De redevoering
te Utrecht.
Vervolg1 van pag. 2
nadeeligen invloed is op hun-vrijheid. Het is
uitgesloten, dat men een germaansch volk
op den duur doet buigen. Het verweert zich
cn laat zich liever vernietigen, alvorens zich
te laten buigen en zijn vrijheid en innerlijke
kracht prijs te geven. Ook'dit inzièht brengt
ons de beschouwing van November 1918, die
scheen te bewijzen, alsof wij Duitsehers ons
wilden buigen, die echter leidden tot Novem
ber 1923, die het eerste verzet beteekende te
gen een schijnbaar hopeloozen toestand.
Wat konden die paar mannen toen tegen de
overmachtige Entente, tegen het nog heel
groote en sterke Frankrijk en de almachtige
tegenstanders onder het eigen volk feitelijk
willen?
Wat konden zij hopen? Die hebben niet ge
vraagd, maar zij zijn aangetreden omdat zij
wisten en omdat hun innerlijke stem hun
heeft toegeroepen: jullie moet thans voor
Duitschland's eer en vrijheid aantreden.
Thans*verstaan wij den diepen zin van
beide gebeurtenissen. Toen wij in November
1918 de ineenstorting beleefden, yiel het niet
te verwonderen, dat velen van ons aan den
zin van het gebeuren in het geheel begonnen
zijn te wanhopen. Vier jaren en meer van de
zwaarste offers werden gebracht, heldendaden,
die haars gelijken in de geschiedenis nog
nauwelijks gehad hebben, werden volbracht.
En dat alles zou tevergeefsch geweest zijn? En
toen kwam November 1923 en weer trad een
vastberaden schare aan en werd neergewor
pen en neergeslagen en weer kon bij iemand
de gedachte opkomen: waartoe? het is zin
loos? Neen, kameraden, uit het gebeuren van
de laatste jaren zien wij in, dat alles een
diepen zin heeft gehad en voorbestemd was
in de Voorzienigheid, dat de ineenstorting van
1918 gekomen is, opdat met het oogenblik van
de diepste geschoktheid, ook het oogenblik
aanwezig was van inzichzelf te keeren om
het Duitsche volk in staat te stellen tot de
groote taak, die het te wachten stond, toen
de bolsjewisten in Juni 1941 met honderden
divisies naar onze Oostgrens waren opgetrok
ken. Op dat oogenblik heeft het Duitsche volk,
dat weet wat lijden beteekent, ook de kracht
gevonden dit gevaar te boven te komen. Het
zelfde geldt voor November 1923. Het is niet
een rechtstreeksche zegetocht naar de macht
geweest en hoe zwaarder een zoodanige strijd
is, hoe meer offers er gebracht zullen moeten
worden, des te sterker wordt een volk voor de
laatste beproeving.
Kameraden! Alles is een duidelijke weg
naar deze laatste grootsche beslissing, waarin
wij thans geplaatst zijn en die het aanschijn
van Europa, doch daarnaast ook van de ge-
heele wereld, voor generaties, waarschijnlijk
voor eeuwen zal bepalen. Want het beeld van
de wereld, zooals wij het in het jaar 1914 en
tevoren gehad hebben is volledig veranderd.
Wat men toen kon bestempelen als over-
heersching van Europa en van het Europee-
sche ras is voorbij.
Nieuwe machtsgroepeeringen.
