IJmuiden, Velsen, Beverwijk en Omstreken.
Drie trawlers sleepen groote houtboot.
ONDERWIJSVERNIEUWING VIII.
DE LUTINE
BUBBELTJE EN KNOR
EEN VERHAAL VAN DE ZEE. Onderlinge competitie D.C.IJ.
STORM OP ZEE
Schip in nood!
Schip In nood.. de IJmuidenaren we
ten wat dit beteekent. Daarom zullen zij
belangstelling hebben voor de reeks ver
halen, onder de benaming „Storm op zee",
waarvoor wij na het beëindigen der serie
over „Jutter en redder" de aandacht vra
gen. Allereerst het relaas van een moei
lijke sleepreis, dat naar historische gege
vens geschreven, maar waarvan de
persoons- en scheepsnamen zijn gefingeerd.
De schipper van de Arend keek bedenkelijk
naar de wijd boven hem gespannen lucht, die
grauw was geworden en geteekend werd met
zwarte koppen, welke steeds grootere vor
men gingen aannemen. Er was storm op til
Eerst had de schipper nog gedacht, dat het
met een sisser zou afloopen. Zoo vaak hangt
er een donkere lucht boven de zee, aangevend,
dat er eep fiksch buitje zal komen.
Maar de bries werd te stijf. Er stak een
zware Zuidwesterstorm op, die zich te duide
lijk aankondigde on
als kort van duur te
mogen worden be
schouwd. De schip
per keek eens rond
zich en doofde zijn
pijp. die deze reis al
weer flink was aan
gekoekt D'r zal een nieuwe afmoeten, be
dacht hij en een goeie ook. Affijn, deze
reis zou niet slecht zijn. De vangst was nog
al meegevallen.
's Zaterdags (20 October wees de kalender
aan) was de trawler uit IJmuiden vertrokken.
Het weer was goed en na een etmaal stoo-
men kwam de boot dan ook al op de plaats,
waar d.e schipper een behoorlijke visscherij
verwachtte. Hij had er geen spijt van gekre
gen hier de netten te hebben laten uitgooien.
Op dezen Vrijdag waren er. zevenhonderd kilo
tong en honderdveertig mandjes andere visch
aan boord, wat er voor een kustboot wel mee
door kan. Trouwens, met slecht weer wilden
de prijzen nogal eens stijgen, wat wel eens
aardig geld in het laadje kon brengen.
De mannen aan dek wachtten op hetgeen de
schipper hun zou hebben te gelasten. Bij het
uitzetten van het net hadden ze 't al lastig
gehad, omdat de zee rare kuren had gekre
gen. Het „halen" had dan ook veel van hen
gevergd.
„Dek opruimen?" riep de schipper, die nu
zeker wist, dat de trawler, klaar moest zijn
voor den storm. De mannen repten zich. Het
dek moest ruim worden gemaakt en maar
zoo gauw mogelijk, om de eerste slag te
kunnen opvangen. Alles wat boven lag werd
onder de luiken geborgen. Het was snel ge
beurd. De schipper gromde tevreden.
„We gaan steken!" zei hij kortaf. Hij dacht
aan een ongeval op de Verwachting, die in
den storm was gaan drijven. Er was nogal
veel gesproken over de vraag wat nu eigen
lijk het beste was. De deskundigen gaven er
de voorkeur aan om den kop van de boot
op de golven te brengen. De schipper besloot
dit eveneens te doen.
De storm snelde aan. Al gauw was het
slecht op zee. Gelukkig kon de trawler er
echter tegenop. Vol vertrouwen wachtte de
bemanning van de Arend op de kentering.
Traag zeulden de uren voorbij
Noodseinen!
Zaterdagavond, 't Liep te§en twaalven.
Klaas en Dirk hadden de wacht. Het was geen
pleziertje in dien storm. Zoo donker was het,
dat ze maar weinig konden zien. Des te meer
hoorden ze. De wind loeide heerschzuchtig en
de zee probeerde het geluid door golfgeklop
te overstemmen. De mannen moesten waak
zaam zijn!
Klaas, stijf in zijn harde kleedij, dacht aan
zijn thuiskomst. Het had hem een paar wéken
tegengezeten. Het vet was van de visscherij
af en op een kustboot was heelemaal weinig
te verdienen. Maar wi^ vaart blijft varen en
is blij, omdat-ie nog meekan. Als jongen van
een jaar of elf had-ie z'n eerste reis gemaakt,
op een zeillogger, waar-ie als reepschieter
meteen goed had moeten aanpakken. Hij was
oudste geworderil maar bleef het niet lang,
omdat de kolen meer hadden te vertellen dan
de zeilen De reizen namen teveel tijd in be
slag. De haring, waarvoor je zes weken in de
weer was geweest, bracht te weinig op. Al
leen met behouden teelt had je een extra'tje,
wanneer de overgebleven erwten en boonen
en rijst werden gedeeld. Verder moest je het
van een gekke reis hebben, zoo'n reis, waarbij
je in een dag of wat met een volle schuit
in IJmuiden terugkwam. Maar je kon even
goed een duizendje in de loterij winnen.
Daarom had-le vaart op een trawler gezocht
en hij was matroos geworden.
Hij piekerde d'r wat over. nu hij in den
storm zijn wachtje pikte. Eens hoopte hij het
tot stuurman te brengen, 't Zou beter loonen.
Twaalf uur was het bijna. Toen werd hij
opgeschrikt. Er was wat aan de hand'. Hij
zag rood licht, dat snel omhoog ging.
werden vuurpijlen de lucht ingeschoten!
was een schip in nood
Z'n maat had het ook opgemerkt. Het kon
niet ver van den trawler zijn. De schipper
moest worden gewaarschuwd!
