Haarlem en Harlem.
Op de tentoonstelling Kunst van het
front 1942" werd o.m. de aandacht ge
vestigd op een serie teekeningen van Ge
fteitèr PochertVoor het meerendeel be
stond deze serie uit raak getypeerde por
tretten van Russische boeren, krijgsge
vangenen en vagebonden, die Kriegsmaler
Pochert aedurende den strijd aan het
Oostfront geteekend had.
Voor den oorlog vertoefde deze teeke
naar langen tijd in Amerika. Toen hij dezer
dagen onze stad bezocht, dacht hij onwille
keurig aan zijn Amerikaanschen tija terug,
want'ook Amerika heeft zijn „Harlem al
is het daar minder rooskleurig dan in onze
bloemenstad.
In het artikeltje dat hierbij is afgedrukt
vergelijkt deze bereisde Roel het Hol-
landsche Haarlem met het New Yorksche
•negerkwartier „Harlem"een vergelijking
waarbij onze goede, oude stad geen slechte
beurt maakt
Is het waar. dat Haarlem 300 000
inwoners heeft en 6000 K.M. van Am
sterdam verwijderd ligt? Zoo vroeg
ik een suppoost in het Rijksmuseum
dezer dagen zoo voor den. neus weg.
Zonder te antwoorden, keek hij me
bijna medelijdend aan.... Doch met
een volkomen ernstig gezicht vroeg ik
hem verder: Houdt u deze cijfers nu
werkelijk voor onmogelijk? - Toen
begon hij te glimlachen en antwoord
de droog: Haarlem bereikt u in een
kwartiertje met den trein en het in
wonertal bedraagt goed 140.000 zielen,
waarop ik verbaasd opmerkte: Danis
er zeker nog een Haarlem...? En hier
begon hij gemoedelijk te lachen maar
na eenig nadenken zei hij plotseling:
Amerika.
Inderdaad, in Amerika ligt ook een
Haarlem. Ik vertelde hem, dat ik in 1939
tijdens mijn verblijf in de Vereemgde
Staten ook een bezoek bracht aan het
Negerkwartier van New York, Harlem ge
naamd. waarbij ik echter geen moment
dacht aan de Hollandsche stad van dien
naam. Toen ik gisteren echter door Haar
lem wandelde kwam mij echter de ge
weldige tegenstelling tusschen deze twee
steden, die ondanks hun gelijke namen
twee zulke geheel verschillende werelden
vertegenwoordigen klaar en duidelijk voor
den'geest. Hier orde, rust en netheid en
daarginds verwordenheid, onzindelijkheid
en geschreeuw. Hier oude tradities en
bodemverbonden cultuur en daar een vol
komen ontbreken van cultuur en overigens
alles imitaties en kitsch. Zoo voerden we
een deels volkenkundig en een deels diep
zinnig gesprek, waarbij ik verschillende
anecdoten verhaalde der vroegere koene
zeevaarders en kolonisten, zoodat mijn
toehoorder en ik geheel verdiept raakten
in het onderwerp.
Dankbaar liet de nazaat van deze groote
veroveraars zich enkele data in het ge
heugen roepen. O.a. het jaar 1609 toen
Henry Hudson na bedwinging van den
Atlantischen Oceaan in de Nieuwe Wereld
ontdekkingsreizen ondernam ten dienste
van zijn landgenooten, waarbij hij ook het
verloop van de later naar hem genoemde
rivieronderzocht, waarna in 1614 Hol
landsche landverhuizers de kolonie „Nieuw
Nederland" stichtten en in 1625 op het
Manhattan-eiland de vesting Nieuw Am
sterdam bouwden ter bescherming van hun
vrouwen en kinderen. Hiermede werd de
grondslag gelegd voor de grootste wereld
stad New York, hetgeen zij tenslotte alles
in de roofgierige handen der Engelschen
moesten overgeven.
