Haarlemsche Courant
Rede van Churchill in Lagerhuis.
Pauze aan Oostelijk front loopt
weer ten einde.
Bomaanvallen op het
oosten des lands
Nieuwsblad voor Noord-Holland Kennemer Editie
Duitsche stellingen bij
Nettuno verbeterd.
Einde van den oorlog niet
in zicht".
Capitulatie voor
Moskou-
289e Jaargang No. 45
x x
Bureaux: Groote Houtstraat 9}.
Tel. Advert. 10721, Redactie 10600
Postgiro 131958 Haarlemsche ct, Htarlem
Bijkantoor, Soendapleln 37. Tel. 12230
Hoofdredacteur: F. C. Derks
Woensdag 23 Februari 1944
Verschynt üageiyics,
behalve op Zon- en Feestdagen
Drukkery: Z. B. Spaarne 12. Tel. 12711
Kantoor IJmuiden: Rembrandtlaan 55,
IJmuiden-Oost
Uitg.ï Graf. Bedreven D ami ate, Haarlem
K 1297
Penetraties in het midden en Zuiden opgeruimd. Straatgevechten te
Kriwoi Rog. Choim ontruimd. Boven Duitschland S3 vliegtuigen
neergeschoten.
Het Duitsche weermachtbericht luidt als
volgt:
Onze troepen leveren in Kriwoi Rog met
vooruitgedrongen vijandelijke strijdkrach
ten zware straatgevechten. Bij Swenigo-
rodka, ten Oosten van Sjasjkof, ten Zui
den van de Berezina en ten Noordoosten
van Rogatsjef werd^fc.vijandelijke aanval
len bloedig afgeslagüh; plaatselijke pene
traties werden opgeruimd of afgegrendeld.
Ook ten Noorden van JiVelikije Loeki vielen
de bolsjewisten tevergeefs aan. Na vernieling
van alle militaire installaties werden de puin-,
hoopen van de voormalige stad Choim in het
kader van een voorgenomen distancieerings-
beweging ontruimd.
Tusschen het Ilmen-meer en het Peipus-
meer mislukten in verscheidene sectoren vrij
krachtige vijandelijke aanvallen.
Generaal der artillerie Stemmermanri, be
velhebber van de ten Westen van Tsjerkassy
ingesloten en vervolgens doorgebroken ge
vechtsgroep, is op den laatsten dag van de
doorbraak door een artillerievoltreffer op zijn
auto gesneuveld.v Hij heeft zich groote ver
diensten verworven wat betreft de onwrikbare
houding en de doorbraak der gevechtsgroep.
Het leger heeft met hem een bijzonder dap
peren troepencommandant verloren.
In Italië konden onze troepen in verschei
dene sectoren van het landingshoofd van Net
tuno ondanks taaien vijandelijken tegenstand
hun stellingen verbeteren. Tegenaanvallen van
den vijand op onze nieuwe linies werden af
geslagen. De ten Zuiden van Apriiia ingeslo
ten vijandelijke strijdkrachten worden groeps
gewijze opgeruimd. Formaties Duitsche ge-
vechts- en slagvliegtuigen zetten overdag en
's nachts haar aanvallen op het landingshoofd
van Nettuno met goede uitwerking voort. In
de haven van Anzio werden twee koopvaardij
schepen met een inhoud van 9000 brt, door
bomtreffers zwaar beschadigd en verscheidene
opslagplaatsen van benzine en munitie ver
nietigd.
In de middaguren van 21 Februari vielen
formaties Amerikaansche bommenwerpers,
krachtig door jagers beschermd, plaatsen
in West- en midden-Duitschland aan. De
ontstane schade is gering. Ifühevige lucht
gevechten en door luchtdoerartillerie wer
den 33 vijandelijke vliegtuigen, waaronder
25 viermotorige bommenwerpers, neerge
schoten.
Maandagnacht wierpen enkele vijandelijke
6toringsvliegtuigen bommen neer op West- en
Zuidwest-Duitschland.
Snelle Duitsche gevechtsvliegtuigen vielen
in de vroege morgenuren van Dinsdag het ge
bied van Londen aan.