Klaas jachtte naar beneden en riep z'n
ouwe wakker, die gekleed in zijn kooi lag. De
schipper was direct op de been. Hij wist ook
meteer; wat hem te doen stond. De bemanning
moest worden gewekt. De machine moest op
volle toeren komen. Helpen! was de boodschap.
Een en al leven was het op de Arend. Schip
ln nood, zeelui in gevaaraangepakt dus.
De storm loeide dreigend. De zee was wild.
Hevig werden de golven opgestuwd, den
trawler ruw omvattend. Maar de mannen
Waren al in touw. In de machinekamer werd
alles al klaar gemaakt. Er kwam een vaste
beweging in den trawler. D'r naar toe! riep
de schipper.
In de verte pinkten twee roode lichten. Op
de in nood verkeerende boot had men begre
pen. dat er hulp kwam. Om de richting aar
te geven waren er daarom twee roode lich
ten ontstoken. Maar het zou een worsteling
met den storm worden. De trawler zou weinig
tc vertellen hebben op deze kokende massa.
In spanning keken de mannen van de
'Arend naar de lichten. Ze hadden moeite om
zich op de- been te houden. Er was geen
sprake van een regelmatige vaart. De Arend
leek in de goeie richting te gaan, maar niet
alleen op eigen kracht. De trawler werd er als
het ware heen gesmeten en dat was niet zon
der gevaar. Doch wie denkt daar aan als er
moet worden geholpen? Doorzetten!
Na korten tijd was de Arend dicht 013 het
schip, dat noodseinen had gegeven. De be
manning had alle deklampcn in orde ge
bracht. Af «n toe werd maanlicht op de zee
geworpen, Wanneer de wild jagende wolken
een plekje vrijgaven. Nu was de boot te zien.
De mannen van de Arend schreeuwden iets.
Het ging verloren in den storm. Ze probeer
den het nogmaals en nóg eens. Toen blepk,
dat ze waren begrepen. Nee, er waren geen
menschen in direct levensgevaar!
Het kikkerde de IJmuidenaren wat
Zeker, als het noodig was geweest, zouden ze
geen oogenblik hebben geaarzeld om te red
den wat er te redden was. Maar 't zou een
leelijk karweitje zijn geweest.
We lullen wachten tot het dag is, zei de
schipper. Dan zullen we wel weer zien....
Zonder schroef.
Dag!
't Was minder donker, maar de storm had
nog niets aan kracht verloren. De mannen
van de Arend zagen nu waar ze mee te doen
hadden. Dichtbij lag een groote houtboot met
een volle deklading. De kapitein van het
schip schreeuwde, dat de schroef verloren was
gegaan. De boot had gevaarlijk slagzij. Ze
moest men der» kop op de zee worden
sleept. Als dat niet kon gebeuren zou het er
leelijk gaan uitzien. Het schip zou het niet
kunnen houden' De menschen zouden aan
een groot gevaar worden blootgesteld...,
Sleepeti? dacht de schipper van de Arend.
In dezen .storm? Op deze kokende zee? Slee
peneen groote houtboot, met volle dek
lading, door een kusttrawlertje?
Er was geen tijd om te praten.
Het moest!
Best. schreeuwde de schipper.
We zullen het probeeren!
(Slot volgt). v. B.
De Moerberg blijft paraat.
Oom Henk, de populaire kindervriend der
Speeltuinvereeniging De Moerberg is nog
steeds actief. lederen dag kan men h'em in
den speeltuin aan de Cornelis Drebbelstraatt
in actie zien. Hetis niet altijd een gemak-"1
kelijke taak om de jeugd zoo te leiden, dat
ze zich vrij en ongedwongen kan bewegen
Onder de huidige omstandigheden, nu het
winterseizoen weldra aanbreekt, is er echter
nog meer te doen. 'Het bestuur heeft, zooals
we reeds meldden, gemeend het clubwerk
voort te moeten zetten en gezellige onder
linge avonden te moeten organiseeren.
Oom Henk treft reeds de noodige voorbe
reidingen. Het clubhuis onderging reeds een
gedaanteverwisseling. Zoo slaagde men er in
om een tooneel in het houten lokaal op te
richten, waarbij vanzelfsprekend de kleuren
geel en groen der vereeniging uitstekend uit
komen.
Voorts studeeren de jongelui reeds flink,,
want men hoopt om over ongeveer drie we
ken den eersten feestavond <e organiseeren.
Voor de verduistering zijn eveneens reeds
cje noodige maatregelen getroffen. Er zullen
telkens ongeveer honderd hinderen uit be
paalde straten worden uitgenoodigd. Hierdoor
is het mogelijk om de jeugd veilig door het
duister naar huis te geleiden.
'Agenda ÏJnvuiden.
DONDERDAG 1 OCTOBER.
Thalia: Baron Kneut (tooneel), 7.30 uur.
Rex: Geen voorstelling.
De Pont: Geen voorstelling.
VRIJDAG 2 OCTOBER.
Thalia: De model-echtgenoot, 7.30 uur,
Rex: Het testament7.30 uur.
De Pont: Jalouzie OP bestelling, 7.30 uur.
Patronaatsgebouw: Ruilavond Postzegel-
vereeniging.
DIENST APOTHEKEE
Avond- en nachtdienst: Kennemer Apo
theek, Wijk aan Zeeërweg
Dukel won van Laros.
