Haarlemsche Courant De toestand in het Gouvernement-Generaal. Rede van Rijksminister dr. Frank. Afweersucces bij Witebsk en ten Z. van Berezina Kirowograd en B. Zerkof. Aanvallen bij Nikopol afgeslagen Geallieerden bij Nettuno teruggeworpen 289e Jaargang No. 32 x x Bureaux: Groote Houtstraat 93. Tel. Advert. 10724, Redactie 10600 Postgiro 1349S3 Haarlemsche Ct, Haarlem Bijkantoor, Soendaplein 37. Tel. 12230 Hoofdredacteur: F. C, Derks Nieuwsblad voor Noord-Holland Kennemer Editie Dinsdag: 8 Februari 1944 Verschijnt clageiyKS, behalve op Zon- en Feestdagen Drukkerij: z. B. Spaarne 12. Tel. 12711 Kantoor IJmuiden: Rembrandtlaan 55, IJmuiden-Qost Uitg.: Graf. Bedrijven Damiate, Haarlem K 1297 Het Poolsche volk heeft onder DuHscha leiding zijn inneriijken economischer» en cuitureelen vrede gevonden. Rijksminister dr. Frank 'heeft een rede gehouden voor buitenlandsche journalisten Over den toestand in het Gouvernement- Generaal deelde hij o.a. mede, dat er noch op dit moment, noch in de toekomst een serieuze mogelijkheid bestaat er orde en rust te verstoren. Sabotagedaden van beteekenis vallen er niet te vermelden. De pogingen van de Engelschen onder de Poolsche bevolking onrust en ver bittering te verwekken, zijn mislukt. De re geering is zeer goed op de hoogte van optreden en omvang van de actie van Engelsche agenten Ons werk, aldus dr. Frank, is van den be ginne af geleid door het besef van een groote Europeesche verantwoordelijkheid. De Duit- sche leiding heeft den millioenen Poolschen boeren uit de bestaande verstrikkingen van het ergste feodalisme en de millioenen Pool sche arbeiders uit onwaardige sociale toestan den bevrijd. Het economische leven. Toen wij in den herfst van 1939 in het land kwamen, was er geen bestuur, geen post, geen spoorwegverkeer. Een harde oorlog had over het land gewoed. Dat ook het economische leven gestorven was, dat er meer dan een half millioen werkloozen waren, zij slechts ierloops opgemerkt. In den landbouw werd volgens de meest achterlijke methoden gewerkt. Het eco nomische leven moest een grondige structuur wijziging ondergaan wilde het in stand gehou den kunnen worden. Er was aanzienlijke ma- terieele hulp uit de middelen van het Duitsche rijk noodig om door de eerste, werkelijk ern stige maanden heen te komen. Als „nevenland van het Duitsche rijk" staat het bouwwerk van het gouvernement generaal thans echter hecht voor ons en Zware verliezen der Sovjets tusschen Het Duitsche weermachtbericht luidt als volgt: In het gebied van Nikopol zette de vijand met sterke strijdkrachten zijn aanvallen voort. Onze troepen sloegen de aanvallen af of sloegen enkele opgedrongen gevechts groepen van den vijand in een tegenaanval terug. In het gevechtsgebied tusschen Kirowogrod en Belaja Zerkof bleven talrijke aanvallen der bolsjewisten, tot op plaatselijke penetraties na, tevergeefsch. Daarbij leed de vijand zware, bloedige verliezen en verloor hij 21 pantser wagens. Ten Westen van Pokmoje mislukten talrijke vijandelijke aanvallen. Twee bolsjewistische bataljons werden door een pantserdivisie ver nietigd. Ten Zuiden van de Pripjet-moerassen leveren onze troepen strijd met verschei dene vijandelijke cavalerie-formaties. Bij Witebsk en ten Zuiden van de Berezina zetten de bolsjewisten hun doorbraak pogingen met overmachtige strijdkrachten voort. Onze divisies behaalden in beide sectoren na verbitterde gevechten opnieuw een groot afweersucces. De gevechten ten Noorden van Newel, waar de Sovjets ook Zondag door pantserwagens gesteund mét sterke strijdkrachten aanvielen, zijn nog gaande. Tusschen het Ilmenmeer en de Finsche Golf haden eigen ondernemingen, nadat tal rijke aanvallen waren afgeslagen, een succes vol verloop. In den Noordelijken sector van het Oostelijk front heeft zich een gevechts groep, bestaande uit Neder-Silezische jagers, Oost-Pruisische grenadiers en eenheden van een luchtmachtvelddivisie onder bevel van luitenant-generaal Speth schitterend gehouden Hierbij heeft zich het Oost-Pruisische grena dierregiment 3 onder bevel van luit.