TREKKERS
Alles voor den Tuin
Parijsche brieven
LAATSTE NIEUWS
HONDEN
ASSURANTIE-BEDRIJF
TWEE INCASSEERDERS
Eerste Haarlemsche Begrafenis
onderneming voorheen R. Smink
JAC. BOS, BREESTRAAT 3 b BEVERWIJK
Norka
vlugkokende
roggevlokken,
een graanproduct dat U smaakt!
(Van onzen correspondent)
In een vroeger artikel, gewijd aan het
woordenboek der „Académie Frangaise"
werd op het verschijnsel der binnendringing
van vreemde woorden in de Fransche taal
gewezen. Het vraagstuk in het algemeen is
actueeler dan ooit; we grijpen de gelegen
heid aan om als tegenhanger van het opstel
dat over het voorkomen van Nederlandsche
en zelfs enkele Friesche woorden in
de Fransche taal handelde, een indruk te
geven van den Franschen invloed op de Ne-
derlandsche taal.
Het kan slechts een indruk zijn, want de
Fransche woorden in de Nederlandsche taal
'zijn legio. Een groot aantal herkent men nog
als zoodanig; we hebben ons in gemoede
wel eens afgevraagd waarom een kapper nu
volstrekt „coiffeur" wil heeten dn een pas
teibakker „patissier", een treingeleider
„conducteur" en een deurwachter „portier",
een autobestuurder „chauffeur",, hetgeen
overigens stoker is, en een regeering. „gou
vernement"; waarom men van „dessert"
spreekt in plaats van nagerecht, -waarom
men een regenscherm halsstarrig „para-
pluie" blijft noemen, een woord dat nog half
latiji* is bovendien.
Maar dat zijn van die uitdrukkingen van
welke men toch de uitheemsche afkomst
voldoende gevoelt, al geeftmen zich dan
niet dagelijks rekenschap van het feit dat
bijvoorbeeld „schaak" een Perzisch woord
is'en dat „schaakmat" beteekent dat de ko
ning dood is, dat „architect" een Grieksche
uitdrukking is voor bouwheer, dat bivak
eigenlijk „Beiwache" beduidt, en dat een
„adrobaat" een Griek is die op de teenen
loopt. Zelfs aan woorden als kastelein, dat
eigenlijk „chatelain", kasteelheer, betee
kent, alarm, dat „a Farme", te wapen, en
gendarme, dat „gens d'armes". gewapende
lieden wil zeggen, bemerkt men nog wel de
Fransche herkomst; het woord gas dat men
wel voor een Fransch substantivum verslijt,
is een kunstmatig woord hetwelk van Hel
mond aan het Grieksche „Chaos", nevel,
ontleende.
Het wordt interessant als het woorden be
treft die zijn ingeburgerd en hun origine
half vergeten. Zoo wordt het woord „per
ron" ten onzent voornamelijk met betrek
king tot een station gebezigd: de Fransch-
man doet dit nimmer en .spreekt van „quai"
kade.-Een station is letterlijk een stilstands
plaats; voor wat wij een station noemen
zegt de Franschman „gare". Een Nederland
sche taart is niet precies hetzelfde als het
Fransche „tarte", een „tournée" is in Frank
rijk ook een rondje, onder platform wordt
te Parijs iets anders verstaan dan te Am
sterdam, en het woord plein bezigt men in
landsche verbum „peinzen" is afkomstig
Frankrijk nooit in de beteekenis die wij er
aan hechten, men zegt „place". Het Neder-
van het Fransche „penser" dat denken be
duidt, en een „patiënt" is letterlijk een
geduldige; ons woord „manier" is niet ge
heel gelijk aan het Fransche „manière" en
het Fransche „manoeuvre" kan men niet
geheel gelijkstellen met het onze.
Nog belangwekkender wordt het als men
met woorden te doen heeft die zijn gena
turaliseerd; zelfs de Nederlander beschouwt
ze als landgendbten. In dat geval verkeeren
onder meer boezeroen, (bourgeron) be
schuit en 'biskwie (biscuit, tweemaal ge
bakken) garderobe, en kleur (couleur) regu
(een verleden deelwoord, dat „ontvangen"
beteekent), bon, hotel en hospitaal, (gast
huis) brutaal, jaloersch, rats of ratjetoe
(ratatouille), ca-ntine (hoek) en het is
merkwaardig dat het Nederlandsche „win
kel" ook hoek beteekent - krant (cour-ant -
loopende) maar de Franschman spreekt van
journal, dagblad, portefeuille, kwijt (quitte,
vandaar kwitantie) lantaarn, kans (chan
ce), koers (loop), komkommer (concom-
bre), kader, kwestie, grimas, habijt, loep,
matroos (matelot), mareheeren, mode, por-
celein (porcelaine), pas, prins, parfum, pro
fijt. pur, pensioen, polijsten, ravijn, rose,
rozijn, rente en restant, route, salon, som
ber, satijn, saucijs (saucisse), sermoen, ser
re, soep en soepel, souvenir, terrein, toef,
tombe, troep, valies, vallei, vestibule, violet,
visite.
