Haarlemsche Courant
Canadeesche formaties ten N.W.
van Turnhout
Nieuwsblad voor Noord-Holland Kennemer Editie
Zeegevecht voor IJmuiden
De Rijkscommissaris over den
toestand in Nederland.
289e Jaarff. No. 231 s: x
Bureaux;, Groote Houtstraat 93
Postgird '134958.
Bijkantoren: Soendaplein 21.
IJmuiden-O. Rembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalv*
op Zon- en Feestdagen.
Maandag 2 Oct. 1944
CJitg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. posfc
3,73. Losse nummers 6 cent.
K 1297
Het Duitsche weermachtbericht van Zater
dag luidt:
„In Nederland zette de vija/id den 29sten
September zijn druk op de beide hoekpilaien
van zijn penetratiegebied voort. Eigen forma
ties zijn in zware afweer- en aanvalsgevech-
ten gewikkeld tegenover hevige aanvallen tot
overmeestering van het kanaal Antwerpen-
Turnhout en tot uitbreiding van het brug
genhoofd ten Noord-Westen van Turnhout. De
bij Maaseyck aanvallende vijand werd in een
tegenaanval teruggeworpen. -
In het gebied van Nijmegen en bij, Metz
kwam het gisteren meermalen tot verbitterd
gevoerde luchtgevechten tusschen Duitsche
jagers en formaties vijandelijke jachtvliegtui
gen. Daarbij werden 18 vijandelijke vliegtui
gen, neergeschoten.
In den frontsector van Aken tot Nancy be
perkten ook gisteren de gevechtshandelingen
zich tot eenige plaatselijke aanvallen van den
vijand en succesvolle eigen tegenaanvallen.
In het gebied van Chateau-Salins en Lune-
ville gelukte het den vijand in verbitterde ge
vechten eenige heuvelstellingen en boschge-
bieden te heroveren.
De afweerslag in het voorgebergte van de
West Vogezen en ten Noord-Westen van Bel
fort duurt voort. Om de toegangen tot de da
len ontstonden hevige geevchten, tijdens het
verloop waarvan op verscheidene plaatsen
verloren gegaan terrein in een tegenaanval
werd heroverd.
De vestingen aan de Kanaalkust maken
melding van artillerievuur en plaatselijke ge
vechtsactie. Voor Calais heerschte een ge
vechtspauze van 24 uur ter evacuatie van de
nog in de stad overgebleven burgerbevolking
Het garnizoen van Gironde Nord vernietigde
vijandelijke stoottroepen en drong met eigen
verkenning wederom diep in het vijandelijke
achterland door.
Het V. 1 storingsvuur op .Londen werd
voortgezet.
Verzwakt door de gedurende de vorige da
gen geleden verliezen heeft de vijand zijn
grooten aanval in Midden-Italië voor het mo
ment niet hervat. Slechts bij den Monte Bat-
tiglia duren de gevechten nog, voort. Ook aan
het Adriatische front heeft het achtste En-
gelsche leger zich beperkt tot den strijd om
Savignano en enkele vruchtelooze plaatselijke
aanvallen.
De gevechten in de lus van de Donau aan
weerskanten van de IJzeren Poort, waaraan
aan beide kanten pas aangevoerde strijdkrach.
ten deelnamen, duren voort. Een steunpunt
aan de Donau werd den Sovjets weder ont
nomen. <s
Duitschfe en Hongaarsche formaties, goed
ondersteund door de Duitsche luchtmacht,
wierpen ten Oosten van Szeged, bij Sarkad en
in het gebied van Grosswardein Bolsje
wisten en Roemenen weder in de richting van
de grens terug. De stad Grosswardein is weer
in onze handen. Aan weerskanten van Toren
burg er, van Saechsisch-Regen werden hevige
plaatselijke aanvallen van den vijand afgesla
gen. Door den taaien tegenstand van onze di
visies zijn ook gisteren de door de Sovjets
over een breed front voortgezette aanvallen
op de Beskidenpassen mislukt.
