Nuchtere feiten over de Voedselvoorziening. De daktec oei: U O Ir. Louwes over den export. yr Borstvoeding en daarna: U O O 2 Er wordt zeer veel over' zwarten handel gesproken en bij die discussie heerscht wel eenige begripsverwarring. De een trekt het begrip zwarten handel veel ruimer dan de ander, kldus de directeur-generaal van de Voedselvoorziening, Ir. S. L. Louwes, op een persconferentie. Geen verschil van meening bestaat er over zoo zette Ir. Louwes zijn betoog voort, dat onder (5en zwarten handel moet worden ge rangschikt de verboden koop en verkoop te gen de abnormale zoogenaamde zwartehan- delprijzen, maar de een zal ertoe rekenen het meer en mèer toenemende goedexenruil- verkeer tusschen producenten onderling, producenten en handelaren, èn zelfs tusschen handelaren of producenten eenerzijds en consumenten anderzijds, terwijl er zonder twijfel velen zijn, die dèn verkoop tegen nor male of vrijwel normale prijzen buiten de gestelde regelingen, b.v. van den boer aan stedelingen of zelfs van den boer aan zijn eigen arbeiders als niet tot den zwarten han del behoorende beschouwen. Tot goed begrip diene. dat in het boven staande al deze vormen en misschien-nog an dere wel worden gerekend onder het begrip zwarten handel. Het hoofdkenmerk van den zwarten han del is, dat met goederen, die voor de ver deeling voor de geheele gemeenschap be stemd zijn, bepaalde particulieren worden bevoorrecht. Of dit nu al dan niet gepaard gaat met weerzinwekkenden woekerhandel of met een zeer egoistisch ruilsysteem, dat eenvoudig de niet-bezittenden van de gemeenschap* uit sluit. is eigenlijk een vraag van seetrndai- ren aard. Nederland is een zeer dicht bevolkt land; onze bevolkingsdichtheid per ha. cultuurland en daarop komt het aan is alleen maar iets geringer dan de Belgische en wij over- tyeffen de op ons volgende landen Duitsch- land en Engeland met meer dan 50 pet. Nederland imj>ortland. Nederland is daarom in normale tijden een importland; onze eigen graan» en peulvruch tenproductie bedraagt in gewone tijden nog niet de helff van hetgeen we aan granen, veekoeken e.d. importeerèn. Maar, zegt men, dan wordt er ook zooveel uitgevoerd van onze dierlijke veredelingsproducten. Zeker, er wordt uitgevoerd. We hadden in vredestijd een netto uitvoer van vleesch: ruim 10 pet. van onze productie; ejeren; ongeveer de helft van onze productie; kaas: niet heelemaal de helft. En boter, zal men zeggen. Ja, wij ex porteerden meer dan de helft van onze bo ter, maar importeerden daartegenover bijna de dubbele hoeveelheid aan vetten als grond stof voor spijsvetten, oliën en margarine. Wij missen nu den invoer van granen en veevoeder sedert Mei 1940. Wij hadden 'toen tertijd groote voorraden, die, dit moge nog wel eens gezegd worden, wat deze artikelen betreft, geheel in Nederland zijn gebleven. Maar wat geeft datt zelfs al stellen we deze vooi :den op ongeveer een binnenlandschen oog- Sedert Mei 1940 zouden we in norma len ti jd'hebben ingevoerd tusschen 9 en 10 mill!oen ton aan granen en. veevoeder. Dan wil dit zeggen? dat wij sedert dien tijd voor menschelijke voeding en veevoeding minder ter beschikking hadden 8,5 millioen ton of ongeveer de opbrengst van ruim 6 binnen- landsche oogsten. Sedert Mei 1940 hebben we het moeten doen mét, ongeveer rond bere kend 5,5 a 6 millioen ton, terwijl we nor maal ter beschikking zouden hebben gehad rk 15 millioen ton. Of voor iemand, dié van groote cijfers houdt: wij hebben gemist in dien tijd ongeveer achtduizend vijfhonderd millioen kg. graan en'"krachtvoeder. Men wil aan de hand van deze cijfers nu misschien wel gelooven, dat