Zoo babbelden we nog lang door over
het „Haarlem" aan den anderen kant van
den grooten haringvijver. Ver in het noor
den van New York. symbolisch geschei
den door de Harlem-rivier ligt de over
bevolkte metropole der negers.
Een stuk veramerikaniseerd Afrika is
dit andere Haarlem, als een zwarte kri
oelende mierenhoop. Voor iedere huisdeur
staan groote troepen zwarte kinderen,
schreeuwend en b'lerend. Als apen klaute
ren ze tegen de gevels en in de lantaarn
palen. „Opgepoetste". dikke neger
vrouwen paradeeren aan den arm van
dito opzichtige negers, terwijl straatver-
koopers met een overvloedige woorden
stroom allerlei prutsdingen ten verkoop
aanbieden.
Hier zou de Nederlandsche Haarlem
mer zich als een eilandje voelen temid
den van deze vreemde wereld van
schreeuwende kleuren en extatische be
wegingen.
Het meest amuseerde ik mijn toehoorder
met mijn verhaal over de „schoonheids
salon", die in een donkere kelder onder
gebracht was. Door de geopende deur zag
ik met stijgende verbazing hoe de ijdele
negerinnen hun kroeshaar lieten glad strij
ken, waardoor zij in de meening geraakten,
dat zii daardoor het blanke ras dichter
genaderd waren, om zich daarna in het
heetst van den middag in de straten te laten
bewonderen.
Zoo zag ik het verschil tusschen Haar
lem hier en Haarlem daar!
ONGEVALLENDIENST IN 1942.
In het jaarverslag van den Ongevallen-
'dienst wordt medegedeeld, dat h«t aantal le
den in 1942 bedroeg 237, waarvan 49 aange
sloten bij de Haarlemsche Reddingsbrigade,
70 bij de Roode Kruis Transportcolonne en
H8 bij-dg vereeniging „Snelverband" De le
den van den Ongevallendienst verleenden 1074
maal hulp (Reddingsbrigade 257, Roode Kruis
467, Snelverband 350). De tusschenkomst var
het Centraal Meldingsbureau werd daarbij
in 782 gevallen ingeroepen Door het sterk
beperkte vervoer verminderde het aantal on
gevallen, hetgeen blijkt uit het feit, dat in
1941 in 1366 gevallen hulp weid verleend.
Tenslotte wordt er nogmaals de aandacht op
gevestigd dat het in liet belang van de ge
troffenen is, onmiddellijk hulp te verzoeken
•an den Centralen post, telefoon 14144.
Charkof in Duitsche handen. Na zware straatgevechten werd de
stad Charkof door Duitsche troepen weer in bezit genomen.
(Transocean/Fellinga Pax c)
KORT NIEUWS.
Het bestuur en
de politieke com
missie van de so
ciaal-democratische
partij in Zwitser
land hebben het
aanbod van den
Geneefschen com
munist Nicole tot
samenwerking met
Ie sociaaldemocra'ti
sche partij gewei
gerd.
Als opvolger
/an den ambassa-
ieur Jacomoni is
(eneraal Alberto
^ariani benoemd tot
stadhouder-generaal
/an Albanië.
De Britsche
ninister voor Indië,
\mery, heeft in een
■ede verklaard, dat
ndië anderhalf mil-
ioen vrijwilligers
ïeeft geleverd en
hans basis voor de
everanties a
Ihina is.
De Cuneratoren te Rhenen ontgroeit zijn
steigers. Na een gestagen arbeid van 12
jaren begint thans het tijdstip te naderen
waarop de restauratie van het 80 meter
hooge bouwwerk voltooid zal zijn.
(C.N.F./W. P. Zeylemaker Pax c)
De kunstenaarsvereeniging
„De Brug" exposeert te Amsterdam.
Voorjaarstentoonstelling in het Stedelijk
Museum.
De schilders van de Kunstenaarsvereeniging
„De Brug" hebben ondanks de verscheiden
heid van het karakter hunner werken, dit
gemeen, dat hun kunst over het geheel ge
nomen gezond van geest is.
