Roosevelt neemt kolenmijnen in beslag
Weinigzeggend resultaat van
de conferentie te Moskou.
9
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Verklaringen over
Italië en Oostenrijk.
Staking breidt zich tot
Canada uit
288c Jaargang No. 255
Bureaux: Groote Houtstraat 93.
Tel Advert. 10724, Redactie 10600
Postgiro 134958 Haarlemsche Ct, Haarlem
Bijkantoor, Soendapletn 37. Tel. 12230
Hoofdredacteur: F. C. Berks
Dinsdag 2 November 1943
i
Verschijnt dagelijks,
behalve op Zon- en Feestdagen
Drukkerij: Z. B. Spaarne 12. Tel. 12713
Kantoor IJmuiden: Rembrandtlaan 55,
IJmuiden-Oost
Uttg Graf. Bedrijven Datnlate. Haarlem
K 1297
i
Berlijn: De frazen moeten oneenigheden bedekken; Stalin weigert elke
inmenging in wat hij als zijn zaken beschouwt. Duitsche vermoedens
volkomen bevestigd.
Voor Radio-Moskou is gisteravond de
tekst voorgelezen van een communiqué
betreffende de besprekingen op de daar
gehouden conferentie.
Gisteravond heeft ook Reuter den tekst
gepubliceerd van het communiqué met de
inleidende formule „zooals het te Londen
is gepubliceerd."
Volgens deze publicatie zijn in den tijd van
19 tot 30 October in Moskou 12 zittingen ge
hóuden. In het communiqué wordt er op ge
wezen, dat alle ter bespreking gestelde pro
blemen der drie regeeringen op de agenda
zijn geplaatst. Voor eenige dezer problemen
is een definitief standpunt bepaald. Voor
andere problemen is weliswaar een princi-
pieele beslissing overeengekomen, zij zijn
echter aan speciale „commissies voor nauw
keuriger bestudeering" overgedragen, of men
heeft zich de afhandeling er van langs diplo-
matieken weg voorbehouden. Weer andere
problemen zijn bijgelegd door gedachten-
wisseling.
De regeeringen der Vereenigde Staten, van
Engeland en de Sovjet-Unie, zoo wordt woo'r-
delijk verder gezegd, streven naar de meest
intieme samenwerking in alle problemen, die
de gemeenschappelijke oorlogsinspanningen
raken.
In de eerste plaats zijn "oorlogsmaatregelen
tegen Duitschland en zijn bondgenooten* be
sproken. Er zijn „definitieve militaire opera
ties overeengekomen, ten opzichte waarvan
een beslissing genomen is en die reeds voor
bereid worden om den grondslag voor :de
nauwste militaire samenwerking tusschen de
dfïfe landen in de toekomst te vormen."
De drie aan de conferentie deelnemen
de regeeringen erkennen in de tweede
plaats de noodzakelijkheid „hun nauwe
samenwerking van dit oogenblik en hun
samenwerking bij de oorlogvoering ook
voort te zetten in den tijd, die zal volgen
op het einde van de vijandelijkheden."
Het communiqué maakt dan melding van
een gemeenschappelijke verklaring der Ame-
rikaansche, Britsehe, Sovjet-Russische en
Tsjoenkineesche regeeringen. Deze verklaring
is in overeenstemming met de verklaring van
de Geallieerden van 1 Januari 1942 en latere
verklaringen, zooals die, dat de vijandelijk
heden tegen de spilmogendheden moeten wor
den voortgezet tot de „onvoorwaardelijke
capitulatie".
ZEVEN PIN
De gemeenschappelijke verklaring e c:
In de eerste plaats, dat het gemeenschap
pelijk optreden der vier regeeringen, dat ge
richt is op dfe voortzetting van den oorlog te
gen hun vijanden, voor de organisatie en de
instandhouding van den vrede en de veilig
heid wordt voortgezet.
In de tweede plaats zullen de regeeringen,
die „in strijd zijn met den gemeenschappelij-
ken vijand" gemeenschappelijk handelen in
allé kwesties der capitulatie en der ontwape
ning van dezen vijand.
