Haarlemschie Courant
Geallieerde strijdkrachten in Nederland versterkt
Nieuwsblad voor Noord-Holland
889e Jaarg. No. 221
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein 24..
IJmuiden-O. Rembrand tlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Woensdag 20 Sept. 1944
Uitg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct„ per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent,
K 1297
Zij zijn Eindhoven binnengedrongen. Duitsche tegenaanvaiien op de
landingsplaatsen.
Het Duitsche weermachtbericht van Dins
dag luidde:
In midden-Nederland heeft de tegenstander
zijn in het gebied achter het front afgezette
strijdkrachten met nieuwe strijdkrachten ver
sterkt. Eigen aanvallen op de landingsplaatsen
winnen tegen taaien weerstand van den vijand
in, langzaam terrein. Uit het bruggenhoofd
van Neerpelt heeft de vijand met sterke pant
serstrijdkrachten naar het Noorden aangeval
len en is in Eindhoven binnengedrongen. In
verbitterde gevechten op korten afstand wer
den 43 tanks vernietigd.
Ten Noordwesten van Aken slaagde de te
genstander er ondanks krachtig gebruik van
artillerie en tanks slechts in geringe terrrein-
winst te behalen. Ten Westen en ten Zuiden
van de stad werden alle aanvallen afgeslagen.
In het gebied van Lunéville verloopen de
eigen tegenaanvallen verder succesvol.
Van de overige frontsectoren worden slechts
plaatselijke gevechtshandelingen gemeld.
Onder krachtig gebruik van artillerie en
vliegers heeft de vijand ook gisteren Boulogne
en Brest aangevallen. In Boulogne kon hij na
zware gevechten binnendringen. Hij werd ech
ter uit verscheiden batterijstellingen weer te
ruggeworpen.
Stad en haven van Brest vormen nog slechts
rookende puinhoopen.
Het overlevende garnizoen heeft zich terug
getrokken op het schiSfreiland Le Crozon en
strijdt daar verder. Vijandelijke aanvallen op
Lorient en St. Nazaire mislukten.
Vanuit zijn steunpunt aan de monding van
de Gironde deed een bataljon een uitval naar
de stad Saujon en vernietigde daar groote
benzine- en munitieopslagplaatsen van den
vijand.
In Italië duren de zware afweerslagen in het
gebied ten Noorden van Florence en aan de
Adriatische Zee met onverminderde kracht
voort. Tijdens de gevechten kon de vijand
penetraties tot stand brengen in onze stellingen
die afgegrendeld werden. De beoogde door
braak werd ook gisteren verhinderd. De harde,
voor beide partijen vele verliezen opleverende
gevechten duren nog voort.
Aan de Noordwestelijke grens van Roemenië
werd de vijand door tegenaanvallen van Hon-
gaarsche en Duitsche formaties tot in het ge
bied van Temeschburg, ten Oosten van Arad
en ten Zuidoosten van Grosswardein, terugge
worpen. Bij Torenburg en in het Noordelijke
deel van de Szeklerpunt mislukten aanvallen
van verscheiden Sovjet-infanteriedivisies.
Finsche Rijksdag spreekt
vertrouwen in regeering uit.
Besprekingen met Molotof en Kerr.
STOCKHOLM. 19 Sept. (D.N.B.). Om vijf
uur Finschen tijd zijn Dinsdagochtend vroeg
de afgevaardigden van den Finschen Rijksdag
zoo meldt het Zweedsche Telegraafagent-
schap uit Helsinki gealarmeerd en bijeen
geroepen voor een buitengewone zitting van
den Finschen Rijksdag, die om 6 uur 15 bijeen
zou komen. De zitting duurde anderhalf uur.
Aan deze zitting nam de geheele Finsche re
geering deel. De in de Finsche hoofdstad ver
schijnende dagbladen hebben instructie gekre
gen, zich gereed te houden om extra-edities
uit te geven, zoodra het officieele communiqué
omtrent de geheime zitting uitkomt.
Na de eerste langdurige plenaire zitting zijn,
naar het Zweedsche Telegraafagentschap ver
der uit Helsinki verneemt, de partijleiders op
nieuw in een kortstondige vergadering bijeen
gekomen, waarin zonder meer besloten werd,
over te gaan tot de orde van den dag. Dit be-
teekent, dat de Rijksdag aan de regeering zijn
vertrouwen geeft. In aansluiting daarop ver
gaderden de partijleiders nogmaals, om den
gang van zaken te bespreken, doch het is nog
niet bekend, welke besluiten daar gevallen
zijn.
