Haarlemsche Courant
Felle strijd in het Zuiden van Nederland
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Straatgevechten aan den
gang.
289e Jaarg. No 255
Bureaux: Groote Houtstraat 93
postgiro 134958.
Bijkantpren: Soendaplein 21.
IJmuiden-O. Rembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Maandag 30 Oct. 1944
CJitg.: Graf. Bedrijven Damiat«t
Haarlem. Abonnementen: pe?
week 26 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent.
K 1297
Het Weermachtbericht van Zondag luidt:
In Nederland werden de Anglo-Amerikanen
in het Duitsche bruggenhoofd ten Westen van
Breskens uit een penetratieplek verdreven.
Op Zuid-Beveland zijn de Duitsche troepen
nog altijd in feilen strijd gewikkeld met van
uit het Zuiden en Oosten in versterkte mate
aanvallende Canadeezen. Tusschen Bergen op
Zoom en 's Hertogenbosch zetten Engelschen,
Canadeezen en Amerikanen hun grooten aan
val voort. Ondanks den hardnekkigsten tegen
stand konden de Duitsche troepen tegen de
overmachtige Anglo-Amerikaansche strijd
krachten, die fn deze gevechten zware verlie
zen leden, niet verhinderen, dat penetraties
werden bereikt. Tegenaanvallen werden on
dernomen. In Bergen op Zoom en verschei
dene andere plaatsen zijn felle straatgevech
ten ontbrand. Bij plaatselijke gevechten ten
Zuid-Oosten van Helmond werdén verschei
dene Geallieerde aanvallen afgeslagen. 18
Tanks en 2 gepantserde verkenningswagens
werden stukgeschoten.
Snelle gevechts- en des fiachts opereerende
slagvüegtuigqn vielen in den afgelopen nacht
een Anglo-Amerikaansche ravitailleerings-
ba"sis bij Aken met goede uitwerking aan.
In de Westelijke Vogezen ondernamen de
Amerikanen in de bosschen tusschen Mor-
tagne, Muerthe en ten Westen van St. Die
sterke aanvallen naar het Noorden en Zuid-
Oosten. Door Duitsche tegenaanvallen werden
zij in den flank aangevallen, alvorens zij vrij
terrein konden winnen.
Londen werd opnieuw door Duitsche V1
beschoten.
In Middên-Italië vonden ook gisteren geen
belangrijke gevechtshandelingen plaats. Bij
talrijke ondernemingen van stoottroepen wer
den den Geallieerden zware verliezen toege
bracht. Verrassende zuiveringsacties van
Duitsche beveiiigingsformaties brachten de
benden in Italië zware slagen toe. Zij ver
loren meer dan 3600 dooden en 8200 gevan
genen en de kern van hun zware tyapens.
Hun boschkampen en schuilhoeken werden
vernield.
Op den Balkan werd Het gebied van La-
rissa volgens bevel naar het Noorden ont
ruimd. De druk van de Bulgaren op de Duit
sche' stellingen tusschen het dal van de Stroe-
rniza en het gebied ten Westen van Nisj duurt
voort. Talrijke Bolsjewistische aanvallen in
het Westelijk Morawadal werden uiteengesla
gen. Tusschen Donau en Theiss verbeterden
de Hongaarsche troepen in den aanval hun
stelling. Aan de bruggenhoofden aan de Theiss
ten Noord-Oosten van Solnok ontstonden
plaatselijke gevechten. Ten Noorden en Noord-
Westen van Debreczen 6loegen Duitsche di
visies sterke aanvallen van de Bolsjewisten
af. Bij Ungvar probeerden de Bolsjewisten
verder naar het Westen door te dringen. Door
tegenaanvallen van Duitsche en Hongaarsche
troepen werden zij verdreven.