Vooral EnschedeArnhem en
Nijmegen zwaar getroffen
Formaties Britsch-Amerikaansche bom
menwerpers ondernamen in de middaguren
Tan 22 Februari aanvallen op verscheidene
plaatsen in het Oosten des lands. Vooral de
steden Bnschede, Nijmegen en Arnhem
werden zwaar getroffen. Het sterke gebruik
van brandbommen toont aan, dat de aan
vallen niet zoozeer op militaire doelen, dan
wel in de eerste plaats op dicht bebouwde
stedelijke woonwijken gericht waren,
waardoor een groot aantal woonhuizen,
verscheidene kerken, ziekenhuizen en
andere openbare gebouwen verwoest wer
den. De Nederlandsche burgerbevolking
leed zware verliezen. Het Is op het oogen-
blik nog niet mogelijk nauwkeurige gege
vens over verliezen en verwoestingen- te
verkrijgen, daar het reddingswerk nog aan
den gang is.
De vrouw van Gandhi overleden.
De zender Delhi.meldt, dat de vrouw van
Gandhi op 74-jarigen leeftijd te Poena is
overleden. Sedert het begin van dit jaar
heeft zij met haar man in arrest, aan hart
aanvallen geleden. Zondag meldde de re
geering te Bombay, dat zij een nieuwen
aanval had gehad en dat haar toestand zeer
ernstig was.
Zweedscfi-Hollandsch-Belgisch
handelsverdrag.
Te Stockholm is Vrijdag een handelsac-
coord tot stand gekomen tusschen Zweden
eenerzijds en Nederland en België ander
zijds. Er is besloten tot beperking van het
goederenverkeer.
De ANP-correspondent té Berlijn meldt:
De pauze, die sedert eenigen tijd in den
strijd aan het Oostelijk front was ingetre
den, schijnt haar einde genaderd te zijn. De
intensiteit der gevechten neemt, nu de vorst
aanhoudt-, weer toe. De Maandag begonnen
aanvallen van het roode leger ten Noord
oosten van Rogatsjew moeten reeds be
schouwd worden als het begin van een
nieuw offensief in de richting van Bo-
broeisk. dat erop gericht is de Duitsche
strijdkrachten, die bij Orsja den autoweg
van Smolensk naar Minsk versperd houden,
in den rug te bedreigen. Alle doorbraakpo
gingen konden verijdeld worden.
Ook de strijd om Kriwoi Rog schijnt in
een beslissend stadium te zijn getreden. De
verlegging van het front heeft tengevolge
gehad, dat Kriwoi Rog in een saillant is ko
men te liggen, een positie, die strategisch
niet nfeer te rechtvaardigen is. Het behoeft
dan ook geen verwondering te wekken,
wanneer Kriwoi Rog, dat langen tijd een
waar bolwerk in de bocht van den Dnjepr
heeft gevormd, door de Duitschers prijsge
geven wordt.
Bij Narwa zijn alle aanvallen op de gren
delstelling tusschen deze stad en het Pei-
pusmeer, die den toegang tot Estland afsluit
fagestuit. De ontruiming van Staraja Roes-
sa heeft het noodzakelijk gemaakt, ook de
stad Choim prijs te geven, vooral nu het
roode leger ook ten Noorden van Welikije
Loeki* zijn aanvallen heeft hervat, waardoor
Choim van het achterland zou kunnen wor
den. afgesneden.
Brief van Stalin voor Roosevelt.
Naar de Engelsche nieuwsdienst uit Washing
ton meldt, heeft president Roosevelt bekend
gemaakt, dat de Sovjet-ambassadeur te
Washington Roosevelt een brief van Stalin
heeft overhandigd. Roosevelt wilde over den
inhoud van den brief niets mededeelen.
BEKENDMAKING
10.000 gulden belooning.
De Höhere S.S.- und Polizeiführer deelt
mede
In de avonduren van 15 Februari 1944 heb
ben onbekende personen een overval met
vuurwapens gedaan op de woning van den
wachtmeester der politie Olij, Kometensingel
121 te Amsterdam. De daders losten uit ver
scheidene pistolen ongeveer vijftien a twin
tig schoten van de straatzijde door het raam
op de huiskamer, blijkbaar met het voor
nemen om den politiebeambte Olij te dooden.
