Haarlemsche Courant
Strijd aan het Westelijk front
in nieuwe sectoren
Nieuwsblad voor Noord-Holland Kennemer Editie
389e Jaarg. No. 239 x x
Bureaux: Groote Houtsiraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendapleln 21.
IJmuiden-O. Rembrandtlaan 56
Versöhijnt dagelijks, behalv<
op Zon- en Feestdagen.
o
Woensdag 11 Oct. 1944
Ui tg-: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent.
K 1297
Het Duitsche weermachtbericht van Maan
dag 9 October luidt:
De vijandelijke aanvallen aan het Westelijk
front zijn gisteren tot nieuwe sectoren over
geslagen. Bij voortdurende plaatselijke ge-
veChtsactiviteit aan de Belgisch-Nederland-
sehe grens en in Midden-Nederland duurt de
slag in het gebied GeilenkirchenStolberg
met toenemende verbittering voort. Taaie te
genstand en hevige tegenaanvallen van onze
divisies brachten, na zeer zware gevechten,
de vijandelijke pantserformaties, die voor een
omsingeling aan twee kanten van Aken wa
ren opgesteld, tot staan.
Hevige gevechten zijn ontbrand om een
saillant in het -front ten Noord-Oosten van
Nancy, dien de vijand sinds gisterochtend
krachtig aanvalt, terwijl de gevechten aan
weerszijden van Rémiremont met Amerikaan
sche en Fransche infanterie- en pantser
strijdkrachten onverminderd voortduren.
Sterk vijandelijk vuur lag weer op Duin
kerken. Aanvallen van den vijand op St. Na-
zaire, Lorient en in het voorterrein van La
Rochelle mislukten.
Beveiligingsvaartuigen van de Duitsche ma
rine brachten voor de Nederlandsche kust een
Britsc'he motortorpedoboot tot zinken. Tijdens
andere gevechten ging een eigen vaartuig ver
loren.
Het V. 1-storingsvuur op Londen duurt
voort.
In Midden-Italië behaalden onze troepen
die sinds vele dagen ten Zuiden van Bologna
in een zeer zwaren strijd gewikkeld zijn, op
nieuw een groot afweersucces. De vijand kon
wel is waar met zware verliezen op eenige
plaatsen onze voorste linie binnendringen,
maar werd vervolgens door terstond onderno
men tegenaanvallen verdreven of tot staan
gebracht. Ook in dei* sector der Adriatische
kust houden de zware gevechten aan en ver
plaatsen -zich meer naar het bergterrein ten
Westen van de Adriatische kust.
In het Banaat en in Servië, ten Zuiden van
den Donau, hebben het taaie1 verzet van onze
troepen en de tegenaanvallen van versch aan
gevoerde reserves den vijandelijken opmarsch
tot staan gebracht. In het strijdgebied ten
Westen van Zajecar hebben bergjagers twee
Sovjet-Russische bataillons, die hun stellin
gen waren binnengedrongen, vernietigd.
Tegen den in het Zuiden van Hongarije
over een breed front aanvallenden vijand
handhaven Duitsche en Hongaarsche troepen
zich in bruggenhoofdstellingen aan de Theiss.
In den aanval naar het Noorden zijn Sovjet
troepen over de snelle Körös tot in het gebied
van Debreczen doorgedrongen. Eigen tegen
aanvallen maken goede vorderingen. Tot dus
ver werden 25 tanks stukgeschoten. Duitsche
slag- en gevechtsvliegers bestookten met suc
ces de- vijandelijke aanvalsspitsen en het ra-
vitailleeririgsverkeer der bolsjewisten.
Op de paswegen der Woud-Karpaten heb
ben Duitsche en Hongaarsche troepen bolsje
wistische aanvallen ten deele in tegenaanval
len afgeslagen. Uit hun bruggenhoofden aan
den Weichsel ten Zuid-Oosten van Warka en
ten Noorden van Seroc vielen de bolsjewisten
vruchteloos aan.
In den slag tusschen de Memel en de Win-
dau staan onze troepen in een taaien strijd
met een sterken vijand. In vergeefsche aan
vallen op het bruggenhoofdvan Riga, ten
Noorden van Duna, verloor de vijand 25 tanks.
Op Oesel werd het schiereiland Sworbe tegen
sterken vijandelijken druk gehouden.
