Haarlemsche Courant Zware strijd op Walcheren duurt voort Nieuwsblad voor Noord-Holland Aanvallen aan de Maas verijdeld. 289e Jaarg. No. 261 Bureaux: Groote Houtstraat 93 Postgiro 134958. Bijkantoren: Soendaplein 21. Umuiden-O. R&mbrandtlaan 56 Verschijnt dagelijks, behalve bp Zon- en Feestdagen. ff Maandag 6 Nov. 1944 Ui tg.: Graf. Bedrijven Damiate^ Haarlem. Abonnementen: per week 26 ct., per mnd. 1,15, per kwartaal 3,42, fr, p. post 3,73. Losse nummers 6 cent. Hoofdredacteur: F. C. Derks- K 1297 Het opperbevel van de weermacht maakte 4 November bekend.' Op Walcheren en aan den benedenloop van de Maas bieden onze troepen de door slag vliegers en tanks ondersteunde Canadeescbe en Engelsche aanvallen verbitterden tegen stand Ten Noord-Oosten van Roosendaal en bij Oosterhout zijn harde gevechten met den in onze stellingen binnengedrongen vijand aan den gang. Ten Zuid-Oosten van Helmond werden de aanvallende Britten met vernieling van ver scheidene tanks afgeslagen. De in het woud van Hürtgen op een smal front opgedrongen Amerikanen werden door onze grenadiers op hun uitgangsstellingen te ruggeworpen. Ten Zuid-Oosten daarvan wordt om enkele plaatsen fel gestreden. Van de Lotharingsche grens, ten Zuiden van het Rijn-Marnekanaal tot in het gebied van St. Die handhaafden wij ons hoofdgevechts- veld tegen den opnieuw in verscheidene sec toren aanvallenden vijand. Op den weg Rémiremont-Gerardmer kon den Fransche formaties eerst na verscheidene vergeefsche aanvallen penetraties van minder belang bereiken. Geconcentreerd vuur van alle wapens sloeg een vrij krachtigen vijandelijken tankaanval op het Zuid-Westelijke front van Duinkerken uiteen. Door licht afweergeschut der vesting Lorient werden twee oorlogsschepen van den tegenstander tot zinken gebracht en andere in brand geschoten. Eigen verkenningstroepen lieten voor St. Nazaire vijandelijke bunkers de lucht in vliegen en drongen tot 30 km. ten Oosten van de stad in het door Amerikaan- sche troepen bezette gebied door. In midden-Italië wejden aanvallen der Ame rikanen ten Westen van Imola afgeslagen, evenzeer als pogingen van Britsche formaties om den Ronco-sector ten Oosten en Noord- Oosten van Forli te passeeren. Het vlak ten Westen van Rhodes gelegen eiland Calchi is weer van vijanden gezuiverd. In Mace^nië zijn ónze troepen in harde ge vechten gewikkeld met de in talrijke sectoren opnieuw aanvallende Bulgaarsche formaties. Eigen aanvallen op de bolsjewisten aan den bovenloop der Westelijke Morava vorderen goed. Aan de Donau bleven bolsjewistische aan vallen op de bruggenhoofdstellingen bij Duna- foeldvar zonder succes. Pantsergrenadiers 6loegen ten Zuid-Oosten van Budapest aan den snoordijk naar Szolnok sterke vijandelijke aanvallen in verbitterde gevechten af. De ten Noord-Westen van Ungvar op een breedte van ÏO km', aanvallende bolsjewieken konden 6lechts een penetratie van minder Ijelang be werkstelligen. In Oost-Pruisen leverde een eigen aanval bii Goldap ondanks hardnekkigen tegenstand goede resultaten op. In Koerland verminderde de felheid der vijandelijke aanvallen ten Zuid Oosten van Libau nog meer. Daarentegen^et- ten dé Bolsjewieken in het gebted van Autz NofJerïandlsche vrijwilliger I" ontvangt het oorïogskruis. De Nederlandsche onderdaan en Ger- inaansche vrijwilliger Casper Spork, stuks commandant in eert S.S. pantserverkennings- afdeeling heeft van den Führer op 23 October wegens bijzondere dapperheid het Ridder kruis ontvangen. Spork is de derde Neder landsche oorlogsvrijwilliger aan wien de Führer het ridderkruis heeft verleend. Omtrent dén- Nederlandschen onderdaan en Gcmaanschen vrijwilliger S.S. Unterschar- führer Casper Spork. stukscommandant van een S.S.-pantserafdeeling, die van den Führer wegens bijzondere dapperheid het ridderkruis! ontvangen heeft, kan nog worden medege deeld. dat hij op 10 Augustus 1922 geboren is en laatstelijk te Maastricht woonde. De eer ste Nederlander, dien de Führer in Februari 1943 met bet ridderkruis onderscheidde was Gerardus Mooyman uit Voorburg, de tweede Derk Elsco Bruins uit Weite, gemeente Vlagt- wedde, die deze onderscheiding in Augustus mocht ontvangen. Sov'*st-S?usland en He Luchtvaart, conferentie. De Moskousche zender verspreidt een Reu- terbericht volgens hetwelk Attlee op een desbetreffende vraag heeft geantwoord, dat vodr zoover hij wist. de Sovjet-Russische regeering inderdaad geweigerd heeft aan de Internationale Luchtvaart-Conferentie te Chicago deel te nemen. Het feit, dat de Sovjet-Unie weigert dee' te nemen aan de Internationale Luchtvaart- Conferentie te Chicago wordt door het Berner Tageblatt een voorwendsel om de onafhanke lijkheid der Sovjet-Russische politiek te demonstreeren genoemd De AmeHkaansche verkiezingen. Naar de Britsche berichtendienst meldt heeft president Roosevelt voor de microfoon van het Witte Huis zijn laatste verkiezings rede gehouden, waarin'hij onder meer zeide: Om dezen oorlog te winnen is er slechts een zekere weg, die een minimum van verlies garandeert: Bij elke handeling moeten wij over een overmacht aan materiaal beschik ken. hun geconcentreerde doorbraakpogingen met tanks en krachtigen.