dit in de struc tuur van onzen landbouw en van onze voe ding ingrijpende wijzigingen moest brengen en dat dit hier en daar groote beperkingen tengevolge móest hebben. Zal ieder van het geen er nu nog ter beschikking kan komen nog een eenigszins dragelijk deel krijgen, dan is een uiterst nauwketirige verdeeling noodzakelijk. Np behoeven niet veel woorden gewijd te worden aan den wel eens zoo genoemden „echten" zwarten handel, nl. den zwarten handel, 'die met het vragen van woekerprij zen gepaard gaat. Degenen, die zich hieraan schuldig maken, die dus niet schromen, den nood hunner medeburgers op schaamtelooze wijze te exploiteerenbehooren tot -de aller gevaarlijkste misdadigers, die ons Volk in zijn midden telt. Heel gevaarlijk en toch in wezen ook heel erg immoreel is de steeds toenemende ruil handel. Het moge dan niet zoo'n gr:«ve stui tende wijze van handelen zijn als die van den woekerhandel, in Wezen verschilt hij er toch niet zoo heel veel van. Het is hier geen bevoordealing van de eigen portemonnaie, maar men maakt van zijn door omstandigheden nu eenmaal veel gunstiger positie gebruik om zich ïog meer te bc voordeden. M«m gaai geen rijkdomman opstapelen, verkregen uit den nood van an deren, en in zooverre doet het niet zoo weer zinwekkend aan, maar het is een beeld van egoisme, dat in dezen tijd toch ook allesbe halve fraai aandoet. Hoofdredacteur: F. C Derks, Haarlem. Chef van Dienst en Binnenland: S. R. Kuiper, Haar lem. Sport en Stad: A. Overmeer, Heemstede. Buitenland: J. C. van der Laag. H'stede. Haagsch Redacteur: B. Korsten, H'stede. Nieuws en re portage voor Velsen en omgeving: J. J. E. van Baarsel, Santpoort. Advertenties: W. van Om men. Heemstede Een voor velen wel aantrekkelijke, ja zelfs van verschillende zijden aangeprezen, clan destiene handeling, is het beschikbaarstellen aan anderen, kennissen, familie en ook vreemdelingen, die óf op aanbeveling dan wel op teigen initiatief komen vragen om tarwe, lroolzaad, rogge, melk of aardappelen, omdat ze thuis te kort komen en dat tegen de normale prijzen. Iedereen moet gevoelen, dat dit in wezen tot hetzelfde resultaat leidt ais de andere vormen van clandestienen handel. Er wordt onttrokken aan de gemeenschap om een par ticulier te bevoordéelen. Een gevaar is, ook in de oogen van degenen,-die dit anders wel goed vinden, dat cle bevoordeelde.de waar gebruikt voor den zwarten handel of voor ruiltransacties, die ook dikwijls op den ech ten zwarten handel uitloopen. Dit komt meer voor dan men wel eens denkt. Ik geloof, dat een veel grooter percentage van de goederen die tegen de echte zwartehandelprijzen ver handeld worden, dan men denkt, in eersten éDanleg afkomstig is van deze schijnbaar toch zoo onschuldige transacties. Naar Duitschlanrï? Het groote motief, waarom men dezen clandestienen vorm van verkoop in vele krin gen niet erg vindt en hij zelfs door onder- grondsche propaganda sterk wordt aanbevo len, is dat men zegt, dat de waar anders toch naar Duitschland gaat. Wat is daarvan nu waar? Ik zal mij nu be palen tot ongeveer de laatste twee jaar, wijl dit de tijd is. dat wij voor het overgroote deel van onze eigen productie hebben moeten leven. Er is gedurende dien tijd geëxporteerd en er is beschikbaar moeten worden gesteld voor 4e bezettende macht. Het is moeilijk om in één cijfer uit te drukken, hoeveel dit nu voor onze voeding beteekent. Misschien is de vraag, die de men- schen het meeste interesseert nog: hoeveel zou de voedingswaarde van ons rantsoen hooger hebben kunnen zijn, als er geen ex port was en als er niets voor de weermacht beschikbaar was gesteld. Dit cijfer