Haarlemsche Courant
Gevechtsbedrijvigheid tusschen
Maaseyk en Aken toegenomen.
Strijd om Calais
geëindigd.
g89e Jaarg'. No. 233 x x
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein W.
Umuiden-Oj Rembrandtlaan 96
Verschijnt dagelijks, behalv»
op Zon- en Feestdagen.
Nieuwsblad voor Noord-Holland Kevnem Editie
Woensdag 4 Oct. 1944
CTitg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct„ per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Tbosse nummers 6 cent.
K 1297
Het Duitsche weermachtbericht van Dins
dag luidt: „De harde gevechten op de tot
dusver bestaande brandpunten van het Wes
telijke front duren met versterkt gebruik der
wederzijdsche luchtwapens voort. De op en
kele plaatsen over het kanaal Antwerpen
Turnhout vooruitgeschoven Canadeesche for
maties hebben tegenover taaien eigen tegen
stand terrein gewonnen. Onze troepen ver
beterden tusschen den Neder-Rijn en de Waal
hun den vorigen dag bereikte stellingen en
handhaafden ze tegenover sterke Engelsche
tegenaanvallen. Vijandelijke pantserstrijd
krachten oefenen verder druk uit op ons
front ten Zuiden van Gennep, doch konden
slechts twee penetraties van gering belang
tot stand brengen.
Tusschen Maaseyck en Aken nam de ge
vechtsbedrijvigheid toe. Een door krijgsge
vangenen vastgestelde verschuiving van Ame-
rikaansche divisies naar het Noorden kan
beschouwd worden als een teeken voor een
aanstaanden aanval van den vijand in Ne
derland en in het gebied van Aken. Bij tal
rijke plaatselijke aanvallen en vergeefsche
verkenningsondernemingen van den tegen
stander is een aantal Amerikaansche tanks
in den strijd op korten afstand vernietigd.
Eigen aanvallen hebben ten Westen van
Chateau-Salins een tijdelijk ingesloten Duit
sche gevechtsgroep ontzet en verscheidene
plaatsen heroverd. In het woud van Parroy
is de opnieuw a&nvallende vijand afgeslagen
en vervolgens in een tegenstoot teruggewor
pen. Pogingen van Amerikaansche regimen
ten, om door te dringen in onze heuvelstel
lingen ter weerszijden der Boven-Mortagne
en ten Oosten van de Boven-Moezel leidden
slechts tot geringe plaatselijke successen.
Om enkele pJaatsen wordt nog gestreden.
Na uiterst sterke luchtaanvallen van den
vijand zijn ook de laatste steunpunten in
Calais in verbitterden strijd verloren gegaan.
Duinkerken en onze steunpunten aan den
Atlantischen Oceaan meidén succesvolle af
weer van vijandelijke aanvallen.
Arnhem en Oosterbeek ernstig
geteisterd.
De zware gevechtshandelingen in de streek
tusschen den Grebbeberg en Arnhem, dus in
het gebied van den noordelijken oever van
den Rijn, zijn reeds bijna een week geëindigd.
Het overgroote deel van de bewoners in die
Rijnstreek achtte het maar het verstandigst
zich naar rustiger en veiliger oorden terug te
trekken. De groote stroom van hen, die met
medeneming van het hoog-noodige~ zijn ge-
evacueerd, is langs de wegen naar Ameron-
gen en Bennekom-Ede eenerzijds en naar de
Veluwe anderkijds nog steeds niet geheel af-
geloope». meldt het A.N.P.
