Het oude visschersdorp Spaarndam.
SHYLOCH LEEFT NOG.
HUWELIJKSBEMIDDELING
Nieuws uit de courant van
gisteren.
Verduisteren: van 21.30 tot 3.00 uur
D. Er zijn montëhteel weinig aardappe
len. Van officieele zijde is ons medegedeeld,
dat we een beetje achterop met het rooien
zijn en er is een vervoersvraagstuk en er
zal nog wel het een en ander zijn, waardoor
die aardappelsc'naarschte wordt veroorzaakt.
Nu, goed, het is eenmaal zoo. Er zijn
weinig aardappelen. Dat is de werkelijk
heid en het rantsoen is deze week daarom
kleiner dan we gewend zijn. En een klein
aardappelrantsoen beteekent voor de meeste
huisvrouwen een groote zorg. want de aard
appel is een voornaam volksvoedsel, dat
niet gemist kan worden. Dus probeert
menige huisvrouw haar rantsoen te vergroo-
ten. Dat mag niet en het is niet goed en
men moest het niet doen om diverse rede
nen, die iedere moralist onze tijd telt
vele moralisten u zal opsommen. Maar
wie honger lijdt of gevaar loopt, het te zul
len doen, is weinig tot moraliseeren geneigd
en er zit daarom misschien iets begrijpelijks
in, als de huisvrouw een krant in haar
tasch legt en probeert, hier of daar een paar
kilo aardappels te bemachtigen.
Er mogen dan weinig aardappelen zijn,
ze zijn hier of daar nog wel op te duikelen.
Bij winkeliers, die, kijk. toch nog een voor^
raadje hebben op een plaats waar iedereen
zoo niet rondneust, op adressen, waar men
anders weinig aan den aardappelhandel
doet en natuurlijk op het platteland. Een
kilo aardappelen kost officieel tien of elf
cent, maar de hyena's onzer dagen weten er
weer raad mee. Wie. clandestien aardappe
len koopt voor een kwartje per kilo Is goed
koop uit. Zeven stuivers is geen zeldzaam
heid en het schijnt, dat er telers zijn, die
0.45 voor een kilo aardappelen vragen
enkrijgen.
Gisteren is er te Santpoort een groenten-
handelaar bekeurd. Van gemeentewege is
er in Velsen groente geteeld, die nu door
middel van de groentenhandelaren gedistri
bueerd wor~t, natuurlijk tegen den officiee-
len prijs. Deze weldoener der menschheid
stelde échter zijn eigen, clandestiene prijzen
vast en verkocht de gemeente-groenten te
gen zwart tarief.
Verleden week is hier ter stede een krui
denierswinkel gesloten. De eigenaar nam
van zijn klanten de bonnen voor volvette
kaas in, leverde rustig magere kaas en
verkwanselde de betere kwaliteit.
Een mijner kennissen wercT onlangs in
een volkswijk aangesproken door een
vrouwtje, '"at zich beklaagde, dat de melk
boer weigerde, haar op haar bonnen volle
melk te verkoopen, doch geen bezwaar had,
zwar'e melk te leveren, natuurlijk tegen
zwarten prijs.
Er is visch in den winkel. Twee gulden
veertig per kilo. Er is natuurlijk kooplust
en de verkoop gaat zoo vlot. dat op een ge
geven oogenblik de man achter de toonbank
doodleuk onmerkt: Ziezoo, dames, 't is ge
beurd. Nu kost het drie gulden zestig per
kilo!
Aardapoelen. groenten, kaas, melk, visch.
Elementaire voedingsmiddelen.
Gisteren is er in IJmuiden iemand be
keurd, die paling voor zestien gulden het
pond verkocht. Wie paling van zestien gul
den prr pond verorbert, steekt er allicht een
sigaartje van vijf gulden bij op en spoelt
zijn wsrc-ldsche zorgen weg met een glaasje
recht od en neer van een'rijksdaalder. Deze
categorie bliive hier buiten beschouwing.
