Jaarverslag Nederlandsche Bank. een SANTÊ-DOEK P. op Y^® Geen gelijkstelling van gulden en rijksmark De president van de ^Nederlandsche Bank, mr. M. M. Rost van Tonningen, behandelt in het verslag van de Ned. Bank over het boek jaar 1942'43 diverse actueele kwesties. Na in zijn inleiding gewezen te hebben op de ruimte-economie, welke thans dwingend tot stand komt als onmiddellijk gevolg van de Duitsche bezetting van nagenoeg ons ge- heele continent en de harde wetten, die een oorlog nu eenmaal stelt, zegt hij, dat juist aan het einde van het verslagjaar in de Angelsaksische financieele centra, dus in Lon den en New York. het internationale geld- en credietwezen het voorwerp is geworden van concrete plannen, resp. het Keynes- en het Whiteplan. Beide herhalen volgens den presi dent de historische vergissing, welke de wan orde der kapitalistische economie door cre- dietregeling wilde corrigeeren. Een historische vergissing, omdat dit recept door den Vol kenbond uit den treure is beproefd en deze methode eindigde met de ineenstorting van de New Yorksche beurs in 1929 van het Midden-Europeésche bankwezen en het En- gelsche Pond Sterling in 1931, met de deva luatie van den dollar in 1933 en van de overige goudvaluta's in 1936." Tegenover deze voorshands theoretische schema's staat volgens den president de prak tijk van het geld- en credietwezen in de ruimte-economie van het wordende Europa De mate van ontwikkeling, welke Nederland cp dit gebied heeft doorgemaakt blijkt uit het feit. dat aan het einde van het boekjaar bijna twee derde van de opeischbare schuld van ce Ned Bank gedekt was door Rijkgmarken of Rijksschatkistpapier, tot een totaal bedrag van rond f 2200 millioen. m.a.w. is de waarde van gulden niet ios te denken van den Rijks mark. Het vraagstuk der prijsbeheersching en van ■het controleeren der zwevende koopkracht worden vervolgens onder de loupe genomen Wat de koopkracht van onzen gulden betraft staan wij hier in Nederland voor een ernstig vraagstuk. Terwille van de stabiliteit van het betaalmiddel dringt hij ten stelligste aan op een groote gestrengheid der uitgeoefende controle. Daar men in Nederland waarschijnlijk nog langeren tijd bij de prijscontrole tegenover een groot gemis aan begrip van ons volk zal staan, aldus de president, waar anderzijds de loonpolitiek in ons land uiteenvalt in een Duitschen en in een Nederlandschen sector, die door geheel verschillende instanties en door verschillende oorlogsnoodzaken worden beheerscht, is gezocht ngar een middel om de gevaren voor ons prijzenstelsel op een an dere wijze uit te schakelen. De middelen voor een afrooming van de zwevende koopkracht zijn de verhooging van de belastingen en de uitgifte van leeningen. In dit verband noemt de president het zijn plicht aan te dringen op een zoo spoedig mogelijke invoering van de ontworpen belastingen, zulks in het welbe grepen belang van ons volk. Bij de sluiting van het boekjaar (31 Maart 1943) ,was de stand der Staatschuld als volgt: Geconsolideerde schuld f 5.226.2 millioen Vlottende schuld (netto) f 2.744.0 millioen Totale Staatsschuld f 7.970.2 millioen Over het tijdstip van de uitgifte eener nieuwe Staatsleening kan volgens het verslag nog niets worden voorspeld. Het is een eisch der totale oorlogvoering, dat de middelen der geld en kapitaalmarkt in de eerste plaats ter beschikking staan van de overheid. De president brengt vervolgens de reeks maatregelen in herinnering, die in het verslag jaar zijn genomen, ten einde het beleggende