5
X
De rede van Mussert
is
S6;
*8 r
0 -
PUDDING
<3
3> p1
mm
*9
Vervolg van van. 1
Wi weten nooit, welken weg God mei ons
wil gaan. Wij overzien altijd maar een klein
stukje van dien weg en ondervinden, dat
deze stukjes soms zoo wonderlijk aan elkan
der geschakeld zijn, dat het wel eens lijkt
of wij naar het uitgangspunt worden terug-
gev rd. Toch is dit niet zoo. Er is ontwik
keling, er is voortgang, er is geen afbreken.
Gij, mijne volksgenooten, die strijders waart
in vroegere jaren, voor wie dus 1 Mei vroe
ger een begrip was van strijd, en dus van
hoop, tot u kom ik vandaag in de eerste
plaats, om in u het geloof te versterken, dat
uw strijd niet voor niets is geweest. De weg
is anders dan gij in vroegere jaren gedacht
hebt, daarom staat gij terzijde of wellicht
afwijzend, maar over dit conservatisme moet
gij heen komen en dan ziet gij den nieuwen
tijd gloren, die u zal brengen wat u eens
den moed gaf tot den strijd.
Wat in dezen geweldigen tijd van wereld
revolutie en wereldoorlog geschiedt, is in
wezen niets anders dan het vrijmaken van
den weg, die voert naar een hoogtepunt van
sociale gerechtigheid, zooals de besten onder
de oude strijders van 18751914 nauwelijks
mogelijk hebben geacht.
De revolutie, die zich voltrekt, is die van
den arbeid tegen het kapitalisme. Tot 1914
was het kapitalisme onbeperkt de baas. En
geland was honderd jaren lang het meest
kapitalistische land ter wereld en beheerschte
met zijn vloot en zijn steunpunten een be
langrijk deel van wereld, dat in het Britsche
imperium was ingelijfd. Het laatste, het bru
taalste en het meest treffende op dit gebied
was het neerschieten en neerbranden van de
boerenrepublieken Transvaal en Oranje-
Vrijstaat, om in het bezit te komen van de
diamant- en goudmijnen. Toenmaals, om
streeks 1900, wist toch iedereen in Neder
land, dat Engeland een roofstaat was
Omstreeks dienzelfden tijd werd het Duit-
sche kapitalisme gevaarlijk in de oogen van
Engeland, dat Europa wilde blijven beheer-
schen. Engeland vormde een bondgenoot
schap met den Tsaar van Rusland en betrok
ook Frankrijk in de omsingeling van Duitsch
land.
In 1914 begon het geweld met de wapenen
en in de geschiedenis zal dit jaar vermeld
worden als het begin van het einde van het
kapitalistisch tijdperk. Van 1914 tot 1918
woedde de oorlog, die eindigde met de schijn
bare overwinning van het kapitalisme. Ik
zeg schijnbaar, omdat wij nu weten, dat toen
reeds de grondslag werd gelegd voor den
ondergang van het kapitalisme. Om te be
ginnen werd het kapitalisme gesplitst in
tweeën: het privaat-kapitalisme en het staats
kapitalisme.'' Het centrum van het privaat
kapitalisme verplaatste zich van Londen naar
New-York, de zetel van de groote Amerikaan-
sche banken en wereldtrusts. Een nieuw cen
trum ontstond in Moskou, omdat Sovjet-
Rusland in 1917 tot stand kwam. Een nieuw
wereldrijk deed zijn intrede onder de vlag
van den sikkel en den hamer, beide sym
bolen van den arbeid, welke vlag en lading
dekt, die zuiver staats-kapitaüstisch is. Vóór
1914 was het kapitalistisch centrum Londen.
Na 1914 schrompelde Londen ineen en werd
vervangen door New-York als zetel van
het privaat-kapitalisme en Moskou als zetel
van het staatskapitalisme.