-kolonel Hilgendorff bijzonder onderscheiden. Zondagnacht werden woonwijken van de Finsche hoofdstad door Sovjet-vliegtuigen aan gevallen. In het iandingshoofd van Nettuno verliep de dag kalm. De eigen artillerie bestookte con centraties van vijandelijke schepen voor de landingsplaatsen met waargenomen uitwerking Bij den aanvai van Duitsche gevechtsvliegtui gen op de landingsplaatsen van den vijand bij Anzio in den nacht van 5 op 6 Februari werden een vijandelijke torpedojager en twee transportschepen van middelbare grootte zwaar beschadgid. Ten Noordwesten van Cassino zetten de Amerikanen hun door geconcentreerd artille rievuur gesteunde aanvallen tijdens den ge- heelen dag voort. In verbitterde gevechten van man tegen man mislukten alle aanvallen met zware verliezen voor den vijand. Aan het overige front verliep de dag bij wederzijdsche activiteit van verkennings- en stoottroepen kalm. Boven de bezette gebieden in het Westen werden Zondag 12 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. in politiek opzicht hebben de bouwmees ters de overtuiging, dat zij een groot deel van het Oost-Europeesche gebied gecon solideerd hebben en een constructieve bij drage hebben geleverd tot het aaneen groeien van ons Europeesche continent, dat voor ons allen zoo bitter noodzakelijk is. Het economische potentieel van het gouver nement is aanzienlijk gestegen in vergelijking met den toestand voor den oorlgo. Daartoe moesten omvangrijke maatregelen ter mobili satie van de arbeidsreserves worden getrof fen, waarbij elke onnoodige hardheid werd vermeden en van niemand meer werd ver langd dan van hem gevergd kon worden aan de hand van rechtvaardige vergelijkingsmaat staven in het Duitsche rijk. In den vorigen herfst, dus bij het begin van het vijfde oorlogsjaar, konden de voedselrant soenen voor alle lagen der bevolking van het gouvernement-generaal opnieuw verhoogd worden en daarmede gebracht op een peil, dat iedere bespreking over het thema „honger in het gouvernement-generaal" in elk opzicht illusoir maakt. Het wil wat zeggen, als juist op een oogen- blik, waarop de Engelschen en Amerikanen, die de vruchtbaarste streken der aarde bezit ten, den honger in het door hen bezette gebied niet meester kunnen worden, het betrekkelijk arme en overbevolkte gouvernement-generaal in staat is, niet alleen zijn eigen behoeften te bevredigen, maar bovendien duizenden pak ketten kan doen toekomen aan de ontelbare Poolsche arbeiders in Duitschland en de Pool sche krijgsgevangenen buiten 't gouvernemen.t Met uitvoerige cijfers en bijzonderheden steunde dr. Frank bij voortzetting van zijn voordracht zijn betoog. Het cultureele leven. Op de katholieke kerk wordt prijs gesteld als een beslissenden anti-bolsjewistischen fac tor bij het Poolsche volk. Ook een Poolsche pers is weer opgestaan, 9 dagbladen, li week bladen, 9 maandbladen en 25 vakbladen zorgen voor inlichting, amusement en cultureele op voeding der bevolking. In de uitgeverij is het zwaartepunt verlegd naar de vakliteratuur, hoewel ook de belletrie goed vertegenwoordigd is met 732 nieuwe edities gedurende de laatste twee jaar. Er wordt hard gewerkt aan de op heffing van het tekort aan schoolboeken. Ter bestrijding van de vlektyphus zijn 100 ziekenhuizen opgericht en aan de opleiding van Poolsche medici is veel zorg besteed. Anti-Duitsche actie. Spr. constateerde, dat geenerlei noemens waardige daden van sabotage in het gouver nement voorkomen. Ook plaatselijke pogingen van de vijandelijke agitatie en haar zoo nu en dan voorkomende provocaties in den vorm van gemeene sluipmoorden, slagen er geenszins in de volstrekt te waardeeren en correcte hou ding der Poolsche bevolking jegens de Duit sche autoriteiten van het gouvernement te storen. De overwegende massa der millioenen van het Poolsche