Het derde punt dezer verklaring eischt ge
meenschappelijke maatregelen ter voorkoming
van schending der voorwaarden, die den
vijand worden opgelegd.
In het vierde punt wordt de nadruk gelegd
op de noodzakelijkheid eener internationale
organisatie, die „gebaseerd is op het beginsel
der souvereine kwaliteit van alle vredelieven
de staten en waarvan al dergelijke staten,
groot of klein, lid kunnen zijn, ten einde den
internationalen vrede en de internationale
veiligheid in'stand te houden"
Het vijfde punt eischt „wederzijdsehe raad
pleging" van de vier regeeringen, tot een
„systeem der algemeene veiligheid" is inge
voerd. „Zoo noodig" kunnen bij deze raad
pleging ook andere leden der Geallieerde na
ties betrokken worden.
Het zesde punt der verklaring houdt in, dat
de vier regeeringen „na het einde der vijan
delijkheden hun militaire strijdkrachten niet
zullen doen optreden binnen het gebied van
andere staten, met uitzondering van de in
deze verklaring bepaalde gevallen en eerst na
gemeenschappelijke bespreking".
Het zevende punt eindelijk eischt samen
werking voor het tot stand brengen van een
„algemeen accoord betreffende de regeling
der bewapeningen in den tijd na den oorlog".
ITALIë.
Het communiqué geeft vervolgens een
verklaring ^an den Amerikaanschen, den
Britschen en den Sovjetr-Russischen minis
ter van buitenlandsche zaken betreffende
de politiek der Geallieerden jegens Italië.
Deze politiek moet berusten op een „al-
geheele vernietiging van het faseisme".
In een reeks van punten wordt geëischt, dat
de regeering van Italië door het opnemen van
„leden der oppositie tegen het fascisme" een
„meer democratisch aanschijn" krijgt. Voorts
worden vrijheid van drukpers, meeningsuiting
en vergadering, benevens onderdrukking van
alle fascistische instellingen geëischt. De lei
ders van het fascisme en de generaals van het
fascistische leger moeten worden uitgeleverd.
OOSTENRIJK
Voorts wordt in het communiqué gemeld
dat de Sovjet-Russische, Amerikaansche
en Britsehe regeering overeengekomen zijn
de „annexatie van Oostenrijk" van 1938
„nul en van geener waarde" te verkla
ren en in plaats daarvan een „vrij en on
afhankelijk Oostenrijk" op te richten.
Woordelijk wordt gezegd „Oostenrijk wordt
er echter aan herinnerd, dat het een verant
woordelijkheid draagt, die het niet verloo
chenen kan, namelijk de verantwoordelijkheid
aan den oorlog te hebben deelgenomen aan de
zijde van Duitschland. Oostenrijk wordt ver
volgens uitgenoodigd „een bijdrage te leveren
tot zijn bevrijding".
25 Tenslotte behelst het communiqué een ver
klaring van de bij de conferentie betrokken
naties, volgens welke „alle Duitsche officie
ren, manschappen en partijleden", die voor
beweerde „gruweldaden" verantwoordelijk
zijn, na den wapenstilstand naar de betrok
ken landen „weggevoerd" worden, om daar
„gevonnist te worden".
Vervolg op pag. 2
Extra vacantie. Wie zou daar niet voor te
vinden zijn? Een heele maand in een der
mooiste stiuken van Duitschland, met
eiken dag sport, spel, veldwerk enz.!
Waarom zou jij daar ook niet van profi
teered Iedere Nederlandsche jongen van
16-18 jaar kan zich aanmelden. Werk
gevers en scholen moeten vrij geven, loon
wordt doorbetaald. Honderden zijn al in
een weersportkamp geweest. Het wordt
tijd, dat zij, die tot nu toe nog geaarzeld
hebben, thans ook deze keer de gelegen
heid voor een heele maand vacantie aan
grijpen; hak de knoop door en meld je
aan: Aanmeldingsbureau weersportkam-
pen: Koningslaan 9 te Utrecht.
(Fritz Emde/Stapf Pax c)
GENERAAL WERKLOOSHEID.