Een schilder als Gerard Drost laat den be
schouwer genieten vap het ruime, frissche
Nederlandsche landschap. Uitnemende voor
beelden van zijn kunst leveren de gezichten
op Rhenen, het strakke polderland in 't voor
jaar- te Amstelveen en de deftige Amster-
damsche gracht in den winter. Ook de diep
getoonde stillevens met peren en roodkoperen
voorwerpen en het eenvoudige, gedistingeerde
stilleven met de fleschjes getuigen van des
schilders goeden smaak en kunde.
Aan eenige tandschappen, dorp- en stads
gezichten van Toon van den Muysenberg ziet
men dat deze schilder de kunst v^n het
typeeren uitstekend verstaat. Bijzondere aan
dacht verdient het landschap te Heel met het
kapelletje in de korenvelden, het kijkje door
de smalle straat op de kerk te Thorn en
vooral het welverzorgde, kleine doek met de
Noorderkerk te Amsterdam. Zijn geestver
want Th. Stiphout is goed op dreef geweest
met een in rustige kleuren afgestemde weer
gave van een eenvoudig strak huis aan de
Piet Heinkade.
Een kleurgevoelig schilder toont zich Fer-
dinant Erfmann in eenige groote, frescoachtig
getinte figuurstukken en met een serie licht
getinte visies met blanke bouwwerken en
moskeeën in Noord Afrika. De minder zware
figuren, zooals de wasschende vrouwen, pas
sen bijzonder goed bij zijn fijn coloriet. Fraai
van bouw is ook het schilderij met bruin
gebrande sportieve meisje uit Patras.
In 't kort noem ik T. Moll's kloeke por
tretten van 'boeren en visschersvrouwen, het
geslaagde zelfportret van Jan Visser uit Haar
lem, benevens diens schilderij met de diep
roode en witte begonia's en de gevoelige litho
met de kerstroos, W. H. Wassenaar's knap ge-
teekende en geaquarelleerde landschappen
Machiel Brandenburg's mooi doorwerkt schil
derij met den eikentak en de boschplanten,
pittig geteekende portretten van Otto Han-
rath, stemmige wintergezichten van Willem
Klijn, alsmede werken van Toon Pluymers,
G. Langeweg, J. F. van Deene, A. Kristians
en Hermance C. Timmer. Jan D. Voskuil.
LETTERLIEVENDE VEREENIGING
,.J. J CREMER".
Zondag 2S Maart a.s. geeft de letterlievende
vereeniging „J. J. Cremer" in den Stadsschouw
burg haar vierde tooneelvoorstelling. Opgevoerd
zal worden „De kleine Apostel", een tooneeï-
spel in drie bedrijven door Jhr. A. W G. van
Riemsdijk. De regie berust bij Henk Bakker.
INCASSOBANK.
In het jaarverslag van de N.V. Incasso-
bank wordt medegedeeld dat de winst in
1942 f 2.901.943 (vor-ig jaar f 4.683.685)
bedraagt, hetgeen neerkomt op een uit-
keering aan aandeelhouders van 3 pet.
(v. j. 6 pet.)
Maximumprijzen van huizen.
Wijziging m de gunningsvoorschriften.
In de Staatscourant van 31 Dec. 1942 is
afgekondigd het tweede uitvoeringsvoor
schrift inzake het „Vervreemdingsbesluit
niet-landbouwgronden 1942", welk besiuii,
zooals bekend, o.m. bepalingen bevat be
treffende de maximumprijzen van huizen.
Als gevolg hiervan is de eerste uitvoe
ringsbeschikking van 7 Mei 1942 inge
trokken. Eenige belangrijke wijzigingen
zijn o.a. aangebracht met betrekking tot de
gunningsvoorschriften.
Indien op de veiling de maximumprijs
voor het te veilen object wordt bereikt en
verscheidene gegadigden blijken bereid
tegen dien prijs te koopen, zal bij de gun
ning in de volgende rangorde voor
rang worden verleend:
1. Aan dpngene, die in het pand zijn be
drijf heeft:
2. Aan den eigenaar of huurder van het
belendende pand, die aldaar zijn bedrijf
uitoefent:
3. aan den huurder van het pand, voor
zoover het een ééngezinswoning betreft.