Tusschen Duna en de Golf van Riga is de
aanvalsactie van den vijand gisteren afgeno
men. Onze troepen en Letlandsche S.S.-Vrij-
willigersformaties sloegen alle aanvallen af.
Tijdens de distancieeringsbeweging in den
Noordelijken sector van het Oostelijke front,
waarvan gisteren melding werd gemaakt,
Iheeft de marine herhaaldelijk van zee uit in
gegrepen in de gevechten van het leger en ip
korten tijd sterke troepenformaties met wa
penen en gereedschappen, alle gewonden als
mede tienduizenden burgers over zee terug
gebracht.
Anglo-Amerikanen zetten den 29sten Sep
tember de terrofiseering van de West-Duit-
sche burgerbevolking met bommenwerpers en
formaties jachtvliegtuigen voort. Door lukrake
aanvallen op plaatsen en treinen ontstonden
vooral in het Rijksgebied aan den linkerkant
van den Rijn verliezen aan personen. Britsche
vliegtuigen wierpen des nachts bommen op
het gebied van Karlsruhe."
Het Duitsche weermachtbericht van Zondag
meldde:
„Aan het Westelijke front ontstonden gis»
teren van Nederland tot aan de grens van
Lotharingen bij toenemend artillerievuur
slechts plaatselijk begrensde gevechten. De
formaties van het eerste Canadeesche leger,
die over het kanaal AntwerpenTurnhout
waren opgedrongen, konden ondanks onzen
taaien tegenstand de streek ten Noordwesten
van Turnhout bereiken; terwijl sterke En-
gelsche aanvallen aan het Julianakanaal bij
Maeseyk mislukten.
In de bosschen Westelijk van Chateau-Salins
en in de streek ten Noorden van Luneville
zette de vijand zijn sterke aanvallen voort.
Eigen tegenaanvallen leidden tot hevige ge
vechten. Om de voor de Westelijke Vogezen
liggende hoogten, beboschte bergen en dal
ingangen wordt nog steeds verbitterd ge
vochten. Aan overmachtige Amerikaansche
tankstrijdkrachten gelukte het gisteren in den
loop van den dag, de stad Rambervillers bin
nen te dringen. Aan weerszijden van Lure
werden alle aanvallen van het zevende Ame
rikaansche leger in felle gevechten en in
succesvolle tegenaanvallen afgeslagen.
Sterk vuur lag ook gisteren op onze vestin
gen aan de kust van het Kanaal en van den
Atlantischen Oceaan. Voor Duinkerken sloeg
onze artillerie vijandelijke batterijen uiteen.
Eigen aanvallen uit Gironde-Noord wierpen
den vijand uit zijn stellingen.
Beveiligingsvaartuigen van een Duitsch
convooi brachten heden in de ochtenduren
voor de Nederlandsche kust voor IJmuiden
zonder eigen verliezen vier Britsche torpe-
domotorbooten tot zinken en schoten een
andere boot in brand.
In de Westelijke Alpen namen eigen berg
troepen ten Zuiden van den Monte Genevre
een zwaar versterkte en door den vijand taai
verdedigde heuvelstelling. In een verbitterd
gevecht van man tegen man werd de bezetting
onschadelijk geihaakt. Een aantal kazematten
en kanonnen werd vernietigd.
In Midden-Italië zijn de formaties van het
vijfde Amerikaansche en van het achtste
Engelsehe leger ook gisteren niet tot den
grooten aanval overgegaan. De vurig omstre
den Monte Battiglia in de Etruscische Apen
nijnen bleef na wisselvallige gevechten in
vijandelijke handen. Aan de kust ontstonden
slechts plaatselijke gevechten, aan den
Rubicon.