Voor de hoofdklasse-competitie was een klein
belangrijk. Dit was vooral zoo bij de party tus-
programma vastgesteld, doch het was uiterst
schen den titelhouder Laros en B. Dukel. tvaar-
van de uitslag voor het verdere verloop van dit
zoo interessante tournooi, van belangrijke waarde
kan zijn.
Verder werd gespeeld Postma—Smit. Wel moest
Smit ln het middenspel stuks verliezen, doch daar
Smit met de 7-om-8-stellmg de strategie bezit, is
elke kans voor Postma. om den afgebroken stand
te winnbn. verkeken. De partij Diederiks—Hühl-
had een boeiend verloop. Het was een uiterst ge
compliceerd spel en het mag dan ook als eer
wonder worden beschouwd, dat deze partij nog
In remise is geëindigd,
wy laten hierondèr de uitslagen volgen:
Hoofdklasse:
Laros—B. Dukel 0—2; J. Smit—T. Postma afgebr.
Huhi—Diederiks 1—1; De Jong—Snel uitgesteld
De Boer—v. d. Heijde afgebr.
Eerste klasse: F. Dukel—A. Schager 0—2; Jon-
er—P. v. d. Velde 0—2; Bal—Schaap 2—0.
Dat Schager van Dukel en v. d. Velde van Jon
ker zou winnen, was voor deze ronde niet
onverwacht. De stand der kopgroep luidt ln deze
klasse: Hoek 3 gesp. 5 pnt.; F. Dukel 3 gesp. 1
pnt.; v. d. Velde 2 gesp. 3 pnt.; Schaap 2 gesp
2 pnt.
De uitslagen in de tweede klasse waren aldus
Llchtendahl—v. Duyn 2—0; Oldenburg—D. Ott fr—
en BeetsWaal 0—2.
Ott heeft met 3 gesp. 6 pnt. de leiding.
Dc stand der hoofdklasse luidt:
gesp. gew. gel. verl. pnt.
Laros 3 2 0 14
nukel 3 12 0 4
Postma X) 3. 1 1 1 3
De'Jong 2 10 13
J. Smit x) 2 10 12
Diederiks x) 2 0 2 0 3
v. straten 2 0 111
De Boer x) 10 10 1
v. d. Heyde 10 10 1
Hühl 2 0 111
Snel 0 0 0 0 C
x) Afgebroken partyen.
Damtitel Noord Holland,
Vierde en vijfde ronde te IJmuiden.
De damliefhebbers in Kcnnemerland zul
len Zondag in de gelegenheid worden ge
steld om in het clubgebouw van D.C.Y.,
Royal te IJmuiden-Oost, de wedstrijden
om het persoonlijk damkampioenschap van
Noord-Holland van zeer nabij te volgen.
's Morgens om tien uur wordt begonnen
met het spelen van de vierde ronde, en te
halt' drie vangt de vijfde ronde aan.
Het programma vermeldt:
Vierde ronde: BakhuysVan Dartelen;
MolDe Jong; Dukelv. d. Holst.
Vijfde ronde: Van Dartelen-Postma; Yme
de JongBakhuys; v. d. HolstW. de Jong
B. DukelMol.
De Stabielman Bakhuys, te Santpoort,
krijgt het Zondag wel verbazend zwaar.
Hij moet tegen Van Dartelen en Yme de
HONDENLEED
(In de personencoupé's van de trei-
hen mogen geen honden meer
worden medegenomen, schoot
hondjes uitgezonderd).
Zoo als we hebben opgemerkt
Wordt nu 'het treinverkeer beperkt
Voor alle flinke honden,
Die vroeger bij den passagier,
Al was het niet tot diens plezier.
Altijd een .plaatsje vonden.
De schoothondje slechts keffen blij.
Men rekent lien er nog niet bij:
Zij mogen bij ons blijven.
Be geef de Spoorwegen een „tip":
Misschien zal men thans dit begrip
Ietwat gaan overdrijven.
We weten immers hoe het gaat.
Een passagier is ietwat laat
En laat zijn hond meereizen.
Om te doen breken met de sleur
Zal dan met spoed de conducteur
Naar het verbod verwijzen.
De tijd is er reeds weer geweest.
Dat we steeds met ons liev'lingsbeest
In één coupé verbleven.
Ik weiger immers om mijn hond
De schijn (hij weegt haast zestig pond! 1
Van schoothondje te geven.
Jong spelen. Hoewel Bakhuys een goed
dammer is, gelooven wij niet, dat hij meer
dan één punt zal behalen. Daarvoor zijn de
tegenstanders te sterk. Laat de Santpoorte
naar ons het tegendeel bewijzen
Dukel krijgt de twee Zaankanters te be
strijden. Wil Dukel theoretisch nog een
kans op den titel behouden, dan moet hij
Zondag zijn twee partijen winnen.
Postma ontmoet (alleen in de middag
ronde) meester P. J. v. Dartelen. Het is
teleurstellend voor dezen D.C.Y.'er, dat de
wedstvijdcommissie zijn afgebroken stand
van de party tegen Yme de Jong met het
befaamde vlagincident, voor hem verloren
heeft verklaard. De stand luidt
P. J. v. Dartelen 2 2 0 0 4
Yme de Jong 2 2 0 0 4
B. Dukel 4 1 2 1 4
v. d. Holst 3 1 1 1 3
W. de Jong2 0 2 0 2
Bakhuys 3 0 2 1 2
Postma 3 0 2 1 2
Mol 3 0 1 2 1
Motorgroep Kennemerland.
Wanneer het bestuur^ der Motorgroep
Kennemerland de carries dér* leden uitnoo-
digt, dan is er iets bijzonders gaande. Bij
vórige feestelijke bijeenkomsten kwam dit
reeds vaak tot uiting. Het streven is er
namelijk, naast nouden van de onder
linge vergaderingen der motorrijders op
gericht, degenen, die steeds als huisbe
waarsters achterblijven, niet te vergeten.
