richt. Wij hebben daarom mr. Rost van
Tonningen en zijn reisgenooten bereid
gevonden in een persgesprek hun in
drukken mee te deelen, waarvan wij
de voornaamste hier in een vraagge
sprek laten volgen.
Geen Oost-Indische Compagnie.
Hoewel de N.O.C. een monopolie-positie
inneemt en dus alle inzet voor het oosten
haar zal moeten passeeren, moet dit niet
zoo uitgelegd worden, dat zij zelf handel
drijvende onderneming is, als wijlen haar
voorgangster, waaraan haar naam herin
nert, de V.O.C. Integendeel, alle particulier
initiatief zal te allen tijde aangemoedigd
worden; de N.O.C. is alleen de sluis waar
de Nederlandsche inzet naar het Oosten
doorheen moet stroomen en waar zij getest
wordt op betrouwbaarheid en deskundig
heid. Wat hier gebouwd moet worden, heeft
niet alleen beteekënis voor de toekomstige
constructie der Oostelijke gebieden, maar is
allereerst van belang voor de toekomst van
Nederland zeil' Een wilde, ongecontroleerde
inzet zod slechts desillusies kunnen wekken
en Nederlands naam en aanzien en daar
mede Nederlands toekomstmogelijkheden
kunnen schaden.
Er wordt veel gepraat over gelijkberech
tigdheid voor Nederland in de Germaansche
levensruimte en de meeste Nederlanders
zullen gaarne bereid zijn de voordeelen
daarvan te aanvaarden. Maar al te vaak
wordt echter vergeten dat die gelijkbe
rechtigdheid niet een gave is. die ons door
her zegevierend Duitschland in den schoot
geworpen wordt, maar dat zij veroverd
moet worden, yeroverd door inzet en presta
tie. Welk recht zou Nederland kunnen doen
;elden op een gelijkberechtigde behande-
ing van de zijde van het overwinnende
volk, tenzij dan op grond van de hulp die
het verleent bij den herbouw van Europa?
Men moet dat zóó zien, dat de Fiihrer op
[rond van de gelijkheid van het bloed het
Nederlandsche volk, als een der voornaam
ste Germaansche volken van het westen,
tot deelneming heeft uitgenoodigd. Van die
uitnoodiging is de N.O.C. het gevolg geweest
wat wij ervan maken zullen ligt in onze
handen.
Wij werden sterk getroffen door de vol
komen orde, waarin achter de fronten het
vredeswerk van den landbouw verliep en
de volstrekte zekerheid, die daar heerschte
ten aanzien van het verloop van den strijd
aan het front. Het kwam voor, dat de men-
schen, die wij spraken, zoozeer in hun op-
bouwarbeid bevangen waren, dat zij, hoe
wel over een radio beschikkend, dagenlang
de frontberichten niet gehoord hadden. Die
opbouwarbeid in den landbouw eischte den
vollen mensch en geeft dan ook reeds nu
rijke vruchten.
Over de mogelijkheden welke er»in
den boereninzet schuilen, sprak reeds
de boerenleider Roskam. Ik wil alleen
nog wijzen op de voortreffelijke ver
standhouding, die er met de inheemsche
bevolking bestond. De aanwezigheid
van vier of zes leidinggevende Duit-
schers op een gebiedvan 40.000 H.A.
bleek reeds voldoende om orde en
regelmaat te scheppen en de bevolking
weer tot haar gewonen arbeid en haar
oogstfeesten terug te doen keeren.
„Hoe stelt u zich onzen inzet in het oos
ten voor?" was de volgende vraag.
Op twee manieren, luiflde het antwoord.
Zoowel firma-gewijs als individueel. Voor
beide wijzen van inzet geldt echter, dat
deze naar onze meening organisch moet
zijn. Van den aanvang af heeft de N.O.C.
er naar gestreefd een krachtigen inzet van
firma's te verkrijgen en zij neeft daarbij
den vollen steun en vol begrip ondervon
den zoowel van de Duitsche autoriteiten
van het „Vierjahresplan" als van het „Ost-
ministerium". De firma-inzet biedt n.L dit
voordeel, dat een geheel bedrijf onder eigen
leiding, 'een organisch gegroeid en compleet
geheel, kan worden ingezet, waarbij dan
ook de waarborg bestaat dat de leiding ge
heel in eigen hand kan blijven.
Geen volk van procuratie-houders.
Het Noord-Hollandsch Tooneel, intendant Jan C. de Vos, geeft Zaterdag 19 September
a.s. in den Haarlemschen Stadsschouwburg de eerste opvoering hier ter stede van
Witte van Haemstede, oorspronkelijk tooneelspel van J. W van Cittert, in drie bcdr.