Op den Balkan duren de gevechten in de
bocht van den Donau aan weerskanten ,v?n
den IJzeren Poort voort. In het gebied van
Gross-Wardein braken Duitsche en Hongaar
sche troepen .in een tegenaanval den vijan
delijken tegenstand en zijn verder in op-
marsch. Aan weerszijden van Torenburg en
aan de Maros gaan de levendige aanvals- en
afweergevechten voort. Hardnekkige door
braakpogingen van versch aangevoerde Sovjet
Russische strijdkrachten mislukten in de
passen van de Oostelijke Beskiden.
In en ten Westen van Warschau werden
nog meer omsingelde bendengroepen uiteen
geslagen. De resten van deze groepën capi
tuleerden onvoorwaardelijk.
Tusschen de Duna en de Golf van Riga
bleven vijandelijke aanvallen in ons' vuur
steken. Het eiland Moon ging tegen een over-
machtigen vijand verloren. Onze bewegingen
in Finland namen het voorziene verloop.
Engelsch-Amerikaansche terreurbommen-
werpers ondernamen aanvallen op West-
Duitsche steden. Bijzonder getroffen werden
de woonwijken van Bielefeld en Munster.
Des nachts wierpen Britsche vliegtuigen
bommen op Hamburg. 27 vijandelijke vlieg
tuigen, waaronder elf viermotorige bommen
werpers, werden neergeschoten-.
De Duitsche marine heeft in de maand
September 17 schepen tot zinken gebracht
met een gezamenlijken inhoud van 84.000 brt.
en beschadigde nog zes schepen ernstig.
Voorts werden een torpedojager, drie fre
gatten, vier torpedomotqrbooten en een mij
nenveger tot zinken gebracht en een torpedo
jager beschadigd. Lichte Duitsche zeestrijd
krachten, luchtdoelgeschut aan boord van
koopvaardij- en oorlogsschepen schoten van
1 tot 30 September 206 vijandelijke vliegtuigen
omlaag.
REDE VAN EDEN.
Naar Reuter meldt heeft de Britsche mi
nister van buitenlandsche zaken, Eden, in het
kader van het debat over den oorlog in het
Lagerhuis het woord gevoerd. Hij zeide o.a.
dat geen mensch kan voorspellen, hoe lang.
de strijd in het Westen en in het Oosten zal
duren. Derhalve is de dringendste taak de
eensgezindheid onder de geallieerden te hand
haven, teneinde in overeenstemming met de
te Teheran vastgelegde teksten verder te kun-
neti strijden.*Het heeft Eden tijdens de de
batten gehinderd, dat werd aangenomen, dat
de overwinning reeds bijna bevochten zou
zijn. Daarvan kan' men eerst spreken, wan
neer de tegenstander de wapens heeft neer
gelegd. Z<Ju de vijand op de knieën gedwon
gen worden dan is de ontwapening niet -het
laatste doel der geallieerde politiek. Onder
een „onvoorwaardelijke capitulatie verstaat
Eden, dat de geallieerden ,,de vrije hand heb
ben en in geen enkel opzicht tegenover de
Duitschers verplichtingen hebben".
Overgaande op de i^ulgaarsche kwestie,
wees spr. er op, dat de regeeringen der geal
lieerden het er over eens zijn, dat Bulgarije
zijn troepen uit Griekenland en Joegoslavië
moet terugtrekken.
Sprekende over de kwestie der Oostelijke
grenzen van Polen was Eden van meening,
dat er in de geheele geschiedenis geen ge
compliceerder probleem bestaan heeft. In elk
geval zou de Britsche regeering opkomen voor
de stichting van een souverein en onafhanke
lijk Polen. Een duurzame vrede kan slechts
gegarandeerd worden, wanneer Groot-Brit-
tartpië, de Vereenigde Staten en de Sovjet-
Unie in voortdurende harmonie met elkander
werken.