In het gebouw v. d. Lem aan -den Zeeweg
te IJmuiden-Oost komt men Woensdag
avond weer bijeen en zeer zeker zal het
geenszins aan belangstelling ontbreken.
Het programma biedt weer de noodige
afwisseling, het draagt een luchtig ka
rakter.
De heer M. Vlaming wil voor de .vroo-
lijkheid zorgen, terwijl de heer Brouwer
zich aan de piano zal laten hooren.
door P. H. van Os
In ons vorige artikel schreven we. dat he»
heemkunde-onderwijs niet beteekent de geschie
denis van de streek alléén. Het omvat zeker ook
de andere vakken en het Is feiteiyk de energie
bron van waaruit het geheeie onderwijs ge
voed wordt. De jeugd moet dan ook opgevoed
worden in dit heemgevoel. dat men steeds rui
mer denken kan en dat in werkelükheid steeds
ruimer wordt. De moderne verkeersmiddelen
behooren tot het moderne heem en het heem-
gevoel van onze kinderen is hemelsbreed vel
schillend vergeleken by dat uit onze jeugd.
Daarom is het doel der vaderlandsche geschiede
nis om de kindene te leeren, hoe uit het ver
leden het heden is ontstaan. Er is een oorzakeiyk
verband tusschen toen en nu en daar een kind
altyd van zichzelf uit redeneert, dus ook van hu
uit, zal het de feiten der geschiedenis beoordee-
len in vergelyking met het heden. Een boeiende
vertelling over ons verleden zal op de kinderen
zeker een diepen Indruk maken, doch treffendei
dan deze fantasieën zijn voor het kinderlijk ge
moed de ervaringen van den dag. Uit het ieven
van onze groote historische figuren zal de jeugd
de waarde leeren meten van een toegewijde
liefde voor hun geslacht en toch zal een onmid
dellijke ervaring van menschenliefde een kind
nog wel dieper treffen. Een gelukkige Jeugd met
ryke ervaringen aan hartelijke vriendschap en
onderlinge verbondenheid zal allicht meer invloed
hebben op zijn gevoel van aanhankeiykheid aan
zün geboortegrond dan een boek met histori
sche verhalen, hoe boeiend die ook mogen zijn.
De eerste lessen in heemkunde worden dan ook
thuis gegeven. In de eensgezindheid in het ouder
huis bij voor- en tegenspoed; in een harmonisch
familieleven leert een kind de grondwetten dei
gemeenschap. Het grondbeginsel der geschiede
nis leert een kind niet uit rytjes getallen maar
at het nu beleeft. Het oogenblik dat dit
besef der wording in de kinderziel ontwaakt is
dan ook een groot moment in zyn leven en geen
moeder vergeet de periode toen haar kind begon
met de „waarom" vragen. „Waarom schtjnen de
sterren? Waar komt dit vandaan? Waar komt dat
vandaan? Waarom dit, waarom dat?" En de ge
leerde. dte naar den zin van het leven speurt, is
slechts voortgegaan op den weg. dien hij een
maal als kind heelt ingeslagen.
Het kind neemt waar. dat de dingen, die het
aanschouwt, ontstaan cn weer vergaan: elk ding
heeft zyn geschiedenis, en vooral de dingen, die
hem beiar.g inboezemen, gaat hij na, in dit ver
band zyn voedsel, zijn speelgoed, zijn kleeretj,
zijn woning alles behoort tot de geschiedenis
van zijn heem.
De jongens drukken hun neuzen plat tegen di
ruiten van een smederij om getuige te zijn van
wonderlijke veranderingen en bewerkingen,
dfe het ijzer moet ondergaan om een gebruiks
voorwerp te worden.
Niet altijd zal de belangstelling evenwel ge
dreven worden door een complex van instincten
nieuwsgierigheid, begeerte, eigenliefde en;
en het getuigt van een zekere intelligentie indien
een kind in het algemeen tracht te weten te
komen, hoe het verloop is der geschiedenis van
zijn omgeving.
De grootste kunst in het onderwys is dan ook
die belangstelling te wekken en vast te houden,
en de leermiddelen toe te passen, welke in hei
gemis van instinctieve drang voorzien. Een kind
feert niet alles „uit zichzelf" en men kan nie»
alles aan de „gevoelige perioden" overlaten. 'Iet,
Is noodig om te zoeken naar gegevens, leermid
delen, die het Waarnemende en vragende denken
gaande maken.
Niemand, die daarin het beginsel van de wol
ding in de cultuur zóó duldeiyk en voor kinde
ren zóó begrUpeiyk en natuurlük heeft voorge
steld als Llgthart en wie zich bezig houdt mei
het vraagstuk der heemkennis op onze lagere
school moet ongetwyield tot de confusie komen,
dat we in Jan Ligthart wat dat betreft een vóór-
ganger hebben gehad van buiténgewone betee-
kenis. Na hep» hebben we andere groote opvoed
kundigen besproken Montessori, Décroly en
de Dalton-methode maar geen van deze heeft
Jan Ligthart overtroffen in den opbouw van 6
cultureele methodiek voor onze school. Het
mogelijk, dat een gevoel van nationale trots
aan dit oordeel niet vreemd is als we zeggen
dat deze echte Nederlandsche schoolmeester een
heemkundige was van de beste soort. Hij had
eerbied voor den kinderleeftijd, liefde voor de
kinderen, een open oog voor de eenheid van
natuur en cultuur. De grootste bewondering
■erdient zyn werk eigenlijk wel, omdat het ook
nu nog byzonder geschikt is om te worden ge
bruikt voor het onderwys. Het is niet om oude
koeien uit de sloot te halen, noch ook om tot
slaafsche navolging aan te sporen dit zou in
stryd zijn met wat Ligthart zelf bedoelde:
„Zooals het in dit boekje staat beschreven moet
ge het niet doen", maar om aan te toonen, dat
er op geen voorschriften of nieuwe boeken be
hoeft te worden gewacht, om 1 dadelijk met
heemkennis te beginnen. Het is immers we
zeiden het in ons vorige artikel geen leervak.
