Onze economische toekomst
Holland's Glorie!
jEen blik in Geallieerde en Duitsch-Europeesche
economische ontwerpen voor en na den oorlog
Mogelijkheden zonder
koloniaal bezit.
Deze oorlog wordt niet gevoerd ter
wille van den oorlog zelf, maar om wat
daarna volgen zal. Men is veelal geneigd
dit in den dagelijkschen sleur te verge
ten. Het wereldbeeld van na den oorlog
zal geheel worden bepaald door den uit
slag van den oorlog. Evenals op het oogen-
blik de oorlog zich doet gelden tot in de
verste uithoeken der wereld zoo zal de
uitslag van den oorlog een beslissend ka
rakter verleenen aan de geheele men-
schelijke samenleving.
Het is belangwekkend na te gaan hoe toon
aangevende stemmen ln de Anglo-Amerikaan-
sche coalitie eenerzijds en in de landen van
het Driemogendhedenverdrag zich in dit op
zicht hebben uitgesproken, en welke over
eenstemming er tusschen de twee opvattin
gen bestaat. Het blijkt dan. dat ook Neder
land in elk dezer beelden een plaats inneemt
en daarom is het voor c*>s des te interessan
ter van een en ander nota te nemen.
Wie gedurende de oorlogsjaren, dus van
September 1939 af, prominente economische
publicaties in Engeland en Amerika heelt
kunnen volgen, heeft bemerkt, dat de toe
komstbeelden op economisch gebied in het
Geallieerde kamp sterk den invloed hebben
ondergaan van de groote gebeurtenissen op
militair gebied. Het was tot Juni 1940. dus tot
de bekroning van het Duitsche Westelijke of
fensief, dat in de „Economist" en andere toon
aangevende Engelsche vakbladen telkens weer
de voorstelling naar .voren werd gébracht dat
de wereldeconomie na afloop van den oorlog
zou kunnen aanknoopen, daar, waar zij door
den oorlog in haar natuurlijken loop was on
derbroken. De nederlaag van Frankrijk bracht
in deze zienswijze verandering. In de eerste
weken, die op „Duinkerken" volgden, con
centreerde zich de aandacht ook van de eco
nomen zeer sterk op het gebied, dat zij vóór
het begin van den oorlog zoo gaarne, maar
toen in geheel anderen gemoedstoestand
hadden betreden: dat der oorlogseconomie.
Men gevoelde in deze voor Engeland vreese-
lijke dagen blijkbaar voor het eerst, dat Groot-
Brittannië den oorlog ook verliefen kon.
Daarna is weliswaar de belangstelling voor
na-oorlogsche economische problemen terug
gekeerd, maar in het toekomstbeeld trad, zij
het langzaam, Oen onmiskenbare verandering
ln. Een dergelijke ontwikkeling zag men in
de publicaties in de Vereenigde Staten even-
eens-plaatsgrijpen na Pea»-1 Harbour. De re
actie in Amerikaansche kringen op de mili
taire gebeurtenissen was frappant indentiek
aan hetgeen eerder in Engeland tot uiting
was gekomen.
Het Atlantic Charter.
Een verandering inderdaad. Maar bij elk
dezer partners geheel verschillend! Voor het
eerst in dezen oorlog traden de verschillen
ln opvatting voor iederen beschouwer duide
lijk aan den dag in het Atlantic Charter.
Een ecqnomisch toekomstbeeld, dat een staat
zich vormt, hangt uiteraard ten nauwste
samen met zijn politieke aspiraties. Hoe ver
schillend deze aspiraties in Groot-Brittannië
en de Vereenigde Staten zijn, bewijst het feit,
dat. sedert de publicatie van het Charter bij
beide partners strijd is ontstaan over de inter
pretatie ervan. De tekst van het Charter toont
reeds onmiddellijk het gebrek aan een enkel
voudig leidend beginsel, waar eerst wordt ge
sproken van „de rechten van iederen souve-
reinen staat en zijn volkomen onafhankelijk
heid" en even verder van een „opbouw onder
suprematie der Engelsch sprekende volken".
Juist over dit laatste punt zijn de verschillen
in opvatting gerezen.
Het is thans zoo, dat in Engeland meer en
meer het inzicht veld wint. dat ook na een
Geallieerde overwinning het overgroote deel
van Engelands vroegere afzetgebieden andere,
naderbij gelegen Tnarkten zullen hebben ge
vonden, omdat nieuwe industrieele- en land
bouwproducenten zullen zijn verschenen of
zich in die mate zullen hebben ontplooid, dat
zij het met succes kunnen opnemen tegen den
Britschen concurrent met zijn lange en kost
bare zeewegen. Met deze ontwikkeling zou
Engelands grootste machtsonderpand: zijn in
ternationaal credietwezen sterk in waarde zijn
teruggeloopen.
Om een dergelijken afloop van zaken tegen
te gaan, worden in toonaangevende Britsche
publica'ties somtijds de merkwaardigste voor
stellen gedaan. Zoo zou men b.v. willen over
gaan tot een slechting van de (gedurende
dezen oorlog uiteraard zeer vergroote) Roe-
meensche olieindustrie, teneinde Europa te
dwingen zijn olie weer via de Britsche mark
ten te betrekken. Een ander voorstel, dat bo
vendien in het kader der tegen Duitschland
te treffen bestraffingsmaatregelen past, om
vat een voor alle Europeesche landen geldend
verbod om met Duitschland handel te drijven!
Hierbij denke men eens aan de Neder-
landsche belangen en de positie, welke
Nederland bij een dergelijke ontwikkeling
zou innemen.
