tm
TREKKERS
Qeêt. Vuyk's
Zuiver
JTJWEELENSIERADEN
H.\7. Dames, Kruisstr. 19
Mijnengevaar.
Stationsweg 237, IJm-Oost.
a
VOOR VERKOOP VAN
NAAR HET LID VAN
DE DIAMANTE EURS
WA
PREDIKBEURTEN
ZONDAG 5 NOVEMBER
HAARLEM. Ned. Heiv. Kerk. Groote Kerk,
Za.eidag 4-4.30. Avondgebed (in de consistorie,.
Zondag 9.30. Ds. W. J. van ,Elden. H. Doop. 34:
Evangeiisatiediensl Bijz. Kerkewerk. Nieuwe
Keik 9.30: Ds. I. P. van der Waal. 3-4:' Dr L.
Emmen. Oosterkerk 9.30: Ds. H. E. Beker: Noor
derkerk 9- H. M Strating, cand. van Schoren
10.45: Ds. G. J Waardenburg. Zaterdag 4-5: Bid
stond in de Gerfkamer. Bakenesserkerk 9.30: Dr.
E. Emmen. Kinderkerk. 10.30: Dezelfde, Jeugd
dienst. Stads Evangelisatie. 10: J. Kal, Haarlem.
3: J. F. Snöeks. Waalsche Kerk. 10.30: Ds. J. C.
van Dijk (uit Bloemendaal). Service en langue
holla^daise Ecole du Dimanche le mercredi de 2
h. a 3 h. Evangel. Samenkomsten, Zuiderstr, 9.30-
L. J. Pasman, Evang. te Hillegom. 3.30: Jeugdf.a-
jnenkomst. L. J. Pasman. Vrije Evangelische Ge
meente. 10: Ds. D- J. D. du Fossé. 3.30:H. Avond-
maai. 10: Kinderkerk. Evang. Luthersche Ge
meente. 10: Ds. W- Spliethoff. Vereen. Doopsgez
Gemeente 10.30: Ds. Le^ndertz. H. Doop. Vryz.
Hervormden. 10: Ds. A. van Biemen. Vryz. Prot.
Jeugdwerk 3.30: Ds. A. v. Biemen. Remonstr. Ge
rei. Gemeente. 10: Dr. W. R. M. Noordhoff.
Geref. Kerk. Kloppersingelkerk. 9.30: Ds. A. M.
Boeyinga. 3: Ds L. Hoorweg. Oude Gracht KorX
9.30: Ds. J. H Telkamp. 3: Ds Js. v. d. Linden
Zuid-Oosterkerk 9.30: Ds. Js. v. d Linden. 3: Ds.
A M. Boeyinga. Geref. Kerk in H. V. 9.45: Ds. H.
M. Bielke. 11: Heerenweg 141 Heemstede: Ds. G.
W. van Deth. Chr. Geref. Gem. 9.30: Ds. Henstra,
H. Av. 3.45: Dezelfde, Nabetr. Baptisten Gemeente
10 en 3.20: Ds. T. Jansma. H. Av. G. G. Leger des
Heils 9.30 en 3.30: Majoor Jouvenaar. Gemeente
des Heeren 9.30 en 3.30: Openbare Godsdienst
oefening. Kerk van Jezus Christus van de Heili
gen tier Laatste Dagen. 9.30: Godsdienstoefening.
Hersteld Apost Zendingsgemeente. 9.30 en 3:
Godsdienstoefening.
HAARLEM-NOORD. Ned. Herv. Kerk. Kerk
Kloosterstraat. 9.30: Dr. H. van der Doos. Imraa-
nuëlkerk 9.30: Dr. M. van der Voet. 3.30: Ds. I. P
van der Waal. Dienst voor geëvacueerden. Ned.
Pret. Bond 10.30: W. H Schreuder, van Aer-
denhout. Noordei kapel, Minahassastraat. 3: J. H.
Bossers en P. Rebeke. Chr. Geref. Gemeente 9.30
en 2: Ds. D. Henstra.
Geref. Kerk. Noordschoterkerk. 9 en 10.30: 'Os.
L. Hoorweg. 3: Ds. J H. Telkamp. em. pred. van
Utrecht.