De dwaasheid, die bereid is het vijftigvou-
dige van den normalen prijs te betalen, zal
te eeniger tijd haar loon kriigen. Maar van
oneindig grooter belang zijn de gevallen van
roofzucht, die getuigen, welk een ontstel
lend gemis aan gemeenschapsbesef ons volk
in deze dagen ontsiert. Want het is brutale
roof, brutale diefstal en woeker in den
hoogsten graad wat schier overal in den
handel der meest onontbeerlijke levensmid
delen geschiedt. Ongestraft, want niet
overal kan de controle-ambtenaar zich ver-
toonen, ongewroken, want over het alge
meen wordt iedere practijk, hoe immoreel
ook, uit vrees voor ^-ancunemaatregelen
aanvaard en aldus wordt het misdadige,
a-sociale element al driester en berooft naar
hartelust ons volk van zijn eerste en voor
naamste levensbehoeften.
Wat een waarheden als koeien en wat een
_kwalen zonder afdoende remedie' Of zou er
tóch een remedie bestaan tegen de misdaad,
hierboven besproken, alom erkend 'en door
iedereen veroordeeld, een remedie in over
eenstemming met den ernst van de roof, aan
ons volk bedreven? Zie, daar zijn we op het
oogenblik nog ver van af. Inbeslagneming
of boete. men lacht èr om en wat baat
het, een zaak te sluiten als de winkelier
inmiddels een goed eind op weg naar rijk
dom is gevorderd? De middelen ter cor
rectie zullen harder, veel harder moeten
worden. Het is niet prettig, dit te moeten
zeggen, maar ter wille van ons volk, in het
bijzonder het n>in-draagbrSchtige deel, dat
thans op allerlei manieren door geweten
looze lieden te kort wordt gedaan, dient de
eisch gesteld, dat althans onze voornaam
ste levensmiddelen beveiligd blijven tegen
winzucht en geldgierigheid. In Duitschland
zijn practijken, als hierboven beschreven,
onbekend, waarschijnlijk niet omdat men
daar zooveel beter is dan hier maar omdat
een gezonde vrees voor de gevolgen den
winkelier weerhoudt buiten zijn boekje te
gaan, gevolgen, die gemeenlijk heel wat
verder gaan dan inbeslagneming of boete..
Mocht deze heilzame vrees ook ons volk
beveiligen tegen de Shylocks onzer dagen!
HOOFDPRIJZEN STAATSLOTERIJ.
25.000: 15046
5000: 13670
1000: 4922 11037 14761 24020
400: 8039 24596
200: 5665 18767 22312 22616
100: 2618 3339 4056 8448 12626 17920 18297 19379
19976 21024 25204 25626
Wandelingen
indeomgeving
van Haarlem
Hoofdredacteur. F. C. Derks, Haarlem, Chef van
Dienst en Binnenland: S. R. Kuiper, Haarlem
Sport en Stad A. Overmeer, H'stede. Buiten
land: J. C. van der Laag, H'stede. Nieuws en
reportage voor Velsen en omgeving: J. J. E. van
Baarsel, Santpoort. Verantwoordelijk voor de
advertentie-rubriek: W. van Ommen, H'stede.
Een wandeling naar Spaarndam staat op
het programma. De afstand is niet ver, ook
al wordt de tocht uitgestrekt totde polders
van Spaarnwoude. Toch zijn er nog velen,
die de wandeling maar een enkele maal
hebben gemaakt, ondanks het feit, dat een
bezoek aan het dorp, dat er van verre zoo
schilderachtig ligt, de moeite loont. Doch de
wandeling naar deze omgeving, welke sedert
de annexatie van 1 Mei 1927 tot het grond
gebied van Haarlem behoort, is zeer aan
trekkelijk, vooral als de weg langs het Noor
der 'Buiten Spaarne gekozen wordt.
