Haarlemsche Courant
Felle slag in grensgebied van
Oost-Pruisen.
De woningvoorraad in Nederland.
Nieuwsblad, voor Noord'Holland Kennemer Editie
Hevige gevechten
in Servië.
Moeilijkheden zijn na
den oorüog te verwachten.
289e Jaarg. No. 251 x x
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendapleln S&.
IJmuiden-O. Hembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalv*
op Zon- en Feestdagen.
Woensdag 25 Oct. 1941
CJitg.: Graf. Bedrijven Damiate.
Haarlem. Abonnementen: per;
week 26 ct„ per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent#
X 1297
Het Duitsche weermachtberieht van Dins
dag luidt:
Het zwaartepunt van de gevechten in het
Westen ligt.sinds eenige dagen op den rechter
Duitschen vleugel in Nederland. Onze divisies
verhinderden in het gebied ten Noorden van
Antwerpen en ten Oosten van 's Hertogeh-
bosch de concentrisch ondernomen zware
doorbraakpogingen van de Canadeezen en
Engelschen. De kern van de op enkele plaat
sen binnengedrongen vijandelijke tanks werd
vernietigd.
Ten Oosten van Lunéville en in den sector
van Bruyères ontmoetten eigen tegenaanval
len hevigen vijandelijken tegenstand. In het
moeilijke boschterrein wordt van beide* zijden
met de grootste verbittering gestreden.
Londen lag opnieuw onder het vuur der V 1.
Na de verliezen van de vorige dagen onder
nam de vijand in Midden-Italië slechts vrij
zwakke, over het algemeen vruchtelooze aan
vallen. Pas tegen den avond leefden daar de
gevechten op. De pogingen van den vijand
uit het bruggenhoofd Cesena met vrij sterke
strijdkrachten tevoorschijn te treden, mis
lukten.
Duikbootjagers vernietigden in de Adriati-
sche zee bij geringe eigen verliezen zes Brit-
sche torpedomotorbooten, schoten een boot in
brand en beschadigden twee andere vaartui
gen zwaar.
Onze bewegingen in Griekenland verloopen
volgens de plannen. In Servië zijn hevige ge
vechten met benden Bulgaren en Bolsjewisten
aan den gang. De felle gevechten ten Oosten
van Solnok duren voort. In het gebied van
Debreezen en ten Noorden van Nyiregyhasa
duren de zeer beweeglijk uitgevoerde gevech
ten voort zonder dat er tot dusver een beslis
sing is'bereikt. In enkele sectoren van de' Oos
telijke Beskiden vielen de geteisterde Bolsje
wistische formaties slechts vrij zwak en zon
der succes aan. Troepen van het leger en van
de Waffen-S.S. ondernamen bij Sérok kloek
moedige tegenaanvallen en brachten den vij
and zware verliezen toe.
De slag in het grensgebied van Oost-Pruisen
'duurt met uiterste hevigheid voort, waarbij
eigen slagvliegtuigen bijzonder doeltreffend
optreden. Vijandelijke voorhoeden werden af
gesneden en in den rug aangevallen. Ook bij
Goldap en ten Zuiden van Gumbinnen werden
de Bolsjewisten teruggedrongen. In de ove
rige gevechtssectoren werden nieuwe door
braakpogingen van Bolsjewistische verster
kingen afgeslagen of opgevangen. De Bolsje
wisten verloren gisteren in Oost-Pruisen in
totaal 176 tanks, 61 daarvan werden door een
enkele van onze legercorpsen vernietigd.
Voor Memel werd de vijand doeltreffend
door Duitsche scheepsartillerie bestookt. In
den Noordelijken sector heerscht slechts ge
ringe gevechtsactiviteit. Door lichte zeestrijd
krachten en gewapende veerbooten onder
steund, sloegen de verdedigers van het schier
eiland Sworbe ook gisteren Bolsjewistische
aanvallen af. Boven de kust van Koerland
schoot marineluchtdoelgeschut zeven Bolsje
wistische bommenwerpers omlaag. Daarmede
verloren de Sovjet-Russen de beide laatste da
gen tachtig vliegtuigen.
In Noord-Finland houdt de sterke druk van
den vijand uit het Zuiden en Oosten in de
richting Kirkeness aan. Een aantal vijande^
lijke tanks-werd stukgeschoten.