HEEMSTEDE. Ned. Herv. Kerk. Kerk op het
Kerkplein. 10: Ds. C. M. Briët. 4: Ds. G. A. Bar-
ger. l£apel Nieuw Vredenhof. 19: Ds. H. Bartlema
Ned. Prot. Bond. 10: Ds. A. R. de Jong, Ned.
Herv. pred. Haarlem. Verg. van Geloovigen, Hee
renweg 141. 9.30 en 3: Samenkomst.
AERDENHOUT. Ned. Herv. Kapel. 11: L. J.
Bloemsma. Hulppred. Relig. Kring. 10.30: Ds. T.
Jansma, uit Heemstede.
HAARLEMMERMEER. Ned. Herv. Kerk. Hoora
dorp. 10: Ds J. C. Salverda, H. Av. 3.30: Dezelfde
H. Av. en Dankzegging. Vijfhuizen 10 en 3: A C.
Brörens. Dankstond voor het gewas. Oud-Geref.
Kark 10 en 3.30: Leesdkenst. Nieuw-Vennep 9.30:
I>s. J. C. H. Jörg H. Doop. Herdenking Kerkher
vorming. 3: Dezelfde. Abbenes 10: J. D. van aer
Meei
HILLEGOM. Ned. Herv. Kerk. 9.30: Ds. van
Veenen. van Lisse. Bed. H. Doop. 4: Heymans.
Geref. Kerk 9.30 en 3: Ds. A. K. Krabbe. Chr.
Geref. Kerk. 9.30 en 4: Ds. R. E. Sluiter.
BENEBROEK. Ned. Herv.Kerk. 10: Ds. J. G.
Lek kerk erker H Doop.
SPAARNDAM. Oude Kerk. 10: Ds. H. J. Plag-
gemars Marnixschool. Dutrystraat. 9.30: Kinder-
dienst f
ZANDVOORT Ned. Herv. Kerk. 9.30: L. J.
Bloemsma hulppred.
TJMUÏD EN-OOST
Ned. Herv. Kerk, Velserduinweg 10.30: Ds. G.
F. Callenbach. H. Doop.
Geref. Kerk. Velserduinweg. 10 en 5: Ds. E. C.
Van Te.vlingen
Oud-Katholieke Kerk (De Goede Herderkerk)
Velserduinweg. 8 45- H. Dienst.
Chr. Geref. Kerk. Geen opgave.
Vergadering van Geloovïge11, Willemsbeekweg
38. 10: Eere-dienst 4 30: Bediening des Woords
Ned Lu*h Genootschap. Geen dienst.
SANTPOORT
Neü. neiv. Kerk en Kapel. In de kerk. 9.30:
Ds. L. Lagerwei]. van IJmuiden. In de Imma-
ïiuëlkerk te Schoten 3.30: Ds. I. P. van der Waal
Van Haarlem
Geref. Kerk. Geen opgave.
Oud Kath kerk. Geen dienst.
BEVERWIJK
Ned. Herv. Kerk. 9.30: Ds. G. de Roest. H. Doop
Zaterdag 3: Bidstond.
Oud Kath. Kerk (geb. Vrijz. Herv.), Parklaan.
3: II Dienst.
Burgerlijke Stand.
HAARLEM 2 November 1944
BEVALLEN: 29 Oct., J. C. de Jong—van Vugt,
Z.\ 31 Oct., M. J Plantenga—Sierhuis, z.; P. H.
M. SonnemansRqemers. d.; B. S. Klaasen
Rijneker. d.; 1 Nov., C. H van RietMathot, z.;
M. SilobosMoggré. d.; A K. CuppéKool, z.;
L. J. H. van HamHermkens, z.; C. A. van Nis
penDonkers, z.; A. D. van Rijnvan Bruggen,
z.; 2 Nov., T. B. M. DroogKoops, d.; K. Stap
per-?Mikolajczak z.
OVERLEDEN: 31 Oct., C. T., 33 d.. d. van F.
Hofman, Hazepaterslaan; H. E., 2 m., d. van A.
Fran'-ken. Diepenbrockstraat 35; 1 Nov., J. Steen
voordon. 76 j.. Kamperlaan; T. van der Wiel. S3
j.. K^kduinstraat.
ONDERTROUWD: 1 Nov., J. Schoen en G. Ah
F Ferwerda.