Nieuwe machtsgroepeeringen vormen thans
de wereld. De machtsgroepeering Oost-Europa
en Azië, met de Slavisch-Oriëntaalsch-Mongool
achtige volkeren, voortgekomen uit de steppe,
is het, die altijd weer om de zooveel eeuwen
toestormt. Eens was het Dzjinghis Khan,
daarna waren -het andere. Thans is het het
bolsjewisme van Stalin. En aan den anderen
kant over den Atlantischen Oceaan vormt zich
iets nieuws. Het Amerikaansche continent
wordt tot het Westelijke halfrond van Roose
velt samengevat en verheft zich met een
machtige en onbeperkte aanspraak op heer2-
schappij en daarginds in Oost-Azië vormt zich
eveneens eed nieuwe groepeering. Dan blij
ven wij, Europeanen, nog over. Dat zijn de
vier groote machtsgroepen, die thans de we
reld beginnen te vormen, bepaald door den
bodem, door het klimaat, door de natuur
kundige gesteldheden en op grond daarvan ster
ker bepaald door de rassen, die.op dien bodem
zijn gegroeid, gedragen en gestuwd in de ge
schiedenis door den geest, door de innerlijke
hotiding, door de maatschappelijke vormen,
die zich juist uit dit bloed en de specifieke
raseigenschappen van deze volkeren ontwik
keld hebben. Al het andere dat er in de we
reld is, speelt een tweede rol. Die gebieden
en volkeren zijn in machtspolitiek opzicht
niet vormgevend. De vjer machtsgroepen, die
thans bezig zijn te ontstaan, worstelen met
elkaar om de vormgeving van de wereld.
Kameraden: lets is ons, vooral aan ons na_
tionaal-soeialisten, duidelijk. Het is niet de
organisatie, het zijn niet de formaties, het
zijn niet de programma's, die de geschiede
nis maken, het zijn de menschen. De men-
schelijke geest, zooals hij uit zijn bloed ge
schapen. wordt, is het die de geschiedenis
maakt, die zijn hoogste voltooiing vindt al-
tijd in de heel groote mannen, die uit het
volk of uit een ras geboren worden en als
leiders voorop, gaan. Daarom moeten wij ons
met de geestelijke eigenschappen bezighou
den en moeten wij ons 'afvragen: Waar ligt
de laatste impuls voor de uiterlijke militaire
en politieke verschijnselen?
Hot wezen van het bolsjewisme.
Zoo wil ik feens over het Oosten spreken,
over de bolsjewieken. Wij hebben deze vol
keren reeds eenmaal in de jaren 1914, 1915
en 1916 meegemaakt toen wij^in <feri eersten
wereldoorlog tegen Rusland zijn opgetrok
ken. Toen kwam ons de Russische soldaat
tegemoet en maakte op ons den Indruk van
een op de een of andere wijze handelbaren
en tenslotte goedmoedigen boer. Hetgeen
thans op ons afkomt is heel iets anders. Men
zal zeggen, het bolsjewisme heeft hier andere
menschen gevormd, het heeft deze menschen
in een nieuwen vorm gebracht, maar hetgeen
wij thans zien, dat was in hen aanwezig. Het
bolsjewisme heeft het positieve, het goede
van den Russischen boer onderdrukt en het
heeft twee eigenschappen, die in deze men
schen altijd sluimeren, tevoorschijn gebracht
Ook deze eigenschappen kunnen uit het
landschap worden afgeleid. Dat landschap
immers is oneindig groot. De steppe, maakt
melancholiek. U zult zeggen, de zee is ook
groot, maar de zee is altijd in beweging. Zij
is dynamisch, zij verwekt in ons krachten.
terwijl de steppe groot én als dood is. Zij
maakt melancholiek, zij maakt bereid om te
lijden. De menschen van de steppe hebben
bepaald een heimwee, zij voelen zich bevre
digd wanneer zij kunnen lijden, wanneer zij
gekweld worden. En het tweede is de onbe
grensdheid van de steppe. Zij maakt losban
dig en teugelloos. Deze menschen kunnen in
een roes gebracht worden, waaruit zij be
paald elementair losbarsten, zooals wij dat
juist kunnen constateeren aan die stormloo-
pen uit het Oosten, die altijd weer tegen
Europa komen aanrollen. Deze beide eigen
schappen heeft het bolsjewisme tot een ,,po_
liticum" gemaakt. Het laat de menschen lij
den door hun alles te ontnemen wat slechts
eenigszins mogelijk is. Dat kan het zich ver-
oorlooven oindat deze Ostische menschen in
het lijden zelf een zekere bevrediging vinden
en wel voor een doel, dat weer sterk losban
dig is, voor de proletarische wereldrevolutie.