Zij, die in het centrum vertrekken zoeken
terstond den Spaarnekant op, om enkele
„markten" te passeeren (Houtmarkt, Hooi-
markt, Turfmarkt en Friesche Varlcensmarkt,
welke namen voor zich zelf spreken). Oude
gehouwen komt men
op de wandeling te
gen, welke bij de
inwoners bekend zijn
en welke de bewon
dering van den wan
delaar zullen heb
ben, in het bijzonder
de fraaie gevels aan
het Korte Spaarne.
Jammer is het, dat
de molen „De Adriaan" uit het stadsbeeld
verdwenen is en dat de pogingen tot weder
opbouw geen succes hebben opgeleverd.
Slechts vluchtig wordt aan de wandeling
in het centrum der stad aandacht besteed,
want het doel is immers in Noprdelijke rich
ting te loopen, waar men straks een vrij
uitzicht heeft, vooral als de industrieën ge
passeerd zijn. Een blik achterwaarts mag
echter niet verzuimd worden, hoewel er veel
door den anbouw van woningen verloren is
gegaan. Naar het Westen heeft men verderop
ook een panorama op de duinstreek, zij het
ook, dat door den bouw van het Vondelpark
kwartier het uitzicht belemmerd wordt.
Even moet de wandelaar uitrusten, als hij
het punt genaderd is, waar de Mooie Nel in
het Spaarne uitmondt. Dit water is een deel
van de Liede, welke uit het voormalige Spie-
ringmeer (destijds een deel van het Haar
lemmermeer) is voortgekomen. Niet alleen
imponeert de groote wateroppervlakte, doch
het gezicht op Spaarndam is bijzonder fraai.
Lang zal de wandelaar hier willen blijven,
maar het vriendelijk gelegen dorp lokt. In
de eerste plaats vraagt wel de Kolk de aan
dacht, waar de oude huisjes inhet water
weerspiegelen. Druk is het daar niet, want de
glorietijd van Spaarndam ligt in het verleden
Vroeger waren hier tallooze schepen, die
moesten wachten op hun beurt, vóór er ge
legenheid was om door de sluis te varen. De
neringdoenden maakten hiervan een dank
baar gebruik. Meestal hadden de schippers
geen haast en praatten een uurtje met el
kander om nieuws uit andere streken van
het land uit te wisselen. Ook woonden er een
zeilmaker en touwverkooper, die goede zaken
deden en de dorpsbarbier had vele klanten
in de kringen der schippers. Hoewel de sche
pen verdwenen zijn doordat de sluis ter
plaatse niet meer gebruikt wordt, toch is dit
plekje voor den wandelaar het mooiste van
het dorp.
Spaarndam is in den loop der jaren van
karakter veranderd. De schippers blijven
-niet zoo lang meer in het dorp, omdat de
motorische kracht hun booten spoedig naar
andere plaatsen brengt. Daardoor is het aan
tal scheepswerven gedaald tot één. Ook als
visschersdorp heeft Spaarndam niet zooveel
m?er te beteekenen. Het Visscherend is een
herinnering aan deze tak van handel, welke
vroeger zoo bloeide. Uit het wapen, dat een
veld is van zilver met drie baarsjfes boven
eikaar blijkt wel, dat de visscherij van oude
tijden af de voornaamste bron van inkomsten
is geweest. De waterrijke omgeving bood
daartoe een uitnemende gelegenheid.
Een nadeel van de groote oppervlakte wa
ter waren echter de stormen, welke het dorp
heeft gekepd en enkele hebben zware ver
liezen gebracht. 26 Februari 1791 b.v. stormde
het den geheelen dag en het water werd
1.44 el boven Amsterdamsch peil opgevoerd,
waardoor de dijk in gevaar kwam. De be
volking werd aan het werk gezet en met
succes. Omstreeks Kerstmis van het jaar 1836
was het water van het IJ door den Oost-
Noordoosten storm tot 2.34 el boven A.P.
opgezet. De dijk en de waterwerken werden
beschadigd en bovendien vernielde de kracht
van het water een gedeelte van de vloot.