GEHUWD: 2 Nov., H. F. van Paradijs en J. van
den Nieuwenhof; W. Montauban en G. van.
Uiter*
HAARLEM 3 November 1944.
BEVALLEN: 3i Nov., W. Kenter—van den
Brink, z.; 1 Nov., S. van EekelenRatajczak, d.;
G. W. van der Veenvan Sonsbeek, d.; H. Bo'h
Ambagtsheer d.; P. E. A. Boschvan Loeve-
zijn. z.; 2 Nov., F. S. Jacobsde Koe, d.; E. A.
C. Wijsmanvan Koningsbrugge, d.; G. van *^al
Bruyninckx, z.; J. Steenkistde Koningh. d
G. C. HoekendijkKoudijs, z.; T. HasertTol,
d.; 3 Nov., A. H. van WonderenBaars, d.; P.
J. Comajtavan Amerongen, z.; H. E. Groene-
yeldvan Vuuren, d.; J. Micade Boer, z.
OVERLEDEN: 31 Oct., C. T., 33 d., d. van F.
Hofman, Hazepaterslaan; 1 Nov., J. van Brugge
—Steen voord en. 76 j., Kamperlaan; T. van der
Wiel, 83 j., Kijkduinstraat; W., 13 m., z. van M.
B. Duijndam, Javastraat; G. van RijnBoon, 1
j., Zaanenlaan; J. M. Visservan Attekum, 35 j.,
Wouwermanstraat; J. M. van Bruggen, 18 j.,
Fabriciusstraat; 2 Nov., H. E., 2 m., d. van A.
Francken, Diepenbroekstraat; G. Jöttende
Vries, 58 j., Middenweg; R., 3 j.. z. van A. Bel-
Jaart, Zuidpolderstraat; H. M. J.» 2 m., d. van H.
C. Brouwer, Kamperlaan, i
IJMUIDEN
Bleekerijen genoten
groote bekendheid.
Het ontstaan van
„Jan Gijzenvaart".
De. gemeente1 Velsen is, we
hebben het meer dan„eens
vastgesteld, rijk aan verschei
denheid. Daar is het jonge
IJmuiden met zijn geheel eigen
visseherijbedrijf, daar zijn
groote industrieën, welke hein
de en verre bekendheid genie
ten, men vindt er 'een dorp,
dat de herinnering aan de
grijze oudheid levendig houdt,
daar ziet men buitenplaatsen
en overblijfselen van lustho
ven en,... men treft er te
vens bijzonderheden aan, die
de gedachten doen teruggaan
naar de jaren, toen Velsen óók
bekend werd om zijn bleeke-
rijen. Wanneer we laatstbe
doelde facet van de verschei
denheid der gemeente onder
de loupe nemen, denken we
natuurlijk aan Santpoort, met
name aan Santpoort-Station
waar het vroegere Jan Gijzen
vaart alleen reeds door zijn be
staan de beteekenis der blee-
kerijen aantoonde
Het dorpje of de lange buurt
Jan GijzenVaart, naar gelang
men kwalificeeren. wil, had, als
een der oudste gedeelten der
gemeente, zijn geboorte aan de
aanwezigheid van bleekerijen
te danken. Hoe talrijk was het
aantal daarvan, hier en langs
den geheelen duinkant tot bij
Overveen en Heemstede. Dit is
te begrijpen, want uit de uit
gestrekte, schier ongerepte dui
nen kwam helder bleekwater
dat bijzonder voor het was-
schen van lijnwaden en nieuwe
garens kon worden gebruikt
Bovendien leenden de duinen
en andere hoogten zich goed
voor het bleeken en drogen.
Men denke niet gering over
de roem, die deze streek ge
noot! In een waardevol werk,
de „Tegenwoordige Staat der
Vereenigde Nederlanden
wordt zij, om in de termen te
blijven, al zeer helder vastge
legd: „Ten aanzien van deze
streek („de landstreek buiten
Haarlem, van de Zandpoort af
langs en tusschen de Duinen
tot aan de Vogelenzang toe")
heeft de ondervinding beves
tigd, dat nergens in eenige be
kende deelen der wereld, die
zuivere witheid aan het garen
en linnen kan gegeven wor
den, welke de natuur, door
arbeid en kunst geholpen, hier
aan hetzelve meedeelt; zoodat
vreemde landen, en inzonden
heid het naburig Engeland
met een ongemeene kieschheid
op de gaarens en lijnwaaten,
alhier gebleekt, gezet zijn".
