Haarlemsche Courant Pantserslag aan het Zuidelijk front Vraaggesprek met den Rijkscommissaris Vaart voor Europa! Veertien doodvonnissen voltrokken. Nieuwsblad voor Noord-Holland Versterkingen aan de kust der Middellandsche Zee. Het verloop van de frontlijn Vier jaren Rijkscommissaris 389e Jaargang No. 123 Bureaux: Groote Houtstraat 93. Tel. Advert. 10724, Redactie 10600 Postgiro 134958 Haarlesnsche Cfc, Haarlem Bijkantoor, Soendaplein 91, Tel. 12230 Hoofdredacteur: F. C. Derks Zaterdag 27 Mei 1944 Verschynt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Drukkerij: Z. B. Spaarne 12. lei. 12713 Kantoor IJmuiden: Rembrand liaan 55, IJmuiden-Oost üitg.: Graf. Bedrijven Damiate, Haarlem K 1297 Verbitterde strijd ten Zuiden en ten Oosten van Veiletri. Heen en weer golvende gevechten ten Oosten van de Liri. Verheien der Geallieer den tè vergelijken met die der Sovjets tijdens de groote afweerslag^n in het Oosten. Bij de uitbreiding der versterkingswerken aan de Fransche Middellandsche Zee-kust zijn de Duitsche vestingpioniers dag en nacht onvermoeid aan het werk. Alleen al het ma teriaal, dat zij daar tot dusverre verwerkt hebben, vulde meer dan 900 goederentreinen, die een lengte zouden hebben van 260 kilo meter, een afstand van Berlijn tot Praag. Deze cijfers geven een beeld van de massa ■ctigd. De dappere bezetting van Cisterna sloeg staal, beton en ijzer, die de Duitsche vesting- Het Duitsche weermachtbericht luidt als volgt ,,In het gevechtsgebied van Cisterna zijn sterke vijandelijke pantserformaties, naar het Noorden opgerukt. Hierdoor hebben zich de zware gerechten naar het gebied ten Zuiden en ten Oosten van Veiletri verplaatst, waar verbitterd gestreden wordt. Tachtig vijan delijke pantserwagens werden daar vernie- ook Donderdag tijdens den geheelen dag alle vijandelijke aanvallen af. In'het gebied,ten Oosten van de Liri zette de vijand met sterke strijdkrachten zijn aan vallen op den sector-Melfa voort. Hij kon na heen- en weergolvende gevechten, tijdens welke 43 vijandelijke pantserwagens werden stukgeschoten, den voet zetten op den Noor delijken oever van de rivier. De slag duurt ook hier met onverminderde hevigheid voort. Boven het ïtaliaansche gebied werden Donderdag in hevige luchtgevechten tegen ver overmachtige vijandelijke luchtstrijd krachten en -door de luchtdoelartillerie 18 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Een formatie gevechtsvliegtuigen viel Donder dagnacht gereedstaande vijandelijke troepen en- verkeersknooppunten in het gebied ten Westen van Cassino met goed resultaat aan. Tijdens de zware afweergevechten in de laatste weken heeft zich een gevechtsgroep onder bevel van kolonel Bode door bijzondere dapperheid onderscheiden. Aan het front vp het Oosten verliep de dag bij geringe plaatselijke gevechtsactiviteit kalm. Het station Dshankoi op de Krim werd Donderdagnacht opnieuw door een formatie Duitsche gevechtsvliegtuigen doeltreffend ge bombardeerd. Formaties Duitsch-Roemeensche slagvlieg tuigen ondernamen doeltreffende aanvallen op bolsjewistische troepenconcentraties en batterijstellingen in het gebied- ten Zuiden van Dubosari. Een Sovjet-motortorpedoboot, die uit de Finsehe golf trachtte te ontsnappen, zonk na mijntreffers. Bij de afv^eer van een bols- jewistischen luchtaanval op een eigen con- vooi in de Noord-Noorsche wateren schoten onze jagers van 80 aaiWallende vliegtuigen er 69 neer. Een ander vliegtuig werd door de beveiligingsvaartuigen van het convooi neer geschoten. Amerikaansche