Heemkennis .vertegenwoordigt een beginsel; ze
grypt in aJIe vakken van het onderwijs, ln alle
kermis waardoor de kinderen worden ingewyd
in het eigene van ons volk. We denken natuur-
lyk in de eerste plaats aan aardrukskunde, ge
schiedenis en natuurkennis, maar er is geen vak
van het onderwijs, dat zoo'n alomvattende be-
teekenis heeft als de Nederlandsche taal.
Het vraagstuk van de Heemkennis hangt ten
nauwste samen met de taal. De taal is immers
voor het kind een levensuiting, zoo goed als
handenarbeid en gymnastiek. De vaardigheid
in het gebruik van de taal als uitingsmiddel, als
vormgeving van gedachten dient van meet af
aan met de meeste zorg beoefend te worden,
niet enkel als vak, maar als middel tot geeste-
ïyke ontwikkeling. Daarom speelt de moeder
taal by de ontwikkeling var. het heemgevoel
een dubbele rol: ze is middel tot ontwikkeling
van het zelfbewustzijn en van het volksbcwust-
zyn beide. Geen heemkennis zonder oefening
der Nederlandsche taal en geen enkele oefening
ln Nederlandsche taal zonder kennis der or
•ing.
Onbegrijpelyk lykt ons dan ook de meening.
dat men jonge kinderen hun gedachten niet vrij
kan l?ten weergeven, zoolang ze nog niet zonder
fouten kunnen schryven; alsof de kinderen zul
len moeten zwygen tot ze mooier kunnen "spre
ken Laat neen leer het kind zich vrij ultem
in zijn eigen taal, wat het ziet en hoort ln zijrf
omgeving. Wie de Taal niet vry laat onderdrukt
den geest.
Verstrekking van vitamine D.
Toelichting van dr. Limborgli Meijer.
Evenals verleden jaar zullen ook nu weei
vitamine-D-tabletten worden uitgereikt
aan kinderen van 3 maanden tot 3 jaar en
aan aanstaande moeders. De directeur van
den Gemeentelijken Geneeskundigen- en
Gezondheidsdienst, dr. L. S. Limborgb
Meijer, vestigt nog eens nadrukkelijk de
aandacht op het groote belang van het ge
bruik van vitamine D in de komende
maanden.
Alle menschen hebben vitaminen noodig
en wel verschillende soorten. In normale
tijden interesseert ons dan niet. want dan
is er genoeg te eten en tegelijk met het
voedsel krijgen we dan ook genoeg vita
minen; en als we eens tijdelijk niet genoeg
krijgen van het een of andere vitamine,
dan kunnen we dat aanvullen. Maar dat is
tegenwoordig heel anders. Zoo kunnen we
in dezen tijd ook niet'het tekort aan vi
tamine D aanvullen mét levertraan, zooals
dat in normale tijden gebruikelijk was.
Jonge kinderen en aanstaande moeders
hebben meer vitamine D noodig dan andere
menschen, en aangezien we -het tekort nu
niet'met levertraan kunnen aanvullen, wor
den aan hen kosteloos vitamine-D-tabletten
verstrekt. Bij jonge kinderen voorkomt
men daarmede het optreden van Engelsche
ziekte; bij aanstaande moeders voorkomt
men. dat zij kindereh ter wereld brengen
met een zwak beenderenstelsel. Beide zijn
van het grootste belang.
Ik kan dan ook de ouders van kinderen
van 3 maanden tot 3 jaar en de aanstaan
de moeders niet genoeg op het hart druk
ken van de geboden gelegenheid gebruik te
maken, aldus de directeur.
Voor de kinderen worden door den Dis-
ributïedienst elke 4 weken, tegelijk met
ie uitreiking van de nieuwe distributie
bescheiden, 4 vitamine-D-tabletten ver
trekt. terwijl de aanstaande moeders tege
lijk met het in ontvangst nemen van het
extra voedsel, waasop zij aanspraak 'heb
ben, 12 tabletten kunnen ontvangen.
Van de tabletten moet elke week één
worden genuttigd. De kinderen ontvangen
dus elite maand 4 nieuwe tabletten; de
aanstaande moeders ontvangen het totale
aantal, dat bestemd is voor de 3 laatste
maanden der zwangerschap, in één keer.
De tabletten moeten droog, -koel en don
ker bewaard worden. Zij kunnen fijn ge
wreven door het voedsel gegeten worden.
Vele malen heeft Jan van Drimmejen in
deze kolommen verteld van zijn avonturen;
Van Drimmelen en de „Lutinc" zijn als het
één begrip geworden. Uit eigen erva
ring weet ik hoe het uitspreken van den
naam van het goudschip „oome Jan" 's ge
dachten terugvoert naar dien emotievollen
tyd, toen hö op deze verzonken goudmijn ge
staan heeft. Maar rust er op den bodem van
de zee nog een waar fortuin? En wat is er al
te voorschijn-gebracht?