Grooter lof kon niet worden
gebracht.
De bleekerijen hadden dan
ook geen gebrek aan werk
zaamheden, te meer daar de
weverijen van Haarlem een
periode van bloei medemaak-
ten. De eerste garenbleekerij-
en ontstonden in de tweede
helft der zestiende eeuw (om
streeks 1577). Zij hadden hun
hoogtij tusschen 1660 en 1760.
Het belang er van wordt ge-
teekend door het feit, dat .in
1742 de helft van de inwoners
van Bloemendaal er hun brood
verdienden, waarbij moet wor
den opgemerkt, dat daarbij in
hoofdzaak „seizoenwerkers en
-werksters" waren. De garen-
bleekerijen hadden gewoonlijk
mannelijke, de bleekerijen van
linnen en die van kleeren
steunden voornamelijk op
vrouwelijke arbeidskrachten.
Deze kwamen vroeg in het
voorjaar uit hun woonplaat
sen, vooral uit Noord-Brabant
en Overijsel, naar deze streek
en vertrokken in den laten
herfst weer tot het volgende
jaar.
De streek, we zeiden het
reeds, genoot een groote be
kendheid en leek wel een bij
zonder voorrecht te hebben.
Kwam men op slechts geringen
afstand er van, dan bleken de
garens en lijnwaarden, men
mocht dan al kosten noch
moeiten sparen om het anders
te doen zijn, minder wit te
worden...., en dit „schoon de
milde natuur, in het „uiterlijk
aanzien, andere plaatsen met
elijke omstandigheden van
lugt, water en grond schijnt te
begunstigen".
Interessant beeld!
Een interessant beeld hebben
de bleekerijen ongetwijfeld ge
geven! „Wonderlijk bevallig
vertoonen zig deze blee"ken,
voornamelijk die der linnen-
lakenen, voor het oog der aan-
schouwers, wanneer zij de net
afgemaaide velden, omringd
en doorsneden zien van de hel
derste wateringen en slooten,
die haaren_ oorsprong hebben
uit klaare beeken aan de hoo-
ger leggende Duinen, waaruit
het water met een zagt ge-
Te laat op straat.
De politie blijft geregeld
toezicht uitoefenen op de na
leving van het verbod om zich
's avonds na acht uur in de
openlucht op 'te houden. Hier
bij worden nogal eens over
tredingen geconstateerd. Ook
dezer dagen werden eenige
personen te laat op straat
"aangetroffen en naar het
hoofdbureau van politie te
IJmuiden-Oost gebracht, waar
zij gedurende den daarvoor
vastgestelden tijd moesten
blijven.
Huisraad ontvreemd.
Was er de~e week reeds bij
le politie melding van plun
.Igring uit een leegstaand hui
te IJmuiden gemaakt, dezer
dagen werd er opnieuw aan
gifte van een dergeiijken dief
stal gedaan. Een onbekende
is er niet voor teruggeschrok
'<en zich toegang tot een ont
ruimde woning te verschaffer
en huisraad mede te nemen
Door de politie wordt een zeer
.streng onderzoek ingesteld
Waterpompen
weggenomen.
Degenen, die het verschil
tusschen mijn en dijn niet wil
len erkennen, leggen den laat-
sten tijd een opmerkelijke be
langstelling voor waterpom
pen aan den dag. In het be
gin dezer week werd er een
te Santpoort weggenomen en
dezer dagen werd de politie
er van op de hoogte gebracht,
dat er te Velsen-Noord twee
waterpompen waren ont
vreemd.1 Be daders zijn onze-
kend, doch het onderzoek naar
hen en hun buit duurt nog
voort. Intusschen doen de
eigenaars van waterpompen
er goed aan een oogje in het
zeil te houden
Inbraak In pakhuis.
Dezer dagen hebben onbe
voegden zich toegang tot een
aan de Kennemerlaan staand
pakhuis verschaft. Zooais bleek
hadden zij een goede neus,
want er bevond zich een hoe
veelheid levensmiddelen. S.
bracht de politie er van op de
hoogte, dat er eenige kazen
en ook boter worden vermist.