D. Wallace, de A.merikaansche vice-
president, heeft kort geleden in een rede
te Cleveland verklaard, dat na den oorlog
meer dan tien millioen Amerikaansche
arbeiders werkloos zullen zijn, wanneer de
Vereenigde Staten niet veertig procent
meer goederen voor het particulier ver
bruik kunnen produceeren dan voor den
oorlog.
Bezwaarlijk had de vice-president,
iemand, die het dus kan weten, een troost-
looZér vooruitzicht kunnen openen aan
zijn volk, ten tijde dat dit in een strijd op
leven pf dood is gewikkeld en waarin aller
krachtinspanning wordt gevraagd, opdat,
van Amerikaansch standpunt beschouwd,
dit halfrond zal geraken tot heter levens
voorwaarden, waaronder men dan natuur
lijk in de eerste -plaats beter economische
levensvoorwaarden verstaat. Generaal
Werkloosheid komt in het verschiet aan
rukken. Want niemand, beter dan vice-pre
sident Wallace kan weten, dat het denk
beeld van een opvoering der goederen-
productie met veertig procent een droom
beeld is, een luchtkasteel, waarmede geen
sterveling in ernst rekening kan houden,
zoodat hij evengoed had kunnen verklaren,
dat na den oorlog Amerika, zoo het op de
zen weg voortgaat, een werkloosheid
wadht, angstwekkend in omvang en be-
teekenis.
Enkele cijfers ter vergelijking. Amerika
heeft 130 millioen inwoners, zoodat 10 mil
lioen werkloozen 8 der bevolking om
vat. Öns land had in de jaren der diepste
economische depressie 400,000 werkloozen
op 10 millioen inwoners, hetgeen een werk-
loozenpercentage van 4 beteekent. Ver
houdingsgewijs zou na den oorlog volgens
de onheilsprofetie van Wallace Amerika
dus met een werkloosheid te kampen heb
ben, dubbel zoo groot als wij die hier in de
zwartste jaren gekend hebben.
En nog is Wallace optimist in zijn voor
spellingen. Want zelf herinnerde hij er
aan, dat na den vorigen oorlog, waaruit
zijn land met vlag en wimpel te voorschijn
kwam, Amerika niet m-ïnder dan 15 mil
lioen -werkloozen had te onderhouden,
(hetgeen dus beteekent, dat, wknneer men
voor lederen werklooze twee armlastigen
rekent in Amerika een vierde der bevol
king ten laste der publieke liefdadigheid
kwam) en het is zonder meer niet -duide
lijk, op welke 'gronden Wallace aanneemt,
dat na dezen oorlog de Amerikaansohe
goederenprodufctie er beter voor zou staan
dan vijfentwintig jaar geleden. Maar laten
we ons maar aan het cijfer van tien mil
lioen werkloozen in het na-oorl-ogsche
Amerika houden. Het is meer dan voldoen
de om de debacle te voorzien, die voor
Amerika komende is, zoo er geen oplossing
.wordt gevonden voor het probleem, hoe 130
millioen menschen op een ruimte van bijna
8 millioen K.M.2 levensonderhoud kunnen
vinden.
Ten aanzien van dit probleem mogen wij,
West-Europeanen, in bescheidenheid con-
stateeren, dat wij de zaakjes in dit opzicht
toph iets beter verstaan dan de Amerika
nen. Want in Amerika leven niet meer dan
16 personen per K.M.2, terwijl, om maar
bij ons land te blijven, de bevolkingsdicht
heid meer dan 24Ö personen per vierkante
K.M. is, een, verhoudingsgewijs ongekend
hoog cijfer, in weerwil waarvan wij er
toch maar in slaagtden, den omvang onzer
President Roosevelt heeft beslas ge
legd op de Amerikaansche kolenmijnen.
De president heeft de mijnwerkers aan
gemaand Woensdagochtend op hun werk
te zijn.
In een bekendmaking verklaart Roosevelt
„Eenigen tijd lang produceeren wij niet meel
de kolen, die wij noodig hebben voor de oor
logvoering. Als president van de Vereenigde
Staten en als opperbevelheber van de strijd
krachten maan ik eiken mijnwerker aan
zonder een dag uitstel naar de mijnen terug
te keeren. Er wordt verwacht, dat iedere
mijnwerker bereid is op zijn post voor zijn
regeering te werken."