Maar er gebeurde nog meer. In Duitsch-
land ontstond onder den arbeider Adolf Hitler
het nationaal-socialisme en in Italië, onder
den arbeider Benito Mussolini, het fascisme
Beiden anti-kapitalistisch in hart en nieren,
beider streven gericht op de verheffing van
het volk. Beiden zich daarvan bewust, dat
het kapitalisme alleen dan overwonnen kan
worden, wanneer de arbeiders van hoog tot
laag zich, met elkander solidair gevoelen en
zich niet meer door democratische of eon-
fessioneele leuzen laten splitsen. Ieder volk
is een van God gegeven eenheid van werkers
van hoog tot laag, een volksche werkgemeen
schap. Iedere volksgenoot heeft arbeidsplicht,
moet zijn gaven van hoofd en hand wijden
aan zijn taak om mede te werken aan de
instandhouding en de verheffing van de
arbeidsgemeenschap. Zij, die niet werken,
niettegenstaande zij daartoe in staat zijn,
zullen de uitgestootenen zijn. Maar zij, die
hun plicht doen, kunnen er op rekenen, dat
zij volwaardige volksgenooten zullen zijn
geborgen in eigen volk.
Niet klassenstrijd, verzandende in de ge
zapige stroomen van de parlementaire demo
cratie, is het middel, maar de volksche soli
dariteit, gegrond op den eerbied voor den
arbeid. Dit volksche socialisme is de barricade
op den triomfweg van het privaat-kapitalisme
en het staats-kapitalisme, een doorn in het
vleesch van New-York en Moskou.
Twintig jaren lang, van 1919 tot 1939, is het
tijdvak van de voorbereiding en het begin van
den opbouw van de socialistische volksge
meenschappen in Europa. Van 1933 tot 1939
liet Hitier aan de wereld zien, dat het Duit-
sche volk in snel tempo verlost werd uit den
druk van het kapitalisme en speciaal de
Kraft-durch-Freude-schepen, die de Duitsche
arbeiders de gelegenheid gaven om buitenland
ï&fJJP PUDDING If
Hi
\'i wist geert raad
met zich zelf.
Vroeger was hij „een sloome
duikelaar", die met zichzelf
geen raad wist. Dikwijls keek
hij met jaloersche blikken naar
die flinke kerels in de Waffen tl.
Toen deed hjj de groote stap van
zijn leven en meldde zich als
vrijwilliger. Nu had hij een doel
in zijn leven, zijn lamlendig
heid was verdwenen.
Doe als hij. Meldt U voor één
der keuringen, die iedere maand
plaatsvinden en in de dag
bladen bekend worden gemaakt.
U krijgt daar alle inlichtingen.
NAAM
ADRES
WOONPLAATS
verzoekt toezending eener brochure
over de Waffen ff.
Uitknippen en inzenden aan
Ersatz-kommando Niederlande.
Korte Vijverberg 5. Den Haag.
sche reizen te maken, waren een ergernis voor
de Angelsaksische plutocraten, die terecht
vreesden, dat de arbeiders in Engeland en de
Vereenigde Staten zouden eischen, dat ook
daar de socialistische opbouw krachtig ter
hand zou worden genomen. Aan de socialis
tische ontwikkeling van Europa moest met
geweld een einde worden gemaakt. Het pri
vaat-kapitalisme en het staatskapitalisme, New
York en Moskou, verbonden zich tot vernie
tiging. Zij bleven voorloopig achter de scher
men en stuurden Londen vooruit om de kat
de bel aan te binden. In 1939 vond Londen het
voorwendsel om den oorlog te verklaren, we
gens Danzig en den Corridor; de derde phase
begon: de eindstrijd tusschen het volksche
socialisme van Europa eenerzijds en het kapi
talisme van Amerika, vereenigd met 'het com
munisme, d.w.z. het staatskapitalisme van het
Sovjet-wereldrijk, anderzijds.
In dien eindstrijd staan wij nu en wij zijn
er ons van bewust, dat het verliezen van dien
eindstrijd den ondergang van Europa betee-
kent. Eens was het oude Perzië machtig; na
eeuwen van verval werd het in de vorige
eeuw verdeeld tusschen Rusland en 't Britsch
imperium, die ieder hun z.g. invloedssfeer tot
uitbuiting kregen. Het doel van dezen oorlog
is de ruggegraat van Europa te breken, zijn
cultuur te vernietigen en het daarna te ver-
deelen in twee invloedssferen: Oostelijk en
Midden-Europa, domein van de Sovjets; West
Europa, kolonie van Amerika en wee dan
den arbeider I
Wij gelooven in het behoud van Europa
dank zij het nationaal-socialisme, dank zij
Adolf Hitler, die de top is van de defensieve
macht van Europa.