Over de onderhandelingen te Moskou wordt
gemeld, dat het Finsche ministerie van Bui
tenlandsche Zaken bericht heeft ontvangen,
dat de Finsche gedelegeerden Zondagavond
een tamelijk lange bespreking hebben gevoerd
met Molotof. Ook de Britsche ambassadeur,
Kerr, zou aan de onderhandelingen hebben
deelgenomen.
Over de evacuatie van de Noord-Finsche be
volking heeft de Finsche regeering een offi
cieele mededeeling uitgegeven, waarin gezegd
wordt, dat de evacuatie noodzakelijk gewor
den is, om de burgerbevolking te vrijwaren
voor de verwoestingen van den oorlog. Met
de evacuatie is in de Noordelijke en Ooste
lijke gebieden een begin gemaakt en zij
duurt nog voort. Met Zweden zijn onderhan
delingen gevoerd omtrent het overbrengen
van bewoners der Westelijke deelen van de
provincie Lapland naar Zweden.
WAPENSTILSTANDSVOORWAARDEN AAN
FINLAND.
De plaatsvervangende minister-president van
Finland heeft over den omroep de voornaam
ste bepalingen van het wapenstilstandsverdrag
bekend gemaakt. Deze zijn: Onmiddellijk te
rugtrekken der Finsche troepen op de grens
van 1940, hetgeen het verlies van Karelië be-
teekent, afstand van het gebied van Petsamo,
verpachting van Porkkala-Udde aan de Sov
jet-Unie voor vijftig jaar, tijdelijk beschikbaar
stellen van vliegvelden voor de geallieerden,
beschikbaar stellen van de koopvaardijvloot
voor de geallieerden, ontwapening der Duit
sche strijdkrachten in Finland en haar uitleve
ring aan de geallieerden, voorts betaling van
een oorlogsschadevergoeding van 300 millioen
dollar.
Ook bij Sanok en Grosno werd de opnieuw
aanvallende vijand in een tegenaanval afge
slagen. Op een plaats werden 24 doorgebroken
Sovjet-pantserwagens vernietigd.
Ten Noord-Oosten van Warschau bleven
Sovjetaanvallen vergeefsch. Ten Zuidwesten
van Mitau schoten onze troepen bij de afweer
van vijandelijke tegenaanvallen 29 pantser
wagens stuk.
In Letland en Estland verhinderden onze
taai strijdende divisies ook gisteren plaatse
lijke doorbraken en vernietigden in de beide
afgeloopen dagen 149 tanks.
Vijandelijke bommenwerpers ondernamen
terreuraanvallen op Wesermünde en Boeda
pest alsmede op andere plaatsen in het Hon
gaarsche en Servische gebied. Jagers en de
luchtdoelartillerie van de luchtmacht schoten
19 vijandelijke vliegtuigen neer.
De strijd in Nederland.
Het Intern. Informationsbureau meldt van
het Nederlandsche strijdgebied:
De gevechten van snel bijeengebrachte alarm
eenheden en voor ingrijpen gereed gehou
den reserves met de uit de lucht gelande En-
gelsche en Amerikaansche valschermjagers
zijn volledig aan den gang. Talrijke nesten van
Weerstand werden uitgerookt. Drie steden
waarin de parachutisten waren binnengedron
gen werden gezuiverd. Belangrijke rivierover
gangen, die de Geallieerden in bezit wilden ne
men, worden door de Duitsche troepen met
succes verdedigd, terwijl tegelijkertijd andere
formaties de geallieerde steunpunten gecon
centreerd aanvallen. Tijdens nieuwe landingen
■leed de vijand nog voordat hij vasten voet kon
krijgen buitengewone verliezen aan menschen
en materiaal. Ruim 200 vrachtzweefvliegtui
gen, talrijke wapens en munitie werden buit
gemaakt.
Alleen in de streek van Eindhoven heeft een
vrij groote Amerikaansche gevechtsgroep door
een snel opgebouwde beveiligingslinie kunnen
heenbreken en in de stad doordringen. Felle
gevechten zijn hier aan den gang. Het is den
Geallieerden tot dusverre echter niet gelukt
met deze gevechtsgroep en de uit het brugge-
hoofd van Neerpelt naar het Noorden operee-
rende strijdkrachten contact te vestigen.