Anglo-Amerikaansche terreurvliegers vielen
Keulen, Munster en Hamm aan. In den af-
geloopen nacht wierpen afzonderlijke Brit-
sche vliegtuigen bommen op Keulen en Mün-
chen. Anglo-Amerikaansche vliegers zette'n in
scheervlucht hun aanvallen op de burgerbe
volking van Zuid-West en West-Duitschland
voort. 16 Anglo-Amerikaansche vliegtuigen,
waaronder 10 viermotorige bommenwerpers
werden omlaag geschoten.
In het Oost-Pruisische grensgebied hebben
de Bolsjewisten op grond van hun in de vori
ge gevechten geleden zware verliezen den
grooten aanval voorloopig stopgezet. Alleen
Zuid-Oostelijk van Gumbinnen vielen de
Bolsjewisten met vrij sterke strijdkrachten
tevergeefs aèn. In den Noordelijken sector
duurt de groote strijd ten Zuid-Oosten van
Libau en bij Outs met versterkte kracht voort.
De Duitsche voortreffelijk strijdende troepen
verijdelden alle doorbraakpogingen van de
Bolsjewisten. De beide eerste dagen in den
slag om Koerland werden 141 vliegtuigen naar
beneden geschoten, daarmede verloren de
Bolsjewisten de laatste 48 uur aan,het geheele
Oostelijke front 183 vliegtuigen.
Zaterdag meldde het D.N.B.: De gevechten
bij het Canadeesche bruggenhoofd in Zuid-
Beveland duren in alle hevigheid voort. De
Duitsche tegenstand is hier bijzonder taai.
De Canadeezen worden ondersteund door
artillerie, die van Zeeuwseh-Vlaanderen uit
aan de Canadeesche operaties deelneemt; Op
den toegangsweg naar Zuid-Beveland heb
ben de Duitschers zich naar het Westen ge-
distancieerd. Aan het kanaal van Zuid-
Beveland zijn harde gevechten ontbrand. Ten
Oosten van Helmond zijn de Duitschers in
den tegenaanval. Zij hadden twee plaatsen
heroverd. De Duitsche bewegingen maken
hier goede vorderingen. Het bruggenhoofd,
dat de Canadeezen op het Zuidelijk deel van
het schiereiland Zuid-Beveland hebben ge
vormd, heeft een diepte van ongeveer 2 kilo
meter. De landingsplaats is ten Zuiden van
het plaatsje Hoedekenskerke. Over de sterkte
van de landingstroepen is nog niets bekend.
Een tweede Geallieerde landingspoging, die
verder Oostwaarts werd ondernomen, kon
worden afgeslagen. Daarbij werden van de
De Hoofd-inspectie voor de Lucht
bescherming vraagt:
Beheerscht gij U zoo, dat gij ook bij
groot gevaar uw kainvte weet te
bewaren?
60 Canadeesche vaartuigen er 15 tot zinken
gebracht. Bovendien gelukte het .den Duit
schers" 10 amphibie-tanks te vernietigen.
Totaal werden tot nu toe bij de bestrijding
van de Geallieerde landingsactie op Zuid-
Beveland 12 amphibie-tanks, 18 volgeladen
landingsschepen, alsmede zeer veel ander
oorlogsmateriaal vernield of buitgemaakt.
Sterke Geallieerde aanvallen aan beide zijden
van het grensstation Esschen in de richting
Roosendaal werden, op eenige plaatselijke
penetraties na, afgeslagen. Aan de óverige
frontsectoren in het midden van ons land
duren de uiterst verbitterde gevechten voort
Ondersteund door tanks rukten de Anglo-
Amerikanen voorbij Tilburg tot Heikamp op.
Ook ten Noorden van Tilburg konden zij
eenige terreinwinst boeken. In den sector
van 's-Hertogenbosch werden' alle aanvallen
afgeslagen.
Gevaarlijk kinderspel.
Vijf Haarlemsche jongens ernstig
gewond.
We hebben er vele malen op gewezen, hoe
gevaarlijk het is met projectielen te spelen.
Zondagmiddag hebben vijf jongens zich bezig
gehouden met dergelijke artikelen en het ge
volg is, dat zij ernstig gewond in een zieken
huis zijn opgenomen.