Wat de vraag der economische leiding be
treft, neemt men in Engelsche kringen het
standpunt veelal in, dat de staat zich zoo
ver mogelijk van een leidende positie in het
economische leven moet terugtrekken, o.m.
hierdoor, dat hij de tolgrenzen zooveel moge
lijk verlaagt of ze geheel doet verdwijnen.
Op deze wijze hoopt men dan zoo vlug moge
lijk den toestand te benaderen, waarin met
name de Engelsche industrie bij kwantitatief
geririgen omzet en hooge winst een rendabe
le loop is verzekerd, al gaat dit dan ook ge
paard met een leger van werkloozen.
Anders zijn de opvattingen in de Vereenigde
Staten. Voor het probleem Europa als zoo
danig blijkt uit de publicaties steeds minder
en dan nog slechts oppervlakkige belangstel
ling. Men richt den blik naar binnen en houdt
zich bezig met de vraag hoe het vormen van
trusts in de periode na den oorlog zal tegen
te gaan zijn. Met voorstellen inzake het ver
scherpen der anti-trustwetten kent men aan
den staat een groote plaats in het economische
leven toe. Hier is de staat de „administra
tion" echter steeds gedacht als gelijke van de
economische machtsgroepen, industriegroepee-
ringen. vakvereenigingen. enz. en de wijze,
waarop spanningen zullen kunnen worden
vermeden tusschen den sta3t en deze groepen
vormt een onderwerp voor discussie.
Internationaal bezien staan de Ver
eenigde Staten voor het probleem hoe de
afzetgebieden, die zij gewonnen hebben,
na den oorlog tegen de Engelsche con
currentie te behouden.
AGENDA
DINSDAG 27 OCTOBER.
Gem. Concertzaal: H.O.V.-volksconcert.
uur.
Frans Hals Theater: „Ik beschuldig". 2.30,
6.30 en 8.45 uur. Toegang 18 jaar.
Luxor Theater: „Kora Terry". 2.30, 6.30
8.45 uur. Toegang 18 jaar.
Rembrandt Theater: „De Zondebok" (too-
neel), 2.30 en 7.30 uur.
Palace: „Waar is Golowin?", 2.00, 6.30 en 8.45
uur. Toegang 14 jaar.
Moviac: „Dolores weet wat zij wil", 2, 4, 7
en 9 uur. Toegang alle leeftijden.
WOENSDAG 28 OCTOBER.
Stadsschouwburg: „Maria Stuart" door het
Amsterdamsch Tooneel. 7.30 uur.
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
W.n. Hoofdredacteur: J V. Baudewyns. Haar
lem. Plaatsvervangend Hoofdredacteur: F. C
Derks. Haarlem. Chef van Dienst en Stad: S. R
Kuiper. Haarlem. Sport en stad: A. Overmeer.
Heemstede. Buitenland: J. C. van der Laag
Heemstede. Haagsch Redacteur: B. Korsten
Heemstede. Binnenland: J. A. Steen Jr.. Zand-
voort. Nieuws en reportage voor Velsen en om
geving: J. J. E. van Baarseb iJmulden. Adver
tenties: D. A. J. Spek, Haarlem.
Van semi-officieele zijde is thans een voor-
el aan de orde, waarbij het gaat om han
delsverdragen, waarbij de Vereenigde Staten
zich zouden verplichten aan een bepaald land
voor een bepaald bedrag waren te leveren,
terwijl de schuld als gedelgd zou worden be
schouwd indien de termijn verstreken was
ook zonder dat de V.S. voor hetzelfde bedrag
aan goederen van het land in kwestie zou
den hebben betrokken.
Wanneer dergelijke voorstellen van toon
aangevende zijde worden gedaan, is het niet
moeilijk te voorspellen, dat bij een Geallieerde
overwinning na den'vrede een tweede, econo
mische oorlog tusschen de beide partners voor
de deur staat.
Uit dergelijke voorstellen blijkt inmiddels,
dat men in vele Amerikaansche kringen heil
verwacht van een constructie, waarin de staat
het spel der economische krachten des lands
verkoepelt, dus van „geleide, economie".
Dit nu is een belangrijk purït van overeen
komst in de standpunten van de Amerikanen
de Nieuwe Orde in Europa.
Ee ander belangrijk punt van overeenkomst
is intusschen gelegen in de continentale ruim
te-theorie. welke ook ginds aanhang heeft.
Het is niet te verwonderen, dat het in de
Amerikaansche vakbladen niet aan projecten
ontbreekt, om in de eerste plaats v.at gewon
nen is in Zuid- en Midden-Amerika, te be
houden. Het beeld van een hegemonie der
Vereenigde Staten over het Amerikaansche
continent in zijn geheel is ook daarom zoo
aantrekkelijk, omdat het verre is gelegen van
het problemenrijk Europa met bolsjewistische
machten, maar bovendien, omdat het naar
Amerikaansche berekening ook bij een voor
de Vereenigde Staten ongunstige beslissing
van den oorlog redelijke kansen biedt op ver-
wezelijking.
Van Europeesche zijde.