Uit deze beide eigenschappen en haar poli
tieke uitwerking kunt u zich het wezen van
het bolsjewisme en v an den bolsjewistischen
massamensch verklaren.
Tevens kunt u daaraan zien. dat wij hier
te doen hebben met menschen en een sys
teem, waarmede wij het volgens Europee-
sche spelregels nooit zullen klaarspelen. Een
vergelijk met het bolsjewisme is niet moge
lijk, alleen een tegenover elkaar staan, hoog
stens een scherpe afbakening-. Het bolsje
wisme draagt zijn gevaarlijkheid niet zoo
zeer in zijn methoden dan wel in zijn doel
stelling. Het bolsjewisme drukt het individu
terneer tot een minimale levenshouding, op
dat 't de krachten, die zich aldus verzamelen,
samengebundeld voor een bepaald politiek
doel kan laten optreden. In dit opzicht is
het alle andere systemen de baas, om maar
in het geheel niet te spreken over een libe-?
raai of over een democratisch systeem, in
die systemen gaan alle mogelijke energieën
op in de bevrediging van de eigen behoeften,
cultureele wenschen enz. Deze energieën
eischt het bolsjewisme voor zich op. De
mensch moet werken, hij moet heerendiën-
sten verrichten, hij wordt geknecht, opdat
de volledige som van zijn prestaties gestoken
wordt in een bepaald politiek doel, in dit
geval de proletarische wereldrevolutie. Dit
doel echter is van een vernietigend karakter.
Ook de totale oorlog kameraden, dwingt
ons thans tot soortgelijke methoden. Echter
hier is de impuls onze belijdenis aan het
volk en het vaderland, dat ons er toe brengt
niet meer aan'ons zelf te denken en alles wat
wij bezitten te richten op een enkel doel na
melijk op de verdediging van ons volk en van
ons vaderland. Maar dat is een positief, een
mooi. een edel doel, terwijl het bolsjewisme
de knechting en concentratie van zijn men
schen wijdt aan het vernietigende en onna
tuurlijke doel van de proletarische wereld
revolutie. Het proletariaat vormt op zichzelf
een speculatief begrip. Niet de organische
eenheid van het volk maar een tot de eigen
machtige klasse gemaakte economische laag
moet de alleen bevoegde en daartoe geroe
pen klasse zijn om alle anderen tef vernie
tigen. Ook gaat het bolsjewisme ervan uit,
dat ei; onder alle volkeren en rassen om zoo
te zeggen zonder onderscheid een zoodanige
klasse aanwezig is, Dat is de groote vergis
sing van het bolsjewisme. Het proletariaat is
het resultaat van een maatschappelijk en
economisch gefaalde ontwikkelihg. En ook
deze klasse^ wanneer zij dan ontstaan is,
wordt weer bepaald door de raskenmerken
van elk volk. Dat bespeurt het bolsjewisme.
Het bemérkt hier een fout in zijn berekening
en komt derhalve tot een methode der phy_
sieke vernietiging van alle andere klassen en
beroepsstanden van een volk en der physieke
vernietiging van de zuiverheid van ras van
een volk door de rassenvermenging. Daaruit
valt te verklaren de tot mi'llioenen uitge
moorde beroepsklassen in Rusand en de in
de millioenen loopende deportaties. Dat zijn
maatregelen, om de voiksche substantie van
de afzonderlijke stammen, die in Rusland
leven, uit te wisschen en te vernietigen, op
dat er juist een proletariaat zonder onder
scheid zal ontstaan.
Wanneer "de bolsjewisten als oorlogsscha-
'deloosstelling verlangen, dat millioenen
Duitsche arbeiders naar Siberië gebracht
zullen worden om daar te werken en wan
neer eenige politieke narren meenen, dat dit
een heel juiste herstelmaatregel zou zijn, dan
is het doel en de zin van dezen maatregel
toch in het geheel niet een schadeloosstel
ling, maar het doel is uitsluitend de voiksche
substantie van het Duitsche volk te vernieti
gen door het millioenen mannen te ontne
men en daarvoor millioenen Aziaten en Mon
golen over te sturen. En wat voor het Duit
sche volk geldt, geldt voor alle andere
volken.