Foto: Derde bedrijf. vJ.n.r. Theo van Duin. Ton van Aelst, Henk Sluyter, Jan Jaspers,
Willy de VosDunselman, Ton van Otterloo. (Foto Peperkamp)
;eduld niet eindeloos kan duren: de op-
iouw moet voortgang hebben en kan niet
halt houden voor een saboteerend deel van
het bedrijfsleven.
Men zie hierin geen dreigement
ieen de kracht der natuurlijke ontwikkeling
zal.hier gaan spreken en hen die aarzelen
en 'achteraankomen, voorbijloopt
De mogelijkheden voor het bedrijfsleven,
zijn intusschen ongelooflijk groot. Zelfs wij,
die ons veel hadden voorbereid, kunnen den
indruk daarvan met onder woorden bren
gen. Voor het grootbedrijf ligt er thans een
ontzaglijke taak in het herstellen van be
schadigde groote werken. Wij denken daar
bij ..aan den grooten stuwdam in de Dnjepr
bij Zaporozje. Zoodra deze hersteld zal zijn,
zal het geheele verkeersprobleem van de
Westelijke' Oekraine zijn opgelost. Zoo staat
mij thans ook de haven van Nikolajew
weer voor oogen, waar Nederlandsche fir
ma's thans reeds werken aan het lichten
van tientallen schepen en dokken. Is dit
werk volbracht, dan zal daarmede de kern
geschapen zijn van een Zwarte Zee-vloot.
Ook voor het middel- en kleinbedrijf
echter liggen hier de kansen voor het
grijpen. Men kan zich hiervan een
voorstelling maken, indien men be
denkt, dat een geweldige behoefte
heerscht aan alle gebruiksgoederen,
van het boordeknoopje en den schoen
veter af tot woonhuizen toe, en dat de
geweldige vruchtbaarheid van den bo
dem voldc^nde welvaart waarborgt om
het aanschaffen van deze gebruiksgoe
deren mogelijk te maken. Het opvangen
en vastleggen van de ontzaglijke zwe
vende koopkracht is op het oogenblik
een der grootste problemen.
Wel zal men moeten bedenken, dat men
daar in het Oosten niet zijn bedje gespreid
zal vinden. Er zal hard en met initiatief
gewerkt moeten worden. Bij den opbouw
van het bedrijf, van machines en dergelijke,
zal men veel moeten improviseeren. Wij
met alle kracht op gewezen worden, dat
het ook anders had gekimd, dat met
name Duitschland had kunnen eischen
en nemen, waartoe het thans de vrij
willig aanvaarde mogelijkheid biedt.
Dan was ons bedrijfsleven voor tien
tallen jaren ontworteld geweest en aan
onze eigen leiding onttrokken. Wij zou
den eenvoudig een volk vaq, procuratie
houders geworden zijn.
Maar men beseffe dan bovendien, dat-dit
hebben auto's en machines gezien, die op
kunstige wijze uit allerlei wonderlijke dee
len waren opgebouwd, maar die hun werk
voorloopig deden, en den eigenaar den
grondslag gaven, waarop in de toekomst
een middel- of grootbedrijf kan worden
opgebouwd. Zoo werken onze eerste pio
niers in dit economisch nog volkomen
maagdelijk terrein.
Het spreekt overigens vanzelf, dat ook het
ambacht hier alle kansen heeft.
En ook de handel, hoewel er op dit oogen
blik nog niet veel te handelen valt. heeft
een principieele- en kansbiedende taak te
vervullen, wanneer de productie van ge
bruiksgoederen een aanvang neemt. Reeds
nu zijn overal Duitsche handelshuizen ge
vestigd, waarom zouden de Nederlandsche
achterblijven
Ook organische boereninzet
HHHIIJ p«
met name van boeren betreft, streven wij
er naar, deze organisch te doen geschieden.
Dat wil zeggen in groote groepen, gemeen
schappen, die één gehéel vormen met vrou
wen en kinderen, zielsverzorgers en alles
wat tot een kleine boerengemeenschap be
hoort. Alleen dan kan ook van den mensch
volledige inzet verwacht worden. Gelijk de
boerenleider Roskom reeds uiteenzette, zui
len der N.O.C. daartoe voorlooj)ig twee
scholingscentra ter beschikking staan. Een
in de Oekraine en een bij Wilna, waar
doorheen een voortdurende stroom van boe
ren zal moeten gaan.
Wij hadden tenslotte nog één wensch, n.l.
te weten hoe het zal gaan met de zorg voor
de via de N.O.C. uit te zenden personen.
Het spreekt vanzelf, zoo zeide ons mr. Rost
van Tonningen, dat aan de sociale, niet
minder dan aan de cultureele zorg voor
onze Nederlandsche pioniers, alle aandacht
zal worden besteed. Er wordt in het hoofd
kantoor der N.O.C. in Den Haag ook aan
deze vraagstukken die bü den te ver
wachten inzet eveneens van ontzaglijken
omvang zijn hard gewerkt. Zoodra het
eerste stadium van opbouw voorbij is, zul
len andere mededeelingen daarover volgen.