volk, die eerlijk en loyaal met Duitschland samenwerkt, en die een fatsoenlijke plaats in den toekomstigen vrede wil veroveren, gaf spreker zijn beste wenschen voor een verdere nog vrucht baarder samenwerking in dienst van het nieuwe Europa. Het spreekt daarbij vanzelf, aldus dr. Frank, dat wij niet in de laatste plaats in het belang van de arbeidende Poolsche bevolking tegen over het bandietendom alle in geciviliseerde staten gebruikelijke machtsmiddelen van den staat toepassen. De Moskousche propaganda heeft hoofdza kelijk getracht het roovers- en bandieten wezen te versterken. Ook daartegenover moest duidelijke ondubbelzinnige taal gesproken worden. Nog nooit echter heeft de ware histo risch gegroeide afkeer van de Polen tegen de bolsjewieken zich duidelijker en ondubbelzin niger geopenbaard dan in de afgeloopen maan den. toen het Oostelijk front dichter bij dit gebied kwam, waar Moskou van 1939 tot 1941 alle ervaringen bevestigde, die de Polen in den loop van vele eeuwen onder alle slechts denkbare omstandigheden hebben opgedaan met hun grooten nabuur in het Oosten. Waar schijnlijk is nooit het vertrouwen ten opzichte van het Duitsche leger sterker geweest dan -juist thans. Het Poolsche volk, zoo besloot dr. Frank, heeft thans onder Duitsche leiding zijn inner iijken, economischen en cuitureelen vrede ge vonden. e Buigaarsch commentaar op Geallieerden eisch. Op de Geallieerde eisch, de Bulgaarsche troepen uit Macedonië en Thracië terug te trekken, antwoordt de Bulgaarsche pers met de publicatie van een serie van artikelen, waarin de historische, ethnografische- en eco nomische juistheid van de inlijving dezer pro vinciën bij Bulgarije moet worden aangetoond. Alle kranten zijn eenparig van meening dat van een ontruiming geen sprake kan zijn, te meer daar de „bevrijding dezer provinciën het resultaat is geweest van vier oorlogen.' „Greenwich" gaat verhuizen. Het Greenwich-observatorium bij Londen zal woraen verplaatst wegens de onzuivere lucht, die de astronomische waarnemingen be lemmert. De News Chronicle, die een en ander meedeelt, weet nog niet te zeggen waar het nieuwe observatorium zal worden gevestigd. Initiatief in Duitsche handen. De A.N.P.-correspondent te Berlijn meldt: De berichten van het Italiaansche front maken melding van uiterst krachtigen tegenstand der Duitschers in het gebied van het bruggehoofd der Geallieerden bij Net tuno. De Geallieerde schepen voor het Ian dingshoofd liggen onder het vuur der zware Duitsche artillerie. De Anglo-Amerikanen hebben zich onder den Duitschen tegendruk genoodzaakt gezien, hun voorste stellingen terug te nemen. Aan het hoofdfront woedt om Cassino nog steeds een uiterst verbitterde strijd, die tot dusver nog niet beslist is. Groote ver anderingen hebben zich in dezen sector niet voorgedaan. In een „openhartige" beoordeeling van den militairen toestand in Italië heeft „een hooge Britsche instantie" verklaard, dat de toestand, zooals deze zich rondom het brug genhoofd der Geallieerden bij Nettuno ont wikkelt, bij de Geallieerden teleurstelling moet wekken. De Duitschers zijn in dit ge bied bijzonder sterk, zoo werd door de be trokken instantie gezegd, en de verwach tingen der Geallieerden, hun oorspronkelijk plan uit te voeren, n.l. de Via Appia af te snijden en het"Duitsche leger aan te vallen, zijn door de versterking der Duitsche stel lingen verijdeld. Op het oogenblik is het initiatief op de Duitschers overgegaan. Japansche frontcorrectie in Burma. Het Indische leger van Bose in den strijd. Naar het Japansche hoofdkwartier meldt, hebben Japansche eenheden tezamen met het Indische nationale leger op 4 Februari den strijd tegen Britsch-Indische eenheden in Burma geopend. Vijandelijke eenheden probeerden een aanval te doen op Akyab en Boethidaoeng. De woordvoerder van het Japansche leger heeft verklaard, dat de vijand, in weerwil van het feit, dat hij onlangs, bij zijn poging om Burma te