Wat nu heeft het nieuwe Europa te stellen
tegenover deze ontwerpen? Het stelt zich om
te beginnen een economisch wereldbeeld na
den oorlog voor als een samenwerkende groep
van ruimten, dip elk voor zich een zelfstan
dig geheel vormen en wier afbakening ge
schiedt Volgens geografische, geologische en
ethnologische voorwaarden. Iedere ruimte be
hoort te bezitten een leidende kern, een econo
misch centrum, dat wordt aangewezen volgens
ligging, levenskracht en de mogelijkheid tot
industrieele leiding. Het is immers een oude
waarheid, dat de industrieele mogendheid de
meerdere is van de landbouwmogendheid,
wanneer het g3at om de verdediging van ge
meenschappelijke ruimte naar buiten of eigen
positie in onderlingen strijd. Volgens deze
eischen komen wellicht de Vereenigde Sta
ten voor het Amerikaansche continent als
leidinggevende mogendheid in aanmerking,
maar zeker is dit het geval met Duitschland
ten opzichte van de Europeesche ruimte.
Wil Europa zijn plaats te midden van
de zich thans vormende andere ruimten
behouden en daarin verder de rol spelen,
die het tot nu toe was toebedeeld, dan zal
het alle krachten waarover het na den
oorlog beschikt, op uiterst doeltreffende
wijze moeten rangschikken en inzetten.
Bij de gecompliceerdheid der Europeesche
problemen kan van een vrij spel der eco
nomische krachten in den tijd na den
oorlog in geen geval sprake zijn. Zoo ooit,
dan zeker in den komenden tijd zal Euro
pa zijn aangewezen op een straf geleide
continentale economie.
De economische inspanning op interconti
nentaal gebied heeft echter slechts dan zin,
wanneer de economische veiligheid in Euro
pa zelf is verzekerd. Verre van een continen
tale autarkie te willen prediken, ziet men in
toonaangevende Duitsche economische krin
gen niettemin zeer duidelijk de noodzakelijk
heid in. juist in verband met den toekomsti-
gen strijd, welken Europa zal moeten aangaan
voor het behoud van zijn wereldpositie, van
zeer hechte en doelmatig ingerichte conti
nentale economie. Werd aanvankelijk gespro
ken van een met de Oost-aziatische ruimte
gemeenschappelijk gevoerde huishouding" in
de levensmiddelen- en grondstoffenvoorzie-
ning van beide gebieden, al spoedig werd
deze uitdrukking vervangen door de term
.economische blokkade-vastheid". Na de jong
ste resultaten van de Europeesche herorde
ning. die zelfs in dezen oorlogstijd duidelijk
merkbaar zijn geworden, en van den duik-
boojoorlog, meent men echter thans zoowel
voor Oost-Azië als voor Europa te kunnen
spreken van „economische onaantastbaarheid"
De oorzaken van deze ontwikkeling zijn
deels van politiek-mifitairen deels van eco
nomischer! aard. De beide gebieden zijn van
vijandelijke strijdkrachten zoo goed als ge
zuiverd. Economisch steunt de these der on
aantastbaarheid op het feit, dat de economi
sche storingen, welke door de gevechtshande
lingen ontstonden, voor het grootste deel zijn
opgeheven.
De economische onaantastbaarheid, waar
over ook Zondag j.l. Dr. Göbfctels in zijn rede
te München heeft gesproken, ligt zoowel in
personeele als in materieele principes veran
kerd. Het inschakelen van talrijke niet-
Duitsehe contingenten op het oorlogstooneel
in het Oosten heeft een waarneembare ont
lasting gebracht in het arbeidskrachtenvoor-
zieningsprobleem van de Duitsche industrieele
markt. De ervaring heeft geleerd, dat
menging van verschillende nationaliteiten de
strijdbaarheid van het totaal niet noemens
waard beïnvloedt.
Van niet minder belang is de voorziening
der Duitsche arbeidsmarkt met niet-Duitsche
krachten. Het probleem van de juiste samen
werking der heterogene elementen tot het
bereiken van het gemeenschappelijk doel: het
productie-maximum kan beschouwd worden
als in het algemeen te zijn opgelost.
Daarbij komt nog een interessante factor:
het is gebleken, dat de individueele prestaties
der arbeiders, die onder een autoritair regime
werken, aanmerkelijk hooger liggen dan -de
prestaties der arbeiders in het Geallieerde
kamp. Ter illustratie diene, dat zoowel in de
Engelsche als in de Amerikaansche volksver
tegenwoordigingen bij herhaling wordt ge
klaagd over het groote aantal werkuren, dat
verloren gaat ten gevolge van stakingen,
een mogelijkheid, die dezerzijds volkomen is
uitgeschakeld.
Een groot deel der arbeidskrachten werkt
op het oogenblik nog aan het herstel van door
oorlogshandelingen aangerichte schade. Het
zwaartepunt lag in 1940 en 1941 voornamelijk
in Noord-Frankrijk en Noorwegen, daarna in
Oost-Europa, voor het grootste deel Sn de be
zette Oostelijke gebieden, en in mindere mate
in den Balkan. Het is echter te voorzien, dat
in Maart 1943 vele dezer arbeiders zullen vrij
komen voor arbeid, die niet langer za! be
hoeven te worden aangeduid met „wederop
bouw", maar met „verderen opbouw".
Samenvattend kan worden gezegd, dat. waar
Amerikaansche en Engelsche publicaties zich'
verdiepen in na-oorlogsche restauratie-theo
rieën, gebaseerd op de macht van het kapi
taal, de wederoprichting van een credietwe
zen, waartegenover kapitaal niet steeds goe
deren behoeven te staan en een kunstmatige
beïnvloeding van een natuurlijke economi
sche ontwikkeling, het Europeesche streven er
op gericht is, het begrip „arbeidskracht" te
laten prevaleeren boven „kapitaal", terwijl,
nog hangende den oorlog, met een volledige
reorganisatie en coördinatie van de Europee
sche arbeidskrachten reeds een begin is ge
maakt.