In Finland hebben onze troepen zich uit het
gebied van Totnio naar het Noorden gedistan-
cieerd. In de steunpuntlinie aan de Finsch-
Sovjet-Russische grens ten Zuid-Westen van
Moermansk werden de gisteren gemelde
sterke vijandelijke aanvallen tot staan ge-
HET OFFENSIEF DER SOVJET-RUSSEN.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn: Het Bolsjewis
tische offensief tegen Memel en Libau werd
gisteren onder het aanvoeren van talrijke
nieuwe pantser- en infanterieformaties over
een. breed front met onverminderde hevigheid
voortgezet. Op het oogenblik zijn hier zeven
Bolsjewistische legers in den aanval op het
Oost-Pruisische gebied. De aanvallen worden
met niet minder dan duizend tanks onder
steund. Terwijl het den Bolsjewisten gelukte
in de richting van Memel terrein te winner^
zijn de naar Libau opdringende Sovjet-Russi
sche formaties uit elkaar geslagen. In de ge
vechten van gisteren verloren de Bolsjewieken
129 tanks.
GEN. SCHMUNDT OVERLEDEN.
De chef-adjudant der weermacht bij den
Führer en chef van het personeelsbureau van
het leger, de generaal der infanterie Rudolf
Schmundt, is naar het D.N.B. meldt op
I October overleden aan de ernstige verwon
dingen, die hij had opgeloopen bij den aan
slag op den Führer op 20 Juli.
De Hoofd inspectie voor de Lucht
bescherming vraagt:
Is U ervan doordrongens dat wij
allen de heilige plicht hebben ons
gezin en ons bezit te beschermen?
Volgt U daarom de raadgevingen
op luchtbeschermingsgebied op en
hebt U voldoende maatregelen van
tevoren genomen?
bracht. Siagvliegtuigen mengden zich ondanks
de moeilijke weersgesteldheid in den strijd te
land. De escorteerende jagers schoten 14
bolsjewistische vliegtuigen omlaag, zonder
zelf verliezen te lijden.
De Engelschen en Amerikanen zetten de
terreur tegen de burgerbevolking in het Wes
telijke en Zuidwest-Duitsc'he gebied door aan
vallen in scheervlucht voort. Met bommen en
boordwapens werden met name plaatsen en
personentreinen aangevallen. Twaalf jacht-
kruisers werden neergeschoten.
Natuurschoon wordt vernield.
Vijftien „boomkappers" aangehouden.
De burgemeester van Haarlem verzoekt het
volgende mee te deelen: Het door onbevoeg
den omkappen van bekomen in Den Hout, par
ken, plantsoenen en langs straten, ter verkrij
ging van brandhout neemt een dergelijke
omvang aan, dat het natuurschoon der ge
meente onherstelbare schade wordt toege
bracht. Dit vandalisme kan niet langer worden
getolereerd. Met de meeste gestrengheid zal
tegen het publiek, dat zich aan deze ontoelaat
bare handelingen schuldig maakt, worden op
getreden.
Maatregelen van het gemeentebestuur zijn
in voorbereiding, om in de ernstigste gevallen
van brandstoffennood door verstrekking van
brandhout tegemoet te komen.
We vernemen nader, dat de politie vanmor
gen reeds streng is opgetreden tegen personen
die bezig waren het hout te vernielen aan de
Crayenesterlaan en de Frederik Hendriklaan
in Haarlem-Zuid. Men was daar gisteravond
tusschen zeven en acht en vanmorgen vroeg
bezig met trekzagen, gewone zagen en bijlen
dikke boomen te kappen. Vijftien per
sonen zijn aangehouden en naar het bureau
van politie overgebracht. Daar velen het werk
gezamenlijk verrichtten, kan de straf hooger
zijn dan indien men alleen werkt. De maxi
mumstraf voor dit feit is zes jaar. Het is de-
bedoeling van de politie de controle voort te
zetten.
Nachtdienst Haarlemsche
apotheken.
In verband met de electriciteitsbeperking
zullen in Haarlem de volgende apotheken
doorloopend den nachtdienst waarnemen:
Bosch- en Vaartapotheek, Bosch- en Vaart
straat 26, fa. Loomeijer en Zoon, Barteljoris-
straat 11, Schoterbosch-apotheek, Rijksstraat
weg 19 en Teylerapotheek, Teylerplein 79. Er
zullen alleen op recept uitsluitend voor spoed
gevallen geneesmiddelen worden afgeleverd.
De gebruikelijke regeling voor de Zondagen
blijft ongewijzigd van kracht.
Op Elswout wordt geen hout meer
beschikbaar gesteld.