Malan eisclit Zuidafrikaansche
republiek.
Naar de Britsche berichtendienst uit Pre
toria meldt, heeft dr. Malan. leider der na
tionalistische oppositiepartij in Zuid-Afrika,
in een openbare vergadering de stichting eener
Zuid-Afrikaansche republiek na den oorlog
geëischt.
Malan riep de oppositiepartijen op een
drachtig te zijn en waarschuwde de Afrika
ners voor de „amateur-redders". Hij zeide:
„Ik weet niet, of Smuts den-militairen dienst
plicht zal invoeren, maar indien dat gebeurt,
zal ik de Afrikaners aansporen den militai
ren dienst te weigeren".
Rost van Tonningen en
boerenleider Roskam beden-
avond voor de Radio.
Hedenavond spreken om 19.00 uur over den
zender Hilversum 1 mr. ?.I M. Rost van Ton
ningen, president van de Nederlandsche
Oostcompagnie, en boerenleider Roskam ov
de taak van het .Nederlandsche volk in het
Oosten.
Beide toespraken zullen Zaterdagmorgen
om 7.40 uur over den zender Hilversum 1
worden herhaald.
STILSTAANDE KLOKKEN.
Bs. Toen Kreta reeds eenige weken
eerder gevallen was heb ik een Haarlem-
[schc intellectueel ontmoet, die geen kran
ten las, omdat die „vuile vodden" nu een
maal de lectuur zooals hij ze hebben wil
(Engelsche triomfen en Amcrikaansche ze
getochten) niet brengen. Deze man een
uit velen probeerde mii wijs te maken,
'.at de Duitschers in werkelijkheid zelfs
iniet eens Parijs genomen hadden. „Alles
1 leugens, man! Moest jij toch weten! Ik
A eb toen. ofschoon ik er niet veel resultaat
van verwachtte, geprobeerd den man aan
het verstand te brengen, dat hij aan struis-
vogelpolitiek deed. ofwel moedwillig aan
anderen een scheeve voorstelling van zaken
wilde opdringen, maar hii bleef zich zelf.
1 Ik heb hem fotomateriaal voorgelegd, hu
betoogde evenwel, dat het montage was en
dat ik mij Het bedriegen en toen heb ik de
zen „hopelooze", die nóg steeds geen krant
i leest, maar opgegeven. Zün type komt veel-
.uldig voor. 75 pet der anti's is naar dit
model gesneden: hoewel, het dient eerlijk
i erkend, zij hebben sindsdien wel krant lee-
i ;en lezen, dat ervaren wij eiken dag aan
de gentlemanlike manier waarop zij op
het gelezene reageeren.
Aan dezen ouden kennis werd ik giste
ren weer herinnerd, toen ik een ander
Haarlemsch ingezetene sprak. Men kent het
soort wel: in vredestijd rijdt de man ziin
eigen auto. hij bekleedt een hoogst fat
soenlijke leidende positie en heeft zoo zijn
eigen hobby's, die hem 'n tikje aan be
langrijkheid doen winnen in de oogen van
den buitenstaander. Een van deze hobby's
was 's mans groote belezenheid omtrent
Britsch-Indië. Daarover bezat hij een
prachtige eigen bibliotheek en hii was zóo
doorkneed in de stof. dat hij met gemak en
zonder bronnen naslaan, een belangwek
kend artikel over de ingewikkelde toestan
den had kunnen dicteeren. Deze man was
vóór den oorlog een krachtig partijganger
van Gandhi, in wien hij den van God ge
roepen leider van het Indische volk zag.
Het behoeft derhalve niemand te verwon
deren. dat ik de gelegenheid die ik bijzon
der gunstig achtte, met beide handen aan
greep en hem naar zijn meening vroeg over
het feit, dat de Geallieerde Oorlogsraad
voor den Stillen Oceaan besloten heeft
Britsch-Indië aLs basis voor den strijd tegen
Japan te gebruiken. Onze Britsch-Indië-
kenner had het bericht met gelezen, of hield
zich alsof, maar ik liet hem niet zoo gauw
los.
Nou, en dan nog! was zijn repliek.
Maar man, jij, die altijd zoo opgeko
men bent voor de rechten der verdrukten,
begrijp jij. dan niet wat dat besluit betee-
kent? De zin er van is deze, dat dit mooie
land en het prachtvolk in volle bewustzijn,
met moedwil, overgeleverd wordt aan den
oorlog. Het is een uitnoodiging aan Japan
tot bombardementen en strijd en het zal.
zoodra de Engelschen achteruitgeslagen
worden, beteekenen. dat zij dit rijke gebied
tot verschroeide aarde makep. Dit alles
doet men, terwijl uit de houding van de
bevolking ondubbelzinnig blijkt, dat zij het
er niet mee eens is en de Engelschen liever
vandaag dan morgen ziet vertrekken
Ik kan mij voorstellen, dat Engeland
zijn koloniën behouden wil.