KORT NIEUWS
Naar Radio Sofia meldt zijn prins-regent
Cyril, Bogdan Simof, de voormalige minister
president Bosjilof en de voormalige minister
van binnenlandsche zaken in handen van dg
Sovjet-autoriteiten gegeven die vonnis over
hen zullen vellen.
Efe meldt uit Mexico dat de .vroegere
Roemeensche koning Carol bevestigd heeft,
dat Engeland hem kortgeleden de gevraagde
verblijfsvergunning heeft geweigerd.
De Zwitsersche Bondsraad heeft den
uitvoer van oorlogsmateriaal in engeren zin,
dat wil zeggen van wapens, munitie, slag
hoedjes, vliegtuigonderdeelen en enkele pro
ducten, die gelijk te stellen zijn met oor1
logsmateriaal verboden. Het verbod is op 1
October in werking getreden en is overeen
komstig de Haagsche Conventie van 18 Oc
tober 1907 van toepassing op alle oorlog
voerenden.
De Rijkscommissaris, Rijksminister dr.
Seyss Inquart, heeft een onderhoud toege
staan aan den hoofdredacteur van de Deut
sche Zeitung in den Niederlanden". Over den
militairen toesland in Nederland verklaarde
de Rijkscommissaris, dat door het verslaan
van de eerste Britsche luchtlandingsdivisie
in het gebied van Arnhem de strategische
plannen der geallieerden overhoop geworpen
zijn. Zooals de Engelschen in hun radio-uit
zendingen hebben aangekondigd, wafen zij
van plan om via Arnhem de IJsellinié bin
nen te dringen., het Westelijke deel van Ne
derland af te scheiden, de in dit gebied lig
gende troepen te vernietigen en door een
overvleugeling van den verlengden West-
waltl van 't Noorden uit het hart van de
Duitsche bewapening aan te vallen. Door
den schitterenden strijdgeest van geïmpro
viseerde, d.w.z. snel bijeen gebrachte forma
ties, waaronder zich ook Nederlandsche een
heden bevonden, gelukte het, een van de
keurcorpsen der Engelschen te. verslaan en
al hun oorlogsmafcerieed buit te maken. Hier
door is het plan om de barrières, die door
de rivieren in Nederland worden gevormd,
in een snellen stormloop te doorbreken, mis
lukt. Op het oogenblik moeten de Engel
schen hun strijdkrachten hergroepeeren.
De spoorwegstaking.
Ten aanzien van de spoorwegstaking ver
klaarde de Rijkscommissaris
,,Het staken van het spoorwegverkeer
komt na de voorzorgsmaatregelen, die wij
van het begin af genomen hebben, vooral
ten laste van de Nederlanders, want het
verkeer dat wij noodig hebben, kunnen wij
evenals voorheen zelf op gang houden. Be
staan blijft echter de zorg voor hét land en
zijn bewoners zelf, omdat vele verkeersmid
delen, die anders naast de spoorwegen voor
de voedselvoorziening der bevolking ter be
schikking stonden, uitvallen. Want de weer
macht moest beslag leggen op alle verkeers
middelen. om haar eigen belangen voor alle
eventualiteiten veilig -te stellen. Zoodoende
zullen zich binnen enkele weken ernstige
moeilijkheden voordoen voor hetMekken van
de behoefte van het land, zoowel wat betreft
de voedselvoorziening- als ook den aanvoer
van steenkool. Het Duitsche Rijk zou on
danks het verlies van de Limburgsche kolen
mijnen bereid zijn de strikt, noodzakelijke
behoefte aan kolen te dekken, echter alleen
onder de voorwaarde, dat alle verkeersmid
delen voor dit doel gebruikt kunnen worden.
Daartoe behoort thans niet alleen het be
drijf der spoorwegen, d.w.z. de hervatting-
van den arbeid door het spoorwegpersoneel,
doch vooral ook de bedrijfsveiligheid zelf.