De militaire spreker van den Groot-Duit-
schen omroep luiten.-generaal Dittmar ver
klaarde in zijn radiovoordracht o.m., dat op
het oogenblik een spannende wedloop aan
den gang is tusschen den opmarsch der Anglo-
Amerikaansche en de Duitsche tegenmaatre
gelen, van welker succes alles afhangt. Het
heeft geen zin met het oog op de begonnen
Duitsche tegenmaatregelen reeds thans van
Duitsche zijde iets te zeggen over den toestand
in het Nederlandsche gebied, waar de Anglo-
Amerikaansche luchtlandingen hebben onder
nomen. Luitenant-generaal Dittmar wees op
de beteekenis van het helfhaftige verzet der
Duitsche garnizoenen in Frankrijk, die den
Anglo-Amerikanen, nog steeds het gebruik
der belangrijkste havens ontzeggen. Het front
in het Oosten kan men tenminste voorloopig
als gestabiliseerd beschouwen. Het verloren
gegane evenwicht aan 't Oostelijk front is in
hoofdzaak hersteld.
Antonescu gearresteerd.
Het D.N.B. meldt uit Stockholm, dat volgens
den Sovjetberichtendienst het commando dei-
Sovjettroepen in Roemenië de volgende Roe-
meniërs heeft gearresteerd: Maarschalk An
tonescu, den oud-minister van Buitenlandsche
Zaken Mihai Antonescu, den oud-minister van
Oorlog generaal Pantasi, den vroegeren in
specteur-generaal der gendarmerie Vasiliu en
den oud-prefect der politie te Boekarest Elef-
trescu.
Over den strijd in Roemenië meldt het In
ternationale Informationsbüro het volgende:
In het Zevenburgsche bekken hebben de
bolsjewistisch-Roemeensche formaties, na het
aanvoeren van versterkingen haar aanvallen
in Noordelijke richting hervat. Ten Zuidwes
ten van Thorenburg konden vrij sterke afdee-
lingen in het Hongaarsche front binnendrin
gen. Enkele uren later werd haar opmarsch
tot staan gebracht. In den avond van den
17en September waren eenige hoogten door de
Duitsche troepen en de Honveds heroverd. Ten
Zuidoosten van Thorenburg en aan den Noor
delijken oever van de Miersch stortten de
bolsjewistische aanvallen nog voor de Duit
sche hoofdgevechtslinie ineen. Op den Szekler-
top en in de Oostelijke Karpaten slechts
wederzijdsche verkenningsactie.
LUCHTAANVAL OP HALMAHEIRA.
Den 16den September hebben, naar het DNB.
uit Tokio meldt, 150 vijandelijke bommenwer
pers een aanval gedaan op Halmaheira. Door
Japansche jagers werden 20 dezer toestellen
neergeschoten of zwaar beschadigd. Een vijan
delijke torpedoboot, die was doorgedrongen in
de Kau-baai in het Zuidoosten van het eiland
werd door het vuur der kustbatterijen tot zin
ken gebracht.
Den 17den September werd het eiland Am-
boina in de Bandazee door formaties van meer
dan honderd vijandelijke bommenwerpers aan
gevallen. Davao in het Zuidelijke gebied der
Philippijnen vormde den 18den September het
doel van een aanval van 50 Amerikaansche
bommenwerpers. Dienzelfden dag wierpen
ongeveer honderd van vliegkampschepen opge
stegen vliegtuigen bommen op het eiland
Korror van de Palau-groep.
GEEN POSTVERKEER MET BULGARIJE,
Het postverkeer met Bulgarije is verbroken.
Poststukken en -pakketten worden niet meer
aangenomer., onderweg zijnde zendingen zullen
aan de afzenders worden teruggezonden.
BERICHT
Door een nieuw voorschrift in verband met
de papierschaarschte zijn wij genoodzaakt de
courant om den anderen dag bij den abonné
te bezorgen, voor zoover wij dezen nog kun
nen bereiken.
HAARLEMSCHE COURANT.
Geallieerde nota's aan Zweden.
Over leveranties aan Duitschlancl.
Het A.N.P. meldt uit Genève: De Amerikaan
sche minister van Buitenlandsche Zaken, Cor-
dell Huil heeft volgens een Reuter bericht
uit Washington bekendgemaakt, dat door de
Britsche, de Sovjet-Russische en Amerikaan
sche regeering scherpe protestnota's aan Zwe
den zijn gezonden.
De op elkaar afgestemde nota's houden zich
in hoofdzaak bezig met de leveranties van
Zweden aan Duitschland. Sedert eenigen tijd
reeds bestaat tem aanzien van dit punt een
voortdurende uitwisseling van nota's.
Dezelfde kwestie doet zich voor, zoo ging
Huil verder, ten aanzien van Spanje, dat nog
steeds materieele hulp geeft aan Duitschland.