Zware offers vergt deze strijd van de arbei
ders van alle landen van Europa, die als sol
daat aan het front staan, of thuis of op groo-
ten afstand van huis moeten produceeren, pro-
duceeren en nogmaals produceeren grana
ten, vliegtuigen, tanks, enz. In lijnrechten
strijd is dit alles met dat wat wij willen:
volksordening: de mannen in hun gezinnen;
productie om de behoeften aan kleeding, voed
sel, woonruimte van de volkeren te voldoen.
Hoe eerder de bedreiging van Europa is af
gewend, hoe eerder dus New-York en Moskou
hun greep naar Europa opgeven, omdat hun
lange vingers zijn afgeschoten, des te eerder
kan het enorme Europeesche oorlogsapparaat
worden omgeschakeld in een nog grooter ap
paraat om de menschen te dienen. Niet de
mensch is er voor het kapitaal, maar het kapi
taal is er voor den mensch. Dat zal straks in
Europa tot werkelijkheid worden gemaakt en
dan zullen aller oogen open gaan, ook die van
de millioenen van ons volk. die dit nu nog
niet kunnen zien, omdat zij zich blind staren
op de goudschittering van Engeland en Ame
rika.
Het kapitalistisch tijdvak was voor den ar
beider een stikdonkere nacht. Nu is het nóg
nacht, hoe laat in den nacht, twee uur, drie
uur, wij weten het niet. Maar de nacht zal
eindigen en de zon zal opgaan en dan komt
stralend een nieuwe dag, de dag van het
volksche socialisme, het eenig mogelijk socia
lisme. Dan gaat Europa een nieuwe toekomst
in en in dat nieuwe Europa zal zijn een her
boren Nederlandsch volk.
Met elkander gaan wij werken voor de eer
van den arbeid en voor het welzijn van het
volk. Een gezond, sterk, krachtig volk, een
werkgemeenschap van millioenen, gegrond op
de beginselen van de sociale gerechtigheid.
Dan zullen de strijders van voorheen, zij, die
op 1 Mei-dagen getuigenis aflegden van hun
onwrikbaar geloof, zien, dat hun strijd niet
vergeefsch is geweest. De strijd gaat voort,
het socialistische doel zal worden bereikt, ook
al is de weg daarheen anders dan men zich
dien vroeger had voorgesteld.
Volksgenooten, onverwoestbaar leeft dit ge
loof in onze harten; het laat zich oiêt weg
dringen, wij zullen het behouden, gij en ik, wij
zullen daarnaar handelen. De toekomst is aan
ons. de strijders voor de sociale gerechtigheid!
Houzee i
Nieuwe kolenbonnen aangewezen.
Zoo spoedig mogelijk bij den leverancier
inleveren!
De Secretaris-Generaal van het Departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart maakt bekend, dat gedurende het tijd
vak van 1 Mei t.m. 30 November 1944 elk
der bonnen „29 BV", „30 BV", „31 BV" en
„32 BV" van de nieuwe kaart voor vaste
brandstoffen „T 405" recht geeft op het koo-
pen van één eenheid vaste brandstoffen,
met uitzondering van fabrieksturf.
Teneinde de gezinnen tijdig in staat te
stellen dit gedeelte van hun winterrantsoen
te ontvangen is het noodzakelijk, dat de
thans aangewezen 4 bonnen zoo spoedig
mogelijk door het publiek bij den leveran
cier, bij wien men als klant staat ingeschre
ven, worden ingeleverd.
Brandstoffen voor kookdoeleinden.
Van 1 Mei 1944 t.m. 30 Juni 1944 geeft de
bon „21 K.F.".van de kookkaart „U 405"
recht op het koopen van één eenheid vaste
brandstoffen, met uitzondering van fa-
briefsturf. De verbruikers zullen met de op
dezen bon aan te schaffen brandstoffen één
maand moeten toekomen, daar het in de be
doeling ztgt, op 1 Juni 1944 een tweeden bon
van de kaart „U 405" aan te wijzen. Daar de
op kookbonnen beschikbaar gestelde brand
stoffen in dringende behoefte moeten voor
zien, is den handel met klem verzocht op
deze bonnen met voorrang te leveren.
De Dag van den Arbeid.