Het sehoone Oosterbeek blijkt het trefpunt
te zijn geweest voor uiterst verwoede gevech
ten. Dat daar zooals de uitdrukking wil
om de huizen gevochten is, is wel zeer duide
lijk te zien. Ontstellend groot zijn de vernie
lingen in Oostelijk-Oosterbeek, een der brand
punten van den strijd tusschen wereldmach
ten. Vrijwel geen huis is onbeschadigd uit den
strijd te voorschijn gekomen. Of door de be
schieting van verre of door de bestoking van
zeer nabij zijn heele straten inderdaad in
puinhoopen veranderd. Enorme sféen- en me
taalmassa's met hier en daar nog smeulend
vuur tusschen overblijfselen van muurvlakken
zijn de droevige resten van eens riante hee-:
renhuizen of straten van welgestelde midden
standers.
De in Westelijk-Nederland verbreide ver
halen van een totaal vernield Arnhem zijn
ook al is deze mooie stad zeer ernstig toe
getakeld gelukkig sterk overdreven. De
stadsgedeelten rond de Rijhbrug zijn inder
daad aan een vernietigend vuur blootgesteld
geweest en in een wijden cirkel staat geen
huis meer overeind. In het centrum der stad,
waar evenals in Oosterbeek zwaar gevochten
is, zijn tientallen, ja misschien wel honderd
tallen van huizen zoo ernstig beschadigd, dat
zij straks slechts kunnen worden gesloopt. En
bovendien zijn andere deelen van Arnhem
wegens den verraderlijk van richting veran
derenden wind door geduchte branden zwaar
geteisterd, doch meer oostelijk, den kant van
Velp op, staan op zijn minst nog even groote
stadswijken met huizen, waarvan slechts de
ruiten en de dakpannen het ernstig te ver
duren hebben gehad.
Arnhem bezit menig monument van cul
tuur-historische waarde, eenige daarvan zijn
helaas door de gevechten zwaar beschadigd.
Zoo is van de Eusebius- of Groote Kerk de
spits afgeslagen. Overigens is het binnenstuk
vrijwel uitgebrand. De door de Rijksinspectie
Kunstbessherming ingemetselde graftombe
van Karei van Egmond, laatste Hertog van
Gelre, gestorven in 1536, is gespaard gebleven.
De R.K. St. Walburgkerk is ook uitgebrand,
evenals het gouvernementsgebouw en het huis
van den Commissaris der provincie, dat uit
dé 17e eeuw dateert. Voorts is een deel van
het Rijksarchief weggeslagen. Naar men ons
mededeelde is echter het depot nog tamelijk
intact.
De stad is voor 90 pet verlaten, verstoken
als zij is van electriciteit en gas, maar dat
Arnhem als het ware „van de kaart zou zijn
weggevaagd" is een gerucht, dat naar het be
kende rijk der fabelen kan worden terugge
wezen.
bi
In de Etruscische Apenijnen heeft het vijfde
Amerikaansche leger zijn aanvallen hervat.
Onze taai strijdende grenadiers sloegen hen
ten Noordwesten van Firenzuola terug en
vingen verder naar het Oosten binnengebro
ken vijandelijke troepen in de diepte van het
hoofdgevechtsveld op. Aan de kust van de
Adriatische Zee zijn Engelsche aanvallen af
geslagen.
Ten Zuid-Westen van Temeschburg en in
den Donausector aan weerszijden van de
IJzeren Poort staan onze troepen in felle ge
vechten met aanvallende Sovjet-Russisch-
Roemeensche formaties. Vrij sterke Sovjet-
Russische strijdkrachten zijn binnengedrongen
in Weisskirchen aan de Servisch-Roemeensche
grens. Ten Westen van Arad bij Grosswardein
en ter weerszijden van Thorenburg zijn bol
sjewistische* aanvallen afgeslagen. Aan den
Maros duren de plaatselijke gevechten voort.
In de Oostelijke Beskiden lag het zwaartepunt
der vijandelijke aanvallen ook verder in het
gebied ten Zuiden van Dukla. De bolsjewie
ken konden slechts weinig terrein winnen,
maar leden zware bloedige verliezen.