bommenwerpers vielen ver scheidene plaatsen in de bezette gebieden in het Westen, alsmede steden in het Zuidwest- Duitsche grensgebied aan. Vooral in Mül- hausen ontstond schade. De bevolking leed verliezen. Door luchiverdedigin'gsstrijdkracfP ten werden 27 vijandelijke vliegtuigen neer geschoten!' De militaire correspondent van het D.N.B. Hallensleben, schrijft, dat de slag in Italië sedert Donderdag nog heviger is geworden. De Engelschen en Amerikanen pogen hard nekkig met steun van hun terreinwinst een diepe doorbraak in het Duitsche steunpunt stelsel te bewerken. Het commando van het 5de en het 8ste leger fracht tot een succes te komen, dat van werkelijke militaire betee- kenis is. Het deinst voor geen offer en geen moeiten terug om een doorbraak te torcee- ren. Van uur tot uur werpt het nieuwe strijd krachten in het vuur, voor welke thans eén grootere ontplooiingsmogelijkheid aanwezig is. Vooral het pantserwapen heeft de taak toegewezen gekregen, door het Duitsche ver- dedigingsstelsei te stooten, om Duitsche -afdeelingen den weg af te snijden. Met het oog op het aanstormende geweld der massale pantser-afdeelingen schijnt gene- raal-veldmaarschalk Kesselring tot een verdere frontcorrectie te hebben besloten, doordat hij het bevel gaf, al strijdende op de punten van den zwaarsten druk uit te wijken. De vijandelijke pantserwagens leden zware verliezen. Hier en daar kwamen zij zoo dicht langs de Duitsche afweerposities, dat het Duitsche pantserafweergeschut als het ware tot schijfschieten kon_ overgaan. Pas toen de laatste munitie verschoten was, trokken zich ook de bezettingen dezer Duit sche steunpunten terug op de voorbereide rotsstellingen. Van hier uit wordt de strijd met verdubbele hardnekkigheid voortgezet. Het ligt voor de hand, dat de Ahglo- Amerikanen, alsmede de Fransche, Pool- sche en Afrikaansche afdeelingen, ver liezen lijden, die vergeleken kunnen wor den met de Sovjetverliezen tijdens de groote afweerslagen aan het Oostelijk front. Het verdient, de aandacht, dat de slag van Duitsche zijde nog steeds met betrekkelijk geringe strijdkrachten wordt volgehouden. Ongetwijfeld heeft Kesselring hier en daar operatieve reserves in den strijd geworpen om de eenheid van het frontverloop te be waren, maar hij heeft dat zeer spaarzaam gedaan. Hij heeft zijn hoofdreserves achter gehouden, waaruit blijkt, dat den Anglo- Amerikanen nog zware uren, waarschijnlijk zelfs de zwaarste, te wachten staan. Kesselring heeft zich hiermede weer de keuze van plaats en tijdstip van een vast beraden tegenstand voorbehouden, en men is zelfs geneigd aan te nemen: ook plaats en tijdstip van zijn tegenactie. In veldtoch ten veranderen de situaties vaak in enkele pioniers alleen in dit gebied in tallooze ver sterkingswerken gebruikt hebben. uren. Maar zoover is het ongetwijfeld nog niet. Het huidige verloop van het Duitsche steunpunth-ont laat overigens duidelijk zien, hoe weinig het Anglo-Amerikaansche offen sief eigenlijk heeft kunnen doordringen en hoe handig de Duitsche verdediging geopereerd heeft. Van het gebied ten Noorden van Anzio loopt het front thans over Veiletri naar Aprilla, vandaar over CisternaSezzo Priverno naar het gebied Noordelijk van Vallecörsa, vandaar naar Pasteha en de uit monding van de Melfa in de Liri, dan naar het gebied van Roccasecca en Piedimonte, waar het ongeveer vijf kilometer Noordelijk van Cassino aansluit op het oude bergfront, dat naar de Adriatische Zee loopt. Belangrijke opmerkingen van Dr. Seyss Inquart