Aan eigenlijke toekomstbeelden ontbreekt
het echter in de Duitsche economische litera
tuur evenmin als aan gene zijde van den
Atlantischen Oceaan. In het jongste nummer
van het economisch weekblad „Der Wirt-
schaftsring" maakt de directeur van het
Duitsche Rijksbureau voor de statistiek, Dr.
Gravell. eenige interessante opmerkingen
dienaangaande, en behandelt daarbij de pr3c-
tijk der „economische burenhulp", zooals die
sedert lang door de autoritaire staten wordt
toegepast Wie met een nabuurland nauwe
economische betrekkingen onderhoudt, heeft
tegenover een land, dat den nadruk legt op
Artikel Bon Kaart
Aardappelen54A Aard.
Aardappelen 54B Aard.
Besclialt 54 Beech.
Bloem 408 t.m. 411 Alsem.
Boter 53 Boter
2-61, 2-C2.
i-61. 3-62, 4-61 Reserve 125 gr. 11 Nov.
Brondst.
01 t.m. 05 BV Brand"?!. 1 eenh. 31 Dec.
01. 02. 03. 04 KF Braiwiwt.
1 e&nh. 30 Apr. '43
06. 07, OS BV Branded.
I eervh. 2S Feïvr. '43
Brood 54A Brood 40 0 gr. 31 Oct.
54B Brood 50 gr. 31 Oct.
Chocolade 51 52 Versn. 100 er. 31 Oct,
Clgarctten 54 Tabak 20 st. 31 Oct.
Ecnheidszeep 3 70 Algem. 1 ratuts. 31 Oct.
M Toiite. 1 ra/ruts. 31 Oct,
406 Alyein. 250 gr. 31 Oct.
405 Algem. 125 gr. 31 Oct.
G,ort
Havermout
Huishoudzeep
370, 371 A!g.
LinksDe opperbevelhebber der Duitsche oorlogsmarine,
groot-admiraal Raedcr, bezoekt een werf in Nikolajew.
(PJC. Opname-Hoffmann-Stapf-Pax Holland c) - Rechts:
Teneinde het transport vanaf het meer naar hun hooggelegen
standplaats te vergemakkelijken, bouwden soldaten van een
Duitsche sanitaire compagnie in Lapland in hun vrijen tijd
een transportbaan. (PJC.Bringmann-O-H-P.H. c)
Links: Het stoffelijk overschot van wijlen den hoofdcommis
saris van politie te Amsterdam, It.-kol. S. Tulp, is Maandag
op Driehuis-Westerveld gecremeerd. Verschillende onderdee-
len van het Amsterdamsche politiekorps en een afdeeling
politietroepen bewezen de laatste eer tijdens het voorbijtrek
ken van den rouwstoet op de Nassaukade te Amsterdam.
(V.N.P. De Haan Pax Holland c) - Rechts: Te Nijmegen is
Zondag een vormingsdag voor functionarissen dér N.S.D.A.P.
en de Nationaal Socialistische Beweging der Nederlanden ge
houden waarop o.a. Hauptdienstlciter Schmidt de leider der
hoofdafdeeling Vorming van de N.S.B. prof. dr. Van Genech-
ten en de plv. Schulungsleiter der N.S.D.A.P., Kulimann, het
woord voerden. Een overzicht tijdens 9e rede van prof. dr.
Van Genechten. (Stapf-Borrius-Pax Holland c)
het overzeesche handelsverkeer, de volgende
voordeelen: korte verbindingen, de mogelijk
heid om deze verbindingen beter te bescher
men, dan een land, dat van zijn productie
gebieden en afzetmarkten door duizenden
mijlen is gescheiden, en'de snellere en nauw
keuriger informatie inzake de economische
'wenschen en mogelijkheden der handelspart
ners. dus daarmede de materieele voorwaarde
voor een levendiger goederenhandel.
Nederland.
Wat beteekenen deze beginselen voor Ne
derland?
Van de Europeesche landen, van de Weste
lijke mogendheden, van de koloniale rijken.
den oorlog betrokken zijn geraakt, is
Nederland waarschijnlijk het land, waarvoor
zich de grootste wijzigingen hebben voorge
daan. De oorlog tr,of ons aan met een indus
trieele ontwikkeling en een internationalen
handel, welke vrijwel uitsluitend te recht
vaardigen waren door onwr-geografische posi
tie, ons kolononiale bezit en onze veelzijdige
betrekkingen overzee, voorts met een staats
inrichting, welke in fundamenteele tegenstel
ling stond tot die, welke zich in Europa heeft
ontplooid. Het was geen wonder, dat ons land
zich geheel op het Westen had geörienteerd
en dat men in vele kringen vergeten scheen,
dat wij 'al onze voordeelen in beginsel ont
leenden aan de positie van het rijk in Europa,
waarvoor het achterland van ten minste even
groot belang is als alles, wat zich aan gene
zijde van Noordzee en oceaan bevindt.
Rekening houdend met de mogelijkheid, dat
ons overzeesch bezit voorgoed verloren
dienen wij ons te bezinnen op de vraag, of
wij gedoemd zijn een „arm kustland" te wor
den, of dat er andere mogelijkheden voor Ne
derland zijn weggelegd.
Bij de beantwoording van deze vraag is nu
het onveranderlijke, niet te vervreemden
achterland van groot belang.. Voor dit ach
terland immers, zal handelsnoodzakelijkjieid
met het buitenland overzee steeds blijven be
staan. Wij blijven op een knooppunt der han
delswegen van Oost naar West en omgekeerd.