De daders zijn onbekend Door
de politie wordt een onder
zoek ingesteld^
WEER EEN RIJWIEL
VERDWENEN.
Opnieuw werd er bij de po
litie aangifte van diefstal van
een rijwiel gedaan, 1 ditmaal
door P., die zijn fiets gedu
rende eenigen tijd onbeheerd
op het Kennemerplein te
Mmuiden had achtergelaten.
geduurig uitzijpelt; terwijl het
altijd jeugdige gras der velden
bedekt legt met de uitgesprei
de lijnwaaten, die hier graauw
en bruin, elders meer opge
helderd, een behoorlijke ver
scheidenheid van gezigten op
leveren, totdat ze allengs met
loog en zeep gezuiverd en van
de lugt uitgehaald, de oogen
der aanschouweren door een
ongemeene witheid doen sche
meren. die echter minder ver
moeid worden door de ver-
poozing in 't beschouwen der
Regenboogen. die alom door 't
hoozen der lijnwaaten ge
vormd worden". In spoelbak
ken werden de goederen van
de„, karnemelk, waarmede ze
witten verstevigd, gezuiverd,
evenals van de sterkste loog.
De vrouwen namen een aantal
stukken op hifh schouders en
brachten ze naar de waschka-
mer, waar de tobbe gereed
stond. Bij het werk werd vroo-
lijk gezongen; „hier weergalmt
het altoos Va'n Boerendeunen,
cüe met zekere houding van
Koorzang aan den eenen kant
worden opgeheeven en aan den
anderen beantwoord". Het lin
nen onderging zijn laatste be
handeling op den droogberg,
een vlak stuk begroeid duin
waarheen het met karren weffl
gebracht na eerst nog te zijn
opgespoeld, door de geblauwde
stijfsel te zijn gehaald en door
middel van een rad te zijn uit
gewrongen. De lijnwaden wer
den er uitgespreid en met
stokjes vastgemaakt, waarna
zon en wind in korten tijd voor
droogte zorgden. De goederen
werden dan op uitgespreide
dekens gevouwen, in kasten
verpakt en per wagen naar de
koopmanshuizen te Haarlem of
op andere wijze naar verder
gelegen plaatsen gebracht.
Na hun bloeitijd gingen de
bleekerijen steeds meer achter
uit om ten slotte te verdwijnen.
Sinds het begin der negentien
de eeuw kwamen boerderijen,
bloemkweekerijen en buiten
plaatsen de ruimten, die zij in
beslag hadden genomen, bezet-
Volksonderwijs.
Zooals we hebben medege
deeld is van gemeentewege na
gegaan in hoeverre het onder
wijs zou kunnen worden hervat
en is het mogelijk gebleken de
lessen van de openbare lagere
school no. 4 aan den Wijk aan
Zeeërweg te IJmuiden-Oost
weer te doen beginnen. We
kunnen hieraan toevoegen, dat
de plaatselijke afdeeling der
vereeniging Volksonderwijs
zich reeds op 10 en 18*October
met uitvoerige adressen tot het
gemeentebestuur had gericht,
waarbij de aandacht werd ge
vestigd op den toestand van het
onderwijs in de gemeente en
vooral te IJmuiden-Oost, waar
door de laatste evacuatie geen
bevolking is afgevloeid en de
lessen toch werden stopgezet.
Als zeer duidelijk voorbeeld
werd de openbare Ulo-school
genoemd, waarvan zeker ruim
honderd leerlingen in dë naaste
omgeving der inrichting wo
nen, die nu van alle onderwijs
verstoken zijn. Voor leerlin
gen zoowel als ouders is het
te hopen, dat de scholen spoe
dig zullen worden heropend.
In het adres is er terecht op
gewezen, dat de kinderen nu
aan de straat zijn overgeleverd,
met de 'funeste gevolgen van
dien, ën van het gewone, ge
regelde schoolleven vervreem
den. De jeugd,- de leerplichtige
in de eerste plaats, zoo wordt
gezegd, moet zoo weinig mo
gelijk het slachtoffer van de
omstandigheden worden.
Gevonden voorwerpen
In het tijdvak van Vrijdag 27
October tot en met Donderdag
2 November werd bij de politie
aangifte van de volgende in
de gemeente Velsen gevonden
voorwerpen gedaan: eenige
zilverbonnen, een klepper, een
wantje, een heerenhandschoen
een kinderschoentje, eenige
sleutels en een blouse.