Eén ding moet men duidelijk inzien: een
vergelijk is met het bolsjewisme niet moge
lijk, omdat het niet op den bodem eener or
ganische maatschappelijke orde staat, maar
omdat het een gefaalde ontwikkeling tot
draagster van zijn ontwikkeling maakt. Zijn
doel is de vernietiging van de voiksche sub
stantie onder de afzondérijlke volken en na
ties. Er wordt soms gesproken over een zacht
aardig communisme. Menschen, die zoo pra
ten, hebben geen idee wat het bolsjewisme is.
Dat zijn gedegenereerde salonbolsjewisten,
politieke gezondbidders, die op het oogenblik,
dat zij het pistool van den commissaris in hun
nek voelen altijd nog zeggen, dat hij het 'zoo
kwaad niet meent. Heb communisme moet
echter dien weg opgaan, want zoolang er nog
een niet-bolsjewistisch-geordende staat bestaat
is hij een eeuwige aanklacht tegen het bolsje
wistische stelsel. Het bolsjewisme kan in het
geheel niet dulden, dat er ergens een economi
sche ordening bestaat, die organisch natuurlijk
is opgebouwd. Wanneer het zich wil blijven
handhaven, moet het alle andere maatschap
pelijke en economische vormen vernietigen.
De Amerikaansche geest.
Ook in het Westen kunnen wij een ver
schijnsel waarnemen, dat wij juist als natio
nalisten van den verstandelijken kant moeten
bekijken. Het Amerikanisme dat op ons af
komt, wordt door ons niet zoo zonder meer
onze tegenstander geacht: 1. Wij meenen n.l.
dat de. menschen daafwüuls toch de nakome
lingen van onze eigen voorvaderen zijn, die
eens uit Europa zijn geëmigreerd. Maar de
nakomelingen van alle Europeesche volken
daar ginds zijn in een smeltkroes geworpen
met negroiden en joodsche bijvoegsels. Daar
ontwikkelt zich een geslacht, dat over eenige
generaties ook door ons als niet meer Euro-
peesch zal worden erkend. Wanneer u thans
tot een Amerikaan uit de Ver. Staten zoudt
zeggen, dat hij toch eigenlijk een Europeaan
is, dan ben ik ervan overtuigd, dat hij deze
meening in zijn verwaandheid zou afwijzen en
handtastelijk zou worden, want in zich draagt
hij reeds het gevoel geen Europeaan meer te
zijn.
Ten tweede is de methode, de aard en wijze
waarop deze Amerikaansche geest tot ons
komt,, voor ons niet onaangenaam. Hij komt
tot ons met die technische uitvindingen, die
het leven aangenaam maken met zijn con
serven en ijskastenbeschaving, die vele zongen
ln de huishouding verlichten, maakt hij zich
bemind en aangenaam.
Schijnbaar is het nog de puriteinsche geest,
die daarginds heerscht, in werkelijkheid ech
ter heeft de teugelloosheid, die ook aan dit
continent in zijn onbegrensdheid eigen is, uit
de leer van de predestinatie van het puritei
nisme geleid tot een teugelloos vrïjbuiterdom.
dat in het geheel slechts één vrijheid kent: de
vrijheid van de meest meedoogenlooze uitbui
ting van den evenmensch. Voor ons persoon
tijk komt er nog iets bij, dat ons de leiders
van deze menschen moeilijk verdraagbaar
maakt en dat wij aanvoelen als naamlooze
huichelarij: degenen, die bepaald het tegen
voorbeeld van de naastenliefde geven, heb
ben voortdurend bijbelspreuken in den mond.