De Duitsche weermacht staat thans op* het
standpunt, dat Nederland als. gevolg van de
penetratie der Engelschen en Canadeezen in
het Zuidelijke deel van Nederland vijande
lijk gebied geworden is. Zij kan ook slechts
dienovereenkomstig handelen. Daarmede is
echter ook gezegd, dat zij op datgene dat
zij ter verdediging van dit land noodig heeft
en hier tfc lande aantreft met het volste
echt aanspraak kan. en moet" maken, te
meer daar zij door de houding van de be
langrijkste transportorganisatie verhinderd
wordt al haar behoeften zoo uit het Duitsche
Rijk aan te voeren als tot dusver het geval
was. De zorgzame en van verantwoordelijk
heid getuigende behandeling die Nederland
in de afgeloopen vier jaar heeft ondervon
den is derhalve thans niet m«er mogelijk.
Tenslotte zeide de Rijkscommissaris, dat
de Nederlandsche bevolking, afgezien van
enkele terreurdaden, zeer kalm en bezonnen
is geweest. Het zal aan de Nederlanders zelf
liggen, of zij door het handhaven van de
rust en orde en mede door het gebruik ma
ken der verkeersmiddelen door dezen winter
zullen heenkomen.
DE BEDREIÓING DER PHILIPPIJNEN-
Het D.N.B. meldt uit Tokio: Het bezit van
de eilanden Tinian én Goam waarvan hef
laatstgenoemde reeds voor het uitbreken van
den oorlog in Oost-Azië een ,groote rol speel
de als Amerikaansche vlootbasis beteekent
een aanzienlijke versterking van de nieuwe
Amerikaansche operatiebasis in de groep der
Marianen. De bedreiging der Philippijnen
treedt daarmede in een acuter stadium. Met
zekerheid kan worden aangenomen, dat de
geallieerden binnen korten of langen tijd zul
len probeeren op de Philippijnen te landen.
Omtrent den laatsten strijd op Goam wordt
nog vernomen, dat op 7 Aug. het aantal der
nog strijdbare Japansche verdedigers was ge
slonken tot nog slechts 300 man. Zij beschik
ten over geen enkel stuk geschut meer en gin
gen tenslotte in den nacht van 8 op 9 Aug.
tot een laatsten gesloten aanval op den vij
and over, nadat de gewonden tevoren zelf
moord* hadden bedreven. Van dien dag af
waren er nog slechts enkele mannen over ge
bleven, die nu 50 dagen lang op een verloren
post een guerilla voerden, totdat zij allen ge
vallen waren. Gevangenen hebben de Ame
rikanen dus niet kunnen maken, daar ook de
geheele Japansche burgebevolking zich door
een vrijwilligen dood aan d.e gevangenschap
heeft onttrokken.
DE KLOKKEN VERZET.
Hedennacht was opnieuw de tijd gekomen
om de klokken te verzetten. Over het alge
meen bleek men aan de noodzaak hiervan
voldoende aandacht te hebben gewijd, zoodat
onaangenaamheden wegens het tijdsverschil
uitbleven. De klokken, die van stadswege
worden onderhouden, zijn hedenmorgen ge
lijk gezet. Gewoonlijk gebeurt dit 's nachts,
doch door de tijdsomstandigheden diende dit
nu wat later te geschieden. Spoedig waren de
klokken echter met elkaar in overeenstem
ming. Te omstreeks zeven uur gaf de klok
van de Groote Kerk reeds den juisten tijd
aan.
Rantsoenbonnen
beschuit.
Op de rantsoenbonnen voor
beschuit mag ook brood wor
den gekocht en wel per bon
1 rantsoen brood.
Vleesch of kaas.
De secretaris-generaal van
het departement van Land
bouw en Visscherij mggkt be
kend, dat op de bonnen van
de noodkaart, waarop in het
tijdvak van 1 tot en met 14
October a.s. vleesch beschik
baar wordt gesteld, ook kaas
mag worden gekocht. .Hierbij
wordt één rantsoen kaas ge
lijk gesteld met één rantsoen
vleesch.