Olij bleef ongedeerd, zijn vrouw daarentegen
die zich in dezelfde kamer bevond, werd door
twee schoten zeer zwaar gewond.
De brutaliteit van de terroristen, die dezen
laffea overval hebben gepleegd, blijkt wel
het auideïijkste uit het feit, dat zij zonder
met iets rekening te houden in de kamer
hebben geschoten, hoewel zij konden ver
wachten hierdoor ook andere personen te
treffen.
De bevolking wordt- derhalve aangespoord
mede te helpen bij het opsporen der daders.
Voor ter zake dienende aanwijzingen, die tot
arrestatie van de daders leiden, wordt een
belooning van 10.000 gulden uitgeloofd. Er
wordt met nadruk op gewezen, dat alle per
sonen, die weten wie de daders zijn en deze
niet aangeven, volgens de bepalingen van de
Ordnungsschutsverordnung op dezelfde wijze
gestraft kunnen worden als de daders zelf.
Vanzelfsprekend krijgen alle personen, die
de daders voor of na het plegen van het
misdrijf onderdak verleenen, dezelfde straf
als de daders.
Ter zake dienende aanwijzingen worden
door iedere Duitsche en Nederlandsche po-
litieinstantie in ontvangst genomen.
Churchill heeft gisteren in het Lagerhuis
een rede gehouden, waarin hij begon met
den nadruk er op te leggen, dat hij nooit
de meening heeft verkondigd, dat het
einde van den oorlog in Europa nabij is
en dat Duitschland op 't punt is genaderd
waarop het zal ineenstorten. Nooit ook
heeft hij Churchill - een garantie ge
geven, dat het jaar 1944 het einde van den
Europeeschen oorlog zou brengen. In dit
opzicht heeft hij ook nooit een dienover
eenkomstige verwachting laten doorsche
meren.
Churchill verklaarde, dat de Engelsch-Ame-
rikaans'che luchtaanvallen op Duitschland
thans beschouwd moeten worden als „het
hoofdoffensief" der Geallieerden. In het voor
jaar en in den zomer van dit jaar zullen deze
aanvallen op Duitschland nog heviger wor
den. Het luchtoffensief is het „fundament",
waarop de Geallieerde plannen voor een over-
ze.esche invasie worden gebouwd. De gedachte
dat de Anglo-Amerikanen het „eersterangs-
instrument*', de luchtmacht, zouden beperken,
wordt door de Geallieerde regeeringen niet
aanvaard.
Als oorzaak van „het teleurstellende ver
loop der operaties" in Italië noemde Churchill
de weersgesteldheid. Het is overigens niet
^nogelijk, „een groote omsingelingsbeweging
van amphibischen aard aan de Oost- of de
Westkust van Italië uit te voeren." De strijd
in Italië zal hard en moeilijk zijn.
Churchill zeide er niet van overtuigd te zijn,
dat op het oogenblik in Italië een andere re
geering kan worden gevormd. Eerst moet de
geheele politieke toestand van Italië aan een
herziening worden onderworpen, wanneer de
Geallieerden erin zouden slagen, Rome binnen
te rukken.
Ten aanzien van de getalsverhoudingen
tusschen de legers, beschikbaar te stellen
door Engeland en de Vereenigde Staten,'
meende Churchill, dat, nadat de sterkte
van beide legers aanvankelijk gelijk is ge
weest, bij langer durende gevechten de
Amerikanen natuurlijk ëen „numerieke
meerderheid" zullen hebben, „hetgeeq ook
van het groote Amerikaansche reservoir
verwacht kan worden."
In Zuid-Slavië is Tito een „voortreffelijk
leider". Zijn partisanen zijn de eenigen, die
in Zuid-Slavië werkelijk tegen de Duitschers
vechten.. Het aanzien van koning Peter is in
de oogen der partisanen verminderd.
De Sovjet-Unie.