Dat doet ons deze menschen zoo oneerlijk en
onoprecht voorkomen en maakt ze voor ons
onsympathiek. De categorische^ imperatief
waardoor dit Amerikanisme geleid wordt, is
niet de inschakeling van het individu in 'een
organische gemeenschap, maar is de techniek,
haar prestaties en vooral het persoonlijke
economische succes. Dat alleen zijn de be
weegredenen, waardoor de Amerikaansche
menschen zich laten leiden. Dat moet ons
Europeanen en ons germanen in bijzondere
mate vreemd zijn, want wij bespeuren altijd
als den categorischen imperatief van ons han
delen het besef van het gemeenschappelijke
bloed, dat ons in een hoogere lotsgemeenschap
verbindt. Het resultaat van dit amerikanisme
is het tot een schabloon maken van alle be
schaving. En er bestaat in Amerika niets ge-
vaarlijkers dan wanneer iemand uit den toon
zou vallen. Gelijkheid is bij de vriien een
recht, bij de onvrijen wordt de gelijkheid tot
een verdoemden plicht. Dat is thans in Ame
rika het geval. De menschen moeten gelijk
zijn, want wie zich niet in de rij schikt, wordt
uitgestooten en economisch vernietigd.
Kameraden! Bij deze beschouwing heb
ik aan een machtsfactor nog in het geheel
niet gedacht, die tot voor kort een zeer
groote rol heeft gespeeld: het Britsche
wereldrijk Engeland. Dat is bepaald on
bewust ontstaan, want wanneer wij heden
ten dage de krachten beschouwen die vorm
geven aan de wereld, dan is voot' ons allen
Engeland sterk op den achtergrond ge
treden. De Engelschen hopen, dat zij in dit
conflict tusschen het bolsjewisme en het
Amerikanisme zooiets als scheidsrechter
of als de wiizer aan de weegschaal zullen
zijn. Daarbij vergeten zij - echter, dat de
essentieele voorwaarde voor een scheids
rechter het eigen gezag is, d.w.z. de eigen
kracht, die zij verloren hebben. Wie zou
er bij de bolsjewisten of bij de Amerika
nen nog op het idee komen een Engelsch-
rhan aan te wijzen als bemiddelaar, een
Engelschman, die toch geen machtsmidde
len meer bezit, waarmede hij zijn wil zou
kunnen doorzetten? Immers, zijn domini
ons zijn min of meer door de Amerikaan
sche wereld opgeslokt, zijn buitenlandsche
saldi zijn opgeteerd, zijn groote koopvaar
dijvloot verdwijnt in toenemende mate
naar den bodem der zee, terwijl de Ame
rikanen hun koopvaardijvloot machtig uit
breiden. Beiden, vooral de Amerikanen,
doch ook de bolsjewisten, zijn veel te
nuchtere zakenlieden om zoo te zeggen
iemand provisie te betalen voor een bemid
deling, die zij niet noodig hebben en die
zij zich kunnen besparen. Het is reeds
zoo, zooals onlangs een Engelsch weekblad
schreef: Arm, klein Engeland, je zit vóór
de omheining en wacht.
Men verwijt ons soms, dat wij, nationaal
socialisten, aanspraak maken, op wereld
heerschappij. De beide eenige mogend
heden echter die op dit oogenblik aan
spraak maken op wereldheerschappij zijn
de bolsjewisten en het grootkapitalisme
van den heer Roosevelt, die willen, zonder
met de naties rekening te houden, de ge-
heele wereld onder hun heerschappij
brengen. Wij niet! Wij weten heel pre
cies, dat de ordening, die wij willen heb
ben, op ons bloed is opgebouwd en dat
onze aanspraak op ordening of onze
wensch naar ordening de gemeenschap van
ons eigen bloed niet te buiten kan gaan.
DE KENMERKEN VAN EUROPA.