Verschroeide ^aarde is toch geen be
houd! Als Engeland de consequenties trekt
uit het moois wat jü mii vroeger hebt voor
gelegd, dan behoeft in Britsch-Indië geen
steen van den andere te gaan.
Ja. óLs Engeland, maar het is oorlog en
eerst moeten Japan en Duitschland ver
slagen worden
Engeland móet dus weer oppermach
tig worden, maar dan komt er weer niets
van jouw mooie idealen terecht, dat weet
jij ook wel. Theorie en practiik is nog wat
anders, zooals je ziet!
Hij zat vast. En toen is deze hoogstfat-
soenlijke. burger, die de kranten alleen voor
de distributienieuwtjes leest, er toe over
gegaan een betoog af te steken, waarmede
ik overtuigd moest worden, dat Engeland,
dat immers ook Nederland „beschermt",
geen kwaad in den zin kan hebben, dat de
Britsch-Indicrs maar moeten afwachten,
enz.
Ik heb geen moeite meer gedaan. Ik wist
precies hoe laat het was. zonder op de klok
te kijken.
Deze klok is blijven stilstaan op hetzelfde
uur waarop bekend' werd, dat de Nationaal-
Socialistische revolutie begonnen was.
Frauduleuze slachtingen
in N.-Holland.
Getuige gearresteerd, verdacht van
meineed.
Gisteren diende voor den Alkmaarschen
economlschen rechter een serie uitgebreide
frauduleuze slachtingen, waarbij vijf perso
nen betrokken waren, die in totaal 6 runde
ren en verschillende schapen clandestien
hadden geslacht.
De hoofdverdachte was de 38-jarige vracht
rijder M. Brammer. terwijl de anderen waren
de caféhouder C. Huiberts, de arbeider J. C.
Limmen, J. Grootes, allen uit Schagen, V. van
't Hoff, slager te Beverwijk en de koopman
N. Sneekes, eveneens uit Schagen.
De meeste dieren waren door Brammer ge
slacht. De officier cischtc tegen Brammer
voor de slachting der runderen een gevange
nisstraf voor den tijd van 1 jaar, en later nog
eens een jaar voor de slachting der schapen.
De café-houder Huiberts, werd ter zitting
gearresteerd als verdacht van meineed. HU
zou n.l. voor de politie verklaard hebben, dat
de slager Van 't Hoff ook geslacht had, en
deze verklaring trok hy gedurende de behan
deling der zaak in.
De economische rechter veroordeelde Bram
mer in totaal tot een gevangenisstraf van 2
jaar0en 2 maanden. Limmen tot 6 maanden.
Grootes die een kalf clandestien gekocht had
tot f 100 boete, Huiberts, die gelegenheid tot
slachten gegeven had tot 5 maanden, en
Sneekes wegens den aankoop van meerdere
schapen; tot f 300 boete of 60 dagen hechte
nis. De zaak tegen den slager Van 't Hoff uit
Beverwijk werd aangehouden, tot dat uitge
zocht zal zijn of de café-houder Huiberts. al
dan niet meineed gepleegd heeft.
HANDELSACCOORD ROEMENIE
TURKIJE.
De onderhandelingen der te Ankara ver
toevende Roemeensche handelsdlegatie zijn
beëindigd. Er is een overeenkomst gesloten,
dat de leverantie van Turksche katoen in
ruil voor Roemeensche machine-olie behelst.
KORT NIEUWS
De Grieksche minister van financiën,
Gotzamanis, die tevens belast is met de
leiding van alle bij de productie betrokken
ministeries, is per vliegtuig naar Berlijn
vertrokken, waar besprekingen zullen wor
den gehouden over de economische positie
van Griekenland. Van Berlijn zal de minis
ter naar Rome gaan, om ook daar met de
bevoegde instanties verschillendekwesties
te bespreken.
Volgens Radio Ankara zal in het Turk-
;che staatsblad een regi
te bespreken.
dio i
-Wn regeeringsverordening
verschijnen, waarbij alle granen van den
oogst 1942 in beslag genomen worden. Al
leen het overschot van de door de regee
ring opgevorderde hoeveelheden wordt
voor den handel beschikbaar gesteld.
In de residentie van het Spaansche
staatshoofd EI Pardo is Donderdag de
Spaansche ministerraad onder voorzitter
schap van generaal Franco bijeengekomen.
Er is geen officieel communiqué over de
bijeenkomst uitgegeven. De ministerraad
zal zün besprekingen vandaag voortzetten.