Gaan wij van de veronderstelling uit, dat de
Geallieerden dezen oorlog zouden winnen,
dan zijn in zoo hooge mate „strafmaatregelen"
tegen Duitschland te verwachten, dat een
handelsverbod op ons achterland zeer zeker
binnen het bereik van de mogelijkheden ligt.
Voegt men daarbij de waarschijnlijkheid van
een handelsverdrag met Amerika, zooals dat
boven werd besproken, dan verkrijgt men het
volgende beeld:
een Nederland, beroofd van handels
mogelijkheden met het achterland, met
sterk verminderd of zonder koloniaal rijk
overzee en volgestopt met Amerikaansche
goederen, waartegen het slechts export
mogelijkheden heeft in zooverre de Ver
eenigde Staten geneigd zijn ze te .nemen.
Wat ingevoerd wordt, behoeft niet meer
in het eigen land te worden geprodu
ceerd. Ergo: een werkloozenleger, waar
omtrent alle voor-oorlogsche voorstellin
gen fekort schieten.
Gaan wij van de veronderstelling uit, dat
de zege aan Duitschen kant is, dan staan wij
voor de noodzakelijkheid ons „gelaat 18C
graden om te wenden", d.w.z. ons in verhoog
de mate te oriënteeren op hel Oosten. Ook al
gaat ons rijk overzee voorgoed voor ons ver
loren. dan ontwikkelt zich het volgende beeld
Nederland efts de economische voorpost
van het economisch machtscentrum van
Europa en daarmede op een prominente
plaats in de economische ontwikkeling
van het geheele continent
De samenwerking -der groote ruimten zal,
ondanks alle tegenstellingen doorgang moeten
vinden en een intensieve uitwisseling van
goederen tusschen het Europeesche en het
Amerikaansche continent is dan ook zeer
waarschijnlijk. Ook al richten zich op het
oogenblik de interessen van de Duitsche eco
nomische wereld in hooge mate op de verover
de gebieden in het Oosten, de eenvoudige
feiten, dat Duitschlands voornaamste indus
triecentra aan den Rijn liggen, dat deze ri
vier naar het Westen stroomt en dat Neder
land ook in de toekomst de voordeelen van
zijn positie aan de Rijnmonden zal ervaren,
laten zich niet loochenen
Teneinde deze mogelijkheden echter ten
volle uit te buiten. en dat zal voor ons land
noodzakelijk zijn, dient de Nederlandsche
economie zich thans zoover mogelijk in het
door Duitschland geleide proces van den
„verderen opbouw" in te schakelen. Want
slechts zoo zal men voorkomen, dat in de pe-
I riode na dezen oorlog kostbare jaréh voorbij
zouden gaan, waarin op politiek gebied veel
verspeeld zou worden en op economisch ter-
I reis des te grooter moeilijkheden uit den weg
zouden moeten worden geruimd.
Opzettelijke verkwisting?
Hoeveel ouders kennen niet het oogen
blik, dat, na lang beraden, na eindeloos ge
reken, ze moeten vaststellen, dat de harte-
wensch van hun jongen, verder te studee-
ren, niet kan worden vervuld. Hoeveel
hoopvolle verwachtingen zijn niet vernie
tigd door het verlammende besef, dat va
ders inlcpmen het eenvoudig niet toestaat,
dat er nog meer- geld aan verdere studie
wordt besteed. Wij kennen deze gevallen
bij duizenden en ondervinden ze nog nau
welijks als een ramp. Te lang heeft men
ons voorgepraat, dat het eigenlijk zoo
hoorde. Doch wie beseft de enorme krachts
verspilling, die deze toestand meebrengt?
Hoeveel ambitie, aanleg, liefde tot inten
sieve vakstudie, hoeveel scheppend vermó
gen is op deze wijze niet gedood? Wij le
ven in een tijd, waarin het leven ons tot
uiterste spaarzaamheid dwingt, willen we
niet ten onder gaan. Geen aardappel mag
verloren gaan. doch met de gaven van hart
en hoofd van onze-jeugd met onze toekomst
dus. bedrijven we "ook nu nog een verkwis
ting, die aan het waanzinnige grenst. Niet
de enkeling, die door de omstandigheden is
gebonden, draagt hiervoor de verantwoor
delijkheid: Neen, wij als gemeenschap zul
len daarvoor eens moeten boeten. Gelukkig
zijn er teekenen, die op een kentering wij
zen. Zoo geeft het Langemarck-Studium* de
gelegenheid tot een kostelooze vakstudie of
universitaire opleiding aan allen, die zelf
een dergelijke opleiding niet kunnen be
kostigen, ofschoon ze, wat hun prestaties
betreft, daartoe zijn voorbestemd.
Elke flinke, gezonde, jongeman tusschen
16 en 22 jaar, die meent, dat hii over een
meer dan normalen aanleg beschikt: kan
zich voor deze opleiding aanmelden. Inlich
tingen verschaft het Langemarck-Studium,
Waalsdorperweg 12, Den Haag.
Nederland steekt de loftrompet over
De Heer's nieuwste bonbon-assor
timent Holland s Glorie". Vraag er
Uw leverancier meteen eens naar!
DJE HEER's
NIEUW
PONBON-ASSORTIMENT -
Velser moordzaak in hooger
beroep.