De opstandige beweging in Warschau is in
eengestort. Na wekenlange gevechten, die tot
"e bijna algeheele verwoesting der stad heb-
en geleid,, hebben de resten der opstande-*
lingen, van alle kanten verlaten, den tegen
stand gestaakt en gecapituleerd.
Van de rest van het Oostelijke front komen
slechts berichten -over-den afweer van vijan
delijke aanvallen ten Noord-Oosten van War
schau en succesvolle aanvalsondernemingen
van onze grenadiers ten Oosten van Mitau.
Op het eiland Dagö zijn, met steun van laag
vliegende toestellen, sterke vijandelijke strijd
krachten geland en staan op het Zuidelijk
deel van het eiland met ons garnizoen in
strijd.
Anglo-Amerikaansche. formaties bommen
werpers hebben terreuraanvailen uitgevoerd
op plaatsen in West- en Midden-Duitschland.
Vooral zijn de woongebieden van Kassei en
Hamm getroffen. In den afgeloopen nacht
hebben Britsche vliegtuigen bommen gewor
pen op Brunswijk. Boven Duitsch gebied en
het Westelijke gevechtsterrein zijn dertig vij
andelijke vliegtuigen neergeschoten.
In de maand September zijn door jagers en
afweergeschut van het luchtwapen 1307
Anglo-Amerikaansche vliegtuigen, waarvan
591 viermotorige bommenwerpers, vernietigd.
Bij dit getal zijn niet ingesloten veel meer
dan duizend in het Nederlandsche gevechts
gebied neergeschoten vrachtzweefvliegtuigen.
Troepen van het leger en de Waffen-S.S.
hebben in denzelfden tijd 140 vijandelijke
vliegtuigen en vrachtzweefvliegtuigen neer
geschoten.
Aan het Oostelijke front hebben de Sovjet-
Russen 1280 vliegtuigen verloren".
Weldra overdag geen electriciteit
meer.
In verband met de steeds ernstiger worden
de koienpositie is het noodzakelijk, dat de
eleetriciteitsafgifte nog verder wordt beperkt.
Hiertoe zullen, zoodra de daartoe noodige
technische maatregelen zijn uitgevoerd,
stroomlooze uren worden ingevoerd voor alle
verbruikers. Uitgezonderd zullen hiervan
slechts zijn die inrichtingen en bedrijven,
waarvan de stopzetting onmiddellijke gevaren
zal meebrengen voor het leven of de voedsel
voorziening der bevolking.
Als eerste stap zal zoo spoedig mogelijk de
algemeene stroomvoorziening worden onder
broken van zonsopgang tot zonsondergang.
Naarmate de omstandigheden zulks eischen,
zullen deze stroomlooze uren worden uitge
breid. Daar de koienpositie in verschillende
deelen des lands ongelijk is, zullen de rege
lingen niet uniform behoeven te zijn, doch
deze zullen aan den toestand ter plaatse wor
den aangepast. Ongeacht dezen 'maatrégel
blijft voor ieder de grootste zuinigheid met
het gebruik van electriciteit een gebiedende
eisch.
KORTE BERICHTEN.
Vrij sterke Sovjet-strijdkrachten zijn
geland op den Noord-Oostelijken oever van
het eiland Dagö voor de EStlandsche kust
Het Duitsche garnizoen ging onmiddellijk tot
den strijd over. Eenheden der marine storen
het bolsjewistische zeeverkeer.
Volgens een bericht uit Mexico zijn bij
de overstroomingen aldaar 500 personen om
het leven gekomen en 200.000 dakloos gewor
den. 50.000 ton graan en 200.000 ton suiker
werden vernietigd. 70.000 personen zijn in
Vera Cruz geïsoleerd, die het slachtoffer van
hongersnood dreigen te worden. In Cosamalo
ontstond voor meer dan 15 millioen pesos
schade, waarvan 5 millioen alleen aan ver
dronken vee. Vooral in de door inboorlingen
bewoonde gebieden heerschen honger en.
epidemieën.