Zijn er verscheidene gegadigden voor den
maximumprijs, doch geen hunner heeft
voorrang, dan wordt door loting bepaald,
aan wien zal worden gegund.
Onder de eerste uitvoeringsbeschikking
kon uitsluitend voorrang worden verleend
aan belanghebbenden genoemd onder 1. en
2. Is in zooverre dus al sprake van een wel
kome aanvulling, het 7e. lid van art. 3 geeft
nog meer armslag; daarin wordt n.l. bepaald
dat het Prij zen'oureau met goedkeuring
van den Gemachtigde voor de Prijzen
in bijzondere gevallen toestem
ming kan verleenen te gunnen in afwijking
van de algemeene gunningsvoorschriften.
De oude uitvoeringsbeschikking kende een
dergelijke bepaling niet. Nieuw is ook
lid 4 van art. 7: „Is er meer dan één ge
gadigde met gel ij ken voorrang,
dan wordt door loting aangewezen, aan wien
de gunning zal geschieden". Dit zal b.v.
voorkomen, als zich ter weerszijden van het
te verkoopen object perceelen bevinden,
waarin de eigenaar(s) of huurder(s) van
die perceelen een bedrijf uitoefenen en bei
den 't te veilen object tegen den maximum
prijs willen koopen.
Terwille van een vlotten gang van zaken
zal bet uiteraard vvenschelijk zijn. dat als
zich onder de gegadigden personen bevinden
die meenen recht van voorrang te hebben,
zij zulks vóór de veiling aan den notaris
bekend maken.
Drs. D. W. VAN HOUT
DIEFSTAL VAN BARIUMCARBONAAT.
In Schiedam was dezer dagen een baal van
100 Kg. bariumcarbonaat, hetgeen lijkt op
meel, en een zeer zwaar vergif is. gestolen
Gebleken is, dat de 19-jar. P. de R met C. S
zich aan diefstal had schuldig gemaakt. Eerst
genoemde had van het gestolene geproefd en
was kort daarop aan de gevolgen overleden
De partij is daarna met water aangelengd en
door de W.C. gespoeld, zoodat geen gevaar
voor verdere verspreiding bestaat.
GERMAANSCH ONTWAKEN.
Wij ontvingen een boekwerkje, samenge
steld uit brieven van Germaansche vrijwil
ligers bij de Waffen-SS, waarin een duidelijk
beeld wordt gegeven van het idealisme, dat
deze jonge kerels uit vele landen van Europa
vervult bij hun inzet tegen het bolsjewis
tische wereldgevaar. Met steeds stijgende
belangstelling leest men deze brieven door.
Zweedsche, Noorsche, Deensehe, Zwitsersche,
Nederlandsche. Vlaamsche en Finsche vrij
willigers verhalen hier van hun strijd, hun
opoffering en hun geloof. /Voor velen zal dit
boekwerkje een wegwijzer zijn naar een op
recht begrijpen en verstaan van de grootsche
daad, die zij verrichten door den inzet van
het eigen leven opdat Europa zal leven.
Het boekje wordt uitgegeven door de uit
geverij „Storm" te Amsterdam. Anth. Steen.
BEURZEN VOOR AKTEN DUITSCH.
De Rijkscommissaris heeft voor het studie
jaar 1943'44 wederom een aanzienlijk bedrag
beschikbaar gesteld, ten einde financieel min
der draagkrachtigen in staat te stellen zich
voor te bereiden op een der Nederlandsche
examens, welke de bevoegdheid verleenen tot
het geven van onderwijs in de Duitsche taal
(akte Duitsch L. O., akten Duitsch M. O
a en b. academische graad). Degenen, die
voor een beurs uit bedoeld bedrag in aan
merking meenen te komen, kunnen tot uiter
lijk 1 Mei 1943 een daartoe strekkend schrif
telijk verzoek richten to* den Inspecteur van
het Onderwijs in algemeenen dienst, Oost-
duinlaan 2, 's-Gravenhage.