publiek van de hooge en speculatieve aan deelenmarkt naar de markt voor openbare schuldbrieven te oriënteeren. Omtrent het uit de circulatie nemen van de bankbiljetten van f 1000 en f 500, die in wezen gericht was tegen de door de zwarte handelaren opgepotte bedragen, wordt opge merkt, dat op een totaal bedrag van rond f 870 millioen een bedrag van rond f 140 mil lioen niet werd ingeleverd. Een nevenver schijnsel hierbij was de terugvloeiing van biljetten van f 100 naar de bank, omdat men ten onrechte vreesde, dat ook voor deze bil jetten een overeenkomstige maatregel zou worden genomen. Ook thans zijn er teekenen dat het publiek nog steeds bankbiljetten thesauriseert, hetgeen er duidelijk op wijst, dat het Nederlandsche betaalmiddel vertrou wen heeft evenals zulks blijkt uit de stijging van de saldi van de spaarbanken. Ten slotte wordt de aandacht gevestigd op het sterk verlangzaamde rhytme van de in levering van Rijksmarken bij de Ned. Bank gedurende de laatste maanden. Hier kan' m.a.w. sprake zijn van een sterkere thesau- riseering van Rijksmarken. Deze mag volgens den president mede een gevolg zijn van ge ruchten, dat de gulden zou worden gelijk gesteld aan de Rijksmark. De door hem geraadpleegde Duitsche auto riteiten hebben echter bij herhaling verzekerd, dat van een dergelijk bedrog ten nadeele der N-rterlandsche volksgemeenschap geen sprake IN 1943 NOEMT MEN DIT SANTÉ IS GOED, IEDEREEN DRINKT HET kan zijn. „Onze loonlrekkenden zijn door de oorlogsomstandigheden reeds buitengewoon zwaar getroffen, zoo zwaar, dat een loonsver laging van 25 pet., welke de gelijkstelling met de Rijksmark zou beduiden een daad van grove onrechtvaardigheid zou zijn." Omtrent de werkzaamheden van de bank wordt o.a. het volgende medegedeeld: Het gemiddeld opereerend kapitaal bedroeg f 1.859.0.13.497 (v.j f 912.530.725), de omzet van de Binnenl. wisselportefeuille f 1.945.216.810 883.974.111), waarvan schatkistpromessen f 1.945.200.000 (883.600.000). Schatkistpromessen tot een bedrag van f 1.829.878 millioen werden rechtstreeks ten behoeve van den Staat ge disconteerd De loopende voorschotten in re kening-courant bedroeg gemiddeld f 101.326.001 111.839.278). Het totaal van bankbiljetten, bankassigna- ties en creditsaldi in rekening-courant, te zamen uitmakende de opeischbare schuld der bank, beliep in i 1942—1943 f 2.883.684 817 f 2.080.545.288). Het gemiddelde bedrag der bankbiljetten in omloop bedroeg f 2.704.925.881 (f 1.883.708.207). Op 31 Maart 1943 waren ka- bitaal, reserves en pnsioenfonds belegd tot én bedrag van f 62.125.838 (f 57.768.588). De netto winst steeg van f 2.256 507 tot f 2.578.456. Na reserveering, toekenning aan de bank en aan den Staat is er ter beschik king van aandeelhouders f 1.112.196 (1.033.025) welk bedrag een uitkeering van f 55 (51) per aandeel van f 1000 toelaat. Piano.avond George van Renesse. Andermaal was de belangstelling voor George van Renesse buitengewoon groot; er bleef geen plaats in de groote concertzaal onbezet en zelfs het podium was door het publiek ingenomen. Van Renesse begon met den hoogsten troef in het spel te gooien, n.l. met Beet hoven's reusachtige Hammerklavier-Sonate opus 106, wellicht het geweldigste werk van de geheele piano-literatuur. Beethoven over schreed in deze compositie alle proporties die tot dan toe gegolden hadden. Toch is de constructie ervan zeer logisch; het stuk mag gelden als een zeldzaam monument van klankarchitectuur, waaraan de knapste contrapuntische handgrepen als bouwma teriaal niet