Op een openterrein aan den Hermenjans-
weg, vlak bij de Thorbeckestraat speelden
de gebr. H., 11 en 14 jaar, M., 13 jaar, J., 14
jaar en T. 13 jaar, met geweerkogels en
buitenboordpatronen, welke zij elders gevon
den hadden. Zij maakten een vuurtje en wier
pen de voorwerpen daarin. Het gevolg was.
dat een ernstige ontploffing ontstond en de
jongens liepen wónden op. Zij zijn naar het
St. Elisabeths Gasthuis overgebracht. Hun
toestand is ernstig, doch direct levensgevaar
bestaat er niet.
Eén rantsoen tabak.
Bon R 11 van tabakskaart vóór 1 Nov.
inleveren.
De secretaris-generaal van het departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart maakt bekend, dat in- de gemeenten
Amsterdam, Haarlem, Leiden, Den Haag
en randgemeenten Leidschendam, Voor
schoten, Delft, Rotterdam, Schiedam,
Vlaardingen en Maassluis, bon R 11 van de
tabakskaart geldig is verklaard voor het
koopen van één rantsoen tabaksproducten.
Ten einde voor dit Tantsoen in aanmer
king te kunnen komen, dient het puibliek
deze bonnen vóór Woensdag 1 November
a.s. bij zijn leverancier in te leveren. De
aflevering op deze bon zal zoo spoedig
mogelijk plaats hebben.
Serie inbraken in Haarlem.
Geiten, konijnen en bindmiddel gestolen.
In de afgeloopen dagen zijn de dieven weer
op pad geweest en hebben uit schuren en
pakhuizen gestolen. Een Haarlemmer, die in
een pakhuis aan de Zomervaart een hok met
twaalf konijnen had geplaatst, kwam tot de
ontdekking, dat de dieren verdwenen waren.
Een grossier vermist uit zijn garage aan de
Vorsterman van Oyenstraat een vat met 65
kilogram bindmiddel en een damesrijwiel.
Verder zijn uit een schuur,, staande aan Het
Duinvlietspad vier geiten gestolen. s
De heer A. J. F. Vis overleden.
Geheel onverwacht is Zaterdag in den
ouderdom van 57 jaar overleden de heer
A. J. F. Vis, die vroeger ambtenaar in Indië
is geweest. Na zijn vestiging te Haarlem heeft
hij zich nog op verschillend gebied verdiens
telijk gemaakt. Vele jaren maakte-hij deel
uit van het bestuur der afdeeling Haarlem
van het Genootschap tot Zedelijke verbete
ring van gevangenen en ook vervulde hij het
secretariaat van de afdeeling Haarlem van
de Vereeniging „Oost en West".
De teraardebestelling is bepaald op Woens
dag a.s. om twee uur op de Algemeene Be
graafplaats aan de Kleverlaan.
AANHOUDINGEN.
De recherche heeft vijf meisjes aangehou
den, die zich hebben schuldig gemaakt aan
diefstal van ongeveer veertig paar kousen,
ten nadeele van een kousenfabriek te Haar
lem, waar zij werkten.
Ook zijn aangehouden de 46-jarige B. en
de 31-jarige B. S., die zich1 hebben schuldig
gemaakt aan diefstal van een vat, inhoudend
200 Kg. drooggroene verf uit een pakhuis aan
het Donkere Spaarne.
HERDENKING KERKHERVORMING.
Dinsdag 31 October zal in de Groote Kerk
te Haarlem van drie tot vier uur een dienst
ter herdenking van de kerkhervorming wor
den gehóuden, waarin ds E Emmen zal
voorgaan.
KORTE BERICHTEN. v
Volgens een bericht van het Agentschap
Tass, dat door de radio Moskou werd ver
spreid, is de opperbevelhebber van het Mid-
dellandsche Zee-front, luitenant-generaal
Wilson, vergezeld door generaal-majoor Ed
wards en van een kapitein te Moskou aan
gekomen. Naar verluidt zou deze reis ver
band houden met de wapenstilstandsonder
handelingen met Bulgarije, die te Móskou
worden geopend.