Voor het Gerechtshof te Amsterdam zal
op Donderdag 5 November a.s. in hooger
beroep worden behandeld de zaak van den
dubbelen moord, in Augustus 1941 ge
pleegd door den 39-jarigen J. K. H. uit
Muiden op zijn vroegere echtgenoote en
den nvan; zekeren B„ met wien zij samen
woonde in een huis aan den Wijkerstraat-
weg te Velsen-Noord. De Iiaarlemsche
rechtbank heeft H. veroordeeld tot een
gevangenisstraf van 12 jaar, tegen welk
vonnis verdachte hooger beroep heeft aan-
geteekend.
Uitreiking
distributiebescheiden.
Voor de uitreiking van distributiebeschei
den js het morgen Woensdag de beurt aan de
letter W.
Verduisteren van 18.22 tot 8.28 uur
28 Oct.: zon op 8.27, onder 18.20 uur
maan onder 12.29, op 21.18 uur
29 Oct.: zon op 8.29. onder 18.18 uur
maan onder 13.20, op 22.04 uur
DE DISTRIBUTIEBONNEN
Iloeveclb. t.m.
2 kg. 31 Oct,
1 kg. 31 Oct,
75 gr. 31 Oct,
70 gr. 31 Oct,
125 gr. 30 Oct.
80/90 gir. 31 Oct.
Jain 403 Algem. 1 ranits. 31 Oct.
Kaas 397 t.m. 399 Algem. 100 gT. 31 Oct.
Kofficsutr. 400 Algem. 250 gr. 2S Nov.
Maïzena 407 Algem. 100 gr. 31 Oct.
Melk 54 Melk 1 3/4 L. 31 "Oct.
Petroleum 02 Petr. 2 L. 31 Oct.
Peulvr. 404 Aleera. 125 gr. 31 Oct.
Rijst.
Scheerzeep
Sigaren
Suiker
Suikerwerk
Tabak
Taptein. l-i
Vermicelli
Vlecscli
Zeep
Zeep
4-57, 4-58 Reserve 250
M Tex. (m)
54 Tabak
402 A'igem.
53, 54 V'erwi.
54 Tabak
50. 2-60 Res. 1
407 Algem.
54A Vtecsch
54B Vleefich
370/412 Afe.
31 Oct.
31 Dec.
5 st. 31 Oct.
1 kg. 31 Oct.
100 gr. 31 Oct. J
25 g<r. 31 Oct.
3/4 L. 31 Oct,
100 gr. 31 Oct.
100 gr. 31 Oct.
50 gr. 31 Oct.
31 Oct.
M/N Eenh.z. 1 rants. 31 Oct.
Bonnen beteekenen voedsel mits er geld
is Zorgt voor geld Steunt Winterhulp
Giro 5553.
Burgemeester van Heemskerk
gearresteerd.
Verdacht van fraude.
Het onderzoek duurt nog voort.
Met voorkennis van de hoogste Nederland
sche en Duitsche autoriteiten is de mare
chaussee Zaterdagmorgen tot de arrestatie
overgegaan van den heer W. J. M. A. V„ bur
gemeester van de gemeente Heemskerk. De
arrestatie geschiedde op het station van Be
verwijk. daar dc burgemeester zich juist op
reis wilde begeven.
Naar wij van bevoegde züde vernemen,
heeft de arrestatie plaats gehad in verband
met het vermoeden, dat door den burgemees
ter frauduleuze handelingen zijn gepleegd met
gelden, welke hij uit hoofde van zjjn functie
onder zich had.
De verduistering schijnt niet gepleegd te
zijn met gelden van de gemeente Heemskerk,
maar hoofdzakelijk met de middelen van een
officieele instelling. Bij het onderzoek zouden
echter nog meer bezwarende feiten aan het
licht zijn gekomen. Hierover kon echter nog
niets medegedeeld worden, daar het onder
zoek nog steeds loopende is. Dé burgemees
ter is ingesloten in de marechausseekazerne
te Beverwijk.
In Heemskerk en omgeving was het al lang
geen geheim meer, dat de heer V. al eenige
jaren in ernstige financieele moeilijkheden
verkeerde. Zij waren zelfs van dien aard, dat
hij zich vorig jaar voor eenige faillissements
aanvragen geplaatst zag. Ongetwijfeld zal de
gepleegde fraude hiermee wel verband hou
den.
De heer V. is sinds 10 October 1929 burge
meester van de gemeente Heemskerk, als op
volger van den heer J. M. Wiegman. In Oc
tober 1941 werd hij opnieuw herbenoemd.
Ook is de heer V. nog eenigen tijd waarne
mend burgemeester van Castricum geweest
na het vertrek van burgemeester Sloet naar
's-Hertogenbosch.
Koe gestolen en geslacht.
Haarlemmer gearresteerd.
-In den nacht van 21 op 22 October werd
in den Poelpolder onder de gemeente Haar-
lemmerliede ten nadeele van den heer Jac.
van B. te Vijfhuizen een melkkoe ter waar
de van 800.gestolen.
Direct werd van dezen diefstal aangifte
gedaan bij veldwachter Collignon van Haar-
lemmerliede, die er reeds binnen enkele
uren in slaagde, de huid van de inmid
dels geslachte koe in Heemstede in beslag,
te nemen.
De dader was echter nog niet gepakt,
maar de veldwachter koesterde verdenking
tegen den Haarlemmer H. H„ die ook van
schapendiefstallen verdacht werd. Nadat
deze man Was aangehouden, werd hem een
langdurig verhoor afgenomen. Na eerst
hardnekkig ontkend te hebben, gaf hij ten
slotte toe, de koe gestolen en geslacht te
hebben.