Het voornaamste wat „men" over de ber
ging der Lutine weet, is dat de groote, oude
scheepsbel in de groote taal van Lloyds te
Londen hangt onder een door zuilen gedra
gen koepel en dat deze bel geÉruikt wordt
wanneer er belangrijke tijdingen op scheep
vaartgebied aan de assurantiebeurs bekena
moeten worden gemaakt. Evenmin de in
1959 opgevischte Lutinfebel is de klank van
het goud verstomd, het goud, dat in den zan-
digen zeebodem bij Terschelling begraven ligt.
Men méénf dien klank tenminste te hooren,
want er is reeds ongeveer één millioen gul
den opgevischt. De overlevering zegt echter,
dat er nog circa 19 millioen op den bodem
van de zee rusten.
Zekerheid omtrent de waarde van de Lu-
tinelading heeft men niet. Een koninklijk be
sluit van 1821 noemt de waarde, die de Lutine
binnen haar houten scheepswanden borg twin
tig millioen. Het goudschip verging echter op
een tijdstip, dat geheel Europa in beroering
was doer de Fransche revolutie: een En-
gelsch-Russische landingspoging was op de
Nederlandsche kust op een fiasco uitgeloopen
en juist óp dat oogenblik zette de Lutine
koers naar diezelfde Nederlandsche kust.
9 October 1799 zeilde het in den vroegen
morgen met vol tuig en begunstigd door een
frissche Westelijke bries de haven van Yar
mouth uit. Het was een fregatschip van 900
ton en had 240 koppen aan boord. Met 15
andere schepen was het in 1791 door den En-
gelschen admiraal Hood uit Toulon wegge
sleept en in 1795 onderging het op de werf
te Woolwich een grondige reparatie. De nieu
we koperen platen werden^alle gemerkt als
ook d.e zware koperen draadnagels, die met
een pijl gekenmerkt werden. Dat alles zou
van beteekenis blijken te zijn bij de verschil
lende bergingspogingen, waarbij zulke platen
en nagels opgevischt werden.
In den nacht van 9 op 10 October liep het
schip op de banken bij Terschelling. Het was
bestemd voor Hamburg en voerde, behalve
een aantal passagiers, een kostbare lading
gouden en zilveren staven en een groote hoe
veelheid specie mee. Schip en lading waren
bij Lloyds verzekerd. Voor hoeveel? Helaas
gingen bij den brand van 1838 alle archieven
van Lloyds verloren. Men neemt echter aan,
dat de assurantiemaatschappij aan belangheb
benden voor een bedrag van 900.000 Heeft
uitbetaald, maar dat dit ver onder de werke
lijke waarde bleef.
Volgens sommigen bestond de lading uit
gouden en zilveren munten ter waarde van
125140.000 en uit gouden en zilveren sta
ven, die een waarde van een millioen pond
uitmaakten. Anderen slaan de waarde ve^l
en veel hooger aan. Mocht de eerste opvatting
juist zijn (in een Engelsch tijdschrift van No
vember 1799, een maand na de ramp, wordt
beweerd, dat volgens den maandelijkschen
door de Munt uitgegeven staat het bedrag
stellig niet grootaf was dan 150.000 pond) dan
wordt het begrijpelijk, dat het verdere af-
visschen van het wrak geen vondsten van
bijzonder belang opleverde. Want* men moet
een marge nemen voor wat er gestolen en
voor wat er reddeloos verzand is.
Het lot der opvarenden was spoedig'verge
ten. Velen hebben getracht zich het leven te
redden door zich vast te klampen aan wrak
stukken, maar allen kwamen om op één na:
de scheepsklerk, die bewusteloos en doode-
lijk gekwetst op het strand van Vlieland aan
spoelde en daar verpleegd werd.
Een oud geschriftje uit die dagen ver
meldt (en de ontevreden toon er in is duide
lijk waarneembaar): „Dagen en weken genoot
hij daar allerlei weldaden, maar vertelde niet
welke schatten het gezonken vaartuig bevat
te. En dat, terwijl de geheeie bevolking zich
zoo voor hem uitgesloofd had".
N'a weken vertroeteld te zijn werd hij naar
Terschelling overgebracht. Zijn kwetsuren
waren echter zeer ernstig en toen hij zijn einde
voelde naderen vertelde hij wat hij van den in
houd der Lutine wist. En van dat oogenblik
begonnen de ijzeren haken en oestcrbeugels
over den romp van „la Lutine" te krassen en
dat werkje vlotte zoo uitstekend, dat de Ter-
schellingers zich voor langen l^jd de goede
buren voelden van een „alsmaar" gevende
goudmijn.
Daarover ln een volgend artikel.
A. J. VAN DER WEIJDEN.
Te Biaricum wordt ln het kaderheem „De Meent" van den Nationalen Jeugdstorm
algemeene leergang voor toekomstige leidsters gehouden. Ook de handenarbeid wor
beoefend en geestdriftig werken de meisjes aan modellen voor kinderspeelgoed, dj
ztf later met de stormsters zelf kunnen maken in verband met het komende St. Nia
laas- en KerstfeeJL dat gezamenlijk met andere kinderen zal worden gevierd.
auuciw nuiuticu "i nuiucu stliuu.
(Polygoon/Zeytemaker Pax-Holland 1
Vaardige vereenigingen.
Zonder benzine.
Zonder benzine begint een motor
rijder weinig, hebben we altijd gedacht,
wanneer we de liefhebbers der ben-
zinejacht langs de sjraten zagen snellen.