Het „distributiebureau" van den Ameri
kaanschen mijnwerkersbond heeft de beslis
sing in de stakingskwestie uitgesteld, aldus
de Britsehe berichtendienst. Het nieuwe bu
reau heeft besloten de kwestie voor te leg
gen aan een subcommissie, wier rapport
Dinsdag wordt verwacht.
Voorts wordt gemeld, dat John Lewis en
de andere bestuursleden van het vakverbond
hebben besloten aan de looneischen vast te
houden en geen gehoor te geven aan den op
roep der regeering tot hervatting van den
arbeid. Men besloot zelfs de staking uit te
breiden. Men verwacht, dat Roosevelt zal
bevelen, de mijnen door militairen te doen
bezetten.
In West-Virginie zijn thans 600 mijnen,
waarin 110.000 man werkzaam waxen, ge
sloten. Pennsylvanie meldt de vrijwel vol
ledige sluiting van 1220 mijnen met 110.000
arbeiders. In Ohio zijn alle mijnen gesloten
21.000 arbeiders werkten daar. In Indiana
staat het mijnenbedrijf vrijwel stil. In Illi
nois staken 27.000 van de 35.000 arbeiders
der staatsmijnen. Het meerendeel der 2000
Mijnwerkers in Missouri en Kansas heeft het
werk neergelegd. In Tennessee zijn vrijwel
alle mijnen gesloten; hier staken 8000 man.
Roosevelt heeft Ickes gemachtigd zich te
wenden tot den minister van oorlog. Stimson
voor de tenuitvoerlegging van iedere actie,
die hij noodzakelijk of gewenscht zou kun
nen achten om allen employes, die den ar
beid in de mijnen hervatten, en allen perso
nen, die, voor zoover zij noodig zijn, werk
zoeken, bescherming te verleenen.
De stakingsbeweging in de Amerikaan
sche mijnen is intusschen ook op West-Ca
nada overgeslagen. Meer dan 1400 mijnwer
kers in Nanaimo, Cumberland, op het
eiland Vancouver en in Princeton (Britsch-
Columbia) zijn in staking gegaan wegens een
loonconflict.
„Hollandsche molen", een schilderij van
den Obergefr. Zieger, op de tentoonstel
ling „Soldaten am Atlantikwall zeigen ihr
Freizeitschaffen", welke in den Haag ge
houden wordt.
(SS Bildberichter Fritz/Stapf Pax c)
werkloosheid te reduceeren tot de helft
van die in Amerika.
Hoe het zij, of men in Ameriika straks
met 15- dan wel met 10 millioen werkloo
zen rekening zal moeten houden, het is
voor den Amerikaanschen bewinsman een,'
benauwend vraagstuk, waarvoor hij, dat
blijkt uit de rede van Wallace voldoende,
een oplossing zoekt. En nu is het tragisch,
dat hij, in weerwil van de lessen, die het
.verleden heeft opgeleverd', volhardt in de
remedie, die in de vooroorlogsche jaren zoo
bitteren nood heeft veroorzaakt, de reme
die, die opvoering en nog eens opvoering
van de goederenproductie als eenig redm'J-
del in uitzicht stelt.
De vorige oorlog had het overigens nor
male verschijnsel des algemeene verarming
op de wereldmarkt ten gevolge gehad en
vrij spoedig na de economische krachtsin
spanning en daarmee gepaard gaande eco-
nomischen opbloei der eerste na-oorlogs
jaren werd het duidelijk, dat de wereld,
de Vereenigde Staten inbegrepen, een eco
nomische crisis te gemoet ging. De werkge
legenheid verminderde en de arbeiders wer
den daarvan in de eerste plaats de slacht
offers, speciaal in Amerika, waar men zich
om werkloosheidsverzekering, in welken
vorm ook, nimmer bekommerd had. Eerst
verminderden de loonen door korteren werk
tijd en spoedig daarop werden zij zonder
meer ontslagen. Het arbeidsinkomen uit de
industrie daalde tusschen 1929 en 1932 van
50 op 29 milliard dollar. Daarnaast leed de
landbouw niet te becijferen verliezen. De
prijzen, die de boeren maakten liepen van
het indexcijfer 146 tot 65 terug en de las
ten, die op den landbouw drukten, na
men toe.