zijn gespaard. Maar ik kan mij indenken dat de gemiddelde toehoorder al licht verward raakt bij de cyclopische her schepping van de beide hoekdeelen van het muzikale bouwwerk, waarin de constructie problemen als 't ware predomineeren. Ieder echter die muziekgevoelig is moet tot in het diepst van zijn wezen ontroerd wor den door het sublieme langzame deel van de sonate, het Adagio sostenuto, het hart van het werk, het heilige der heiligen van dezen wonderlijken kunsttempel, door Beet hoven met muzieknoten opgebouwd. met zijn hartebloed geschreven. Niet ten on echte heeft Lenz deze middenmoot de graf tombe van het wereldleed genoemd. Even gigantisch als het werk is opgevat, zijn ook de technische eischen die het stelt. Niet alleen voor den executant, maar ook voor het instrument overschrijdt het de nor male grenzen, precies zooals dit gebeurt in de Missa Solemnis en in de Finale van de Negende, waar ook de geest worstelt met de stof. Zoo is het dan ook te verklaren, dat bijv. een Felix Weingartner het fameuze opus 106 als een symphonie voor orkest be werkte, wat echter niet zonder protest kon geschieden, want Beethoven's werk is toch te zeer pianistisch om deze metamorfoze zonder schade te ondergaan. George van Renesse heeft Zaterdagavond weer eens be wezen dat het te rea liseeren is, zij het dan op of zelfs over de grenzen van den sehoo- nen klavierklank. Het was van aem een ge weldige prestatie, zoowel in technischen als in zuiver artistieken Zin. De oneindige poëzie van het Adagio voerde ons op de toppen van het etherische schoon. Wij mochten er den uitvoerenden kunstenaar diep dankbaar om zijn. Na de pauze kwam George van Renesse zijn publiek tegemoet met een keuze uit Chopin, waarvan de Fantasie in f, de Bal lade in As en het Scherzo in bes de hoofd nummers vormden. De levendige vertolkin gen sloegen natuurlijk in. Met een walscombinatie Schubert-Brahms en een geïmproviseerde adaptie van een volkswijze betuigde de concertgever zijn dank voor het ovationeele succes dat hem ten deele viel. JOS. DE KLERK. BOEKE EX irt lDEKOPER In de algemeene vergadering van Aan deelhouders der Handelmaatschappij v.h. Boeke en Huidekoper N.V. werden de ba lans en de verlies- en winstrekening goed gekeurd. De voorzitter herdacht den overleden Mr. Dr. W. P. Vis, president-commissaris der N.V. Zijn zoo gewaardeerde medewerking en adviezen werden steeds op hoogen prijs gesteld. In de vacature werd voorzien door de benoeming tot commissaris van mr. F. van der Goot te Haarlem. Het dividend over het boekjaar 1942 is vastgesteld op 6 pet. INTREDE Ds. L. NIEUWPOORT TE NAARDEN. Ds. L. Nieuwpoort. hulppredikant te Haarlem, hoopt 11 Juli a.s. zijn intrede te doen bij de Ned. Hervormde Evangeli satie te Naarden. NED. HERV. GEM. VAN HAARLEM-N. Naar wij vernemen heeft ds. H. A. Visser 'e Raalte voor het beroep naar de Ned. Hery. temeente van Haarlem-Noord in de vac. die ontstond door het vertrek van ds. H. J. Drost naar Den Haag, bedankt. Burgerlijke Stand. HAARLEM 29 Juni 1943. BEVALLEN: 26 Juni, J. F. Krom—Zwarter, z.; 27 Juni, H. J. BrangerJanszen, z.; M. A. Croe- seNijssen, z,; 28 Juni. J. SchaafsmaBraams, z.