meen ik naar beste weten te kunnen vaststellen op ongeveer 7 a 9 pet. Dit wil zeggen, <lat als er in 't geheel niets geëxporteerd was en als er niets voor de weermacht was beschikbaar ge steld en we alles bier hadden kunnen opeten, wat aan voedingsmiddelen er uit is gegaan, we 7 a 9 pet. meer voedingswaarde hadden gekregen. Van sommige artikelen hadden we niets of vrijwel niets méér gekregen, 1^. brood en boter. Van andere artikelen was het per centage wel van beteekenis, wat het laatste jaar betreft zouden we b.v. 10 pet. meer kaas hebben kunnen geven. Van vleesch was dit in het laatste jaar zelfs 25 pet. en ook van peulvruchten heeft export plaats gehad en wel het laatste jaar rk 2 0 a 25 pet. van onzen oogst. Van groente zou het nog mëer beteekend hebben, als we alle nu geëxpor teerde groente werkelijk hadden kunnen op eten. Dit was van verschillende groenten ze ker niet het geval (komkommers) tomaten, andijvie, kool, koolrapen e.d.). Niemand kan evenwel ontkennen, dat onze groentepositie in dezen zomer vrijwat gemakkelijker ge weest was, als we geen export hadden g?ihad. Op dit lijstje ontbreken twee onzer"voor- naamste exportproducten. n.l. x boter en eieren, wijl die nu- niet meer worden geëx porteerd, evenmin als consumptievetten. Van onzen in 1939/1940 gevormden voorraad vet heeft een belangrijke export plaats gehad (ruim 1/3), terwijl tot Juni '41 ook regel matig boter is geëxporteerd, zij bet dan niet in zulke groote Quanta* als normaal. Sedert dien heeft -de vet- of liever olieëx- port zich bepaald tot technische olie (spe ciaal lijnolie) en heeft de boterexport opge houden. Wel moeten wij een klein deel onzer productie beschikbaar stellen voor onder houd van het bezettingsleger. Boter geruild tegon margarine. Toch is er in dezen zomer nog weer boter geëxporteerd, maar dit is een gevolg geweest van een op ons verzoek gedane ruiltransac- tie. Toen in dezen winter de melk- en daar door de boterproductie enorm tegenviel, was het slechts mogelijk om de distributie van spijsvetten eenigszins te blijven regelen zon der rantsoenverlaging, doordat we - van Duitschland een zekere hoeveelheid spijsvet ten en olie leenden, die als margarine in de consumptie zijn gebracht en die we nu weer als boter moeten terugleveren. De eieren, die verplicht moeten worden ingeleverd door de pluimveehouders, worden niet geëxporteerd. Ze worden ongeveer voor 1/5 deel ter beschikking gesteld van het be zettingsleger en de rest blijft vóór zieken, Ziekenhuizen enz., terwijl de meeste eieren, die nog worden geproduceerd vrij zijn. Men vergete niet, als men over eieren praat, dat wij vroeger wel ongeveer dö helft onzer eieren exporteerdon, maar dat onze pluim veestapel tot op 1/10 van zijn vroegeren om vang is gèslonken t»n dat de voedlngstoe- stnnd van dezen pluimveestapel ongunstiger is en een kip kan ook geen eieren producee- ren, als ze niet behoorlijk wordt gevoed. Onze vroegere pluimveestapel consumeerde naar schatting ongeveer 800.000 ton graan, dit is bijna onze oogst aan broodgraan. Toén onze voorraden op raakten, stonden we dus voor het vraagstuk: óf aan den mensch dan wel aan de kip, en hetzelfde geldt zij het niet in zoo'n scherpe verhouding voor het varken, den voorrang te geven. Waar het nuttig effect van de granen voor den mensch direct zoo enorm veel grooter is dan wanneer we deze aan de kip en het varken geven en in den vorm van eieren en vleesch ter be schikking krijgen, daar is de keuze niet moeilijk. Kippen en varkens moesten ver dwijnen. Hoe lijkt het nu in de toekomst? Met ab solute zekerheid kan niemand die toekomst voorzoover op dit moment