Naar de Britsche berichtendienst meldt,
heeft President Roosevelt in een verkiezings
rede te Philadelphia beweerd, dat de Ame-
rikaansche vloot grooter is dan alle vloten
ter wereld samen.
Concert der H.O.V.
In overweging nemende hoe moeilijk het
op dit oogenblik is het orkestmateriaal van
werken buiten -het standaardrepertoire in
handen te krijgen, mogen wij het wei dubbel
prijzen dat Adam ons met zijn herboren
orkest dezen Zondagnamiddag op een noviteit
vergastte, en wel op de Quattro Invenzioni
van den modernen Italiaan Malipiero. "Deze
componist hij is nu 62 is in zijn vader
land een der gangmakers geweest om naast
het onvermijdelijke operagenre, dat den
Italianen nu eenmaal van nature zoo ligt, de
tradities van de concertmuziek weer op te
nemen. Het ernstig bestudeeren van de Itali-
aansche meesters der 17e en 18e eeuw wees
hem daartoe den weg en een contact met
Parijs even vóór den Wereldoorlog deed de
rest. Debussy en Ravel vooral deze laat
ste lieten sporen na in zijn muzikale den
ken, maar zijn natuur leed daarónder niet.
daarvoor was hij een te rasecht Italiaan. Dit
althans concludeeren wij uit de weinige mu
ziek die wij van hem kennen en vinden het
ook bevestigd in de vier muzikale schetsen,
die Adam nu met zijn orkest ten gehoore
bracht. Het is een geestige, pikante muziek
kennelijk geschreven door een verren nazaat
van een Dominico Scarlatti, die echter ook
wel eens in de moderne Fransche kerken
geneusd heeft, maar toch de ingrediënten die
hij daar op deed op vaderlandsche manier
sausde. Zoo'n pastorale toon als in III (An
dante) kon alleen een rasecht Italiaan tref
fen; en ook in de hooggetinte en klare kleur
der orchestratie is hij zichzelf. Alles bij el
kaar een plezierig stuk, vol grappige invallen,
capricieus soms in zijn rhythmen, maar toch
vrij van excentriciteit en bevattelijk in zijn
directheid.
Na deze verfrisschende inleiding kwam
Ans Bouter met Cesar Franck's Variations
Symphoniques. Hier geen muzikale grappen,
maar toch blijheid, kinderlijk uitbundige blij
heid zelfs, doch ontwikkeld uit en veroverd
op een zeer ernstigen grondtoon. Het is
Franck ten voeten uit, ook hoe de groei van
deze muziek gehuld is een harmonisch ge
waad van zeldzame schoonheid. Speelschheid
en innigheid gaan hiér'hand in hand en ver
edelen de virtuose allures die toch in het
stuk ook niet ontbreken.
Ans Bouter heeft ons verblijd met een
interpretatie, die èn technisch gaaf èn echt
doorleefd was. Het volstaat niet met te zeg
gen dat haar vertolking knap was, -zij was
forceering van eigen zielsvermogens. Dit werd
alzoo een heel mooi hoogtepunt van het
concert.
Tenslotte werd nog de levensblije Achtste
van Beethoven ten beste gegeven. Adam
voerde de tempi nog al geducht op, wat nu
en dan eenige schommeling veroorzaakte
Overigens een respectabele uitvoering. Er
was weer een overvolle zaal.
JOS. DE KLERK.
Amusemenfsvoorstéllingen.