De Leider en Woudenberg spraken in een
bijeenkomst te Amsterdam.
Op indrukwekkende wijze heeft het Neder-
landsche Arbeidsfront in een bijeenkomst in
het Concertgebouw te Amsterdam den Dag
van den Arbeid gevierd, een viering, waaraan
bijzondere luister werd bijgezet, door de aan
wezigheid van den Leider van het Nederland-
sche volk. Medewerking verleenden het orkest
van het Politie Opleidingsbataljon Schalkhaar
het koor „De zingende Dietschers" en Adriaan
van Hees, declamatie.
Arbeidsfrontleider Woudenberg sprak eerst
zijn arbeidskameraden toe. Zij, die ons werk
en ons streven niet kennen, denken, dat wij
slechts een bepaalde groep of klasse vertegen
woordigen, die zich, zooals de oude vakver-
eenigingen, bezighoudt met loonen, arbeids
voorwaarden enz. Niets is minder waar. In
dat geval hadden wij rustig de oude vakver-
eenigingen kunnen laten bestaan.Wij vertegen
woordigen het Nederlandsche volk, wij willen
de Germaansche eenheid van werkers.
Wij willen den Nederlandschen werker bren
gen: orde, redht en gerechtigheid op volksche
grondslagen. Ons socialisme beperkt zich niet
tot het materieele, dan immers zou socialisme
slechts mogelijk zijn in tijden van hoogcon
junctuur. Wij willen den arbeider geven vak
bekwaamheid, de gelegenheid om een goede
opleiding te krijgen, wij willen zorgen, dat hij
zijn werk in een aangename omgeving ver
richt, wij zullen in vele opzichten onze zorgen
over hem uitstrekken, maar zelf moet hij zijn
leven opbouwen. Er zullen geen standen of
klassen meer zijn, want klassen brengen klas
senstrijd met zich mede.
Arbeider moet een eeretitel worden, een
titel, waarop wij trotsch zijn. Om dat te be
reiken, is een geestesverandering noodig, het
geen mede de taak is van de sociale voor
mannen. De Nederlandsche arbeider leed aan
een minderwaardigheidscomplex, constateerde
spr. Dit te veranderen is tevens de taak van
de sociale voormannen.
Ik voorzie in de toekomst, aldus bes'loot
Woudenberg, dat er noch heeren, noch knech
ten meer zullen zijn, maar slechts leiders en
volgelingen, die met vreugde in het hart hun
taak verrichten tot heil van de volksgemeen
schap.
Rede van Mussert,
Onder daverende toejuichingen betrad ver
volgens de Leider het podium. „Ik ben gaarne
tot u gekomen, zoo zeide Mussert, om u de
gelukwenschen van de Nationaal-Socialistische
Beweging der Nederlanden aan te bieden.
Het is voor de voormannen en bedrijfsvoer
ders in de bedrijven een zware tijd, ook
wanneer zij alleen maar probeeren om den
klassenstrijd tot een einde te brengen. Dit is
des te verwonderlijker, omdat niemand in
Nederland in zijn hart den klassenstrijd
wenscht. Wat wij willen bereiken is toch zoo
eenvoudig; wat is normaler dan dat een be
drijf een eenheid is en dat menschen van één
volk elkanders broeders zijn
Waarom, zoo vroeg de leider zich af, over
won het socialisme vroeger niet? Omdat de
arbeiders verdeeld wareiT in tegenstelling met
het kapitaal. Ik zal den dag zegenen, zoo
eindigde de Leider, waarop wij daden kunnen
toonen, waarop wij het volksche socialisme in
daden kunnen omzetten.
Nadat nog zang en muziek ten gehoore was
gebracht, spraken twee sociale voormannen.
Arbeidsfrontleider Woudenberg deelde mede
dat een insigne is ingesteld, het tandwiel met
de letters N.A.F., dat gedragen zal worden
door hen, die zich openlijk bekend hebben
voor het Arbeidsfront en hiervan naar buiten
willen doen blijken.
De bijeenkomst werd besloten met het lied
„Werkers ontwaakt".
ADRESVERANDERING
COMMISSARIAAT VOOR DE BELANGEN
VAN DE V.M. NEDERLANDSCHE
WEERMACHT.