Acht schepen werden tegen de beschoeiingen
verbrijzeld, drie zonken, één werd op den
wal gezet en tallooze liepen schade op. Ver
der kwamen enkele schippers om het leven.
Thans kan de wandelaar er rustiger ver
toeven en heeft in de omgeving van de
sluizen bij het zien van het Spaarne of het
Zijkanaal, dat naar het Noordzeekanaal leidt,
gelegenheid aan deze stormen terug te denken.
Inmiddels zal hij ook de Hervormde kerk
gepasseerd zijn, welke daar eenige eeuwen
staat. In 1328 was er reeds een kapel, be-
hoorende onder de hoofdkerk van St. Bavo
te Haarlem. 12 Januari 1626 woedde er zoo'n
hevige storm, waardoor het door ouderdom,
vervallen gebouw, omver geworpen werd.
Een jaar later, 20 April 1627 begon men aan
den bouw van een nieuwe kerk, welke in
1844 aanzienlijk is verbeterd. Hier ligt N. S.
Cruquius begraven, die van 1731 tot zijn dood
op 5 Februari 1754 het hoofdtoezicht uit
oefende op de uitwateringswerken van Rijn
land en eenige jaren schout van Spaarndam
was. In Juli 1712 heeft hij met J. Noppen en
M. Bolstra een ontwerp voor de droogmaking
van het Haarlemmermeer gemaakt, hetgeen
later aanleiding is geweest het gemaal bij
Heemstede naar hem te noemen.
Voor den terugtocht zijn twee wegen, één
over Penningsveer en één naar de Liede.
Daarover vertellen we een volgenden keer.
Uitreiking distributiebescheiden.
Voor de uitreiking van distributiebescheiden
is het Donderdag- de beurt aan het restant van
de létter V vanaf Vit en Wa t.m. Wen en Vrij
dag aan het restant van de "letter W vanaf
Wep, X, Y en Z.
HAARLEMSCHE RECHTBANK
Aanrijding eischte drie slachtoffers.
Den Amsterdamschen chauffeur A. T., die
in Februari j.l. een vrachtauto, beladen met
zand bestuurde, welke op den hoek Zandvoort-
schelaan-Lanckhorstlaan een ziekenauto uit
Zierikzee aanreed, waardoor deze wagen in
brand vloog en een zieke dame ter plaatse om
het leven kwam en twee damesj die brandwon
den opliepen, enkele dagen later aan de ge
volgen overleden, was dood door schuld ten
laste gelegd. De officier eischte een gevan
genisstraf van drie weken. De rechtbank sprak
den chauffeur vrij.
SCHILDER VAX EEN' 1)AK GEVALLEN
Te "Wassenaar is de 46-jarige schilder D.
uit Haarlem van een acht meter hoog dak
van een huis gevallen. Hij kreeg een schedel-
basisfractuur en is, zonder tot bewustzijn te
zijn gekomen, enkele uren later in de Llr-
sula-klinie-k te Wassenaar overleden.
WIE WAS GETUIGE VAX" DE
AANRIJDING
De wnd. Politiepresident roept allen op,
die Dinsdag 1 Augustus omstreeks 14.15 uur
op den Wagenweg tusschen Koninginneweg
en Olieslagerslaan getuige waren van een
aanrijding tusschen een personenauto en een
wielrijder, zich te melden aan het bureau
Smedestraat 9 bij den Officier van Dienst.
Tevens wordt den bestuurder van de vracht
auto beladen met rails, diie op de plaats van
het ongeval aanwezig is geweest en daarna is
doorgereden, verzocht zich ten spoedigste
aldaar te vervoegen.
EEN „HAARLEM'-SPELER TRAD IN HET
HUWELIJK.