ONZE LEESTAFEL,
„Tien glazen wijn" door Leonard
Hulzinga.
Huizinga is stellig een goed verteller,
ook in dit nieuwe werk blijkt hij in een paar
verhalen weer goed op dreef, hetgeen echter
niet belet, dat hetzelfde thema met een an
dere variant hem nogal eens parten speelt.
Tien glazen wijn in de koele nachtlucht is
wel wat veel en daarom heeft het ons niet
verwonderd, dat de schrijver tenslotte een
lichte neiging voelde om toe te geven aan de
duidelijke wenken van Morpheus: als het den
lezer precies eender mocht vergaan, dan moet
hij maar bedenken, dat in deze serie beleve
nissen met vrouwen van allerlei slag een paar
types voorkomen die vergoeden wat de
schrijver elders ut schoot, of, zooals in
„Het gebroken s ,oed", „maakte".
Het boek is uitgegeven door de N.V. Uit
gevers Mij. „Elsevier" te Amsterdam.
„Kinderen spelen Tooneel" dobr
Henk Breuker.
Hier debuteert een schrijver, die zich
de figuren van zijn boek zoo volkomen heeft
ingeleefd, dat hij in staat was hen met al hun
lief en leed in het brandpunt van onze be
langstelling te plaatsen. De figuren die hij ten
tooneele voert zijn, helaas, ontleend pan een
democratisehen tijd en levensinstelling, ver
vuld van werkloosheid en geestelijke armoede
der jeugd, die opging in „idealen" welke hun
oorsprong vonden bij de aan het oerwoud
ontleende klanken van de hot-jazz. Zij hebben
voor het toekomstige Europa binnen het Ger
maansche Rijk alle bëteekenis verloren. Men
moet de verstikkende atmosfeer, waar deze
ieugd zich door het leven poogde te worste
len, maar zoo gauw mogelijk vergeten Naar
mijn meening heeft dit werk op den duur,
hoezeer dit debuut ook valt te prijzen, geen
andere dan documentaire waarde Op dit
oogenblik echter bezit het de verdienste, dat
de schrijver, diegenen onder onze jongeren
die over voldoende onderscheidingsvermogen
beschikken, een afschrikwekkend maar ge
trouw beeld ophangt van de hopelooze situatie
die eens, vóór Mei 1940, hun deel was en die
ben wederom zou dreigen te verstikken, in
dien zekere heeren uit Londen bet voor het
zeggen hadden.
Uitgeefster is de N.V L^ sterdamsche Boek
en Courantmij.. AmsL^amr-
,,De Gilden" door Jan Ter Gouw.
Aan de inleiding tot dezen herdruk
van Ter Gouw's „De Gilden" ontleenen wij
de mededeeling, dat de verschijning van dit
werkje op een gelukkig oogenblik gekomen
is. want de voorspelling van Ter Gouw. dat
de Gilden zullen blijven zoolang de Grrmaan-
schen bodem wortelt, wordt door onzen tijd
bevestigd op een wijze, die hij zich nauwelijks
heeft kunnen droomen. Velen zullen het ge
schrift van Ter Gouw dan ook met een bij
zondere vreugde herlezen. Deze uitgave is
uitstekend verzorgd door de N V. uitgevers
Mij. „Oceanus" te Den Haag.
Jan Pieter Heye.
Van Jan Pieter Heye kan men zeker
zeggen, dat hij een bij uitstek nationaal
volksdichter is geweest en dat wij met veel
werk van dezen pionier zeer vertrouwd zijn
geraakt, zonder er aan te denken, dat het
zijn werk is. Ons in dezen tijd van nationaal
ontwaken nóg meer tot hem te voeren is het
streven van deze uitgave, waarin zijn opge
nomen tal van kernachtige liederen en daar
naast oude bekende als „Piet Hein". O
schitterende kleuren van Nederlands vlag",
„Ik zing al van een Ruyter koen". „Klein
vogeiijn op groenen tak". „In 't groene dal,
in 't stille da!" enz. Uitgeefster: de N.V.