De Commissaris voor de belangen van de
v.m. Nederlandsche Weermacht te 's-Gra-
venhage. Lange Voorhout 7 maakt bekend,
dat met ingang van 1 Mei 1944, een gedeelte
van zijn commissariaat is verhuisd naar
Velp. Het postadres is te rekenen van ge
noemden datum af: Waldeck Pyrmontlaan 5
te Velp.
KORT NIEUWS.
Bij de fam. M. te Ijlst moest bij een
kindje va.n 6 weken, dat ongesteld was, ge
stoomd worden. Terwijl het apparaat in wer
king was, moest de moeder zich even verwij
deren. Bij haar terugkomst stond de wieg in
lichterlaaie. Het kind bleek zeer ernstige
brandwonden te hebben opgeloopen. Het
werd in een ziekenhuis opgenomen, maar over
leed na eenigen tijd.
„Alleen voor dames."
„Wim Sonneveld's Cabaret" in den
Stadsschouwburg.
Het Nederlandsche cabaret heeft al een
belangrijke traditie: zijn bloei begon nog
tijdens den vorigen wereldoorlog. We hadden
in die jaren tal van figuren van beteekenis
die toen hun beste periode doormaakten:
Pisuisse, Doorenbos, Witte, Speenhoff en vele
anderen. Daarna is het een tijdlang berg
afwaarts gegaan; de ouderen waren er niet
meer of liepen min of meer vast in een ver
stard maniertje; 't cabaret kwam veelal in
handen van lieden die het zochten in het
platte en goedkoope, waardoor zij de men
schen van goeden smaak er totaal van dreig
den te vervreemden.
Het werk van Wim Sonneveld en de zijnen
is een ernstige poging om een hooger plan
terug te vinden, we hebben het Zaterdag
avond met vreugde kunnen constateeren.
Guitig, maar nergens plat, vroolijk, nooit
grof-oubollig, dat was de algemeene indruk
van deze voorstelling. Daarmee wil ik geens
zins beweren dat ik hier cabaret in zijn
idealen vorm gezien zou hebben. Weliswaar
bevatten de teksten van Hella Haase, Wim
Sonneveld, J. J. van Mechelen en Wille He-
mert dikwijls alleraardigste ideeën, maar de
uitwerking dacht mij eenige malen toch blijk
te geven van een wat goedkoope jacht naar
effect.
Een voorbeeld. In het aardige, door Sophie
Stein en Elly Waller keurig gespeelde „Tour-
nooi", met zijn leuke anachronismen en
charge, kan m.i. het grolletje met het slor
dige hemd van de beminnelijke burchtschoone
zeer wel gemist worden en dat niet om der
wille van de preutschigheid ik ben de laat
ste om een cabaret pikante geestigheden te
ontzeggen, mits ze werkelijk geestig zijn
maar omdat het een uit den sfeer vallend
grof effect is dat den totalen indruk schaadt.
Over het geheel viel er echter veel te
waardeeren. 't Was frisch, 't was vroolijk,
wat jeugdig nog. Daar was nog niet de vlij
mende ironie en het onbewogen gezegd sar
casme van het oude cabaret.
Eenige afzonderlijke nummers wil ik apart
vermelden. Lia Dorana gaf een goed voor
gedragen „Ideale Vrouw"; Eri Rouché typeer
de in een gevoelig gezongen liedje „Je spreekt
over Darwin" aardig het onontwikkelde
vrouwtje dat zich den beminden, in knapheid
ver boven haar staanden man voelt ontglip
pen; Elly Weller was een prachtige „Dame
van het Variété. Goed was ook Sonneveld's
ballade van het hemd. De uitvoerige Fran-
sche nummers in dit gedeelte van het pro
gramma, soms aardig op zichzelf, vielen m.i.
wat uit den toon van het overigens zuiver
Nederlandsche programma.
Sophie Stein toonde zich nog tweemaal een
uitnemend actrice en wel in „De waarzeg
ster" (een goede tekst met echte cabaret-
weemoed en -pathos) en als adellijke,
venijnig roddelende, een „fancy-fair" in el
kaar zettende, adellijke dame in „Voor de
Koppensnellers".
Aardig was ook nog „De dames van het
ballet", weergevend de houding en opvattin
gen van een viertal van dergelijke juffers in
een wachtkamer. De ruimte ontbreekt om
alle nummers critisch stuk voor stuk te be
handelen. Mijn algemeenen indruk gaf ik al.