Het meest opmerkelijk zijn wel de uit
drukkingen als „op de bonnefooi" van „a
la bonne foi", te goeder trouw, op goed
geluk, woorden als „kamperfoelie" (chèvre
feuille - geitenblad), als .pruik" van „per-
ruque", paarlemoer of parelmoer van „mère
-perje", moeder der parel, „boudoir" wat
eigenlijk „pruilhoek" beteekent, „potpour
ri" wat bedorven pot beduidt, „brancard",
takkenbed in wezen, naar het keltische
„brac" (taHP)het woord „ledikant" is een
verbastering van het Fransche „lit de camp"
veldbed, „amuseeren" is letterlijk „bij de
neus houden" en een „compagnon" is „ie
mand die het brood met ons eet, (oum pa-
nio). Verba valent, de woorden hebben de
beteekenis welke het gebruik er aan hecht.
Men ontmoet nog tal van woorden welke
naar den naam van steden of personen zijn
gevormd zooals gaas, (Gaza in Syrië) mous
seline (Mossoel), mokka (van de Arabische
stad Moka), champagne, bordeaux, bour-
gonje, kastanje (rraar de stad Kastana),
cognac, bajonet (van Bayonne),- daltonis
me. kleurenblindheid, pasteuriseeren, nico
tine (naar den Franschen gezant Nicotin
die het eerst de tabak in Frankrijk invoer
de), gobelin, macadam. In Frankrijk kent
met een werkwoord „hollander" om de
ontvetting van veeren door middel van
heete asch aan te duiden, en de „cheval
de Frise", de Friesche ruiter en de „toile
de Frise" zijn er eveneens bekend.
Menig woord ook, vanuit het Fransch
tot ons gekomen, is niet rasecht, zooals bar
bier, dat men in Frankrijk niet meer bezigt,
het genoemde „perron" (van petra - steen),
portret (van pro trahere - naar voren trek
ken) en trein, insgelijk van het latijnsche
trahere - trekken, „diploma", van het
Grieksche diploos: dubbel; een diplomaat
is eigenlijk iemand, die de kunst verstaat
van het ontcijferen van diploma's. Woorden
als „manucure" dikwerf verkeerd als
„manicure" geschreven en „pedicure"
zijn van zuiver latijnschen oorsprong, sol
daat stamt af van het Italiaansche „soldato"
dit is een soldenier, abrikoos komt van het
arabische „al birqonq" evenals „algebra"
van „al djaber el mogabelah" de kunst der
herstelling. Het woord „pardoes" is aller
minst Fransch, zooals men wel meent, doch
een verbastering van het Spaansche „per
Dios", bij God, „café" komt van het Turk-
sche „kahveh" - koffie en „anthraciet" van
het Grieksche „anthrax", kool; sjofel is een
Joodsch woord, meubel is gevormd uit „mo-
ble" en beteekent roerend (goed) en bank
roet komt van het Italiaansche „banco
rotto".
Op 'n tocht door het Nederlandsche taal-
;ebied komt men vele Fransche woorden
egen, die het spraakgebruik dikwerf ver
rijken, en ook wel eens verarmen. Laten
we, al blijvgn we op onze hoede voor taal
bederf, niet te bevreesd zijn voor deze
vreedzame binnendringing, gedachtig- aan
de penetratie van Nederlandsche woorden
in de Fransche taal, woorden, die zelfs hun
officieele erkenning vonden door hun op
neming in de Dictionnaire der Académie
Frangaise.
Spakenburg gestraft.
Blijkens een bericht in het Nat. Dagblad is
de geheele vloot van Spakenburg voor den tijd
van veertien dagen het uitvaren verboden, als
strafmaatregel voor het feit, dat vrijwel de
geheele aanvoer in den zwarten handel ver
dwijnt. De toestand was thans zoo, dat per
week per botterd gemiddeld 20 a 30 pond visch
aan den afslag werd afgeleverd. Wanneer men
nagaat, dat blijkens de statistiek in behoor
lijke jaren or maandomzetten waren van 90.000
pond aal, dan kan men nagaan, wat daar clan
destien verhandeld wordt.
MUNCHEN TEN DERDE MADE
AANGEVALLEN.