Met betrekking tot de besprekingen van
Cairo, Teheran en Moskou zeide Churchill:
„tusschen de drie groote mogendheden zouden
zeer weinig meeningsverschillen bestaan, als-
haar vertegenwoordigers eens in de maand
bijeen konden komen. Ik hoop, dat het moge
lijk zal zijn, in het verdere verloop van den
oorlog dergelijke besprekingen te houden. De
vraag is opgeworpen, of de goede betrekkin
gen, die in Moskou en Teheran zijn aange
knoopt, duurzaam gebleken zijn, -of dat dit in
de afgeloopen weken niet het geval is geweest.
Moet b.v. uit de verklaring van de Prawda of
uit artikelen, in verschillende organen der
Sovjet-regeering verschenen, geconcludeerd
worden tot een verkoeling in de Engelsch-
Russische of Amerikaansch-Russische betrek
kingen en tot een herleving van het Russisch
wantrouwen jegens de WestSlijke bondgenoo-
ten? Ik gevoel mij volkomen gerechtigd, het
Huis ten aanzien van dit zeer belangrijke punt
gerust te stellen. Geen stukje grond, dat te
Moskou en Teheran werd gewonnen, is ver
loren gegaan."
De Poolsohe kwestie.
V
Churchill verklaarde voorts de kwestie van
het toekomstige Polen persoonlijk met Stalin
te hebben aangesneden en met zeer groote
voldoening van Stalin te hebben vernomen,
„dat deze vastbesloten is, een sterk, integraal
en onafhankelijk Polen als een der leidende.
Duitsch commentaar.
i
De diplomatieke correspondent van het D.
N.B., dr. Siegfried Horn, schrijft:
„Churchill bevestigt, dat de te Moskou en
Teheran getroffen overeenkomsten ten volle
geldig blijven, dat de Sovjetaanspraken op
een Westgrens, die beantwoordt aan hun sub
jectieve veiligheidsbehoeften, gerechtvaardigd
zijn en door Engeland van harte ondersteund
worden, dat een Polen, dat door de Sovjets
„bevrijd" moet worden en hun daarvoor dank
verschuldigd is, voor gebiedsafstand in het
Oosten schadeloos gesteld moet worden door
annexatie in het Noorden en hét Westen ten
koste van Duitschland. Churchill geeft toe, dat
hij persoonlijk met Stalin het Poolsche vraag
stuk behandeld heeft en „met voldoening"
heeft vernomen, dat Moskou voorstander is
van de vorming van'een sterk Polen, dat na
tuurlijk voorzien is van een regeering, die den
Sovjets aangenaam is en dat daardoor gelijk
geschakeld is. De Britsche premier noemt dit
besluit, dat klaarblijkelijk-is medegedeeld in
Stalin's laatste schrijven, aan Churchill, een
„voorbeeld voor de vastgelegde politiek der
Sovjet-Unie".
^Daaruit vSlgt, dat Engeland buigt voor
de Sovjet-eischen' in het grensconflict met
Polen en daarmede zijn vroegere veilig
heidsgarantie voor Polen wijzigt in een
veiligheidsgarantie voor de Sovjet-Unie,
dat het tot stand brengen van een in Wes
telijke richting vooruitgeschoven Polen er
kent als een feit, waartoe Moskou heeft
besloten en dat een voorbeeld is voor ver
dere actfe van de expansiepolitiek der
Sovjet-Unie, waarmede ook het Sovjet-
Tsjechische pact en de aanspraak van Mos
kou op gebieden in het Noorden en Zuid
oosten van Europa indirect worden goed-,
gekeurd.
De verklaringen van den Britschen premier
over de tendentieuze bepalingen der Atlanti
sche charta toonen aan, dat evenals de oorlog
ook de z.g. idealen, volgens welke deze oorlog
gevoerd wordt, voor Engeland en de Vereenig
de Staten een zuiver handelszaakje zijn. De
Anglo-Amerikanen hebben zich aan den meest
biedende verkocht.De meestbiedende was naar
hun meening, hetgeen Churchill laat door
schemeren, de Sovjet-Unie met haar gewel
dige hoeveelheid menschen en materiaal. Vol
gens Churchill is het onvoorwaardelijk noo-
dig, de Sovjet-Unie tevreden.te stellen en een
eventueel wantrouwen te Moskou te doen ver
dwijnen.