Tot slot dien ik naast den leider Wim Son
neveld ook den componist en arrangeur van
de muziek Wim de Vries afzonderlijk te noe
men. B. VEURMAN.
RADIO.PROGRAMMA
WOENSDAG 3 MEI 1944.
HILVERSUM I, 414.4 M.
6.45 Gram.muz. 7.00 BNO Nieuws. 7.10 Ochtend,
gymnastiek. 7.15 Gram.muz. '7.40 Sportnieuws.
7.50 Progr. overz. 8.00 BNO Nieuws. 8.15 Ork.
Adalbert Lutter. (Van 8.45—8.50 Voor de huis
vrouw). 9.00 Operette. 9.45 Godsd. uitz. 10.00 Or-
kestconcert. 19.45 Voor de vrouw. 11.00 Het Sa
lonorkest. 11.30 Pianovoordracht door Max Prick
van Wely. 12.00 Almanak. 12.15 Amusementsork.
en solist. 12.45 BNO Nieuws. 13.00 Land en volk
brengt13.10 Ork. Gerard van Krevelen. 13.45
Voor de jeugd. 14.00 Viool, piano en Omroep-
kerkorgel. 15.00 Godsd. uitz. 15.15 Halfweg. 16.45
BNO Nieuws. 17.00 Voor jonge menschen. 18.00
BNO Brabantsch praatje. 18.05 Georges Boulan-
ger, viool. 18.15 Nederlandsch programma. 18.45
De verwisselde bruidegom. 18.55 Spiegel van den
dag. 19.00 BNO Nieuws en act. besch. 19.15 De
zingende Dietschers. 19.45 Per trein door de taal
20.15 Dansmuziek door symphonie-orkesten. Van
21.15 alleen voor de Radio-Centrales. 21.00 Uit
het jonge hart. 22.00 BNO Nieuws- en cult. ber.
22.15 Musette-orkest van Jean Steurs. 22.3024.00
Van de eene melodie in de andere.
HILVERSUM II, 301.5 M.
17.00 Foxtrotparade. 17.30 Soldatenfunk .,Nord-
West". 18.30 Pianoconcert van Chopin. 19.00 BNO
Nieuws en act. besch. 19.15 Voor de jeugd. 19.20
Muziek van de film. 20.15 Wat dunkt U ervan?
20,30 Bekende zangmelodieën. 21 15 Kamermuz.
van Joh. Brahms. 21.45 Avondwijding. 22.00 BNO
Nieuws- en cult. ber. 22.15 Zie progr. H'sum 1.
22.30 De stem van het Rijk.
M
ut
nS
3E ha,
3d de'
co uit
VOI
dei
a tra
OM mt
<5 H ve:
*e:
j- gei
J'g le'
VO'
glE
ort
S he
M X
a a
o es
Zg
F
ho
pl£
prj
zei
wc
zoi
ex]
Ja a ke:
9 O ha
O o
g»
a
>a
uO da
3jSS eei
0< De
2 he
Z 't
-s a
3 ac
a a pr
5 g do
ke
is a
wS
Oï
m;
wi
re
ke
kr
re
be
ke
oe
dr
vo
Sw<
SC
9
X
u
(0
u
*0
O
sc
hc
ni
b€
m
de
to
se
ov
dc
aa
da
de
IV4 le
sl.
de
Li
tu
de
er
ëc
Pl
de
be
h
0
W
Q
BSÏi:
Cw
vi
S£
p!
4) w
5
«4
0 V
<8 c
Hoofdredacteur: F. C. Derks, Haarlem, Chef van
Dienst en Binnenland. S. R. Kuiper, Haarlem
Sport en Stad: A. Overmeer. H'stede (afw.L Bui
tenland: J. C. van der Laag, H'stede. Nieuws en
reportage voor Velsen en omgeving: J. J. E. van
Baarsel, Santpoort. Advertenties: W. van Om
men, Heemstede.
KLEVERL. 71 (BLOEMENDAALJ TEL. 22955
HAARLEM. Hoofdk. A don-. FifRotterdam
Pen Haog - Leiden Tilburg Hoorn - Goyda
0 K
L
■e i
6£v
0
8
X
O