Waschpoederbon
verlengd.
De secretaris-generaal van
het departement van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart
maakt bekend, dat de geldig
heidsduur van de bonnen „Al
gemeen 225" en Reserve C 74,
D 74 èn E 74, waarop wasch-
poeder verkrijgbaar werd ge
steld, verlengd wordt tot en
met 28 October a.s.
Voorts wordt bekend ge
maakt, dat voor de maand
October voor het behandelen
van wasch geen bonnen bij de
wasscherijen behoeven te wor
den ingeleverd.
„En 3acob diende."
Openingsvoorstelling van
Cremer.
Een nieuwe variant op een
oud thema: Zooals in het Oude
Testament Jacob zeven jaar
diende om z'n Rachel te win
nen, moet in Bakker's blijspel
Frits een jaar in loondienst
werken om Amalia te verwer
ven, waarbij hij al dienende
op een ander verliefd wordt....
De omstandigheden waar
onder Cremer heeft gerepe
teerd in aanmerking genomen
kreeg het blijspel een vrij
goede uitvoering. Landjonker
Frits, de Jacob, had met zijn
rol weinig moeite en bleef
Bakker zooals we hem bij
Cremer hebben leeren ken
nen. Frisch was het-acteeren
van Aad Stroman als zijn
vriend Boy; het spel van de
streng-conseryatieve oude
freule (Agnes Koorenblik) had
kwaliteiten, die de opvoering
merkbaar ten goede kwam.
An van Dusschoten accen
tueerde het contrast tusschen
schijn en wezen van het stem
mige pleegdochtertje der freu
le in I wat sterk; na haar
„ontpopping" in II leefde
haar spel op: zij kon weer
zich zelf zijn en toonde dit.
Anneke de Wilde speelde de
roi van Dolly, die de uitver
korene van den dienenden
Jacob blijkt te worden, met
distinctie. Maud had haar
mooi-geschreven rol goed be
grepen; Toos van Zijl bracht
dit aanvoelen tot uiting door
natuurlijk spel, waarvan zij
vooral in III een uitstekend
geslaagd bewijs leverde.
Van de anderen noem ik
Wim Oostwald, Jo Bremer,
Jac. Timmerman als Cremer's
beproefde en vertrouwde
krachten en Eki Oostwald
Bouwer, die als Geldersche
dienstmaagd een achter-
hoeksch dialect klapte, dat het
een lieve lust was.
A. J. van der Weijden.
ALLE-DAG-KERK TE
HAARLEM.
A.s. Dinsdagmiddag van.
3.30—4 uur, zal niet voorgaan
ds. H. J-, v. Rooijen, maar ds.
L. Hoorweg Jr., terwijl van
3—3.30 uur Zangdienst wordt
gehouden. Medewerking ver-
leenen: mevr. Roos jen, so
praan; mevr. Lohmann, alt;
mej. Rie Möhringer. viool.
BEROEPINGSWERK.
Ned. Herv. Kerk: Benoemd
tot hulppred. te 's-Gravenhage
(wijk 7) J Pronk, cand. te
Scheveningen. Beroepen te
Nunspeet (2e pred. pi.) J. de
Lange te Wilsum (O.) Be
dankt voor Wormer (toez.)
J. D. v. d. Veen te Rijswijk
(Z.H.)
Chr. Geref. Kerk: Beroepen
te Driebergen C. Smits te
Dordrecht. Bedankt voor Zeist
M. Holtrop te Hilversum.
DUIZEND MARK
VERDUISTERD.
Dezer dagen deelde een
Haarlemmer aan de politie
mee, dat hij duizend mark ter
hand had gesteld aan J. van
S., met het verzoek ze om te
wisselen in Nederlandsch geld.
De recherche heeft Van S. aan
gehouden, die bekende het
geld te hebben verduisterd.