Toen er geen druppeltje meer beschik
baar was vreesden we dan ook, dat de
laatste druppel energie van onze mo
torvereerders zou zijn opgedroogd. We
verwachtten lange gezichten en matte
oogenen we bleken precieshet
omgekeerde te vermoeden.
Want het waren opgewekte gezichten,
die we opmerkten; de jolijt lag er dui-
mendik op. En de oogen waren vol
vuur, zoodat we, bedenkelijk, maar eens
het hoofd schudden. Eindelijk echter
kwamen we achter het raadsel en nog
wel op heel eenvoudige wijze. In de
krant lazen we, dat er hier een motor
groep zou worden opgericht!
Het is gebeurd en het leek wel of alle
motorliefhebbers de gezonde koppen bij
elkaar hadden gestoken,want m een
ommezien was er een groot ledental. De
heer Dictus kon de vreugde niet op en
de heer Apetz had voorloopig voor een
jaar lang geen gebrek meer aan tee
keninspiraties. Terwijl voorzitter Gies-
berts eindelijk de kans kreeg dat te
doen, waar hij al lang naar moet heb
ben verlangd: een gezellige club zoo lei
den, dat de stemming nooit beneden peil
geraakt. Het is hem toevertrouwd! Wie
hem ooit den voorzittershamer heeft
hóóren hanteeren weet genoeg
Aan plannen onbreekt het deze ver
eeniging nooit en bovendien worden ze
nog verwezenlijkt ook. Giesberts is al
als uitvinder en Neptunes opgetreden
fhij lykt wel de benzinelooze motor van
de motorgroep te zijn), anderen hebben
we hooren spelen en zingen en
zien koekhappen, wéér anderen hebben
verteld wat zii zooal hebben meege
maakt. Is het een wonder, dat de da
mes graag naar de bijeenkomsten
gaan?
Er komt een lange winter en dus tijd
te over voor de motormenschen om naar
„later" te verlangen. Gelukkig zorgt hun
groep er voor, dat hun gedachten ge
regeld aangenaam bezig worden ge
houden. En daarom houden zij van hun
groep!
De postzegelvereeniging.
Daar de omstandigheden voor sommige
leden moeilijkheden opleveren, heeft het be
stuur der Postzegelvereeniging IJmuiden en
omstreken na rijp beraad besloten om voor
de leden te Beverwijk elke veertien dagen een
aparten ruilavond te organiseeren. Donderdag
24 September kwam men aldaar voor het
eerst in de zaal van het Witte Kruisgebouw
aan de Baanstraat bijeen. Weldra kon worden
vastgesteld, dat het experiment volkomen is
geslaagd. Het resultaat overtrof zelfs veler
verwachting, want reeds gaven er zich zes
nieuwe leden op.
Teneinde Eventueel misverstand te voor
komen kan nog worden medegedeeld, dat er
geenszins een nieuwe vereeniging is opge
richt. Deze maatregel werd uitsluitend ge
troffen ten gerieve van de Beverwijksche
leden, waardoor tevens de belangen der post
zegelverzamelaars in deze omgeving inten
siever kunnen worden behartigd.
Vrijdig wordt in het St. Fidelisgebouw te
IJmuiden-Oost de gebriykelijke ruilav.ond ge
houden.
Met het van rupsbanden voorziene motor
voertuig door 't Karelische oerwoud. Recht
gaat het door den diepen kuil heen. Het is
uitgesloten, dat dit voertuig blijft steken.
v (SS. PK. Niquille Trans. R. P.H. c)
Teekening Hessels (Pax Holland m.)
Bijeenkomsten in dit seizoen.
Overzicht van de planitt CtS
Nog korten tijd voor het begin van dit v
eenigingsseizoen meenden velen tot de o-vJffT
tuiging te moeten komen, dat er maar weis
de aandacht zou trekken. Zij bedachten, :i
er de vorige maal eveneens een betrekke!!
klein aantal bijeenkomsten werd gehoude
Er werd toen nog vrij veel belangstellij -
aan tooneel en muziek geschonken, msi 1
Voor het seizoen begon hebben we di pnt
gang van zaken bij de vereenigingen *5
IJmuiden onder de loupe genomen. Daar!
bleek, dat er moeilijkheden zouden zijn, d i
het geregeld bijeenroepen van de leden s ,0Ti
sympathisanten op bezwaren zouden dot ivll
stuiten. Wanneer men op het oogenblik 1
plannen verneemt acht men deze zienswij: JfM
bevestigd. Toch zal het publiek in de ge!
genheid zijn een aantal aardige avonden 1
te wonen; de vereenigingen blijken rekenii
met een groote belangstelling te houde Tij<
hetgeen wel te begrijpen is. oogir
Opmerkelijk zijn de voornemens van V.V.l st ti
die steeds meer vrienden blijkt te winni itie
Toen in het vorige seizoen een jubileum va inte
de deur stond werd na lang wikken en wegi Bhre
besloten een tooneelspel in studie te nemt
Gedurende vrij langen tijd waren de vot r
ballers en hun aanhang niet meer op 1 ale
planken geweest, maar de herinnering ai
hetgeen er vroeger was gepresteerd gaf mo jnis
om door te zetten. Toch meenen wij te mog ract
aannemen, dat de vraag hoe het jubileum act:
kunnen herdenken, tenslotte den doors'u ujg
heeft gegeven. Hoe het zij, de avond we >wi
een succes, niet alleen door het aardige spf e d
maar tevens door het optreden van R. Kut jjgi
man en zijn populair accordeongezelschap. 1 (wa
groote zaal van het Patronaatsgebouw w j.