Te Wellington op Nieuw-Zeeland is een
nieuwe komeet ontdekt, die met het bloote
oog zichtbaar was. Zij had een korte staart
en bewoog zich in Noordoostelijke richting.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat deze komeet
binnenkort ook in Noord-Europa aan den
horizon zichtbaar wordt.
ZEEPVERVANGENDE WAS CHIMIDDELEN OP
RANTSOENBONNEN.
De Secretaris-Generaal van het Departement
van -Handel, Nijverheid en Scheepvaart deelt
mede, dat op rantsoenbonnen waschpoeder tevens
zeepvervangende waschmiddelen kunnen worden
gekocht.
Tram een uur eerder binnen.
Regeling gaat Maandag 9 October in.
Met ingang van Maandag 9 October rijdt de
tram des avonds in verband met de duisternis
een uur korter, doch de middagdienst begint
een uur eerder, zoodat het aantal diensten
hetzelfde blijft. De laatste diensten vertrek
ken: ZandvoortAmsterdam 17.05 uur; Zand
voortHaarlem 18.25 uur; HaarlemAmster
dam 17.25 uur; AmsterdamZandvoort 17.35
uur; AmsterdamAerdenhout 17.55 uur; Am
sterdamHaarlem 18.15 uur; HaarlemAer
denhout 18.34 uur; HaarlemZandvoort 18.14
uur; Haarlem (Soendaplein)Hillegom 17.40
uur; HillegomHaarlem 18.29 uur; Haarlem
(Soendaplein)Heemstede 17.52 uur; Heem
stedeHaarlem 18.29 uur.
Alscde sirenes niet werken.
Luchtalarm wordt gegeven door
misthoorns.
De waarnemend Politiepresident, plaatselijk
Luchtbeschermingsleider te Haarlem, maakt
bekend, dat, indien om eenige reden het
electrische net stroomloos zal worden, ook
de sirenes, waarmede de signalen „lucht
alarm" en „luchtalarm geëindigd" worden
gegeven, buiten werking zullen zijn.
In dat geval zullen deze signalen worden
gegeven door middel van z.g. misthoorns,
waarop door personeel van politie en lucht
beschermingsdienst wordt geblazen. Het sig
naal „luchtalarm" zal bestaan uit drie korte
stooten, het signaal „luchtalarm geëindigd"
uit één lange stoot. Deze signalen zullen op
verschillende plaatsen van de stad eenige
malen worden herhaald. Men is-, verplicht na
dit signaal „luchtalarm" op dezelfde wijze
dejcking te koeken als thans bij het loeien
van de sirenes.
Wat moeten evaeué's weten?
Vele malen worden op het stadhuis te Haar
lem vragen inzake de evacuatie gesteld. Hier
onder laten wij bijzonderheden volgen over
aangelegenheden, waarover de meeste inlich
tingen werden verzocht.
Een evacué, die zijn woning al of niet met
meubels veriaten heeft, behoeft zijn gewone
huur niet te betalen. De huiseigenaar wordt
er echter niet de -dupe van. Hij schrijft naar bijzondere mate lofwaardig ge-
Vi zi-f Qcrooiio+i'n_Viitr>oni ttoti Xo ffovnoonto «roop ro ff Gnri Dr 11
het evacuatie-bureau van de gemeente, waar
zijn woning(en) staat(n) met mededeeling der
huurprijzen en bij vermelding van het giro
nummer wordt het bedrag overgeschreven;
indien de betrokkene geen giro heeft, volgt
de uitbetaling op een andere wijze.
Natuurlijk moet de evacué wel een vergoe
ding geven aan hem bij wien hij inwoont. De
bedoeling is tot een minnelijke schikking te
'komen. De prijs, die gewoonlijk voor de wo
ning betaald wordt behoeft de evacué ,niet te
overschrijden; in dat geval betaalt de over
heid het verschil. Vraagt de „verhuurder" te
veel, dan kan advies worden ingewonnen bij
het Bureaü voor Onroerende goederen, Kruis
weg 45. Indien een evacué in pension is, dan
moet hij maximum voor den eersten persoon
van het gezin f 2.betalen, voor den twee
den 1.75 en 1.50 voor de volgende leden.