In dit verband verluidt uit Engelsche kringen
dat de eischen van de Ver. Staten, Engeland
en de Sovjet-Unie aan Zweden nog veel ver
der gaan dan in deze eerste mededeeling tot
uitdrukking komt.
Naar D.N.B. verder uit Stockholm meldt:
wordt in de Zweedsche pers groote aandacht
besteed aan de uiteenzetting van minister
Huil. Een officieel Zweedsch standpunt is
nog niet beschikbaar
„Morgen Tidningen" spreekt van een geal
lieerden druk op Zweden. Volgens „Stock-
holms Tidningen" zou een Zweedsch ant
woord op deze geallieerde stappen in voorbe
reiding zijn. „Dagens Nyheter" meldt dat de
Amerikaansche en Britsche gezant te Stock
holm in de voorlaatste week van Augustus
een gemeenschappelijken stap hebben onder
nomen bij de Zweedsche regeering, om een
ingrijpende wijziging van Zwedens politiek
tegenover Duitschland te bewerkstelligen. Be
gin September zou de Zweedsche regeering
deze Engelsch-Amerikaansche nota beant
woord hebben.
Ouebec slechts een eerste fase?
Naar de Reuter-correspondent Robert Vivian
uit Quebec meldt, zoo seint het D.N.B. uit
Stockholm, krijgt men daar nu de verdere reis
plannen van Churchill in een waas van ge
heimzinnigheid gehuld zijn, steeds meer den
indruk, dat pas de eerste phase van de be
langrijke conferentie tusschen Roosevelt en
Churchill is gesloten. Het is mogelijk, dat
ChurchiH zijn „vischtochtje" voortzet. Men
gelooft algemeen, dat het op het oogenblik
slechts gaat om een pauze tusschen de for-
meele en in grooten vorm gepubliceerde con
ferentie in de citadel van Quebec en verdere
intiemere besprekingen op een andere plaats.
Van officieele zijde wordt over de gissingen
in deze richting geen commentaar verstrekt.
Correspondenten, die op de persconferentie
aanwezig waren, waarop Churchill en Roo
sevelt in groote lijnen de aard van hun be
sprekingen mededeelden, zoo gaat Vivian
voort, zijn teleurgesteld over de vage be
richten die verstrekt worden.
Een herinnering
aan Pieter Langendijk.
Tien jaar .geleden wandelde de heer M. A-
A. van de Poel, vroeger leeraar aan de Rijks
HBS en het Gymnasium te Gorinchem door
de stad. Zijn bedoeling was, een bezoek te
brengen aan het woonhuis van Pieter Langen
dijk. Hij begaf zich naar de omgeving van het
Proveniershuis, waar Langendijk gewoond
heeft, doch men kon hem geen inlichtingen
verstrekken. Het was niet bekend, dat' de be
roemde stadgenoot daar van 14 April 1749 tot
aan zijn dood op 9 Juli 1756 gewoond had. De
burgemeesteren hadden hem bij besluit van
5 Februari 1749 den titel verleend van stads-
historieschrijver en hij mocht vrij wonen in
het huisje „Proveniershuis, zuidzijde, letter B".
De heer Van de Poel boekte geen succes en
keerde onverrichterzake huiswaarts. Hij
schreef echter een brief naar het gemeente
bestuur van Haarlem, waarin hij zijn leed
wezen uitdrukte' over het feit, dat de woning
niet te vinden was. Dit was voor het college
van B. en W. aanleiding zich in verbinding te
stellen met het bestuur van de Oudheidkun
dige vereeniging „Haerlem" en het resultaat
is geweest, dat een ieder, die thans het woon
huis van Langendijk wil zien, niet veel moeite
heeft.
Gemakkelijk heeft het bestuur het niet ge
had, want alleen de gegevens „Proveniershuis,
zuidzijde letter B" waren bekend. Na lang
zoeken bleek, dat de stadshistorieschrijver ge
woond heeft Kerkstraat 9. Besloten werd een
gedenksteen aan te brengen, welke op 9 Octo
ber 1935 aan de gemeente is overgedragen.
Aan het opzoeken der historische bijzonder
heden had de heer H. E. Knappert zijn mede
werking verleend en voor het ontwerp van
het gedenkteeken zorgde de architect, prof. ir.
H. T. Zwiers.
RIJWIELDIEF AANGEHOUDEN.