Aan het hoofdbureau van po
litie, Tiberiusplein te IJmui
den-Oost, zijn eiken werkdag
van elf tot twaalf uur en van
vier tot vijf uur inlichtingen
te verkrijgen, 's Zaterdags
middags uitgezonderd.
VELSEN.
PAARD VERSUS HAND
WAGEN.
Op den Wijkerstraat weg te
Pelsen-Noord reed een met
paard bespannen wagen, wel
ke door een inwoner van Be
verwijk, v. Z., werd bestuurd.
Toen het dier schrok maakte
het een zijwaartsche bewe
ging, waardoor het in aanra
king kwam met een hand
wagen, welke door den Haar
lemmer C. werd voortbewo
gen. De gevolgen waren ge
lukkig niet ernstig; er deden
zich geen persoonlijke onge
lukken voor en van de hand
wagen werd alleen een wiel
beschadigd. De vergoeding
hiervan werd onderling ge
regeld
De Heer Mevrouw
HUNFELD—MOSTART
geven met groote vreugde
kennis van de geboorte van
hun zoon
GUUSJE
die bij het H. doopsel de
namen Augustinus Constan-
tinns Laurentius Josephus
Maria ontving. Haarlem, 2
November 1944. Tijdelijk:
Antoniusziekenhuis, IJm. O.
Weet U het, dat wij
alle weken op Dinsdag
Veiling houden.
ten overst. v. deurw. D. G.
v. Wijngaarden. Heeft U
meubels, bedden, dekens,
vloerkleeden, loopers, kapok
matrassen, haarden, kachels,
fornuizen, poreelein, aarde
werk, Perz. tapijten, gouden
en zilveren voorwerpen, laat
ons het voor U verkoopen,
en gij zult tevreden wezen.
Eén briefkaart en Uw goe
deren worden door ons ge
haald; 3 dagen na de veiling
geheele afrekening opbrengst
van Uw goederen.
Vraagt inlichtingen: Veiling
lokaal „Centrum", Ged. Oude
Gracht 78, Haarlem.
Adverteert in dit blad.
Personeel gevraagd
Gevr. flinke HULP IN DE
HUISH., waar de vrouw ziek
is. WICHMANN, Leeuwerik-
Taan 34," IJmuiden Oost,
NET DAGMEISJE gevr.
Servaas, Velserduinweg 205.
NET MEISJE gevr. voor
kantoorwerk. Kunn. typen.
Aanm. van 89 u.: Snellius-
straat 39 of van 56 uur:
De Genestetlaan no. 2, Drie
huis. Van A'ndel.
Te koop gevjaagd
Te koop gevraagd een
KINDERSTOEL. J. Blenk,
v. d. Helststraat 11, IJm. O.
Diversen te koop
Te koop: 2 DAMES-VILT-
HOEDEN, als nw, f 15 p. st.
v. Pijkeren, Meeuwenlaan
no. 42, IJmuiden O.
TE KOOP een z. g .a. n.
Mandola met foudr., f 50 en
'n als nw D. vilthoed, sport-
model, f 18,50. Meyer, Fa
zantenlaan 3, IJmuiden Oost.
Diversen
VERLOREN: br. glacé
DJhandschoen, omg. Zeeweg.
Tegen bel. terug te bez. bij
v. Gelder, Willemsbeekw." 4.
WAARSCHUWING
Het i&oet een ieder bekend zijn, dat op verschillende
terreinen in het kustgebied, die door versperringen zijn
omgeven, mijnen liggen.
Uit het toenemend aantal ongevallen door landmijnen
ontstaan blijkt evenwel, dat men zich nog niet vol
doende rekenschap geeft van de groote gevaren, waar
aan men zich bij het betreden van deze terreinen bloot
stelt.
Een ieder wordt er dan ook nog eens met den meesten
nadruk (in zijn "eigen belang op gewezen, dat het klim
men over versperringen het verlies van leven tot gevolg
kan hebben.
VELSEN, 30 October 1944
De Burgemeester van Velsen,
TJ. v. d. WEIDE
ten. Doch hierover een volgen-
ruisch van kristalyne straalen de maal.
t