Van de gedachte uitgaand, dat er ook thans
behoefte aan ontspanning is, heeft Cor van
Lier met medewerking van een aantal leden
van bekende dansorkesten, die tijdelijk op
non-actief waren, een nieuw dansorkest ge
vormd met een bezetting van veertien perso
nen. De moeilijkheden waren velerlei: er was
weinig tijd om ingespeeld te geraken, wat de
nummers betreft had men slechts weinig
keuze, van een microfoon kan door het ge
brek aan electriciteit geen gebruik worden
gemaakt en zoo waren en zijn er meer be
zwaren. Desondanks heeft het nieuwe dansor
kest Zondagmiddag tijdens zijn eerste optre
den in het gebouw van den H. K. B. veel
succes gehad. Het is waar, het samenspel
moet er nog op vooruitgaan en het uitvallen
van de microfoon zal lastig blijven, maar in
ieder geval is getoond, dat Van Liers plan
nen serieus zijn en het publiek (de zaal was
uitverkocht) veel waardeering voor zijn stre
ven heeft
Aan rhythme heeft, het orkest werkelijk
geen gebrek; in een aantal nummers kwam
het uitstekend voor den dag en bleek de
strakke leiding. Overigens werd er met élan
gewerkt, zoodat men de belangstelling zeker
zal vasthouden. Cor van Lier kondigde pret
tig aan, iets, wat men op zichzelf reeds kan
waardeeren en Rinus v. d. Broek, trompet
tist, toonde zijn capaciteiten meer dan eens.
Behalve het orkest waren er de violist Jan
Doedel, die de handen geregeld op elkaar
bracht en de conferencier Johnny Pims, die
oude en nieuwe grafjes aaneenreeg en de
lachlust opwekte. Woensdag-, Zaterdag- en
Zondagmiddag zal het programma worden
herhaald.
Variété.
Daar de traditioneele tournée's der amuse
mentsgezelschappen onder de huidige om
standigheden niet kunnen worden gehouden,
hebben enkele Haarlemsche artisten het initia
tief genomen om te trachten het publiek der
Spaarnestad toch. nog eenige lichte ontspan
ning te bieden.
De variété-voorstelling, welke Zaterdag
middag in de Gemeentelijke Concertzaal werd
gegeven, was in dit opzicht een bescheiden
poging. Tot. de medewerkenden behoorde
onder anderen Herman Theunissen, de popu
laire accordeon-virtuoos, die een aantal vlotte
melodieën ten gehoore bracht. Mr. Conradi
ontpopte zich als een bedreven goochelaar,
welke zijn trucs met humor demonstreerde.
Verder zorgde Johny Pims met een liedje en
een praatje voor de afwisseling in het pro
gramma. Het optreden van Neilaska, die ver
schillende acrobatische dansen uitvoerde,
was het succes van den middag. Een luid
applaus bewees de instemming voor deze
prestatie. Tenslotte mag het Muzikaal Quin
tet onder leiding van Jaques Stoffer niet
worden vergeten. Hoewel de opkomst niet
bijzonder groot was, toch verdient het streven
van den heer Th. Bouwmeester en de zijnen
waardeering.
Het conflict in de
Ger. Kerken.
Ook in Friesland
uitgebroken.
Naar wij vernemen is het
conflict, dat in de Geref. ker
ken is ontstaan tengevolge van
de leerbeslissingen der gene
rale synode, thans ook in
Friesland acuut geworden en
wel in de gemeente Harlipgen.
De kerkeraad van deze kerk
heeft aan de classis Franeker,
waaronder zij ressorteert, be
richt gezonden dat hij een be
sluit genomen heeft dat ver
breking van het kerkverband
beteekent. De classis Frane
ker heeft in haar jongste ver
gadering een commissie be
noemd om met den kerkeraad
van Harlingen samen te spre
ken, wat echter niet tot resul
taat geleid heeft. De kerkeraad
heeft den brief, dien hijin
verband met deze zaak opste -
de, aan alle gezinnen in' de
gemeente toegezonden. De
classicale commissie heeft ver
volgens een samenspreking
gehouden met dat deel van den
kerkeraad, dat achter de sy
node staat, n.l. 1 ouderling en
6 diakenen en daarin er op
aangedrongen dat dit deel van
d«n kerkeraad zou pogen om
met het uitgetreden deel sa
men te spreken, wat evenmin
tot eenig resultaat geleid heeft.