Dinsdagmiddag stonden jeugdige roodbroeken
op de trappen van 't Stadhuis, om een hulde te
brengen aan hun jeugdleider, den heer A. Har-
tog, die in het huwelijk trad met mej. E. M.
G. Brakel. De bruidegom is in voetbal- en
cricketkringen een populaire figuur en in het
bijzonder van „Haarlem". Eenigen tijd voet
balde hij in het eerste elftal en geeft zijn
steun in verschillende functies. Te begrijpen
is, dat de belangstelling van de zijde van de
besturen van de voetbal- en cricketclub groot
was en dan waren er veel spelers op het stad
huis aanwezig. We zagen o.'a. de heeren J. P.
van Balen Blanken, A. M. Tijsseling, N. Twis-
terling, de spelers A. de Winter en Kick Smit
en van de cricketclub de heer B. Kleefstra.
Op de Groote Markt hadden zich ook velen
verzameld, waaruit wel bleek, dat het bruids
paar in vele kringen zeer gezien is.
ORGELBESPELING
In de Groote of St. Bavo kerk zal Herman
X'ieland uit Amsterdam Donderdag 3 Augus
tus des namiddags van 34 uur een orgel
concert geven. Het programma luidt:
1. Preludium. Fuga und Ciaccona. Joh.
Pachelbel; 2. O Mensch, bewein' dein Sünde
gross, Joh. Seb. Bach; 3. Toccata et Fuga d
mol], Joh. Seb, Bach; 4. Konzert nr. 5 F gr.
terts. G. F. Handel. Larghetto, Allegro, Alia
SJciliana. Presto; 5. Meditatio. Olivier Koop.
6. Praeludium und Fuge iiber 'B-A-C-H,
Franz Liszt.
PERSONALIA.
Te Amsterdam is geslaagd voor het exa
men boekhouden M.O. de heer G. T. Kocx te
Haarlem.
Te Utrecht is geslaagd voor het examen
Fransch L.O. de heer M. F. A. Geurst te
Haarlem.
REQUIEM VAN VERDI.
Vrijdagavond geeft Haarlems Gemengd koor
onder leiding van Jan Booda een uitvoering van
de Requiem van Verdi in de Groote Kerk. Als
solisten werken mee Corry Bijster, Roos Boels-
ma, Han ie Fèvre en Laurens Bogtman en verder
speelt het Residentie-orkest. Men verzoekt ons
er de aandacht op te vestigen, dat het concert
om kwart voor zeven begint en dat er twee in
gangen zijn, n.l. aan de Oude Groenmarkt en de
Groote Markt.
Waarom wendt U zich niet tot een werke
lijk bona-fide bureau? tl voorkomt dan
door grondige, betrouwbare oriëntatie on-
noodige teleurstellingen. Discretie is voor
ons een persoonlijke eerezaak. Alle gc-
wenschte inlichtingen worden U geheel
vrijblijvend toegezonden, in blanco couvert
door Bureau SUCCOUR", Agathastraat 145
Den Haag, Telef. (2 lijnen): 770754—770713
Kantooruren 10—9 uur.
/rW 4 ft!
Buitenland.
De Duitsche ambassadeur Von Papen
heeft een bezoek gebracht aan den Turkschtn
minister-president in verband met de berich
ten volgens welke Turkije het plan heeft de
diplomatieke en economische betrekkingen met
Duitschland te verbreken.
Binnenland.
Er zijn in ons land weer vele colorado
kevers aangetroffen. Iedere verbouwer van
aardappelen dient er voortdurend op te letten
of er kevers of larven op zijn gewas voor
komen en van eventueele vondsten terstond de
politie in kennis Ie stellen.
Vergunningen voor aankoop van kantoor
meubelen moeten niet meer bij de plaatselijke
distributiediensten, maar bij het Rijksbureau
voor glas, keramiek en houtproducten worden
aangevraagd.