de vooruitzichten lijden, zou ik zeggen, dat de export zal af nemen. Vermoedelijk is het bovenstaande niet in overeenstemming met datgene, wat velen zich, in de war gebracht door allerlei ge ruchten en veronderstellingen, van den om vang van den export hadden voorgesteld. Ernstige gevolgen. Als men deze cijfers ziet. dan zal men moeten concludeeren, dat. hoewel, het cijfer van 7 a 9 pet., waarmede we de voedings waarde van ons rantsoen zouden kunnen ver- hoogen, van beteekenis is, vooral in een tijd, dat dit rantsoen de minimumgrens genaderd is, het ook weer niet zoo is, dat het alleen de export is, die de moeilijkheden veroorzaakt. Zeker is dit cijfer niet zoo, dat iemand zou kunnen zeggen: „laat de boel maar in 't hon derd loopen, dan gaat het tenminste niet naar Duitschland", zooals nu van verschil lende zijden ter verdediging van den zwarten' handel wordt aangevoerd. Zeven a negen procent van onze totale productie kan tde be- zetteiyle overheid zich altijd wel verschaffen, als ze dit wil. en gesteld, dat ze in dit geval niet meer nam, dan zouden wij net als nu 91 a 93 pet. overhouden, maar dan onder vol komen chaotische toestanden. Het maakt een geweldig verschil, of we deze hoeveelheid eerlijk en gelijkmatig kun nen verdeelen over de bevolking, zoodat ieder zijn deel krijgt, dan wel of we voor de ver deeling den zwarten handel laten zorgen. In dit laatste geval krijgt de een, die toevallig veel geld of veel kennissen op het platteland of onder fabrikanten of winkeliers heeit, veel meer dan hem toekomt en de ander krijgt minder of. niets. Het zijn de armen, de maatschappelijk weinig weerbaren, die de dupe worden. Als dit gebeurde,, dan zouden we den hongersnood in grooten omvang zijn intrede zien doen met zijn begeleiding van moreele en materieele verwording. Men kan zich de gevolgen hiervan niet ernstig genoeg voorstellen. Het gevolg zou zijn een ver scheurd volk, verwTldering (*p zedelijk en geestelijk gebied, terwijl de gevolgen voor de volksgezondheid, speciaal van de op groeiende jeugd, in geen jaren weer goed te maken zouden zijn. Bij tffize productie, al dan niet verminderd met den export in den omvang als nu, kan het volk als geheel zich niet voeden als nor maal. Dit tekort voor allen is niet aan te vul len, wel voor enkelen, maar als dit laatste gebeurt, wordt het tekort voor de eersten grooter en de hongersnood is een schrede dichterbij gekomen. Dat is het gevolg van den zwarten handel, van den ergsten tot dien. door velen be schermden, goedbedoelden. Tot nu toe is het gelukt, hoewel wij sedert Uitsluitend verkrijgbaar op de daarvoor bestemde bon. ruim drie jaar onzen grooten import moes ten missen, hoewel wij een bezettingsleger gedeeltelijk moesten voeden en hoewel wij een deel van onze productie voor den export moesten beschikbaar stellen, het Nederland- sche volk te voeden, niet ruim. maar zoo, dat ernstige gevolgen van ondervoeding konden worden afgewend. Meer kunnen we niet doen nu onze voorradert geheel op zijn. nu de kunstmestvoorzlening moeilijker wordt; maar veel slechter behoeft het ook niet te worden, in sommige opzichten kan het zelfs wat gemakkelijker gaan, mits en dit is de absolute voorwaarde de verdee^ng zoo goed mogelijk blijft, dus dat de zwarte han del zich niet alleen niet uitbreidt, maar wordt teruggedi*)ngen. Meer dan ooit is waar, dat tusschen ons volk en den honger alleen staat de organi satie van de voedselvoorziening. Als die or ganisatie het niet meer kdn houden, is de ellende daar. Op enkele oogenblikken heeft men al even gevoeld, wat het beteekent, als de organisatie, door welke oorzaak dan