Onder soorgtelijke weersomstandigheden als
op de beide vorige dagen hebben Amerikaan-
sche formaites bommenwerpers ook heden
ochtend woonwijken te Munchen aangevallen.
Er ontstond aanzienlijke schade aan cultuur
monumenten en iri woongebieden. De forma
ties werden boven het geheele Duitsche gebied
krachtig bestreden. Tot dusver zijn berichten
ontvangen over het neerschieten van eenige
viermotorige bommenwerpers.
Monte Cassino; een Amerikaansche
beschuldiging.
Het tijdschrift Tablet meldt, dat kolonel
Francis A. Markoe, een stafofficier van het
hoofdkwartier van het vijfde leger onder
generaal Clarck, die op het oogenblik in de
Vereenigde Staten vertoeft in een aan de
St. Louis Post Dispafch verleend interview
heeft toegegeven, dat de verwoesting van
het klooster Monte Cassino militair niet al
leen zinloos, doch voor den geheelen Ge
allieerden veldtocht uiterst nadeelig is ge
weest, want met Monte Cassino is niet alleen
een prachtig Christelijk cultuurmonument
door Amerikaansche bommenwerpers ver
nietigd, maar de Duitschers kregen door de
verwoesting het ondubbelzinnige recht de
ruïnes'van het klooster te bezetten, terwijl
zij voordien de abdij in het geheel niet
bezet hadden.
In het Geallieerde kamp doen geruch
ten de ronde, zoo zeide kolonel Markoe
verder, dat generaal Clarck de opdracht
tot de verwoesting van het klooster ge
geven zou hebben. Ik, aldus Markoe, ver
klaar met nadruk, dat een hoogere in
stantie dan generaal Clarck dit bevel
gegeven heeft.
Het tijdschrift Tablet geeft in een com
mentaar op deze verklaringen van den
Amerikaanschen kolonel uiting aan zijn
hoop, dat de leden van het Britsche Lagerhuis
thans een officieele verklaring zullen vragen.
KORT NIEUWS.
De leider der Columbiaansche revolte;
kolonel Gil, wordt door regeeringstroepen
achtervolgd. De regeering heeft medegedeeld,
dat zij den toestand beheerscht.
Het Zwitsersche verbond van filmexploi
tanten heeft zijn leden verboden om films
van buitenlandsche herkomst en buitenland-
sche journaals, welke na 5 Juli geïmporteerd
worden, te vertoonen.
Met behulp van zeer scherpe politiemaat
regelen is het de Braziliaansche regeering ge
lukt het grootste aantal lepra-zieken in het
iand te interneeren. Ruim 20.000 patiënten be
vinden zich in sanatoria.
In Hongarije zal een verordening worden
gepubliceerd, waarin de oprichting van een
alle arbeiders omvattende organisatie wordt
voorgeschreven.Het lidmaatschap zal verplich
tend zijn.
De bekende Fransche romancier Paul Mo-
rand, thans gezant te Boekarest, gaat zijn land
als ambassadeur te Bern vertegenwoordigen.
Morand is reeds dertig jaar in diplomatieken
dienst.
De Haagsche rechtbank heeft uitspraak
gedaan in de zaak betreffende de verduiste
ringen aan de Technische Hoogeschool te
Delft. De bedrijfsingenieur conservator ir. H.
W. L. B. te Dieft werd wegens verduistering
en valschheid in geschrifte, veroordeeld tot
negen maanden gevangenisstraf met aftrek
van preventief.
Het 4-jarig jongetje J. H. speelde op den
Heerderweg te Maastricht en liep achter een
stilstaande autobus om, net op het oogenblik
dat een vrachtauto passeerde. Het slachtoffer
was op slag dood.
Het weekblad „Cinema en Theater" heeft
gemeend ter gelegenheid van den Rembrandt-
dag en met het oog op de viering van dezen
dag in komende jaren, een prijsvraag te moe
ten uitschrijven voor een tooneelstuk en een
zoo volledig mogelijk uitgewerkt scenario voor
een speelfilm, waarin een der groote kunste
naars van het Nederlandsche taal- en cul
tuurgebied zal herleven te midden van zijn
volk. Als eersten prijs stelt het blad 1000.
beschikbaar, ais tweeden prijs 500.en als
derden prijs 200.
SPORT EN WEDSTRIJDEN
Befehlsstelle Niederlande der H. J.