over problemen, die op het oogenblik het Nederlandsche volk bezig houden. Op 29 Mei a.s. zal het vier jaar geleden zjjn dat Rijksminister,, dr. A. Seyss-Inquart als Rijkscommissaris voor het bezette Nederland sche gebied zijn ambt aanvaardde. Naar aan leiding hiervan heeft dr. Seyss-Inquart aan den vertegenwoordiger van het D. N. B. te 's-Gravenhage, Otto Raible, een interview toe gestaan, waarin hij vragen over de ontwikke ling in zjjn arbcidsressort beantwoordde. Vraag: De Führer heeft op 18 Mei 1940, dus reeds drie dagen- na de capitulatie van Neder land, last gegeven tot de oprichting van het Rijkscommissariaat in het bezette Nederland sche gebied en daarmede tot de invoering van een burgerlijk bestuur hiel- te lande, in onder scheid tot de naburige Westelijke gebieden. Toen u, mijnheer de, rijksminister, door den Führer tot Rijkscommissaris werd benoemd en u dit ambt nu vier jaar geleden aanvaardde, voor welke taak zag u zich toen geplaatst? Antwoord: „Ik had een dubbele taak: eerst moest gezorgd worden voor de orde en veilig heid van het openbare leven in het Neder landsche gebied en voorts ging het erom, er voor te zorgen, dat de eischen die de bezetten de macht stelde, werden nagekomen en dat het in dit gebied aanwezige potentieel zooveel mogelijk voor de oorlogvoering zou worden gebruikt, uitgaande van de toen wellicht nog niet duidelijk aangevoelde, maar reeds ver moede totaliteit van dezen oorlog. Algemeen ging het er echter om, rekening te houden met die geestelijke en politieke ont wikkeling, die met het oog op den toestand die ontstaan was door de gebeurtenissen van het voorjaar van 1940 en met het oog op de Belangrijke transporten vinden, onder bescherming der Kriegsmarine, regelmatig plaats. De veel omvattende taak dezer beschermers is van zeer groote waarde voor Europa's toekomst. Nederlanders, toont U de naam van- „de zeevaarders van Europa" waardig, neemt deel aan dit belangrijke werk er meldt U als vrijwilliger bij. de' Kriegsmarine. i Indiensttreding bij de Kriegsmarine is mogelijk voor iederen Nederlande: tusschen 17-45 jaar. Aanmelding en inlichtingen bij de Marineannahme stelle West, Plompetorengracht 24. Utrecht; alle Hafen- en Ortskomman- danturen en de verschillende ff Meldestellen in Nederland. KORT NIEUWS. Te Blaricum ontstond brand in de villa van deh heer Heslenfeld aan den Huizer- weg, doordat von ken uit de Gooi- sche tram op het rieten dak kwa men. De brand weer kon niet verhinderen dat het geheele dak een prooi der vlammen werd. De waterschade is voorts zeer groot. Honderdtallen zaken en werk plaatsen in Bess- arabië zijn weer in joodsche han den gegeven. Tal rijke posten van het burgerlijk be stuur in de be zette Roemeensche gebieden zijn door joodsche ambte naren overgeno men. De chef der Kin derpolitie te Am sterdam verzoekt namens de ouders o p s p o r in g van Maria Hendrika Lina, oud 20 jaar, die sedert 16 Mei j.l. wordt vermist. De jeugdherberg ,,De Zonnehoeve" in Blaricum, is voor het trekkers verkeer gesloten. verdere ontwikkeling van den oorlog te ver wachten was. Thans weten wij, dat deze ont wikkeling streeft naar de vorming van een Europeesch gemeenschappelijk gebied dat zich naar het Oosten en naar het Westen moet handhaven en waarin de Nederlanders de rol moeten spelen die hun toekomt krachtens hun ligging en krachtens hun bijzondere eigen schappen. Op binnenlandich politiek gebied had ik mijn ervaringen uit den tijd van strijd in de Oostmark en daardoor wist ik, waar tegen strevende