De verhuiskosten komen voor rekening van
de overheid. De betrokkene toont zijn kwi
tantie aan het Evacuatie-bureau van de ge
meente, waar hij nu woont (het Haarlemsche
is gevestigd in het'Stadhuis onder de klok en
is alleen des morgens geopend van 9 tot 12
uur), waarna er een stempel op geplaatst
wordt. De Haarlemmers moeten zich dan voor
uitbetaling in verbinding steilen met een af-
deeling van Sociale Zaken, Groote Houtstraat
144, waar eenige dagen later, als de nota ge-
cnotroleerd is, uitbetaling volgt. Het bureau is
van 9 tot 11 uur geopend. Ook de opslagkosten
van meubelen komen voor rekening van de
overheid.
Voor winkeliers is een andere regeling ge
troffen. De gewone verhuiskosten van meubi
lair worden door de gemeente vergoed, doch
voor de kosten van vervoer van de winkelwaar
en voor de bedrijfsschade moet hij zich in ver
binding stellen met het bureau der Kamer van
Koophandel aan het Nassauplein.
Het is ook mogelijk, dat een gezin een wo
ning of gedeelte er van, dat nog ingericht
moet worden, bewoont. Hiervoor wordt een
vergoeding verleend van ten hoogste 100.
Zooals bekend moet de evacué aan den In-
cassodienst per brief vragen het gas- en elec-
triciteitsrantsoen over te schrijven op het
nieuwe adres. Ten slotte zij nog medegedeeld,
dat de Evacuatie-bureaux zich niet kunnen
bezighouden met klachten over de bewoners.
Gehoopt wordt, dat allen overeenstemming
kunnen bereiken over het gebruik van
keuken e.d.
MEDEDEELING
VAN HET FURSORGEKOMMANDO.
Het Fürsorgekommando betaalt aan hen, die
in zijn verzorgingskring recht hebben op onder
steuning als volgt verwantensteun uit:
Maandag 9 en 16 October 1944 voor de provin
cies Zuid-Holland en Noord-Holland in Rotter
dam, Ortskommandantur van 10 tot 15 uur.
Donderdag 12 en 19 October voor de provincie
Noord-Holland te Amsterdam, Dam 4, Nevenaf-
deeling Ersatzkomman-do van 10 tot 15 uur.
Postrecu's der laatste betaling en andere pa
pieren en documenten moeten worden medege
bracht. Bij schriftelijk verkeer met het Fürsorge
kommando moet in elk geval het kohiernummer
opgegeven worden.
iTOBSLAGBETOIJS VOOR BIJZONDEREN
ARBEID TIJDELIJK BUITEN WERKING
GESTELD.
In verband met de huidige omstandighe
den wordt het toeslagbewijs voor bijzonde-
ren arbeid tijdelijk buiten werking gesteld-
Bij het inzenden der naamlijsten MD 2 2 3-7 5
voor rantsoenbonnen zeep, voor de 11de en
12de periode dienen werkgevers in plaats
van de toeslagbewijzen de distributiestam-
kaarten der betrokken personeelleden over
te leggen. De zgn. oogsttoeslag en de 'oe-
slag melk wegens giftigen arbeid worden
tot nader order niet verstrekt.
Velen zitten zonder
brandstof.
Rijksbureau hoopt een
regeling te kunnen treffen.
Vele huisgezinnen in onze
stad hebben van hun kolen
handelaar geen brandstoffen
ontvangen en zitten dus, in
verband met het afleverings
verbod, zonder kolen. Deze
onaangenaamheid heeft de
aandacht van het Rijksbureau
voor kolen en onderzocht
wordt, of het mogelijk is, als
nog tot aflevering van brand
stoffen over te gaan, aan hen,
die niets ontvangen hebben.