Amerikaansche terreurvliegers vielen bij
een voor de verdediging ongunstige weersge
steldheid overdag Augsburg, Regensburg en
andere plaatsen in Zuid- en Zuid-Oost
Duitschland aan. In de vroege avonduren was
Essen het doel van een Britsehen terreuraan-
val. Opnieuw werd een aantal vliegtuigen,
waaronder 22 vier-motorige bommenwerpers,
vernietigd.
Inlevering groentenbon.
Regeling voor de Centrale Keuken.
De secretaris-generaal van het Departe
ment van Landbouw en Visscherij maakt, in'
aansluiting van net reeds ten aanzien van de
inlevering van de bonnen Groente 12e periode
gepubliceerde bekend, dat bij deelname aan
de maaltijden van de Centrale keuken voor
het tijdvak van 29 October tot en met 11 No
vember aanstaande, de bovenhelft van de
groentebonnen 12e periode moet worden in
geleverd. Deze bonnen moeten hiertoe hori
zontaal in tweeën worden geknipt; zoodanig,
dat de bovenhelft de woorden „Groente
Twaalfde", bevatten en de benedenhelft de
woorden „Periode 1944 29 October—25 Novem
ber". T6 zijner tijd zal voor de periode van
12 tot en met 25 November aanstaande de
benedenhelft der bonnen bij de Centrale keu
ken moeten worden afgegeven.
Zij, die voor dat tijdvak niet langer wen-
schen deel te nemen aan de maaltijden der
Centrale keuken, zulien dus in de gelegen
heid worden gesteld, de halve bonnen bij de
groentehandelaren in te leveren.
Personen, die voor het tijdvak van 29 Oc
tober tot en met 11 November geen gebruik
maken van de Centrale keuken en die de
geheele groentebonnen bij den groentehande
laar hebben ingeleverd, kunnen voor 25 No
vember aanstaande niet deelnemen aan de
warme maaltijden dezer keukens.
DIEFSTAL UIT EEN ONBEWOOND HUIS.
Dezer dagen is ingebroken in een perceel
aan de Oudaenstraat te Haarlem, dat tijdelijk
onbewoond is; meubelen en kleedingstukken
werden gestolen. In verband daarmee heeft
de recherche drie personen aangehouden, die
zich aan de inbraak hadden schuldig gemaakt.
DIEFSTAL VAN ZAAITARWE TE
HOOFDDORP.
Bij de politie van Hoofddorp is aangifte ge
daan van diefstal van een hectoliter zwaar-
gepoeierde zaaitarwe van een boerderij al
daar. Hieraan hebben zich twee personen
schuldig gemaakt, die in de richting Haarlem
zijn verdtvenen.
KORTE BERICHTEN.
Radio Cairo meldt, dat een 'nieuwe
Grieksche regeering is gevormd. Daarin is
Papandreoe minister-president, minister
van Bui'tenlandsohe Zaken en voorloopig
minister van Oorlog. Omtrent de politieke
structuur van het nieuwe kabinet is tot
dusver nog niets 'bekend.
Exchange meldt, dat Ohurchill zich
na de erkenning van de voorloopige Fran-
sche regeering binnenkort naar Parijs zal
begeven.
De Londensdhe bladen spreken na den
terugkeer van Churchill de verwachting
uit, dat minister-president Churchill waar
schijnlijk reeds deze week in het Lagerhuis,
een verklaring zal afleggen van de bespre
kingen te Moskou. Overigens verluidt, dat
het plan voor een ontmoeting van Chur-
cfhill, Roosevelt en Stalin geenszins is op
gegeven. Men zal echter daarmede wach
ten totdat toet resultaat van de Ameri
kaansche presidentsverkiezingen bekend
za] zijn.
In Britsdhe diplomatieke kringen
acht men' een reis van Eden naar Ankara
zeer waarschijnlijk. Naar het Internatio
nale Informations-bureau meldt, is Eden
te Athene aangekomen voor het voeren
van besprekingen. Er is sprake van, dat
hij van Athene naar Belgrado zal gaan.
De opperbevelhebber van de Zweed-
sche Weermacht, generaal Jung, heeft
Zondag in een rede de bewapening ver
langd van alle militair opgeleide Zweed-
sche mannen. De uitgaven voor de bewa
pening van deze mannen wordt geraamd
op 45,8 millioen kronen. Met name wil
men de ambtenaren en het personeel in
oorlogsbedrijven bewapenen, die door den
aard van hun werkzaamheden, niet voor
den militairen dienst behoeven op te
komen.
Dé jacht op brandhout
Spaart de hekken langs het water.