ook. niet regelmatig loopt en de verdeeling in d' war komt, zooals bij groente in den voorz^ mer en bij boter in l^et voorjaar. Men stel' zich eens voor. wat "het beteekent, als dit geen uitzondering, maar regel wordt. De Nederlanders hebben zich altijd zelve gaarne een nuchter volk genoemd. Laat men nu deze feiten nuchter onder oogen zien en men zal tot de conclusie komen, dat de zwarte handel in welken vorm dan ook een gevaar voor het volk beteekent. A. M. de Jong overleden. De schrijver A. M. de Jong is op 18 October des avonds in zijn woning te Blariaum door onbekende daders overvallen en Boot een revolverschot gedood. De Jong werd op 29 Maart 1888 te Nieuw Vosmeer (N.-B.) geboren. Hij bezocht te Delft de rijksgormaaischool, waarna hij van 1906. tot 1919 als* onderwijzer werkzaam was. In 1919 trad hij in dienst van het dagblad Het Volk. Voorts werkte De Jong eenige jaren aan let terkundige bladen. Den laatsten tijd wijdde hij zich uitsluitend aan de letteren. Klachten van het publiek over schoenwinkeliers. Herhaaldelijk wordt er door het publiek over geklaagd, dat schoenwinkeliers weigeren te verkoopen, als houders van geldige schoenen bonnen in den winkel komen om schoeisel te. koopen. Naar aanleiding hiervan deelt men van bevoegde zijde het volgende mede: De uit gifte vgn schoenenbonnen door de distributie diensten houdt nauw verband met de produc tie van schoenen en met de vobrraden bij de winkeliers^ Weliswaar heeft door tal van oor zaken de productie gedurende geruimen tijd niet altijd even vlot kunnen verloopen, doch de aldus hier en daar ontstane tijdelijke ach terstand kan thans als ingehaald worden be schouwd. Als regel Bezit de schoenwinkelier dan ook voldoenden voorraad en kan afleve ring onmiddellijk of in .bepaalde maten met geringe vertraging plaatsvinden. Indien het publiek gegronde reden heeft om aan te nemen, dat de een of andere schoenwinkelier weigerachtig is om tc verkoopen. zal het goed doen zich terstond in verbinding te-stellen met het Rijksbureau voor Huiden en Leder, Kei zersgracht 277, Amsterdam, dat zoo noodig niet zal nalaten krachtig tegen den in zijn plicht te kort schietenden winkelier op te treden. Dit ook geldt voor gevallen® waarin hoogere prij zen of levensmiddelenbonnén mochten worden gevraagd. Het p.ubliek dient natuurlijk te beseffen, dat aan den winkelier geen onmogelijke eischen mogen worden gesteld. Men zal genoegen moe ten nemen met het door de omstandigheden uiteraard zeer beperkte sortiment, dat deze voorradig heeft in de verschillende soorten schoenen, welke OfTde overeenkomstige soor ten bonnen mogen worden ."afgeleverd. Men klage dus niet lichtvaardig. ZEVENTIEN KLOOSTERZUSTERS DOOR KOLENDAMP BEDWELMD Een groot aantal religieuzen uit het St. Rosaklooster aan het Hagedoornplein in Am sterdam-Noord is op wonderbaarlijke wijze aan den dood ontsnapt. Maandagavond ge voelden enkele zusters zich onwel. Zij bega ven zich daarom te bed. Later op den avond wërd een van haar wakker en omdat zij het benauwd had wilde zij een raam openschui ven. Toen zij echter uit het bed stapte viel zij plotseling near. Enkele andere zusters, die te hulp wilden komen, zakten eveneens in een. Een der religieuzen wist het raam te be reiken, terwijl een andere de buitendeur kon openen. Op deze wijze kon de priorin van het klooster worden gewaarschuwd, die on middellijk geneeskundige hulp inriep. Toen de dokter verscheen waren reeds zeventien zusters bewusteloos. Het bleek dat de ver warmingsinstallatie van het gebouw, dat voorspellen en zeker niet ln oorlogstijd, maarigrootendeels door een bombardement is ver woest, niet