heroveren, een groote neder laag heeft geleden, blijft streven naar her opening van den weg door Burma. Thans heeft het gros van het 14de Engel sche leger, gesteund door sterke pantser- en artilleriestrijdkrachten, getracht een pres- tigesucces te behalen en Maungdau en Boethidaoeng te nemen. Opmerkelijk is daarbij, dat de vijand zich er op beroemt in Boethidaoeng te zijn binnengedrongen, terwijl de stellingen daar als strategisch on belangrijk reeds lang waren ontruimd. In werkelijkheid zijn de Japanners, na een stelselmatige correctie van de frontlijn, op 4 Februari tot den aanval op een ongenoemd vijandelijk steunpunt overgegaan met de bedoeling Tsjittagong in te nemen. De luchtaanvallen op Helsinki. Het Finsche tegenbericht vermeldt, dat meer dan 200 vijandelijke vliegtuigen Zon dagavond en Zondagnacht in verscheidene golven hevige luchtaanvallen hebben onder nomen op Helsinki. Brand- en brisantbom men veroorzaakten groote schade aan ge bouwen en branden in verschillende stads- deelen en in de naaste omgeving der stad. Volgens tot dusver ontvangen berichten vie len er 38 dooden en 232 gewonden. Het krachtige spervuur van de Finsche luchtafweer dwong de aanvallende machi nes, een groot deel van haar bommenlast buiten de stad uit te werpen. De luchtaanval wordt in de Zweedsche pers uitvoerig besproken. Aftonbladet maakt in dit verband voor de eerste maal gebruik van de uitdrukking „terreur-aanval" en schrijft, dat in Helsinki geen paniek is op getreden. De bevolking heeft zich, evenals bij de vroegere luchtaanvallen zeer rustig gedragen. Verscheidene cultureele en be stuursgebouwen, benevens groote woonge bieden zijn door bomtreffers of brand min of meer ernstig beschadigd. Aanval op de Koerilen verwacht. Volgens den frontcorrespondent van het blad Jomioeri Sjimboen zijn er tee kenen die er op wijzen, dat de vijand een aanval in. voorbereiding heeft op de Koerillen. de eilandengroep in het Noorden van Japan. Na zijn offensieven tegen Rabaul en de Marshail-eilanden hopen de Geallieerden blijkbaar, op die manier sneller in de nabij heid van het Japansche moederland te ko men. In het bericht wordt verder gezegd, dat de vijandelijke vloot in het Noordelijke deel van den Stillen Oceaan den laatsten tijd is versterkt. Volgens ontvangen berichten zouden de Amerikanen in het gebied van de Aleoeten onlangs meer dan 100.000 man' gespeciali seerde troepen hebben gestationneerd, die voor deze operaties zijn bestemd en dien overeenkomstig ongeleid. Een der hoofd bases van den vijand vormt het eiland der Aleoeten Adakh. Daar zouden zich behalve vijandelijke bergtroepen ook gemotori seerde eenheden en met name tankforma ties bevinden. Zuivering Ligurische Alpen. De republikeinsche nationale garde heeft de laatste dagen omvangrijke zuiveringsacties in de Ligurische Alpen ten uitvoer gelegd. Er werden 42 rebellen binnengebracht. Groote opslagplaatsen met wapen» levensmiddelen werden ontdekt. De levensmiadelen zijn ver deeld onder behoeftige gezinnen. Nieuwe koers in Anglo-Amerikaansche politiek? Naar de corespondent van de New York Times te Washington --schrijft, kan elk oogenblik een nieuwe koers verwacht wor den in de Engelsch-Amerikaansche politiek, welke het volgende zal teweegbrengen. 1. Een nauwere samenwerking met het Fransche dissidentencomité. 2. Het inzicht, hoe onpopulair de Italiaansche koning e:r kroonprins zijn. 3. Een voortgezetten druk op het re giem van generaal Franco. Ten aanzien van Italië ziet men alge meen in, schrijft het Amerikaansche blad, dat de regeering-Badoglio zich geen week zou kunnen handhaven zonder de onder steuning van de Geallieerden. Nieuwe aardbeving in Turkije. Naar <3e Turksche omroep meldt, heeft zich in de stad Zongoeldak, het centrum van een steenkoolgebied, opnieuw een aardbeving voor gedaan, waardoor 50 huizen, 8 scholen en 19 moskeeën verwoest zijn. De minister van binnenlandsche zaken brengt op het oogenblik