Nu er tijdens de duistere avond- en och
tenduren met zaag en bijl op een niets-ontzien-
de wijze jacht wordt gemaakt op brandhout,
waaraan reeds menige boom in bosch en park
ten offer is gevallen en vaak onherstelbare
schade aan het natuurschoon is toegebracht,
bestaat het gevaar, dat dit vandalisme zich
ook gaat uitstrekken tot de hekke.n, welke op
vele plaatsen langs den waterkant zijn aange
bracht om de voetgangers tijdens de donkere
uren voor een val in het water te behoeden.
De heer A. J. Meijerink, voorzitter van de
propagandacommissie van den Ned. Zwem
en Reddingshond, doet daarom een ernstig en
dringend beroep op de brandhout-jagers, om
deze beveiligingshebben te sparen. Wie opzet
telijk een dergelijk hekwerk sloopt, veroor
zaakt wellicht den dood van een medemensch.
Het is te hopen, dat dit beroep van den
heer Meijerink niet vergeefsch zal zijn! Dat
de houtstroopers nergens voor terugschikken
■s o.a. in Den Haag gebleken, waar zij zelfs
de paaltjes en bordjes, welke de aanwezig
heid van een veld met landmijnen aanduid
den, hebben gestolen, zoodat zes argelooze
wandelaars den dood vonden of voor hun
leven verminkt werden. In Haarlem zijn
niets-ontziende elementen een speeltuin voor
de jeugd binnengedrongen en hebben de hou
ten werktuigen gesloopt en meegenomen.
De politie doet wat zij kan, om aan de zeer
bedenkelijke zaag-en-hak-maar-raak-rage paal
en perk te stellen, maar zij kan niét overal
tegelijk zijn. Toch worden er geregeld hout
dieven aangehouden. Zoo is Maandag de 20-
jarige P. W., die in Den Hout bezig was
boompjes om te hakken, gearresteerd en in
het politiebureau opgesloten. Dinsdagmor
gen werden bij de Craijenesterlaan twee clan
destiene houthakkers, de 19-jarige C. van B.
en de 37-jarige H. H. R. aangehouden en dezen
morgen zijn vijftien personen naar het bureau
van politie overgebracht, omdat zij in deze
omgeving hout hadden gehakt.
Ook in Heemstede neemt de politie strenge
maatregelen tegen houtdieven. Niet alleen
wordt er proces-verbaal tegen hen opge
maakt, maar ook wordt hun gereedschap in
beslag genomen.
9
ZONDAGMIDDAGCONCERT H. O. V.
Het H.O.V.-orkest zal 29 October in de Ge
meentelijke Concertzaal te Haarlem een Zon
dagmiddagconcert geven, hetwelk zal worden
geopend met Quattro Invenzioni, van G. F.
Malipiero, waarvan de eerste uitvoering ge
schiedt. Hierna zal de soliste, de pianiste Ans
Bguter, met orkestbegeleiding de Variations
Symphoniques, van C. Frank, ten gehoore
brengen. Na de pauze zal de Symphonie no. 8
in F gr. terts Op. 93, van L. v. Beethoven,
worden uitgevoerd.
NIEUW-VENNEP
Hulpprediker. Candidaat J. Z. Deenik uit
Hilversum heeft het beroep als hulpprediker bij
de Gereformeerde Kerk van Nieuw Vennep aan
vaard.
De woningvoorziening in 1943 is nog meer
in het nadeel gekomen dan in 1942,. zoodat
de verbetering der ijplkshuisvesting nog ver
der uit het gezichtsveld dreigt te verdwijnen,
aldus deelt de hoofdinspecteur van den dienst,-
belast met het toezicht op de handhaving
der wettelijke bepalingen, inzake de volks
huisvesting in het verslag over 1943 mee. Al
is echter onder de gegeven omstandigheden
vergrooting van den woningvoorraad niet
mogelijk, zulks behoeft geen reden te zijn
voor geringe activiteit. Toch is er ten be
hoeve van den aanbouw na den oorlog veel
voorbereidend werk verricht. Met betrek
king tot de moeilijkheden, welke de woning
voorziening ondervond, wordt gewezen op het
bouwverbod, dat in verband met de eischen
van de oorlogvoering met ingang van 1 Juli
1942 in werking is getreden en dat ook in
1943 doorwerkte, zoodat het aantal nieuwe
woningen terugliep. Hierbij komt nog, dat
tegen het einde van 1942 begonnen werd met
de ontruiming van verschillende gemeenten
en deelen van gemeenten langs de Noordzee
kust. Gedurende de jaren 1940 tot en met
1943 is de woningvoorraad practisch niet
toegenomen. Aangezien jaarlijks een vermeer
dering van den woningvoorraad met ongeveer
40.000 noodig is in ons land, zou dus r^eds
aan het einde van 1943 de achterstand ruim
150.000 woningen hebben bedragen. Hierbij
is geen rekening gehouden met de noodzake
lijke stelselmatige opheffing van krotten,
waarmee bij het begin van den oorlog juist
een begin zou worden gemaakt.