Evenals de drie voorgaande jaren, brengt de
Befehlsstelle Niederlande der Hitler-Jugend ook
dit jaar de beste ploegen der Beichssportwett-
kaempje en de beste individueele deelnemers-
(sters) bijeen voor de kampioenschappen der Be
fehlsstelle Niederlande der H. J. in athletiek en
zwemmen. Dit zijn dus zij, die bij de bankam-
pioenschappen, welke Zondag 9 Juli zijn ge
ëindigd, naar voren zijn gekomen. De kampioen
schappen beginnen Vrijdag a.s. om 18 uur met de
zwemwedstrijden in het Sportfondsenbad te Arn
hem. Ook thans moet de ban Noordholland bij
de meisjes, ondanks het ontbreken van Erna
Westfyelle, de sterkste geacht worden, terwijl bij
de jongens de ban Limburg wel weer de leiding
zal hebben. Zaterdag a.s. om 14 uur beginnen in
het stadion te Nijmegen de atletiekwedstrijden,
waar de beste drie ploegen der D. J., H. J., J. M.
en B. D. M. tegenover elkaar zullen komen te
staan. Ook hier heeft de ban Limburg de beste
papieren. De persoonlijke voorwedstrijden in
athletiek worden Zaterdagochtend om 9 uur in
dit stadion gehouden, waarna 's middags de
finales plaats hebben. De winnaars zullen de
Befehlsstelle Niederlande bij de jeugdkampioen
schappen in Breslau vertegenwoordigen, die daar
van 20 t.m. 27 Augustus worden gehouden. Voorts
zal in den herfst een groot sportfeest. der Befehls
stelle worden gehouden, waarbij met wedstrijden
en demonstraties een inzicht zal worden gegeven
in het werk der Hitler-Jugend.
Wielrennen
WEDSTRIJDEN TE AMSTERDAM. Het
hoogtepunt van het interessante wielerprogram-
ma dat in het Olympisch Stadion werd afge
werkt, was de prachtige overwinning welke de
nationale kampioen Vaj\ Amsterdam behaalde in
den stayer-wedstrijd óver 75 K.M. Deze heeft
ondubbelzinnig bewezen, dat hij de ntitel waar
dig is. Aan v. d. Voort heeft het niet gelegen
dat zijn rivaal met de eer ging strijken, doch al
zijn aanvallen, welke hij tegen het einde van
den wedstrijd deed en deze waren zeer ver
woed wist v. Amsterdam prachtig af te slaan.
Jan Derksen reed voor het eerst na zijn zware
ziekte. Bij de spront bleek, dat hij zijn ouden
vorm weliswaar nog niet geheel terug heeft doch
toch maakte zijn rijden indruk. In ieder geval
won hij al zijn series en werd eerste. 2 Remkes;
3. Kropman; 4. V: d. Vijver.
REGIONALE PUBLICATIE van het Plaat
selijk Verdeelkantoor van het Bedrijfschap
voor Groenten en Fruit te Haarlem.
GEDISTRIBUEERD WERDEN de producten Tuin-
boonen, Bospeen en Bloemkool afwijkende soor
ten op de 8e periode klantenbinding.
Bevoorraad werden op 11 Juli met:
Tuinboonen no. 142 met restant, 167 gedeeltelijk
en de no. 143 t.m. 161 en 153 t.m. 166 geheel, op
basis van 1 K.G. per ingeleverde bon.
Bloemkool afwijkende soorten no. 343 gedeel
telijk en 336 t.m. 342 geheel, op basis van 1 kool
per 2 ingeleverde bonnen.
Bospeen no. 238, 248 en 335 met restant, no. 343
gedeeltelijk en de no. 245, 295, 344 t.m. 352, 355,-
358 t.m. 365, 367 t.rm 377 geheel, op basis van 1 bos
bospeen per 2 ingeleverde bonnen.
Bevoorraad werden op 12 Juli met:
Tuinboonen no. 167 met restant en 174 geheel,
basis 1 k.'g. per bon.
Bospeen no. 379 t.m. 331, no. 2. 12. 13, 15, geheel,
op basis 1 bos bospeen per 2 bonnen.
In verband met de geringe aanvoer van aard
beien bestaat ook de mogelijkheid dat de klein
handelaar bevoorraad wordt met roode bessen,
eveneens op basis van 250 gram per ingeleverde
periodebon.
DISTRIBUTIE van DOPERWTEN door de GE
MEENTE HAARLEM.
Met ingang van Dinsdag 11 Juli is een begin
gemaakt met bevoorraden der kleinhandelaren in
de Gemeente Haarlem met doperwten qp basis
van' 500 gram, waarop ieder consument "bij zijn
kleinhandelaar recht heeft, indien deze bevoor
raad is geworden.
Voor prijzen der gedistribueerde producten
raadplegen men de officieele prijslijst, welke bij
eiken kleinhandelaar duidelijk zichtbaar aanwe
zig moet zijn.