Voor de eerste maal zijn overtreders der
loonvoorschriften veroordeeld. Het waren
boeren uit de Wieringermeer en uitvoerders
van weermachtswerken, die aan arbeiders veel
te hooge loonen hadden uitbetaald.
Wegens communistische actie zijn terecht
gesteld: Jan Postma, Albert Huisman, kolen-
bandelaar te Zaandam; Josephus Swolfs, labo
rant te Zaandam en Willem van den Burgh,
politiebeambte te Amsterdam.
Stad.
In de dezer dagen gehouden jaarvergade
ring van de tooneelvereeniging „Jacob van
Lennep", is de heer E. Meyerink, die 30 jaar
lid van het bestuur was, gehuldigd.
6*EN steun voor alle babies
van nüdat zijn de pro-
ducten van Nutricia, - zoo
goed en voedzaam.
■"Sggy
•s
VL0KK6N
eennieute Laan'sproducl
Voor een smakelijk ontbijt of nage
recht.... vraag Uw winkelier Laan's
roggevlokken. Te bereiden volgens
de vele recepten, die U r
havermout en gortmout t
Klaar in zm*
i een u ipWïm.
N.V KONINKLIJKE PELLERIJ „MERCURIUS"
v/h gebroeders laan
NED. ARBEIDSFRONT.
De heer IJ. Sleensma van de landelijke
leiding van het Nederlandsch Arbeidsfront
heeft gisteravond op het Teylerplein een
rede gehouden, waarin hij -zich keerde tegen
het kapitalisme, dat thans uit het Westen
Europa bedreigt. De Nederlandsche arbeiders
kennen dit kapitalisme uit den tijd voor den
oorlog, toen hun arbeid slechts ten doel had
het bezit der werkgevers te vermeerderen.
Doch om een cent loonsverhooging moesten
de arbeiders een feilen strijd voeren, dien zij
meestal tegen de eenheid der werkgevers ver
loren, omdat zij door politieke en gods
dienstige verschillen verdeeld waren. De
verbetering der techniek bracht mechanisa
tie en rationalisatie, waardoor het leger der
werkloozen nog vergroot werd. Hopggeplaat-
ste persoonlijkheden vonden de werkloosheid
een natuurlijk verschijnsel en noemden de
werkloozen het residu der samenleving. Dat
waren de opvattingen van het liberale kapi
talisme.
Sindsdien is er veel veranderd en thans is
er het Ned. Arbeidsfront dat den arbeid vrij
wil maken van het geldkapitaal, dat geen
strijd wenscht tusschen werkgevers en werk
nemers, maar samenwerking zoowel afzon
derlijk in de ondernemingen als in de ge
meenschap van het Nederlandsche volk.
Alleen arbeid is de bron van alle welvaart
en alleen door arbeid kan ons land zich die
plaats in het nieuwe Europa veroveren,
waarop het recht heeft. Het is noodzakelijk
dat alle werkers zich vereenigen in de ar
beidsgemeenschap van het Ned. Arbeidsfront,
dat reeds veel bereikt heeft, al wordt het
werk door de huidige omstandigheden be
lemmerd. Met aller medewerking kan het
Arbeidsfront zijn taak volbrengen^n zijn
doel verwezenlijken. Zij, die thans afzijdig
blijven, zullen later geen recht van spreken
hebben.
RIJKSPOSTSPAARBANK
Aan het postkantoor Zandvoort werd ge
durende de maand Juli ingelegd f 12685.64,
terugbetaald 1' 3085.
WESTEINDERPLASSEN BIJ AALSMEER.
Tusschen zonsopgang en zonsondergang mogen de
Westeinderplassen bij Aalsmeer weer met plezier
vaartuigen (zeilbooten, roeibooten. motorbooten
en kano's) worden bevaren. Des nachts moeten de
vaartuigen worden gemeerd in de jachthavens
Nieuwe Meer of Kudelstaart.