een bezoek aan de aardbevingszöne in Noordwest Anatolië, waar het bergingswerk nog voortduurt. Tot dusver zijn rond 4700 dooden geborgen. Het Britsche kabinet erft. De kortgeleden gestorven Sir Henry Stra- kosch, die in het einde van de vorige eeuw een vermogen van eenige millioenen pond heeft verworven, heeft den Britschen minis ter-president en eenige andere leden van het Britsche kabinet en van het Britsche corps diplomatique in zijn testament bedacnt. Luu«- chill erft 20.000 pond, Smuts 10.000 pond, de voormalige kanselier van de schatkist Simon 5000 pond en de minister van informatie Bracken 2500 pond. „Wrekers voor Katyn." Na het oordeel over de komedie, die de aan de zijde van de bolsjewieken strijdende z.g. Poolsche brigade onlangs aan de massagraven van Katyn heeft moeten spelen, meent men in Berlijnsche politieke kringen zich tevreden te kunnen stellen met vermelding van het vol gende bericht van den Reuter-correspondent te Moskou: „Soldaten van de Poolsche brigade, die met het roode leger strijden, houden een inzame ling voor tanks, waaruit eenheden gevormd moeten worden, die den naam zullen dragen van „wrekers voor Katyn". Een deel van het geld zal besteed worden voor de oprichting van een gedenkteeken in het bosch van Katyn ter herinnering aan de daar afgeslachte Pool sche officieren." Record Duitsche Winterhulp. De op 6 Februari j.l. gehouden huiscol lecte van het oorlogswinterhulpwerk heeft het tot dusver hoogste resultaat opgeleverd, van alle „Opfersonntage", n.l. volgens voor- loopige tellingen ruim 60,2 millioen R.M. Reorganisatie der Staatsloterij. Meer hoofdprijzen. Particuliere loterijen verboden. In de Staatscourant zijn afgekondigd twee besluiten van den Secretaris-Generaal van het Departement van Financiën, waarvan het eerste bepaalt de inwerkingtreding op 1 Maart a.s. van het gemeenschappelijk ber sluit van 15 October 1943 van de Secretaris sen-generaal van de Departementen van Justitie en van Financiën inzake het loterij- bedrijf en het tweede voorschriften geeft voor de Staatsloterij. Voortaan zullen alleen staatsloten ver krijgbaar zijn. De tot dusver bestaande zgn. particuliere loterijen zijn verbc-ten. Aange zien de zg.n. briefjesbedrijven, die deze lo terijen exploiteeren, over een goed ver koopsapparaat beschikken, is dit apparaat ingeschakeld bij den verkoop der staats loten, en wel voorloopig in den vorm van een vennootschap, genaamd Verkoopkan toor van Nederlandsche Staatsloten, geves tigd te 's-Gravenhage. De tot dusver be staande vertegenwoordigers -dezer onderne mingen zullen thans naast de thans in functie zijnde collecteurs en collectrices dei- staatsloterij bevoegd zijn tot den ver koop van staatsloten. De opzet der staatsloterij is in hoofdzaak dezelfde gebleven. Als belangrijkste ver schillen met de bestaande staatsloterij kun nen worden genoemd: 1. Terwijl tot dusver één serie staatsloten van 21.000 stuks werd uitgegeven, zal voortaan de uitgifte van series van 25.000 loten plaats hebben en wel van zoovele se ries als nooo'ig blijkt om aan de aanvraag van het publiek te voldoen. 2. De prijs van 1/20 lot wordt gebracht van f 3,60 op f 4,— en wel met dien ver stande, dat de prijs per klasse f 0,80 be draagt. 3. De hoofdprijzen der eerste vier klassen worden verhoogd tot resp. f 25.000, f 30.000, f 40.000 en f 50.000, terwijl aan de vijfde klasse drie prijzen van resp. f 60.000, f 40.000 en f 30.000 worden toegevoegd (on geacht de premies van f 30.000 en f 3000, welke blijven bestaan). 4. De korting van 10 procent ten behoeve van den staat, welke tot -dusver plaats had bij de uitbetaling van prijzen beneden f 100, komt te vervallen. Dit beteekent dus, dat bij het zgn. eigen geld in alle klassen de volledige inleg zonder eenige korting wordt uitbetaald. De nieuwe loten zullen begin Maart voor het publiek beschikbaar worden gesteld,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1944 | | pagina 1