Gedurende de afgeloopen drie weken. is.
telkens op Vrijdag en Zaterdag, gratis hout
beschikbaar gesteld op „Elswout".
Daar de hoeveelheid brandhout thans nage
noeg verdwenen is en bovendien van de ge
troffen regeling op grove wijze door het pu
bliek misbruik is gemaakt, zal in het vervolg
geen brandhout meer worden verstrekt.
EEN GEDEELTE DER SIRENES BLIJFT
IN WERKING.
In aansluiting aan het bericht van enkele
dagen geleden betreffende het gebruik van
misthoorns bij luchtalarm, deelt de wnd. Po-
litiepresident, Plaatselijk Luchtbesehermings-
leider te Haarlem, mede, dat voorloopig nog
een gedeelte van de sirenes in werking zal
blijven, zoodat tot nader bericht op de ge
wone wijze de signalen „luchtalarm" en
„luchtalarm geëindigd" zullen worden ge
geven.
DIEFSTALLEN TE HEEMSTEDE.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag zijn uit
een schuur aan den Heerenweg te Heemstede
vier zakken met bruine boonen gestolen. De da
ders, die met hun huit wisten te ontkomen,
hadden zich toegang verschaft door het gebruik
van een valsehe sleutel. Voorts is bij de politie
aangifte gedaan, dat het zeil van een BItfJboot,
liggende bij den Kwakelbrug door onbekenden
was ontvreemd.
Burgerlijke Stand.
Haarlem, 10 October 1944.
BEVALLEN: 7 Oct., A. M. Besselink—Weber,
d.8 Oct., M. J. Verschoorvan Es, d.T. E.
A. VietsAllart, d.; H. J. Heeremansvan
Öpzeeland, d.G. J. Dijkersde Jong, d.; J.
M. W. Kostervan der Vloot, z.; 9 Oct., A. P.
M. van der Werffvan Straten, z.; M. Koper-
Mars, z.; L. GroenStolk, z.; M. P. M. van
DijkHoutzager, z.; J. van Tussenbroek
Harteman, d.; E. H. Uijttenbroekvan der
Post, z.; H. H. Buwalda-Keeman, d.; 10 Oct.,
L. P. Leijdekkersden Haan, d.
OVERLEDEN: 6" Oct., L. Appelboomde
Boo, 66 j., Celebesstraat; 7 Oct., J. P. Reinerie,
65 j., Kamperlaan; M. van der Munnikvan
Sas, 83 j., Schotersingel; A. E. van Abs, 65 j.,
Kamperlaan; A. van Doornik—de Vries, 70 j.,
Bataviastraat; D. E. Lagerveld, 37 j., Soera-
ba jastraat; 8 Oct., A. de Beer, 62 j., Kruisweg;
D. van. Leeuwen, 68 j., Graéf Willemstraat;
T. C. SchefferJunge, 43 j., Anegang; A Ne-
grijn, 59 j., Linschotenstraat; 9 Oct., E. van
BeinumKnibbe, 64 j„ Kamperlaan
BEKENDMAKING.
Het gebruik van het Roode Kruis-teeken
Het Rijkscommissariaat, maakt bekend:
Het voeren van het teeken van het Roode
Kruis op witten ondergrond in het bijzonder
op vlaggen, armbanden en als kenteeken op
voer- en vaartuigen, van iederen aard is
volgens het Verdrag van Genève van 27 Juli
1929, alleen toegestaan aan burgers, ook
artsen, indien zij kunnen aantoonen, dat zij
als lid van het Nederlandsche Roode Kruis
in dienst en op last van het Nederlandsche
Roode Kruis werkzaam zijn.
Op motorrijtuigen mag het teeken van het
Roode Kruis op witten ondergrond slechts
dan" gevoerd worden door burgers, en dit
geldt ook voor artsen, indien
1. het motorrijtuig voor gebruik in dienst
van het Nederlandsche Roode Kruis door de.
voor de standplaats van het motorrijtuig be
voegde Wehrmachtskommandantur (Ortskom-
mandantur) is toegelaten en van eeh bijzon
dere vergunning hiervoor is voorzien, en
.2. alleen bij gebruik vaji het motorrijtuig
voor een rit in dienst en op last van het
Nederlandsche Roode Kruis en onder geleide
van een vertegenwoordiger van het Neder
landsche Roode Kruis, die zich als zoodanig
kan legitimeeren.