De kerk van Harlingen telt
1389 zielen, waarvan 775 belij
dende leden en is op één na de
grootste kerk in de classis
Franeker. Zij wordt gediend
door ds. A. Bos, die aldaar se
dert 22 Juni 1941 staat en te
voren predikant was te Hoo-
gersmilde. Ook ds. Bos heeft
zich vrijgemaakt van het kerk
verband.
In Friesland heeft ook cand.
B. Jongeling, hulpprediker bij
de Geref. kerk van Garijp, zich
vrijgemaakt van de synodale
besluiten.
In andere provincies
Het aantal kerken en predi
kanten, dat zich met de beslui
ten der Generale synode van
de Geref. kerken niet vereeni
gen kan blijft steeds toenemen.
Thans zijn er vrijgemaakte
Geref. kerken ontstaan te As
sen, Bergschenhoek, Berkel-
Rodenrij-s, Bilthoven, Bunscho
ten-Spakenburg, Delft, En
schedé^ Gouda, 's-Gravenhage-
Oost, 's-Gravenhage-West,
Groningen, Harlingen, Help
man, Hoogkerk, Kampen, Kra-
lingscheveer, Krommenie, Lei
den, Monster, Ovérschild, Pie-
terburen, Rijswijk (Z.H.), Rot
terdam-C., Rotterdam-Delfs-
haven, Rotterdam-Z., Schie
dam, Schildwolde, Schouwer-
zijl, Ten Post, Vleuten-De
Meern, Vollenhove-Cadoelen,
Voorburg, Voorschoten, IJssel-
monde en Zuidlaren.
Uit het verband der Geref.
kerken zijn getreden de predi
kanten ds.*B.lA. Bos en ds. J.
v. Bruggen, beiden te Assen,
ds. J. A. Vink te Berkel-Ro-
denrijs. ds. J. Groen Jr. te
Bilthoven, ds. H. Meulink, ds.
H. Vogel en ds. I. de Wolff, al
len te Enschede, ds. G. Koenej
koop te Gouda, ds. P. Deddens,
ds. D. v. Dijk, ds. P. K. Kei
zer en ds. A. v. d. Ziel. allen
te Groningen, ds. R. H. Brem-
mer te Helpman, ds. W. Loop
stra te Hoogkerk, ds. C. Lin
deboom te Kampen, ds. J. Kei-
zer'te Krommenie, ds. A. Veld
man te Leiden, ds. G. Boerse-
ma te Pieterburen, ds. H.
Knoop te Rotterdam, Delfs-
hayen, ds. C. Vonk te Schie
dam, ds. A. Bos te Harlingen,
ds. F. Kouwenhoven te Zon-
nemaire (Z.), ds. .T. Rijtteveld
te Valkenburg (Z.H.IJ.), ds. A.
P. v. d. Stoel Jr. te Ovérschild,
ds. J. v. Dijk te Schildwolde,
.ds. M. Janssens te Schouwer
zijl, ds. .G. Janssen te Ten
Post (Grnn.), ds. G. Reyenga te
Vleuten-De Meern en ds. J. v.
d. Zwaag te VStlenhove-Ca-
doelen. Bovendien hebben de
navolgende theol. candidaten
zich vriigemaakt: W. H. de
Boer te Kampen, D. v. Houdt
te IJsselmor.de, B. Jongeling te
Garijp, Jac. Poufsma te Hoog
kerk, H. J. Schilder te Berg
schenhoek. II. A. Stel te Rot
terdam, W. S. de Waard te
Gouda en J. F. de Weger te
Ro+'erdam-C.
Bovendien is ds. W. G. Visse-
te Treebeek geschorst wijl hij
zich met de besluiten der sy
node niet kon vereenigen en
zijn de heonleeraren dr. K.
Schilder en ds. S. Greydanus
resp. afgezet en geschorst en
behooren ook zij bij de groep
theologen in de Geref. kerken
die zich heeft vrijgemaakt van
de synodale beslissingen. A