krachten zich kunnen doen gelden. Er moesten dientengevolge maatregelen ge nomen worden, die ons controle verschaften ook over instellingen, die niet rechtstreeks tot de politiek behooren, maar die op het oogen blik eener beslissing door de tegenpartij tegen ons gebruikt zouden kunnen worden. Zoo ont stond een wijdvertakt ingrijpen in het geheele openbare leven. Krachtens de totaliteit van den oorlog moesten wij onze aandacht wijden aan alle uitingen van het Nederlandsche leven. Het op zichzelf goede bestuur, hoewel dit volkomen was ingesteld op het eigen karakter van de vroegere Nederlandsche samenleving en van de autonomie der gemeenten, werd in hoofdzaak overgenomen. De secretarissen-gene raai naar ons begrip staatssecretarissen werden gehandhaafd. Voor zoover zij inmid dels zijn afgetreden, geschiedde dit op eigen wensch. Waar bij de burgemeesters en in an dere functies mutaties noodig waren, werden deze posten bezet door vakkundig geschikt en politiek betrouwbare Nederlanders, dus in feite d$or nationaal-socialisten. Nederland's bjjdrage aan de oorlogvoering Vraag: Bij de opdracht, die u te vervullen hebt, gaat het dus buiten het bestuurskarakter, om het betrekken van de in Nederland aan wezige krachten bij de oorlogvoering, m.a.w. het gaat er om te bereiken, dat Nederland een zoo hoog mogelijke bijdrage levert voor den strijd om een nieuw Europa. Hoe kan men het resultaat van dit streven omschrijven? Vervolg op pag. 2) Naar de höhere SS- und Polizeiführer „Nord- west" mededeelt, heeft het Polizeistandgericht te 's-Hertogenbosch op 24 Mei 1944 de Neder landers Jan Roes, geboren 8 Febr. 1918 te Delft; Jan Noor da, geb. 10 Sept. 1919 te A'dam; Willem Oosterheers, geb. 6 Dec. 1918 te Groningen, ter dood veroordeeld, omdat zij op 29 Maart 1944 te Groningen een overval hebben gepleegd op een banklooper en hem van een aanzienlijk bedrag aan geld hebben beroofd. Het Polizeistandgericht heeft de da ders beschouwd als geweldmisdadigers en aangenomen, dat door de daad de openbare orde in Nederland verstoord kon worden. De daders hebben gehandeld in opdracht van een terreurorganisatie, doch hebben - te hunnen eigen bate aanspraak gemaakt op een belang rijk aandeel in de te verwachten buit. Of schoon de daad door het beleid van den bank looper mislukt is, is met toepassing van art. 1 van de Ordnungssehutzverordnung de dood straf uitgesproken. Het vonnis is na onderzoek van de gratiemogelijkheid voltrokken. Naar de höhere SS- und Polizeiführer „Nord- west" mededeelt, heeft het Polizeistandgericht 's-Hertogenbosch op 24 Mei 1944 de volgende Nederlanders ter dood veroordeeld: 1. den ambtenaar Wilhelmus Berïtttlmaas, geb. op 31 Maart 1912 te Tilburg; 3. 4. den textielfabrikant Robert van Spaen- donck, geb. op 30 Juli 1916 te Tilburg; den onderhopman bij den Nederland- schen Arbeidsdienst Johannes de Jong, geb. op 27 Augustus 1916 te Vlaardingen; den ambtenaar Henricus Verbunt, geb. op 16 December 1909 te Tilburg; 5. den bediende Carolus Aarts, geb. op 12 Sept. 1907 te Tilburg; 6. den kantoorbediende Barend Busnac, geb. op 12 Mei 1922 te Rotterdam: 7. den kantoorbediende Albertus Meintser, geb. op 14 Dec. 1920 te Amsterdam. De veroordeelde Berkelmans heeft als amb tenaar bij het bureau van den burgerlijken stand te Tilburg deel uitgemaakt van een ge heime organisatie en sinds jaren voor onder gedoken personen valsche persoonsbewijzen gemaakt. De vervaardiging Van de valsche persoonsbewijzen is met het oog op den aan zienlijken omvang beschouwd