Eenigen tijd geleden werd te Heemstede
mej. E. H. op heeterdaad betrapt bij het stelen
van een fiets. Bij dezen diefstal was ook de
37-jarige W. van T. betrokken, die echter wist
te ontkomen. T. is echter dezer dagen in Lei
den aangehouden en heeft na een uitvoerig
'verhoor bekend diverse rijwieldiefstallen ge
pleegd te hebben, o.a. in Bussum en Hilver
sum. Hij werd dan ook door de politie in deze
gemeenten gezocht.
Licht niet te vroeg aan.
Electriciteitsrantsoenen
gehalveerd.
's-GRAVENHAGE, 18 Sept. -
De Secretaris-Generaal van het
Departement van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart maakt
bekend, dat het met ingang
van heden verboden is buiten
de uren, waarop officieel ver
duisterd moet worden, elcctri-
citeit voor verlichting te ge
bruiken. Indien afwijking van
dit voorschrift wordt gecon
stateerd, zal zonder meer tot
afsluiting worden overgegaan
Voorts is bepaald, dat even
eens met onmiddellijken in
gang de tot op heden toegewe
zen electriciteitsrantsoenen tot
de helft zijn verminderd.
Belegen kaas duurder.
's-GRAVENHAGE 19 Sept. -
Het Rijksbureau voor de Voed
selvoorziening deelt mede, dat
evenals vorig jaar binnenkort
kaar uit voorraden van het in
en verkoopbureau voor zuivel
zal worden vrijgegeven. Uit
sluitend voor deze kaas mogen
de voor verkoop aan den detail
list en aan den consument gel
dende prijzen worden ver
hoogd en wel voor volvette
boerenkaas en 40 kaas met
ten hoogste 0.45 per k.g.,
voor 20+ kanter en 20+ boe
ren Leidsche kaas met ten
hoogste 0.40 per k.g. en voor
de overige 20+ (dus Goudsche
en Edammer) met ten hoogste
0.35 per k.g. Voor alle andere
kaas, onverschillig of deze be
legen of oud is, mag deze ver
hooging niet worden toege
past.
FATIiTjISiSEElMEiXTEN
De Haarlempche Rechtbank
heeft Dinsdag de navolgende
faillissementen uitgesproken:
H. A. Humting. monteur.
Sperwerstraat 44, Haarlem.
Curator mr. L. V. Hoog te
Haarlem. F. van Yperen,
koopman in tabaksurrogaten
"Lorentzkade 198. Haarlem.
Curator mr. A. W. Hellema
te Haarlem. Rechter-commis
saris in de faillissementen i3
mr. J. H. P. E. Mijnssen.
Door het verbindend wor
den der Uitdeelingslijst is ge
ëindigd het faillissement van
De Handelsvennootschap on
der de firma M. Roetman en
Zoon, gevestigd te Haarlem.
Curator mr. A. W. Hellema
te Haarlem.
NIEUWS VAN GISTEREN
De burgemeester van Haarlem
deelt mede, dat ter beveiliging
van de burgerij op last van de
Duitsche Weermacht de bewo
ners van de perceelen gelegen
ten Noorden van de Jan Gij-
zenvaart (met uitzondering
van het dorp Spaarndam), ten
Westen van de Delft, ten
Noorden van het IJsclubter-
rein en ten Oosten van de
spoorbaan Velsen (Station
Bloemendaal) zullen moeten
evacueeren. Zij zullen bij de
burgerij van Haarlem worden
ingekwartierd. De burgemees
ter vestigt er de aandacht op,
dat om welke reden ook geen
vrijstelling van inkwartiering
zal worden verleend en dat bij
weigering om de geëvacueerden
op te nemen de desbetreffende
perceelen ten behoeve van de
evacuées onmiddellijk zullen
worden ontruimd. De evacuatie
dient uiterlijk Vrijdagmiddag
om zes uur voltooid te zijn.
De Secretaris-generaal van
het departement van V/eten-
schap. Opvoeding en Kuituur-
bescherming acht het noodza
kelijk, dat de scholen die thans
nog gesloten zijn, zoo spoedig
mogelijk het werk hervatten.
In afwachting van de defini
tieve invoering van een plan
tot beperking van het stroom
verbruik wordt den af
nemers verzocht het ver
bruik tot een minimum, in elk
geval tot ten hoogste een der
de van het normale kwantum,
te beperken.
Vrijdag aanstaande wordt de
bekende literator dr. K. J. L.
Alberdingk Thijm te Haarlem,
beter bekend onder zijn pseu
doniem Lodewijk van Deijssel
80 jaar.
De Hoofd-Inspcctie voor de
Luchtbescherming vraagt:
Weet U, dat U bij de bestrij
ding van staafbrandbommen
dekking moet zoeken, wanneer
zjj niet meer sist?