Bovendien slaagde de veldwachter er in,
het grootste gedeelte van de opbrengst, n.l.
een bedrag van 600.in beslag te nemen,
Dank zij de activiteit van den heer Collig
non was deze zaak dus spoedig tot klagjheid
gebracht.
tegen Swift 3 met 5—1 te winnen. Het bewees
hiermede voldoende, dat het niets
derste plaats voelde. Evenals in den wedstrijd
tegen Olympus 14 dagen geleden was het aanvals-
spel behoorlijk verzorgd. Met rust was de stand
reeds 3—1.
Behalve dezen wedstrijd te winnen, boekte
Oosterkwartier 3 nog een succes: de wedstrijd
commissie van den N. K. B. heeft aan dat twaalf-,
tal de hem opgelegde reglementaire straffen w
gens niet-opkomen tegen Amsterdam-Zuid
kwijtgescholden. Zoodoende heeft Oosterkwar
tier 3 thans 4 winstpunten.
De wedstrijd O. K. V.—Haarlem I ging niet
door. De andere twaalftallen t. w. Oosterkwar-
tter 2, Sport Vereent 2, T. II. B. en Dc Storm-
•ogels hadden een vrijen Zondag.
De uitslagen luidden:
Tweede klasse C: Oosterkwartier I—S.V.K.
7—0; Sport Vereent IOosterpark I 3—2.
Derde klasse C: O.K.V.—Haarlem afgek.; Meer- 'o
vogels—Koog Zaandijk 3 niet gespeeld; Blauw ja
Vit 5—Z.K.V. 2 9—1.
Derde klasse D: TogoBlauw Wit 4 81; D.T.
r. 3—Victoria 4—5.
Derde klasse E: D.T.V. 2—Allen Weerbaar 2
6—7; Oosterkwartier 3—Swift 3 51.
VOETBAL
Afd. IA: HFC 8HFC 7 2—10
Gez. 2—TYBB 3 2—3 Geel Wit 3—Geel Wit 4
EDO 4—N A S 1-4 4—3
Afd. IB Afd. 4D
Hillinen 2—Haarl. 3a 2-5 V. Nispen. 2—Hillïn. 5
Droste—D S IC 5-1 2—9
Schoten 2—D C O 2 5-3 JUNIOREN-
Afd. IC COMPETITIE.
R C H 5—E D O 3 3-2 Afd. C.
Stormv. 3—Geel Wit 1-1 Schoten a—EDO a 2—5
Afd. 2A. Afd. D.
V 2—V V B 2 0-3 H'lem b—RCH a 1—11
Santpoort 3-D E M 2 2-1 Afd. E.
Waterloo-V S V 4 6-1 H'lem c—RCH c 5—1
Afd. 2B: Afd. F.
HFC 5-Spaarnestad 0-4 HFC d—THB 2—6
Vogelenz.-Haarl. 6 4-1 ZATERDAG 24 OCT.
Afd. 2C: Afd. A.
THB 2—HFC Vet 2—5 S1ZO—VEW 3—2
Bl'daal 3—Schoten 4 3—7 Tw. JeugdWIJ 1 1—2
H'lem 4—RCH 6 9—2 Afd. B.
Afd. 2D: VEW 2—K'land 2 1—1
Ripperda 2—Halfw. 2 4i Afd. C.
O.' Gez. 3—Droste 2 7—0 Havenm.—SIZO 2 9—3
TYBB 4—Schoten 3 Telef. 2—K'land 2 3—5
3—6 ZATERDAGJUNIOREN.
Afd. 3C: Afd. A.
RCH 8—WH 2 2—6 o. Gez. a—Schoten
5-1
Afd. 4C: Afd. B.
Spaarnd. 3Bl'daal 5 EDO b—TYBB a 07
6—3 H'lem bHalfw. a 0—6
Afd. C.
2—3 O. Gez. b—HFC b 4—6
1—5 Afd. D.
Spaarnd.—HFC p 0—1
Afd. 4B:
H'stde 2—TZB 3
DEK 3—Conc. 2
Afd. 4C:
AFD. HAARLEM N. V. iS.
RCH 4Kennemers 3 51; RCH 5EDO 3 32;
RCH 8—WH 2 24; RCH b jun—Halfweg b 5—3.
DAMMEN
HAARLEMSCHE DAMCLUB.
Voor de clubkampioenschappen werden de vol
gende partijen gespeeld:
Hoofdklasse: J. van Looij remise met D. Schrlj-
nemakers; A. Miedema wint van A. Fasol.
Eerste klasse: D. Philippo wint van I. Risseeuw;
Joh. Philippo wint van A. Smit; Louis Kisch wint
van C. Vrolijk: J. Holm wint van C. B. de Laat.
Tweede klasse: A. J. Verwoerdt wint van J. J.
Zalm.
HOOFDKLASSE COMPETITIE NED. DAM-
BOND, AFD. NOORD-HOLLAND.
Zondagmiddag speelde de R.K. Damclub
St. Bavo van Heemstede haar eersten wed
strijd voor bovengenoemde competitie tegen
de Haarlemsche Damclub I. Na een van het
begin tot het einde zeer spannenden e
fraaien strijd werd de totaaluitslag 1010.
De gedetailleerde uitslag was als volgt:
Haarl. D.C. I: St. Bavo:
J. B. Sluiter Jr.J. Drayer 1—
P. J. v. DartelenB. H. Stevens 1—
P. H. MeureJ. J. Warmerdam 20
H. v. LunenbergG. Eising 11
Ph. Amelung Jr.G. Zonneveld 20
K. OlijJ. v. d. Zwan
J. W. v. Dartelen—L. v. d. Voort 0—2
J. v. LooijN. Zomer 02
D. SchrijnemakersH. Willemsen 02
J, H. MeureJ. Weijers 20
SPORT EN SPEL.