In het verleden heeft de vernieuwing in
een veel te langzaam tempo plaats gehad.
Sedert 1924 zijn in ons land rond 100.000 wo
ningen afgebroken of aan de bestemming
onttrokken, d.i. gemiddeld 6500 per jaar. De
woningvoorraad is thans te stéllen op rond
2.200.000 woningen. Hiervan zijn meer dan
900.000 gebouwd na 1920, zoodat ongeveer
1.300.000 woningen aanwezig zijn, die vóór
1920 zijn gebouwd. (In 1920 waren aanwezig
ruim 1.400.000 woningen, waarvan natuurlijk
een aantal afgebroken of aan de bestemming
onttrokken is). Zou nu de vernieuwing door
gaan in het zelfde tempo van de laatste 16
jaar, n.l. 6500 woningen per jaar, dan zouden
daarvoor 200 jaar noodig zijn, zoodat eerst
over twee eeuwen alle vóór 1920 gebouwde
woningen zouden zijn vervangen. Dit is veel
te lang, merkt de hoofdinspecteur op. Stelt
men dan den gemiddelden technischen levens
duur van een woning op 125 jaar, wat meer
aannemelijk is, dan zouden de genoemde on
geveer 1.300.000 woningen in 100 jaar moeten
worden vervangen. Dit beteekent een aan
bouw van nieuwe woningen voor de vervan
ging van den aanwezigen woningvoorraad
van rond 13.000 per jaar. Dit wil intüsschën
niet zeggen, dat een dergelijk aantal woningen
met steun uit de openbare kassen in verband
met krotopruiming zou moeten worden ge
bouwd. Een belangrijk deel van de vervan
ging van den woningvoorraad voltrekt zich
zonder ingrijpen van de overheid.
Met groote kracht klemt de vraag; of ons
land in de eerste jaren na den oorlog zal
beschikken over een zoodanig productie
potentieel, dat een woningvoorziening over
eenkomstig de behoefte, mogelijk zal zijn.
Vele verschijnsele/i wijzen er op, dat op den
duur vele hulpbronnen uitgeput raken en dat
met herstel van het economisch leven gerui-
men tijd gemoeid zal zijn. Dit beteekent, da
voor den woningbouw waarschijnlijk slechts
een beperkte hoeveelheid bouwmaterialen
arbeidskrachten en kapitaal beschikbaar za'
kunnen worden gesteld en dat de belaneen
van de wo«iingvoorziening tegenover andere
vitale belangen met zorg zullen moeten wor
den afgewogen. De instantie, die na den oor
log belast zal zijn met de verdeeling van dc
beschikbare bouwmaterialen en in het alge
meen met de regeling van de bouwnijver
heid. zal de werkprogramma's van de ver
schillende instaties waterstaatwerken
spoorwegwerken, gemeentelijke openbare wer
ken, woningen, industrieele gebouwen, ker
ken, scholen, enz. moeten samenvoegen tot
een landglijk bouwprogramma. Op diezelfde
instanties rust dan de taak, voor dé eigen
bemoeiing een deugdelijk gefundeerd pro
gram te ontwerpen en dit aan de centrale
instantie voor de bouwnijverheid voor te
dragen, opdat de aan haar toevertrouwde
belangen zoo goed mogelijk tot hun recht
komen en met de beschikbare, uit den aard
der zaak beperkte middelen, een zoo goed
mogelijk resultaat zal worden bereikt. Daar
om is in 1943 voortgegaan met de voorberei
ding van het na den oorlog uit te voeren
bouwprogram met name om te komen tot een
zoo goed mogelijke afweging van de urgentie
Nagegaan is, waar de bouw van woningen het
meest urgent moet worden geacht en aan
welk soort woningen de grootste behoefte
bestaat, opdat de aanbouw na den oorlog op
de meest doelmatige wijze kan worden ge
distribueerd.