Maar nu vraag ik mij af, wanneer wij
het bolsjewisme en het Amerikanisme op
hun geestelijken inhoud onderzocht heb
ben: wat zijn wij? Wat is Europa? Ik ge
loof, dat wij ons deze vraag zeer zelden
voorleggen, want wij Europeanen hadden
totdusverre in het geheel niet de behoefte
ons voor te stellen wat Europa is. Het leek
ons niet noodig. Pas thans, nu wij de ver
schillen tusschen het Oosten en het Westen
beleven, moeten wij ons afvragen wat wij
eigenlijk zijn. Dit Europa onderscheidt zich
van de.groote samenhangende massa's land
als Amerika. Afrika of Azië in kenmer
kende mate door de omstandigheid, dat
het een ongemeen rijk gevormde schepping
is. Het bevat schiereilanden, het bevat
baaien, het bevat hooggebergten, middel
gebergten, het bevat rivier- en dal-land-
schappen. Dat is allemaal veel rijker en
gevarieerder dan in eenig werelddeel en
in dit door de natuur ingedeelde gebied
is het Arische ras en in het bijzonder het
Noordsch gestemde ras ontstaan en heeft
hier haar bakermat. Het kenmerk van
Europa is de ongemeene veelvuldigheid, de
rijkdom aan bloesems van de culturen en
volkspersoonlijkheden, die eigen zijn aan
den aard en door bloed gebonden, die hier
in de afzonderlijke landen en gewesten als
in groote en fraaie door de natuur opge-
dischte schalen, hun volksaard ontwikkeld
hebben. Wij zouden ophouden Europeanen
te zijn, wanneer wij er niet meer onze
roeping in zouden zien dezen rijkdom aan
bloesem van de aan aat*d eigen en door
bloed gebonden culturen der Europeesche
volken te behouden en te bevorderen.
Wanneer wij dit ons kenmerk duidelijk
voor oogen houden, dan zien wij het ver
nietigende in van iden invloed uit het
Oosten, die onze rassen wil uitroeien, doch
ook het verderfelijke van den invloed uit
het Westen, die immers ook onze volks
persoonlijkheden wil nivelleeren, opdat de
menschen hier er allemaal uitzien zooals
in Argerika. alsof zij aan den loopenden
band bij millioenen tegelijkertijd zijn
voortgebracht.
Juist deze veelvuldigheid van onze culturen
biedt natuurlijk ook de mogelijkheid van
voortdurende penetraties uit het Oosten en
uit het westen. De Westelijke geest dringt bij
ons vooral door in de burgerlijke lagen en in
de kringen der intelligentie en wel des te
sterker naar mate wij meer de Westkust van
Europa naderen. Zeker, het is een aangena
me beschavingsvorm, die van ginds tot ons
komt en bij dezen beschavingsvorm ziet men
meestal over het hoofd, dat men daarbij tot
een schabloon gemaakt en genivelleerd wordt.
De gevolgen van dien Westelijken invloed
dooden het begrip van de laatste wortelen
waaruit wij-zijn geboren en er ontstaat dien
tengevolge nog slechts een streven naar de
internationalismen. Het, internationalisme al
leen is troef. Het volk en de verbondenheid
met het volk wordt beschouwd als verouderd
en belachelijk. Een volksch, naar hun aard
eigen bewustzijn hebben deze lieden niet
meer en daarom zijn zij volkomen vreemd
aan het leven geworden. Zoo is het laalste
slot van alle wijsheid in dit land om de men-
schelijke betrekkingen te ordenen volgens
de fair play. Alsof de bolsjewisten en de zeer
hardhandige Amerikanen thans wel aan een
fair play zouden denken. Wanneer het om de
faats'te dingen van een volk gaat, moet men
reeds het richtsnoer van het eigen handelen
uit een andere diepergaande zedelijkheid
verkrijgen, uit de overtuiging, dat men voor
zijn volk tot het uiterste moet opkomen, ook
dan wanneer de maatregelen, die men moet
nemen, en waarvoor men moet instaan, ver
vloekt hard zijn. Men verdraagt ze, omdat
men op een hoogere verantwoordelijkheid
staat, en gesteld is voor de grootère taak, die
het lot ons heeft toevertrouwd.
Nationaal-socialisten, minstens even groot
echter zij-n de penetraties die uit het'Oosten
komen, penetraties van het collectivisme in
onze Europeesche maatschappij, of dat nu
marxisme of bolsjewisme is, die zich immers
alleen onderscheiden in de methode bij het
bereiken van hun doel en niet principieel
verschillen.