als sabotage vol gens par. 1 van de Ordnungssehutzverordnung Berkelmans heeft in Januari 1944 de veroor deelden De Jong, Verbunt, Aarts, Busnac en Meintser aangezet tot het vermoorden om po litieke redenen van een Nederlandschen poliite ambtenaar. De veroordeelde Van Spaendonck heeft deelgenomen aan voorbesprekingen over den voorgenomen moord en zijn pistool ter bg .schikking gesteld. Hoewel de moord door 9e oplettendheid van den Nederlandschen politie ambtenaar niet is gelukt, heeft het Polizei standgericht de op politieke grondslagen be rustende daad met gebruikmaking van par. 1 alinea 2 der Ordnungssehutzverordnung ,als een gepleegde daad bestraft en tegen alle be trokkenen xde doodstraf uitgesproken. De ver oordeelden De Jong, Verbunt en Busnac heb ben bovendien onbevoegd een vuurwapen in bezit gehad. Het vonnis i,s na' onderzoek van de kwestië van gratieverleening voltrokken aan de ver oordeelden Berkelmans, Van Spaendonck, De Jong. Verbunt, Busnac en Meintser. De ver oordeelde Aarts zag zijn doodvonnis gewijzigd in 15 jaren tuchthuis. Naar de höhere SS- und Polizeiführer „Nord- west" mededeelt, heeft het Polizeistandgericht 's-Hertogenbosch op 24 Mei 1944 de volgende Nederlanders ter dood veroordeeld: 1. den ambtenaar Harmen van Rossum, geb. 12 Febr. 1917 te Bergen op Zoom; 2. den student Cornells Anna Hendrik Wagtho, geb. 10 Sept. 1921 te Bergen op Zoom: 3. den kantoorbediende Petrus Adrianus Juten, geb. 6 Dec. 1918 te Bergen op Zoom 4. den bakkersknecht Jacob Everaers, geb. 5 Nov. 1917 te Tholen; 5. den landbouwer Jacob Jan Hage, geb'. 9 Juli» 1921 te St: Martensdijk. De veroordeelde Van Rossum heeft den over val op het distributiekantoor te Bergen op Zoom op 4 Maart 1944 mogelijk gemaakt, door den daders de, in zijn bezit zijnde sleutel tot het gebouw alsmede een teekening van het kantoor te overhandigen, terwijl hij tevens aan voorbesprekingen over den overval heeft deel genomen. De veroordeelde Wagtho heeft ver scheidene vuurwapens, munitie en ontplofbare stof in zijn bezit gehad. Hij heeft als lid van een terreurorganisatie deelgenomen aan het in brand steken van een opslagplaats van de Wehrmachtbezirksverwaltung te Bergen op Zoom op 4 Jan. 1944,. voorts door inbraak in den nacht van 29 op 30 Oct. 1943 opgeborgen radiotoestellen en. op 26 Febr 1944 een motor» rijwiel ten behoeve van de terreurgroep ge stolen. De veroordeelde Hage heeft Wagth» twee pistolen verschaft. Beiden hebben ge weten. dat Wagtho de wapens voor sabotage» doeleinden zou gebruiken. De veroordeelde Juten heeft als lid van de terreurgroep na de arrestatie van Wagtho diens wapens uit een bergplaats weggehaald. Bij de motiveering van het vpnnis van het Polizeistandgericht is uit- eengezet„dat voor het verschaffen van wapens aan leden van terreurgroepen alleen de dood straf in aanmerking komt. Het vonnis is na onderzoek van de kwestie van gratieverleening aan alle veroordeelden voltrokken. RTHM BAÏVN VOOR 'T JONGE GESLACHT". De titel van het door Max Blokzijl te hou den politieke weèkpraatje. dat Maandag 29 Mei over Hilversum I om 18.45 uur zal wor den uitgezonden, is: „Ruim baan voor jonge geslacht". Roosevelt opnieuw candidaat. Uit wélingelichte democratische kringen wordt vernomen, dat het vrijwel vaststaat, dat,president Roosevelt opnieuw tot candidaat voor het presidentschap zal worden gekozen, tijdens de democratische partijconventie dia in Juli van dit jaar zal worden gehouden,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1944 | | pagina 1