3. bij iederer* rit buiten het gebied van
de gemeente, waarin de standplaats van het
motorrijtuig zich bevindt moet bovendien een
speciale rijvergunning van de voor de stand
plaats van het motorrijtuig bevoegde Wehr
machtskommandantur (Ortskommandantur)
kunnen worden overgelegd, waaruit blijkt,
wie de bestuurder en wie de begeleider van
het Nederlandsche Roode Kruis is, alsmede
het doel en de plaats van de bestemming
Burgers, dit geldt ook voor artsen, mogen
derhalve, ook wanneer zij lid zijn van het
Nederlandsche Roode Kruis, het Roode-kruis-
teeken niet voeren, wanneer zij niet kunnen
aantoonen, dat zij in dienst en in opdracht
van het Nederlandsche Roode Kruis werk
verrichten.
Tegenover handelingen in strijd met deze
bepalingen, alsmede tegen misbruik van het
Roode Kruis-teeken, wordt met de meeste
gestrengheid opgetreden.
Centrale keuken In werking.
Woensdag en Donderdag kunnen kaarten
worden gekocht.
Blijkens een advertentie in dit nummer zal
Maandag a.s. worden begonnen met den
verkoop van eten uit de Centrale keuken.
Zij, die er gebruik van wenschen te maken,
kunnen vandaag en morgen kaarten
koopen. In het vervolg zal de verkoop van
kaarten op Vrijdag geschieden. Het voedsel
kan worden afgehaald des voormiddags van
11.30 tot 13 uur en des middags van 15.30
tot 17 uur. Bij het halen der kaarten moet
men de levensmiddelenkaarten meebrengen.
Er moet op gerekend worden, dat in het al
gemeen de bonnen voor aardappelen, gort en
peulvruchten geheel en voor melk tot de
helft zullen moeten worden ingeleverd. De
maaltijden zullen voorloopig afwisselend be
staan uit stamppot, pap en soep. De hoeveel
heid bedraagt 3/4 liter, doch de deelnemers
ontvangen in ieder geval de hoeveelheid waar
op ingeleverde bonnen recht geven. Om
zooveel mogelijk voedsel te kunnen verstrek
ken, zullen de aardappelen gewasschen, doch
ongeschild worden verwerkt.
Een speciale regeling is getroffen voor zui
gelingen en maagpatiënten, waarover de
mededeeling nadere inlichtingen verstrekt.
-De stad is verdeeld in een aantal wijken;
de bewoners kunnen zich tot een schoolge
bouw of inrichting in hun omgeving wen
den, om het eten te halen.
Ook in andere gemeenten.
In Bloemendaal en Heemstede zal met in
gang van Maandag de gelegenheid worden
geboden eten te koopen bij de Centrale keu
kens. Op verschillende punten <ïer gemeenten
zijn uitreikgelegenheaen opengesteld.
BONNEN VOOR DE CENTRALE KEUKEN-
De belangstelling voor eten. uit de Centrale
Keuken zal groot worden. In den loop van
den morgen vervoegden zich reeds vele stad-
genooten aan de uitreiklokalen, om kaarten
voor de komende week te koopen. In de ge
meentelijke publicatie, welke overigens niet
op alle punten duidelijk was, was aangekon
digd, dat de bonnen, welke voor de komende
week geldig zijn, in de lokalen bekend ge
maakt zouden worden. Dat was vanmorgen
niet het geval, daar de bonnen nog niet aan
gewezen zijn. Zij, die dus van de Centrale
Keuken gebruik willen maken, zijn nu ver
plicht tweemaal naar het lokaal te gaan, daar
zij Vrijdag gelegenheid krijgen, de bonnen in
te leveren.
JUBILEUM H. A. HOOGERBEETS.
De heer H. A. Hoogerbeets, bedrijfsleider
van de afdeelingen lettergieterij, stereotype en
«alvanoplastiek der N.V. Grafische Inrichting
Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem, die Dins
dag veertig jaar in dienst was van deze N.V.,
is namens de directie toegesproken door den
heer.A. D. Huysman, die he® de zilveren
Johez-legpenning, alsmede eenige andere ge
schenken aanbood.
Voorts is de jubilaris gehuldigd door col
lega's, personeel en andere belangstellenden,
waaronder zakelijke relaties der gieterij. Na
mens het personeel sprak de heer J. H. van
der Meer, bedrijfsleider der afd. drukkerij
en verder spraken nog andere medewerkers
uit het bedrijf. Van de collega's kreeg de heer
Hoogerbeets een schemerlamp en van het
personeel een rooktafel. Ook ontving hij tal
rijke bloemstukken..
Zout komt op den bon.