Onder die omstandigheden werd in 1932
Roosevelt tot president der Vereenigde Sta
ten gekozen. Hij was democraat en aange
nomen moet worden, dat de nooden der ar
beiders en der boeren hem niet onbewogen
hebben gelaten. Men wist dat hij in het ver
leden aan veel corruptie paal en perk had
gesteld, hij verlevendigde de herinnering
aan den grooten tijd dien Amerika beleefde
onder de regeering van zijn oom
kortom, hij genoot alle populariteit, noodig
om tot sterke, ingrijpende maatregelen tc
geraken.
Maar de uitkomst logenstrafte de ver
wachtingen. Want maar al te spoedig bleek,
dat Roosevelt zich een andere categorie niet
van het lijf kon houden, een categorie, die
óók in nood verkeerde, al week deze nood
sterk af van die der arbeiders en der boe
ren en die slechts uitkomst zag door inscha
keling van het regeeringsapparaat. Het was
de Amerikaansche haute finance, de kleine
maar machtige groep bankiers, financiers
en toonaangevende industrieelen, die huil
oorlogs- en na-oorlogswinsten zagen slinken
en op middelen zonnen om, desnoods tot den
prijs van de grootste landsbelangen, den
bloei hunner bedrijven te bestendigen.
Over de wijze, waarop Roosevelt de zaak
der arbeiders ondergeschikt maakte aan die
van het Amerikaansche grootkapitaal in een
volgend stukje.
Caane gearresteerd?
Volgens het Italiaansche blad „Popoio Re-
publicano" zou de vroegere Italiaansche mi
nister van buitenlandsche zaken graaf Ciano
zijn gearresteerd en in de gevangenis van
Verona zijn opgesloten
Spaansche lichting met groot
verlof.
Van Spaansche zijde wordt medege
deeld, dat de op grond van het bevel tot
gedeeltelijke mobilisatie van 23 Nov. 1942
opgeroepen lichting 1918 voor onbepaal-
den tijd afzwaait.
Werp geen „scherp" tusschen de
aardappelschillen.
De aardappelschillen, die de huisvrouwen
zorgvuldig dienen te bewaren en voor den
ophaler klaar te zetten, worden door de
koeien met graagte gegeten. Niet alleen dat
die schillen het melkvee goed voeden, maar
ze werken bovendien sterk melkdrijvend.
Men moet echter wel bedenken, dat onacht
zaam in den afvalemmer geworpen „scherp"
niet alleen geen voqdsel is, maar dat het
ook veel schade kan berokkenen aan het
vee. Wat is „scherp"? „Scherp" is alles wat
een koeienmaag niet kan verteren, zooals
oude scheermesjes, naalden, stukjes glas en.
aardewerk. Vooral gebroken naalden kun
nen gemakkelijk in den schillenemmer ver
dwalen. Wie onbekend is met vee, ".veel niet
hoeveel lijden door een gebroken naald aan
een koe veroorzaakt kan worden.
Dus: Geen „scherp" in de schillen!
Landbouwer door. inbreker
vermoord.
Dader gearresteerd.
Gisternacht is een moordaanslag gepleegd
op den 71-jarigen landbouwer A. Constant te
Baarsdorp, gemeente 's-Heer-Abtskerke.
Een persoon, die zich waarschijnlijk door in
braak toegang tot de eenzaam gelegen woning
heeft weten te verschaffen, heeft den man met
een bijl neergeslagen. Zijn huishoudster zag
echter kans te ontvluchten en bij buren om
hulp te roepen. Toen de gewaarschuwde ma
rechaussee ter plaatse kwam, bleek de land
bouwer reeds te zijn overleden. Het is aan de
politie te Goes gelukt den dader, den 32-jari-
gen J. V. uit Middelburg, aan te houden. Hij
heeft een beken teqis afgelegd. Vermoedelijk is
roof de drijfveer van dezen moord geweest.
„WERP GEEN „SCHERP" TUSSCHEN
DE AARDAPPELSCHILLEN."