„Oceanus" te Den Haag.
„Terug van den Olympus" door
J. v. d. Amstel.
Het doel dat de bewerker van dit boek
zich voor oogen heeft gesteld- het bijeenbren
gen van een aantal der belangrijkste goden
en heldenverhalen uit het rijke en onuit
puttelijke gebied der mythologie en die den
lezer, wien het aan tijd ontbreek^ om zich
in de mythologische studiën té verdiepen,
aan te bieden, mag men zeer zeker als be
reikt beschouwen. De stijl is vlot en de ver
haaltrant geslaagd, daardoor werd bereikt,
dat de belangstelling voor de stof zoodanig
kon worden opgevoerd, dat men geïnteres
seerd blijft doorlezen en de belangstelling in
de mythologie voorgoed gewekt is. De illu-
traties van J. F Doev» passen bij het 'geheel.
Uitgeefster is de N V Bigot van Rossum
te Amsterdam 'f Baudewijns.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Autoped. Kostdr, Lorentzkade 42; armbandie,
Kuipers, Schotersingel 113-, autoped, Pater, Leid-
schestraat 77; ceintuur, de Koning, Van Nes
straat 34; ceintuur, de Korne, 2e Vooruitgang
straat 40; dynamo, Bureau van Politie, Smede-
straat 9: gymschoen, Klop, Ten Katestraat 23;
halsbandje. Bureau van Politie, Smedestraat 9;
handschoenen. Leve, Oranje Nassaulsan 142;
hond, Bultman. BoekenTodestraat 18. manteltjes,
v d. Voort. Viersterrenstraat 24; portemonnaie
met inh., Ratsma, Brouwerskade 53- portemon
naie met inh., v. d. Broek. Gr Houtstraat 52;
portemonnaie met inh., v. Kooten, Cremerstraat
22; schoentje, Roest, Hyr v. Alphenstraat 29;
shawl, v. d. Waals, Oranjeplein 13: vulpenhouder.
Hoekstra, Beethovenlaan 34, Heemstede; wagen
tje. de Jong, Vosmaerstraat 75, zak, Spierdijk,
Leidschpplein 50.
Armband, Mendel, Zaanenlaan 2; bril. Bos,
Centrale Werkplaats (portier); ceintuur, Cramer,
Pijnboomstraat 106; étui Aarts. Thomsonlaan 50;
geld, Pol, Hoofdstraat 119, Zandvoort; hand
schoen, v. d Zee. Spoorwegstraat 26 zw; hand
schoen, Pietlöt, Gaelstraat 3; handschoen, de
Mink, Tugelastraat 78; handschoentjes, Vernia,
Javastraat 69; handschoenen de Kruijff, Gen. de
Weistraat 8 rd.; injeetiespuitje. Veldmeijer,
Oranjeboomstfaat 130; pakje met inh., Vallen-
duuk, Papaverstraat 4: portemonnaie met inh..
Muis, Timorstraat 198; pompje. Beuk Javastraat
6: portemonnaie met inh van Wort, Brouwers
straat 122; portemonnaie met ffth.. Prent, Adr.
de Jongestraat 33; gymnastiekschoenen, v' d Heu
vel, Jud. Leijsterstraat 25; taschje met inh.. v. d.
Kort, Paul Krugerkade 9 rd.;-taseh me, inh., v.
d. Sluis, Ged Voldersgracht 18; tasch met inh.,
Bureau van Politiek Smedestraat 9; vulpotlood,
Boutellier, Pijnboomstraat 91; want. de Vries,
Pleiadenstraat 22; wanten. Aarts, Thomsonlaan
56; zadeldek, Kruijer. de Clercqs-tEaai 73 L