Churchill's rede staat dus in het teeken
van de volledige en definitieve capitulatie
voor Moskou en van het afzien van be
langrijken politieken invloed in Europa.
Om zijn landgenooten dit feit smakelijker
op te dienen, zingt de premier een loflied op
de bijdrage van Britsche luchtmacht en vloot
aan den oorlog. Wij hebben hier geen reden
om hem zijn illusies over de vermeende sterkte
der Duitsche legers of zijn hoop op de inten-
siveering van den luchtoorlog te ontnemen.
Belangstelling verdienen zijn uitlatingen over
de toenemende militaire bijdrage der Vereenig
de Staten te land en in de lucht, dié door hem
als een winst worden, beschouwd, maar toch
de kwestie van een zeker streven naar de
hegemonie bij dezen bondgenoot, ook op een
ander dan op zuiver financieel gebied, in zich
schijnt te dragen.
Zware Flak beveiligt een belangrijken straatweg, waarover de
voertuigen met verzorgingsmateriaal naar het Oosten rijden,
tegen verrassingen door Sovjetpantsers.
(PK Paul Wb/C.N.F. P. c)
KORT NIEUWS
Het geheele
l ijdende personeel
der stadstram
van Montreal is
in staking gegaan
Australië's pre
mier Curtin heeft
meegedeeld, dat
de oppositielei
ders Robert Men-
zies en William
Hughes uit den
Australischen
oorlogsraad zijn
getreden. Beiden
zijn lid van de
Australische een
heidspartij.
De Egyptische
regeering heeft
besloten in Mos
kou een Egyp
tisch consulaat-
generaal op te
richten. Het res
sort van dit con-
s ulaat-generaal
omvat de geheele
Sovjet-Unie.
mogendheden van Europa tot stand te bren
gen en te handhaven. Ik ben ervan overtuigd,
dat dit besluit een voorbeeld is van de vast
staande politiek der Sovjet-Unie." Churchill
zeide overigens veel begrip te hebben voor het
Sovjetstandpunt, dat Rusland het recht heeft,
„zich te beveiligen tegen toekomstige aanval
len uit het Westen." Engeland zal met Rusland
samenwerken, opdat het deze beveiliging nled
alleen door wapengeweld, maar ook door toe
stemming van de Vereenigde naties .verkrijgt.
De „bevrijding" van Polen kan door de
Sovjetlegers bewerkstelligd vorcierl. nadat
deze „millioenen offers" gebracht hebben.
Churchill zeide, dat Stalin en hij het er
ook over eens zijn, dat Polen op kosten
van Duitschland in het Noorden en het
Westen schadeloos gesteld moet worden.
Tenslotte vérklaarde ChugMifll, dat de toe
passing op Duitschland van de Atlantische
charta als rechtsgrondslag niet in aanmerking
komt.
Tijdens de Lagerhuisdebatten, volgende op
de redevoering van Churchill, vroeg een La-
bour-afgevaardigde om een verklaring, waar
om overzeesche troepen, die langer dan drie
jaar over zee dienst hadden gedaan, nog geen
vaderlandsch verlof hadden gekregen.
Churchill antwoordde: „een systeem voor
kort verlof, waarbij talrijke soldaten naar En
geland en weer terug naar de gebieden waar
zij staan, gebracht moeten worden, is op het
oogenblik niet mogelijk, aangezien de daarvoor
noodige transportmiddelen vei: uitgaan boven
den omvang van het mogelijke."
Doodvonnis voltrokken.
Officieel wordt medegedeeld:
De jood Max Werkendam uit Amster
dam, Nederlandsch staatsburger, is bij
vonnis van 'het Deutsche Obergericht dd.
13 December 1943 wegens verboden bezit
van wapens ter dood veroordeeld. Het
vonnis, is, nadat de kwestie van gratie-
verleening was onderzocht, voltrokken.