\ G. Zwitsez—Fagel, z.; A. E. Tuijn—Veringa, z.; G. W. M. Kooij—Groskamp, d.; 29 Juni, D. ValkKlaver, z.; A. B. van DaalenBouwhuis, z. OVERLEDEN: C. G. Gouda, 64 j., Oosterhout- laan; 28 Juni, C. P. VerhappenHenneke, 73 j., Vergiejrdeweg; A. D., 10 j., d. v. W. K. H. Ne- derkoorn, Botermarkt; G. B. van Schoonhoven —van Wijngaarden, 56 j., Harmenjansstraat. GEHUWD: 29 Juni. G. van der Heijden en W. C. van Es. De verordening betreffende de Ned. Bank. In de verordening van den Rijkscommissa ris van 26 Juni 1943 verschijnt de Bankwet, die de rechtsverhoudingen van de Nederland sche circulatiebank regelt, in een nieuw ge waad. Naar buiten valt de nieuwe Bankwet in tegenstelling met de oude op doordat zij meer overzichtelijk is en door een straffere samenvatting van de afzonderlijke bepalin gen, die ten aanzien van de practische werk zaamheid van de bank grootendeels onver anderd zijn gebleven. Met het werkelijke karakter van de circu latiebank als een staatsinstelling, die souve- reine rechten uitoefent, is daardoor rekening gehouden, dat de bank een publiekrechtelijk lichaam is geworden en in het kader van de haar toegewezen taken verordenende be voegdheid heeft. Haar voornaamste taak is de regeling van het geld-, betalings- en cre- dietverkeer in het binnenland en met het buitenland. Het uitsluitende recht voor de uitgifte van bankbiljetten is duidelijker ge stipuleerd dan tot dusverre. De leiding van de bank berust bij een di rectie, waarin de president de beslissing heeft, zij heeft plaats volgens aanwijzingen en on der toezicht van dqp Rijkscommissaris. Met het nationale karakter van de circulatiebank is rekening gehouden door te bepalen, dat slechts Nederlanders lid van de directie mo gen zijn. De schakel tusschen de leiding van de bank en het bedrijfsleven wordt gevormd door een raad van advies, die onder voorzit terschap van den president staat. Onveranderd gebleven is de particuliere kapitaalstructuur van de bank. Ook hier wordt bijzondere nadruk gelegd op het natio nale karakter van de bank, aangezien in be ginsel slechts Nederlanders aandeelhouders mogen zijn. De werkkring van de bank is uitgebreid. Van bijzondere beteekenis is, dat de circula tiebank in de toekomst in staat zal zijn op de geld- en kapitaalmarkt regelend en ni- velleerend in te grijpen, terwijl de oude bank wet geen recht van open-markt-politiek ken de, hoewel zulks als belangrijk middel van een effectieve circulatiebankpolitiek reeds lang ingezien en erkend is. Ten aanzien van de verhouding van de bank tot het staats bestuur is geen verandering ingetreden. De bank behandelt zooals tot dusverre de bank zaken van de staatskas, en andere staats instellingen. Het maximum bedrag van het rentelooze voorschot, dat aan den staat kan worden ver strekt, is eveneens onveranderd gebleven. In de uitbreiding van de bepalingen t.a.v. de dekking van de bankbiljetten, die reeds in Maart 1942 door het inschakelen van deviezen bij de dekking een verande ring had ondergaan, komen de veranderde zienswijzen tot uitdrukking over den zin en de beteekenis van de biijettendekking. Het beteekent dus niet het zich afwenden van de reeds in de praktijk» aangenomen grond beginselen, wanneer wissels en beleeningen thans ook in de dekking van de biljetten- circulatie worden ingeschakeld, m.a.w., dat het tot' dusverre gegolden hebbende dek kingssysteem wordt opgeheven. De publi catie ondervindt geen beperkingen, de bank publiceert ook in de toekomst een weekstaat De winstverdeeling is in vergelijking met den toestand, welke tot dusverre gold. es sentieel veranderd. Het aan aandeelhouders uit te keeren dividend is ten gunste van den staat op maximum 5 proeent gebracht. Met het oog op het grootere aandeel van den staat in de winst kon de bank van de voor naamste belastingen bevrijd worden, zonder dat hierdtfor een nadeel voor de staatskas intreedt. De bankwet