KORFBAL
GOEDE PRESTATIES DER HAARLMSCHE
N. K. B.-TWAALFTALLEN.
Sport Vereent heeft een uitstekende prestatie
geleverd door het bezoekende Oosterpark met
3—2 te verslaan. Sport Vereent begon met een
goed tempo in het spel te zetten en E. Hane-
lcroot gaf zijn club de leiding. Oosterpork zette
er alles op om gelijk te maken, hetgeen haar nog
voor de rust gelukte (1—1). Ook na de hervatting
was het spel het aanzien volkomen waard: Oos
terpark begon hard van stapel te loopen,
reeds spoedig leidde zij met 1—2. Dit werd Sport
Vereent te erg en dank zij goed aanvalsspel kon
W. Vink den stand op gelijken voet brengen (2—2)
en later doelpuntte A. Vink, waardoor de Sant
poortenaren met 3—2 wonnen.
Ook Oosterkwartier maakte geen misstap: het
stuurde het bezoekende S.V.K. 2 met leege han
den naar huis; het werd zelfs een debacle voor
dat twaalftal; met niet minder dan 7—e won
Oosterkwartier. De wedstrijd was zeer eenzijdig,
met rust leidde Oosterkwartier reeds met 40,
terwijl na de rust de stand tot 7—0 kon worden
opgevoerd,
Totaal 10—10
RADIOPROGRAMMA
WOENSDAG 28 OCTOBER 1942.
IILVERSUM I, 415.5 M.
.15 Harmoniemuziek en koorzang(gr.pl-). 7.30
'N. O. Nieuwsberichten. 7,40 Licht oehtendspel
(gr.pl 8.30 B. N. O. Nieuwsberichten. 8.40 Van
UUr tot Uur, lezing. 8.50 Kindersymphonie (opn.).
9.00 Kleine orkesten afgewisseld door duetten
(gr.pl.). 9 30 Spiegel van den dag. (opn.). 9.40
Kleine orkesten, afgewisseld door duetten (gr.
pl.). 10.00 Het Amusementsorkest (opn.). 10.30 Re
portage. 10.45 Orkest Bertus van Dinteren. 11.30
Cello en piano. 12.00 Almanak. 12.05 Orkest Klaas
van Beeck. 12.45 B. N O. Nieuws- en zakelijke
berichten. 13.00 Otto Hendriks en zijn orkest en
gramofoonmuziek. 14.00 Halfweg, gevarieerd pro
gramma. 15.00 Voordracht. 15.20 Haifweg, geva
rieerd programma. 16.45 B. N. O. Nieuws-, zake
lijke- en beursberichten. 17.00 Planovoordracht.
17.30 Nederlanders loodsen op verre zeeén, klank
beeldenreeks. 18.00 Opera „Cavalleria Rusticana"
19.00 Wat niet in de krant staat. 19.15 Spaansc'ne
zang (gr.pl.). 19 30 B. N. O. Nieuwsberichten. 19.40
B. N. O. Zakelijk praatje over den landbouw.
19.50 Josef Goebbels. schrijver en strijder voor
zijn volk. Vanaf 20.15 alleen voor de Radio-Cen
trales die over een lijnverbinding met de studio
beschikken. 20.15 Omroep-Symphonie orkest en
solist, 21.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 22.00
Rhythme in den avond (gr.pl.). 23.00—24.00 Dat is
Weenen (gr.pl.).
HILVERSUM II, 301.5 M.
7.15—7.40 Zie Hilversum I. 7.40 Ochtendgymnas
tiek. 7.50 Sportnieuws. 8,00 Voor de rijpere jeugd.
8.15 Wat zang en spel (gr.pl.). 8.30 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.40 Pianovoordracht (gr.pl.).
Composities van Franz Lehór en Eduard
Künnelce (gr.pl.). 10.00 Godsdienstige uitzending.
10,40 Concert voor viool en orkest (gr.pl.). 11.00
Voor de kleuters. 11.20 Kinderkoor „Bel Canto"
(gr.pl.). 11.30 Royal orkest en solist. 12.30 Pro
gramma-overzicht 12.35 Cello met orkest (gr.pl.)
12.45 B. N. O. Nieuws- en zakelijke berichten.
13.00 Landbouwreportage. 13.15 Orgelconcert en
viool. 14.00 Godsdienstige uitzending. 14.30 Rot-
terdamsch Philharmonisch Orkest en solist. 15.30
In Godsvertrouwen alles voor het vaderland,
lezing. 15.45 Ninon Vallin zingl (gr.pl.). 16.00 Zang
met planobegeleiding en pianosolo. 16.45 B. N. O.
Nieuws-, zakelijke- en beursberichten. 17 00 Voor
de jeugd 18.15 Marschmuziek (gr.pl.). 13 30 B. N.
O. Nieuwsberichten. 18 40 Spiegel van den dag.
18,50 B. N. O. Brabantsch praatje. 19.00 Wiener
Süngerknaben (gr.pl.). 19.15 Pens-.on 't Stekeltje,
sterspel, 19.30 Vreugde en Arbeid, gevarieerd
programma. Vanaf 20.15 alleen voor de Radio-
Centrales. die over een lijnverbinding met de
;tudio beschikken. 20.30 Luchtig Zangprogram
ma (gr.pl.). 20.55 Vreugde en Arbeid, gevarieerd
programma 21.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 22.00