Gemeente Haarlem
verzamelt hout
Ter beschikking van de
bevolking.
Het brandstoffenvraagstuK
heeft er toe geleld, dat velen
moeite zijn gaan doen om in
het bezit van hout te geraken.
Aangezien er van de gelegen
heid om takken e.d. te zoeken1
op ernstige wijze misbruik is
gemaakt zijn de mogelijkheden
om deze te verkrijgen echter
belangrijk beperkt. Velen heb
ben zich -dan ook afgevraagd of
er een regeling door de over
heid zou kunnen worden ge
troffen om het te Haarlem aan
wezige hout ter beschikking
van de bevolking te Stellen.
Naar wij vernemen is deze
aangelegenheid door het ge
meentebestuur bestudeerd en
heeft dit besloten op enkele
plaatsen hout te verzamelen,
hetwelk in die gevallen, waar
in de noodzaak duidelijk aan
wezig blijkt te zijn, aan de in
woners kan worden overge
dragen. Met het bijeenbrengen
van hout is intusschen reeds
een begin gemaakt.
Het is nog niet bekend hoe
veel er precies beschikbaar is.
Met het oog op de verwerking
en het vervoer zullen er ech
ter zoo spoedig mogelijk bij
zonderheden worden medege
deeld. Eerst wanneer deze zijn
bekendgemaakt kunneh ver
zoeken tot het verkrijgen van
hout in behandeling worden
genomen.
HET CONFLICT IN DE
GEREF. KERKEN.
Het conflict in de Geref. ker
ken heeft zich ook te Monster
voorgedaan. 73 leden der Ge
ref. kerk aldaar dienden de acte
van vrijmaking of wederkeer
bij den kerkeraad in en maak
ten zich vrij van het verband
der Geref. kerken. Aanvanke
lijk was er te Monster een co
mité van actie. De kerkeraad
heeft alle bezwaarden ver
maand om hun handteekening
onder bovengenoemde acte te
rug te nemen, wat echter geen
resultaat opleverde. De be
zwaarden gouden Zondag eigen
diensten in het gebouw „Ode-
on". Zij hebben vijf personen
uit hun midden in het ambt
van ouderling gekozen, die
door ds. J. Vink van Berkel-
Rodenrijs inmiddels bevestigd
zijn.
Naar wij vernemen heeft
de synodale kerkeraad der Ge
ref. kerk van Enschedé de pre
dikanten ds. H. Meulink, ds.
H. Vogel en ds. I. de Wolff, die
allen als predikant van de kerk
van Enschedé met 40 ambts
dragers het kerkverband ver
broken hebben voor de recht
bank te Almelo gedaagd om in
kort geding uitspraak te ver
krijgen inzake de kerkelijke
goederen. Als raadsman van
den synodalen kerkeraad treedt
op mr. G. Sybrandy en voor de
bezwaarden mr. P. S. Noyon.
21 leden van den kerkeraad
zijn niet met de bezwaarden
meegegaan. De synodale dien
sten worden gemiddeld door
450 kerkgangers bijgewoond en
die van de bezwaarden door
2300 personen. De bezwaarde
kerkeraad is op grond van
deze getallen van oordeel, dat
één kerkgebouw voor de syno
dale groep voldoende is en
stelde daartoe de kerk aan
den Lasondersingel heschik-
baar, die 950 zitplaatsen heeft
en in de wijk ligt waar de
meeste synodale Gereformeer
den wonen De synodale ker
keraad ging hier echter niet
mee accoord en pretendeerde
zijn recht op alle kerkgebou
wen. De bezwaarde kerkeraad
pretendeert dit recht eveneens
en wenschte een minnelijke
schikking op grond van de
sterkte van beide groepen.
ZEEPVERVANGENDE
REINIGINGSMIDDELEN
Onder de aandacht van het
publiek wordt gebracht, dat
z.g. zeepvervangende reini
gingsmiddelen niet kunnen
worden gelijkgesteld met zeep
vervangende waschmiddelen.
Zeepvervangende reinigings
middelen zijn, zulks in tegen
stelling tot zeepvervangende
waschmiddelen, voor het was-
schen van textielgoederen te
eenen male ongeschikt. Het
publiek wordt daarom de raad
gegeven er op toe te zien, dat
het op den bon ook werkelijk
zeepvervangende waschmidde
len en geen zeepvervangende
reinigingsmiddelen ontvangt.
De aflevering van laatstge
noemde producten dient bon-
vrij te geschieden.