Men moet ook in dit land de oogen niet
sluiten. Ik herinner aan een gebeurtenis, die
ik kort geleden meemaakte. Ik streef ernaar
zooveel mogelijk de provincies te bereizen
en daar 'met onze kameraden, Nederlandera
en Duitsehers, te spreken, en ik ben dank
baar dat onze kameraden heel openlijk tot
mij komen en mij zeggen, wat zij gezien heb
ben. Zoo bevond ik mij onlangs in Limburg,
waar ik een gesprek aanknoopte met een
mijnwerker en hem vroeg: „Nu, wat denken
eigenlijk de mijnwerkers in het Limburg-
sehe?". Mijn zegsman zeide ons heel eerlijk:
,,Ik wil heel openlijk met u praten. Er be-
-staat een zeer groot aantal mijnwerkers, die
voor het nationaal-socialisme geen begrip
hebben. Zij willen niet dat Duitschland over
wint, maar zij willen ook niet dat de Engel
schen en Amerikanen overwinnen". Toen heb
ik gevraagd, wie er dan de o.verhand moest
krijgen. Mijn zegsman antwoordde mij: „Ja,
wanneer men met deze menschen ter plaat
se spreekt, dus daar, waar zij afgesloten van
de rest van de wereld niet lichtvaardig den
ken, krijgt men ten antwoord: de Russen".
Dat is opmerkelijk. In Limburg heerscht on
der een' niet gering deel van de mijnwer
kers de meening, dat de Russen moeten win
nen.
Waarschijnlijk hebben zij daarbij een on
duidelijke voorstelling wat dat eigenlijk voor
een winst en een overwinning zou zijn. Maar
deze meening is er en zij is bijzonder opmer
kelijk, omdat wij toch allemaal weten, dat
in Limburg de katholieke kerk een ongemeen,
grooten invloed op deze menschen uitoefent,
en stellig niet in de richting die de bolsjewis
ten vertegenwoordigen.
Dat bewijst echter aan den anderen kant,
dat de politieke vormingskracht van de
confessies, hoe sterk zij cok eenmaal ge
weest is, thans verloren is gegaan. Met de
confessies kan men de menschen blijkbaar
niet meer binnen een bepaalden vorm van
gemeenschap houden. Hetzelfde is aan den
dag getreden in Italië, toen Badoglio pro
beerde het fascisme terzijde te dringen.
Wat is er toen gekomen? Een liberale of
democratische impuls? De jongste demo
craat die daar verschijnt is de ou'de graaf
Sforza. Ik geloof, dat hij 72 jaar is e" dan
is er nog een andere bij, die, naar ik hoor,
77 jaar is, dat is wat het liberalistische en
democratische burgerdom thans nog kan
leveren. Daarvoor is in Zuid-Italië een ka
tholiek-communistische partij ontstaan. De
lei'der van de katholieke actie in Italië
heeft nadrukkelijk verklaard, dat de ka
tholieke actie in het geheel niets met deze
katholiek-communistische partij te maken
heeft, maar aohter de republikei'nseh-fas-
cistische partij staat. Die is namelijk niet
ver van 'schot. Hij weet. wat er uit dezen
toestand kan ontstaan. Op den Balkan is
het precies zoo. Op den Balkan heeft nu 'de
communist Tito de leiding in handen dien
Stalin tot bolsjewistengeneraal "benoemd
heeft en Nieuw-Zeelandsche en Engelsche
officieren, die aan valschermen bij Griek-
sche partisanengroepen werden neergela
ten, werden juist door die partisanen dood
geschoten. Dat zijn geen toevalligheden,
dat zijn allemaal teekenen, die erop dui
den, in welke richting de ontwikkeling
kan gaan.
Houdt u een ding voor oogen, 'den totalen
oorlog en zijn uit het steeds toenemend ge
brek aan goederen voortspruitende gevol-
(Vervolg op pag. 4i