tot en met de laatste plaats bezet en ook 1 yi
tweede voorstelling in hetzelfde gebouw w 1st b
volkomen uitverkocht. Het bestuur zag 2ii seh-
hierdoor genoodzaakttegen de verwachtu vo
in nog, een derden avond te organiseere >ort
ditmaal in het Nederlandsch Hervormd Ve at 1
eenigingsgebouw aan de Kalverstraat en wi gek(
derom waren er geen leege stoelen. vai
V.V.IJ. weet dus, dat het op veler belaraever
stelling mag rekenen en daarom zal zij zit I de.
in het nieuwe seizoen opnieuw veelvuldig 0 S S.
de planken bewegen. Reeds nu is beslot* «ld'
niet mijider dan vier voorstellingen te geve lk 1
in het Vereenigingsgeboüw aan de Kalvei end
straat. Het getuigt van doorzettingsvermogei
dat de naar voren gebrachte denkbeelden wor
den verwezenlijkt. Lettende op de ruimte va e p
de te gebruiken zaal, zouden we niet vei j» r
baasd zijn, wanneer er nog een vijfde avom jen
zou moeten volgen. Maar het oordeel over d (j
wenschelijkheid kunnen we gevoegelijk as: jjgn
het bestuur van V.V.IJ. overlaten. n e
Fryske Troe u
We hebben tevens met genoegen de planne jien
van het selskip Fryske Trou gehoord. Zooai ge
men zal weten lag het ln het eerste seizoe tha
van deze jonge, maar flink werkende vereem dat
ging in de bedoeling een Frieschen tooneel bet
avond te doen plaats hebben. Tenslotte wer ene
den de plannen uitgesteld, doch thans zijn a ing
weer bestudeerd. Al staat het nog niet ge 111
heel vast, dat er inderdaad een voorstellu atu
zal worden gegeven daaraan is nu eeo ovei
maal veel verbonden de tooneelliefheb cht
bers bij de vereeniging hebben zich reeds ra: dig
de mogelijkheid tevreden gesteld. Onder le am
ding van den heer S. Wiersma zijn de repe der
tities met een Friesch blijspel begonnen. Was nu
neer het tot een uitvoering komt verdie: Seli:
deze veel belangstelling, aangezien zij iet 1 m<
bijzonders voor de gemeente Velsen zal zii: soek
Intusschen alle lof voor de paraatheid va Du
Fryske Trou. rvo
Als derde vereeniging, die druk aan de 1 oc
slag is, mag K.C.IJ. worden genoemd. W et
herinneren ons nog de eerste tooneelvoor rer
stelling van de kanoclub, die (naar wij mee
nen 's middags) in de zijzaal van het Thalii ree!
Theater werd gegeven. De uitvoering va: ets
Een Zomerzotheid viel zoo in den smaak, di
er een herhaling moest volgen. In het vorip
seizoen kreeg K-C.IJ. grootere allures. Dit 'I®3
maal werd op de groote zaal van Thalia be
slag gelegd. Eerst werd In Andermaal
Schoenen voor het voetlicht gebracht, hetgee1!3'
voor een uitverkocht huis geschiedde. E:oat
werd een tweede avond gegeven, die even- P6'
eens uitverkocht was, waarna besloten werd ®erï
nog een stuk in studie te nemen, pok hiep "en
van werden tyvee voorstellingen* gegeves
voor geheel bezette zalen. De accordeongroej 130
iverleende telkens haar medewerking. ?n
Hoewel we nog geen definitieve gegevenifler
hebben gekregen meenen wij te mogen ver
wachten, dat de kanoclub in het nieuwe sa-
zoen weer dikwijls van zich zal doen spre
ken. De leden zijn druk aan het repeteeret
Enkele lezers vroegen, ons in welke^ mati y,
hier beroepsgezelschappen voor het voetlicfc!
zullen komen. We vernamen, dat in het Ths
Ha Theater geregeld tooneel- en cabaret)
avonden zullen worden gegeven.
't Ni
Tenslotte nog iets over de avonden, die
hoofdschotel van het plaatselijk uitgaans- j^.
leven zullen vormen. We bedoelen de bijeer-
komsten van het departement IJmuiden va
de Maatschappij tot Nut van 't Algemees e_
Wanneer we nagaan wat hierdoor in dc vp
loop der jaren reed" is gepresteerd krijge
we een prettigen indruk. De avonden vs
't Nut droegen steeds een geheel eigen karat
ter, omdat zij door niemand anders werde
gebracht. Het is niet overdreven wannee
wij vaststellen, dat we zonder 't Nut dez
bijeenkomsten niet zouden hebben gehat chii
Daarom is het goed, dat het departemes j«j!
actief blijft. We zouden het immers zeer be tide
treuren, wanneer we haar avonden zoude evi-
moeten ontberen. Zij staan steeds op ea on
goed peil en hebben dan ook veel cultureeli rlij
waarde. far
We hebben het programma voor dit seizoe: eno
inmiddels weergegeven. Zooals men zal heb- tste
ben gelezen zullen er drie avonden worden ngf
verzorgd, die onderling sterk varieeren, maa: ij
toch weer het werk van 't Nut kenmerken.
Het is te verwachten, dat enkele hier no(
niet genoemde vereenigingen eveneens ieb
zullen organiseeren. Op het oogenblik staat Als
er in dit opzicht echter nog niets vast. n i:
te»
ner
Vergoeding rijwielvordering.
Verzoeken tot uiterlijk 5 October.
Degenen, die tot dusver nog niet een ver
zoek om vergoeding of tot het verkrijgen
van een fiets wegens de vordering van rü*
wielen hebben ingediend, kunnen dit als»
nog tot uiterlijk 5 October bij den burge»
meester doen. P«t