Klachten inzake bovenstaande distributies kun
nen schriftelijk en tot uiterlijk 3 werkdagen na
deze, nin behandeling "worden genomen door het
Plaatselijk Verdeelkantoor, Kouden'horn 66 te
Haarlem.
SANTPOORT.
REGIONALE PUBLICATIE van%et Plaat-
selyk Verdeelingskantoor van het Bedrijf
schap voor Gröenten en Fruit te Beverwijk
Op Woensdag 12 Juli werden alle kleinhandela
ren bevoorraad met AARDBEIEN per ingeschre
ven consument der 8e periode.
Het rantsoen bedraagt 200 gram per consument.
Voor den prijs raadplege men de officieele prijs
lijst welke bij eiken handelaar duidelijk zicht
baar aanwezig dient te zijn.
Geboren:
onze zoon en ons broertje
HAN
die bij bet H. Doopsel de na
men ontving
HENDRICUS JOHANNES
C. DE SWART
G. DE SWART-
CORNELISSE
JAN
TOS
INEKE
KEES
Beverwijk, 11 Juli 1944
Parklaan 15
Assurantie-bedrijf vraagt v.
Haarlem en omstreken twee
INCASSEERDERS. Zij, die
bekend zijn met het verzeke
ringsbedrijf genieten de
voorkeur. Brieven met opga
ve van referenties, leeftijd
en godsdienst, onder no. 2715
bur. van dit blad
Te koop gevr.. één of meer
WOONHUIZEN
Uitvoerige aanbied, aan P.
BLEEKER, Brederoodsohe-
weg 62, Santpoort.
trimmen, plukken, wasschen,
scheren, uitdunnen en ont-
klitten. Kfnologische Inrich
ting „De Ijdeltuit"
GEBRS. VEENINGA
Haarlem, Jacobijnestr. 10/18
Personeel gevraagd
Terstond gevraagd NET
MEISJE, liefst v. d. en n„ op
boerderij (geen boerenwerk).
C. Hagen, Hofgeest 30.
Personeel aangeboden
B.z.a. NET R«. MEISJE,
goed kunn. werken, v. halve
dagen. Br. no. T 89.
Te koop gevraagd
Te koop gevr. goed onderh.
WANDELWAGENTJE. Plan-
ciusstraat 35. fjneeks.
Te k. gevr. SCHOENTJES
m. 18. Ook gen. te ruilen v.
m. 22. Rolvink, 'Cypressei
straat 2,
Diversen te koop
Te koop z.g.a.n. ROL-
SCHUIER ƒ10. Na 6 u.: Rens,
J. P. Coenstraat 12.
Te koop z.g.a.n. THEE
MEUBEL f75. De Waal,
Trompstraat 16r.
Diversen
RUILEN: z.g.a.n. klompen
m. 39-40 v. K.seh. m. 20. Van
Speykstraat 55. Verschoor.
WIE RUILT 1 p: H.sch. m.
41 v. 42 of 43. De Waal, Aca
ciastraat 26.
RUILEN: 1 p. Jongenssch.
m. 27 voor m. 25. Tevens te
koop gevr. 1 p. Kindersch. m.
18, 19 of 20. H. Kluft, Van
Ostadestraat 34 IJm.-Oost.
ATELIER, tevens slaapge
legenheid, gezocht door tuin-
architecte te Santpoort, ev.
met pension. Brieven T 88
bureau v. d. blad,
2 J. menschen, werkzaam
bij het onderW. zoeken tegen
half Aug. 2 KAMERS, liefst
m. aparte kookgel., sperge
bied, Santp. of Bl'daal. Br.
no. T 86 bur. v. d. blad. 1
RUILEN: Meisjessch. m.
28 z.g.a.n., voor m. 30. Gouda,
Planciusstraat 25.
Jongeman, H.O.arb., zoekt
NET KOSTHUIS, omg. IJm.-
Oost. Br. no. T 87 bur. v.d. bl.
VRAAGT VOOR HAARLEM EN OMSTREKEN
Zij, die bekend zijn met het verzekeringsbedrijf genieten
de voorkeur. Brieven met opgave van referenties, leef
tijd en godsdienst onder no. 2715 bureau van dit blad.
(Filiaal der N.V. van W. J. Innemee
en Zonen, Den Haag)
KINDERHUiSVEST 29-33 HAARLEM
Vraagt thlichtingen over
INSCHRIJVING IN HET ARCHIEF
Vraag uw winkelier. Zie de
practische recepten op het pak
Quaker Oats - Graanproducten N.V.