zal in details nog door nieu we statuten worden aangevuld. Tot de uit vaardiging van de nieuwe statuten zijn de bepalingen van de oude statuten van toe passing, voorzoover zij niet in strijd zijn met de voorschriften van de verordening over de Nederlandsche Bank. GEVONDEN VOORWERPEN. Etui, Stoorvogel, Rollandstraat 83; jas, Daviw- son. Duvenvoordestraat 58; tasch met inh., Goos- sens, Wagenweg 102, tasch met inh., Stoffers, Schouwtjesplein 12; vulpotlood, v. Loenen, Kruisstraat 9 rood; zakje met inh., v. Dantzig. Colensostraat 60 rood. SPORT EN WEDSTRIJDEN. i Zwemmen. KRINGKAMPIOENSCHAPPEN. De Kringkampioenschappen worden hedenavond voortgezet in Stoop's Bad onder leiding van de zwemclub Haarlem. Op het programma staan de 3 x 50 M. wisselslag-estafette heeren Junioren en de 4 x 100 M. borstcrawl-estafette voor Junioren. Ook komen de adspiranten aan de start voor enkele adspirantennummers met als inzet de beste prestatie van Kring Haar lem. Athletiek. TWEEKAMP A. V. '23—HAARLEM. Tijdens de atletiekwedstrijden, die Zondagmiddag op de Sintelbaan te Amsterdam werden gehouden handhaafde Osendarp volledig zijn reputatie ais onze beste sprinter. In een driekamp kwam hii uit tegen Zwaan, Berger en enkele andere aïhleten en zoowel op de 60, 100 als 200 M. toonde hij door uitstekende overwin ningen de beste te zijn. Zwaan gaf hem de winst niet cadeau. Hij maakte een uitstekenden indruk en eischte steeds het volle pond van den nationalen kampioen, die echter in puike conditie bleek. Vooral de 100 M. van Osendarp was prima. Hij maakte een tijd van 10.5 sec.. die slechts voorbeeldig kan worden genoemd. Doch ook zijn 21.06 op de 200 M. mag gezien worden. De tweekamp tusschen A.V. '23 en Haarlem eindigde met 6956 in het voordoe! der Haarlemmers, voornamelijk dank zij de prestaties op de veldnummers. Schaap won de 100 meter in 11-2 sec. en Hagtingius de 5000 meter in 16 min. 50 sec., gevolgd door Schaap. Verder werden van de Haarlemmers eerste: Lamoree, pdisstokhoogspringen (3.60); La- moree, verspringen (6.38 M(); Kluft, kogel- stooten (12.42 M); Brouwer, hoogspringen (1.80 M.); Mulder, discuswerpen (36.13 M). Uitreiking distributiebescheiden. (ook voor Spaarndam) Voor de uitreiking van distributiebeschei den is het morgen Woensdag de beurt aan de letter K van Ka tot en met Kxa. Voor Spaarndam van 9-12 uur voor de letters O t/m. U en van 14-16.30 voor de letters V t/m. Z. „De Zeevaart als levensberoep." Sedert den tijd van den grooten Maar ten Harpertsz. Tromp „die met syn-stalen hert maakt Spangiens klingen stomp", hebben Neerlands zonen te>- zee gevaren en als „hoek van Eurooa" het recht op zee- en wereldhandel wal weten te ver dedigen. In den strijd tegen wind en golven en bovendien in den strijd tegen alle vijan den van ons continent wordt weder het hart van staal gevormd, dat wij allen noodig hebben om Europa weer tot het leidende land in de wereld te maken De groote traditie der Nederlanden wijst ons den weg, dien wij moeten be treden om ons deel te hebben in de taken, welke een nieuw vereenigd Europa al zijn burgers moet stellen. De zeevaart moet weer levensberoep van onze jongens wor den, de zee moet wederom onze jeugd opvoeden. Is dat dan ook nu, gedurende den oor log, mogelijk Ja, want de Kriegsmarine neemt eiken Nederlander van onbesproken gedrag in haar rijen op en geeft hem dezelfde opleiding als iederen Dui'schen jongen. In opeenvolgende publicaties zullen hier de mogelijkheden bekend gemaakt worden, welke beroepen en opleidingen voor