normaal functionneerde en dat Be zusters door kolendamp waren vergiftigd. De toestand van de zusters is thans bevre digend. vD c O O -u- CD *4 HAARLEMSCHE RECHTBANK UITSPRAKEN Tegen een besteller bij de P. T. T. uit Bloemendaai, die op 15 Juni ean pakket had achtergehouden, denkend dat er eetwaren in zaten, had de officier veertien dagen geleden zes maanden gevangenisstraf gevraagd. De rechtbank veroordeelde hem tot 4 maanden met aftrek. Een Haarlemsch brievenbesteller was ten laste gelegd, dat hij een pakket met rog gebrood en Frlesche duimpjes verduisterd had. De man ontkende dit echter. De officier had acht maanden gevangenisstraf gevraagd. De raadsman van verdachte had vrijspraak gevraagd, aangezien niet bewezen kon wor den, dat zijn cliënt inderdaad de verduiste ring gepleegd had. De rechtbank verklaarde hem schuldig en legde hem zes maanden met aftrek op. De l&opman P. Z. had met de metse laars J. V. en J. W. in den nacht van vier op vijf Februari ingebroken in den levensmid delenwinkel van de N.V. Unie-Maatschappij aan den Rijksstraatweg in Haarlem N. De rechtbank veroordeelde P. Z. tot een jaar en zes maanden en J. V. en J. W. tot tien maan den met aftrek. i De huisschilder M. R.' had met den koop man P. Z. ingebroken in een filiaal van „De Gruyter" in de Paul Krugerstraat. Hij werd tot zeven maanden veroordeeld, met onmid dellijke invrijheidstelling, aangezien hij zes maanden in voorarrest had gezeten. Samen met den koopman P. Z. had de werkman A. L. ingebroken in de Eerste Engelsche Kleermakerij ln de Groote Hout straat. Hij werd veroordeeld tot 8 maanden. De gebroeders J. en H. de W. uit Koude- kerke a. d. Rijn en Th. P. uit Alkemade stonden veertien dagen geleden terecht voor een diefstal die zij Zondag 6 Juni in Heem stede hadden gepleegd in een kruideniers winkel in de Maasstraat. Tegen de beide broers had de officier twee jaar, tegen P. een jaar en zes maanden gevangenisstraf .ge vraagd. De rechtbank veroordeelde hen he denmorgen tot een jaar en drie maanden ge vangenisstraf niet aftrek van het voorarrest. RADIO-PROGRAMMA VRIJDAG 22 OCTOBER 1943. HILVERSUM I, 414« M. 6.45 Gram.muz. 7.00 BNO Nieuws. 7.10 Ochtend- gymn. 7.15 'n Vroolijk ochtendmuz. 7.40 Sport nieuws. 7.50 Programma overz. 8.00 BNO Nieuws. 8.10 Lachen is gezond. (8.458.50 Voor dekhuis- vrouw). 9.00 Godsd. uitzending. 9.30 Italië s ko ren zingen. 10.00 Gramofoonmuz. 10.15 Beroeps geheimen. 10.30 Amusementsorkest. 11.00 Voor de kleuters. 11.30 Viool en p»no. 12.00 Almanak. 12.15 Theo Uden Masman. 12.45 BNO Nieuws. 13.00 Land en volk brengt13.05 Tusschen de be drijven. 15.00 Godsd. uitz. 15.30 Spookridders op de veelburcht, luisterspel. 16.00 Vlotte meloV dieën. 16.45 BNO Nieuws. 17.00 Operette-varia. 18.00 BNO: De Jordaner vertelt over sociale noo- den. 18.05 Stedelijk orkejst van Maastricht. 18.45 Wat doet de directie van den landbouw? 18.55 Spiegel van den dag. 19.00 BNO Nieuws en ac- tueele beschouwing. 19.15 alleen voor de Radio- Centrales. 19.15 Van 't een op 't ander. 22.00 BNO Nieuws- en cultureele berichten. 22.15 Liefde op het eerste gezicht. 23.30—24.00 Afscheidsmelodiek. HILVERSUM II, 301.5 M. 17.00 Dansmuziek. 18.00 Rhapsodieën en piano- soli. 19.00 BNO Nieuws en actueele beschouwing. 19.15 Voor de kleuters. 19.20 Gevarieerd opera concert. 20.15 Duitsche Taalcursus. 20.40 Piano voordracht. 21.05 Symphonieconcert. 21.45 Avond wijding. 22.00 BNO Nieuws en cult, berichten. CO cö O sa O O O Verduisteren: van 17.45 tot 7.00 uur. 22 Oct.: zon op 7.16, onder 17.32 uur maan op onder 15.21 uur

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1943 | | pagina 2