Met ingang van Dinsdag j.l.
heeft het Rijksbureau voor
Chemische Producten de inder
tijd verleende dispensatie van
de verbodsbepalingen tot het
verkoopen en afleveren van
zout ingetrokken, zoodat thans
de verkoop van zout, zoowel
voor fabrikant, importeur,
grossier als detaillist, is ver
boden. In verband met de door
het Rijksbureau voor de Voed
selvoorziening in Oorlogstijd
voorgenomen distributie van
zout zal het hoofdbedrijfschap
voor akkerbouwproducten na
mens het Rijksbureau voor
Chemische Producten overgaan
tot gen onmiddellijke inventa
risatie van alle voor mensche-
lijke consumptie geschikt of
geschikt te maken zout. Zout
wordt derhalve binnenkort in
distributie gebracht.
Molen „De Fortuin".
De oudere lezers zullen zich
nog herinneren, dat tot 1904 bij
de spoorbrug over het Spaarne
de molen „Het Fortuin" stond
en eën sieraad was voor de
stad. Deze molen is voor de in
dustrie van Haarlem van groot
belang geweest. Dezer dagen
is het zeventig jaar geleden,
dat de heeren W. F. Bremer
en C. D. Bremer dien molen
met huis, erve, arbeidswoning
en schuur kochten voor
10.955. Deze besloten een za
gerij op te richten, in hoofd
zaak dienende voor het zagen
van boomen' en balken. Een
bescheiden houtbedrijf werd
uitgeoefend, waaruit later de
bekende Houthandel Bremer
is gegroeid.
De hier besproken molen is
niet de eerste, welke op deze
plaats. Stond. In 1698 werd een
pel- en houtmolen gebouwd.
Later diende hij voor het ma
len .van mout en koren voor
de bakkers. In een periode, dat
uitsluitend mout verwerkt
werd, kwam een tegenslag voor
den molenaar, doordat de
plaatselijke bierbrouwerijen
haar werkzaamheden stopzet
ten. Het gevolg was, dat aan.
het einde van de achttiende
eeuw de molen eenigen tijd
niet werkte. Lang heeft dat
niet geduurd, want de eigenaar
besloot den molen te doen in
richten tot het malen van run
voor de leerlooierijen. Door
den minder grooten aanvoer
van huiden uit het buitenland,
kwijnde ook dit bedrijf en met
goedvinden van het stadsbe
stuur werd weer overgegaan
tot het malen van graan voor
de bakkers.
Den 18en December 1830
werd „De Fortuin" een prooi
der vlammen, maar de toen
malige eigenaar, de heer N.
Roos, die verzekerd was tegen
brandschade, liet een nieuwe
molen bouwen. Aan den voor
gevel werd een beeld, voor
stellende Vrouwe Fortuna,
aangebracht. De bedoeling was
tras of cement te malen en ook
was hij ingericht tot het malen
van run, boonen en pellen van
gerst. Bovendien kreeg hij in
1833 van den minister van fi
nanciën toestemming, het be
roep van korenmolenaar van
onbelast graan uit te oefenen.
Nadat de heer P. Bronsveld,
de weduwe G. M. Bronsveld-
Thiel en de heer Hildebrand
eigenaren van den molen wa
ren geweest, kwam het gebouw
10 October 1874 in de'veiling en
de hëeren Bremer waren de
koopers. De molen werd van
een stoomwerktuig voorzien,
om bij windstilte of herstel
ling, toch te kunnen werken.
Toen de molen in 1892 gèveild
werd. kocht de Hollandsche
IJzeren Spoorwegmaatschap
pij hem aan voor de toekom
stige uitbreiding van het sta
tion en de"heer W. F. Bremer
«era nuurder. In 1904 ver
huisde de firma Bremer naar
het Spaarne, nabij het Phoe-
nix-terrein en kort daarop
werd „De Fortuin" afgebro
ken. Het beeld „Fortuna" werd
aan de gemeente ten geschenke
aangeboden. Veertig jaar gele
den verdween dus de molen
uit het stadsbeeld.
Uitreiking noodkaarten
Voor de uitreiking der nood
kaarten van de tweede serie
is het morgen Donderdag in
Haarlem de beurt aan het
restant van de letter H vanaf
Hon, I en J tot en met Jong
en Vrydag aan het restant
van de letter J vanaf Jonk en.
Ka tot en met Knib. Nieuwe
stamkaart (kringnummer 187)
en de strook van de noodkaart
der eerste serie, waarop de
letter K en het woord „nood
kaart voorkomt, meebrengen.