Men stuit echter op vele be
zwaren, zooals vervoer en
distributie. De kolenhandelaren
moeten worden ingeschakeld
voor het verstrekken van in
lichtingen, enz. Het bureau
hoopt er echter in te slagen
spoedig een oplossing te vin
den.
Bijzondere rechtbank
der N.S.B.
Naar „Volk en Vaderland"
mededeelt, heeft Mussert bij
besluit van 2 Oct. 1944 eeni
tijdelijke bijzondere rechtbank
ingesteld. Het besluit luidt als
volgt:
„Hierbij wordt door'mij in
gesteld een tijdelijke bijzon
dere rechtbank der beweging
met opdracht te onderzoeken
en te beoordeelen, welke leden
der beweging, die op 1 Sep
tember j.l. belangrijke ver-
trouwensposten innamen, zich
in de maand Septehiber in
positieven of negatieven zin
hebben onderscheiden.
Onder onderscheiding in po
sitieven zin versta ik een in
drag; onder onderscheiding in
negatieven zin versta ik een
bijzonder laakbaar gedrag
Als leider van de rechtbank
benoemd ik den gewestelijk
leider van Zuid-Holland M. J.
A. van Iersel; als leden: mr.
A. van Leyenhorst, oud-kring
leider van Haarlem, burge
meester van Delft en mr. H. A.
M. van der Heyden, geweste
lijk commandeur van de
Landwacht voor Zuid-Holland
en Zeeland.
Als leider van opsporing,
vooronderzoek en voorlegging
benoem ik F. L. Rambonnet,
adviseur van den Leider, dis
trictscommandeur van de
Landwacht voor Overijssel.
Een ieder, die voor dit on
derzoek wordt opgeroepen, is
gehouden aan dezen oproep te
voldoen."
UITREIKING NOODKAAR-
TEN 2de SERIE.
Voor de uitreiking der nood-
kaarten tweede serie is het
morgen, Donderdag te
Haarlem de beurt aan de let
ters B vanaf Bram en Ca tot
en met Co. en V r ij d a g aan
het restant van de letter C.
vanaf Cra en Da tot en met
Du. Nieuwe stamkaart (kring-
nummer 187) en de strook
van de noodkaart der le serie,
waarop de letter K en het
woord „noodkaart" voorkomt,
meebrengen.
FIETSEN, KONIJNEN EN
KIPPEN GESTOLEN.
Bij de Bloemendaalsche po
litie kwam aangifte binnen
van vermissing van 25 konij
nen, 12. kippen, een haan en
een aantal rijwielen.
DIEFSTAL VAN ONDER- EN
BOVENKLEEDING.
De Bloemendaalsche politie
hield den inwoner J. T. aan,
verdacht van diefstal van on
der- en bovenkleeding.
FAILLISSEMENT.
De Haarlemsche rechtbank
heeft op 3 October in-staat
van faillissement verklaard:
Gerrit Jasink, bloemenhande
laar, wonende te Aalsmeer,
Hadleystraat no. 101. Curator
mr. A. G. .H. H. Roeffen te
Aalsmeer. Rechter-commissa-
ris mr. C. E. Muller, Haarlem.
AGENDA
Donderdag 5 Oct.: Groote
Kerk: Orgelbespeling George
Robert, 34 uur. Rembrandt:
.Immersee" (14 jaar) 2.30 uur.
Palace: ..De moordenaar woont
op no. 21" (18 jaar) 2 uur.
uxor: ..Muzikanten" (18 jaar)
I 30 _üur. Frans Hals: „Dr.
Crippen aan boord" (18 jaar)
2.30 uur. Moviac: „Verlaten"
(14 jaar) 2.30 uur.