ons open staan wanneer wij gebruik maken van het voorrecht, tot de Kriegsmarine toe te treden. Verdere mededeelingen volgen. Alle Ortskommandanturen verstrekken inlich tingen en aanwijzingen. Uitknippen en bewaren. Korfbal. JAARVERGADERING H.K.C. „HAARLEM" Zaterdag hield de H.K.C. „Haarlem" zijn jaar vergadering. In zijn openingswoord eerde de voorzitter, de heer H. Arends, de nagedach tenis van wijlen den eere-voorzitter, den heer J. F. H. Pruschen. Het bestuur werd uitgebreid van 5 op 7 leden en bestaat uit: H. Arends (voorz.), D. Philippo (secr.), Th. Holleman (penn.) en verder mej. E. Eekhout, mej. W. van Huystee, H. Fabel en N J. Zijlstra. De twaalftalcommissie werd aangevuld met den heer Muns, terwijl de kascommissie gevormd wordt door J. Arends, L. Bonsel en N. Nouwer. DISTRICTSVERGADERING NOORD-HOL LAND EN UTRECHT. De jaarlijksche districts vergadering Noord-Holland en Utrecht zal Zaterdag 3 Juli jn „De Roode Leeuw" te Am sterdam worden gehouden De aftredende be stuursleden C. J. den Outer (Amsterdam) en H. Arends (Haarlem) zijn herkiesbaar. Het voornaamste punt, dat ter sprake komt, is bespreking competitie 194344 Dammen. P. ROOZENBURG KAMPIOEN DER HOOFDKLASSE. Te Rotterdam is de tiende ronde gespeeld om het damkam pioenschap der hoofdklasse. De uitslagen van deze wedstrijden luiden: Roozenburg-P. J. van Dartelen 2-0, Vos- Ham 1-1, van der Kvaan-Keller 1-1, De Jong-Ansem 2-0, P. Roozenburg-de Graag 2-0, Hiermede heeft P. Roozenbucg met 17 punten het kampioenschap van Nederland behaald. RADIO-PROGRAMMA WOENSDAG 30 JUNI 1943. HILVERSUM I, 414.4 M. 6.45 Een zangklasse van ..Zanglust" (opn.). 7.00 BNO Nieuwsberichten. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.15 Vlotte wijsjes (gr.). 7.40 Sportpraatje. 7.50 Programma overzicht. 8.00 BNO Nieuwsberich ten. 8.10 Gevarieerde ochtendklanken (gr.). (8.45 —8.50 Voor de vrouw). 9.00 Godsdienstige uitzen ding. 9.30 Operette Miniaturen (gr.). 10.15 Trio Nina Dolce. 10.45 SS Junkerschule in Tölz. 11.00 Orgelconcert. 11.30 Cello en piano. 12.00 Almanak. 12.15 Klaas van Beeck en zijn orkest. 12.45 BNO Nieuwsberichten. 13.00 Land en volk brengt.... 13.10 Boyd Bachman en zijn orkest. 13.45 De Vrije Woensdagmiddag. 15.00 Godsdienstige uit zending. 15.15 Halfweg, gevarieerd programma. 16.45 BNO Nieuwsberichten. 17.00 Het Amster- damsche Kamermuziekgezelschap. 17.30 Zang en piano.. 18.00 BNO Brabantsch praatje 18.05 Het Amusementsorkest en solist. 18.45 Neerlands stem van het front. 18.55 Marschmuziek (gr.). 19.00 B NO Nieuwsberichten. 19.10 Spiegel van den dag. 19.15 Instrumentale voordracht. 19.45 Een half uurtje op een muziekavond bij de familie Speel man. 20.15 Het Omroep Symphonie orkest en soliste. 21.00 Sigrid Onegin-Herdenking. 21.40 Pianovoordracht (gr.). 22.00 BNO Nieuwsberich ten en actueele beschouwing. Vanaf 22.15 alleen voor de Radio-Centrales die over een lijnver binding met de studio beschikken. 22.15 Bandl Balogh en zijn Hongaarsch orkest. 22.4524.00 Van de eene melodie in de andere (gr.). HILVERSUM II, 301.5 M. 17.30 Lichte klanken (gr.). 18.00 Orkestconcert (gr.). 19.00 BNO Nieuwsberichten. 19.10 Voor de kleuters. 19.15 Parade door virtuozen (gr.). 20.15 Wenken aan volkstuinders en bloemenliefheb bers. 20.30 Omroeporkest en solisten (opn.). 21.15 Piano voordracht (gr.). 21.45 Avondwijding. 22.00 BNO Nieuwsberichten en actueele beschouwing. ,oo* Verduisteren van 22.15 tot 5.15 uur. Va*0 _rïeeP .\t. mms**

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1943 | | pagina 2