-steun van artillerie voort. Zij stuitten op den taaien tegenstand van onze grenadiers. Enkele penetraties werden afge grendeld. In Noord-Finland verloopen onze marsch- en distancieeringsbewegingen bij geringe ge vechtsactiviteit volgens de plannen. De vijand heeft zijn luchtaanvallen op de burgerbevolking voortgezet in het gebied links van den Rijn en heeft bovendfen met vrij zwakke strijdkrachten hier en daar bommen geworpen, o.m. op München, Weenën en Berlijn. Ha het aftreden van Horthy. Szalasi „Leider der natie". In den Hongaarschen Rijksdag is een wets ontwerp ingediend betreffende de schikkin gen noodig geworden door het aftreden van Horthy als Rijksbestuurder. Het ontwerp stelt de verkiezing van een Rijksbestuurder uit en draagt de waarneming van de taak van het staatshoofd op aan minister-president Szalasi, die den titel „Leider der natie" krijgt. In zijn bijeenkomst van heden behan delt de Rijksdag dit wetsontwerp. Japansche successen. Volgens een mededeeling van het Japan- sche hoofdkwartier hebben vliegtuigen van het Japansehe corps Canicasu op 1 Novem ber in de Golf van Leyte: 1 kruiser, 3 tor pedojagers en 1 transportschip tot zinken gebracht. 1 Slagschip, 1 tweede slagschip of groote kruiser, 1 kleine kruiser en 1 torpedo jager werden beschadigd. De houding van Roemenië. Het Sovjet-Russische AgentscHap Tass meldt: Op grond van het wapenstilstands verdrag heeft de Roemeenische regeering een decreet tot zuivering van het staatsapparaat aanvaard. In wezen is echter niet het minste gedaan en blijft het staatsapparata in denzelf den vorm als onder Antonescu. De jeugd van de straat. In een brief van den secretaris-generaal van het Departement van Opvoeding, Weten schap en Kuituurbescherming wordt het ge- wenscht geacht, dat de scholen, die thans nog gesloten zijn, zoo spoedig mogelijk het werk hervatten, teneinde de kinderen van de zoo gevaarlijke straat te houden. Mochten de plaatselijke omstandigheden of het feit, dat de school niet voor onderwijsdoeleinden kan worden gebezigd zulks verhinderen, dan dringt hij er bij het onderwijzend personeel op aan, dat zij contact met hun leerlingen zoeken en deze door het opdragen van taken en nuttige bezigheden te helpen. Wat de toestand in Haarlem betreft, bren gen we in herinnering, dat de jeugd een paar dagen in de week een uurtje op school komt. De onderwijzer houdt dan een korte bespre king en geeft een taak op. Op die wijze hoopt men de leerlingen van de straat te houden. DIESELOLIE GESTOLEN. - Bij de politie is aangifte gedaan van dief stal van vijf liter dieselolie uit een pakhuis aan den Schalkwijkerweg, ten nadeele van een bewoner uit Lisse. GOEDEREN GESTOLEN VAN EEN GEëVACUEERDE. Mevrouw L. uit Velsen, die tijdelijk elders woont, had haar goederen opgeslagen bij een bewoner aan den Zijlweg te Haarlem. Een medebewoner heeft lakens, sloopen, kopjes doeken, een jongenstrui, flanellen en luiers gestolen en ze verkocht aan een kapper. Na dat de eigenaresse bij de politie aangifte had gedaan van verduistering zijn de mede-bewo ner en de kapper, terzake diefstal en heling in arrest gesteld. OP DE TANDEM AAN HET HOUT HAKKEN? Uit een pakhuis aan de Lange Heerenvest zijn twee groote hakbijlen en een tandem gestolen. Hiervan is aangifte gedaan bij de politie. VOORKOMT WATERSCHADE DOOR VORST IN VERLATEN PERCEELEN. De Directies der Waterleidingbedrijven van Haarlem en Bloemendaal maken bekend, dai, in de -wegens evacuatie verlaten woningen thans maatregelen moeten .worden genomen tegen het ontstaan van vorstschade door het bevriezen van de waterleiding. Allereerst moet de watermeter tegen be vriezen worden beschermd, want schade, toe gebracht aan den watermeter door vorst of' anderszins is voor rekening van den gebrui ker. Is de meter buitenshuis in een meterput geplaatst, dan moet deze worden beschermd door zorgvuldig afdekken of het aanbrengen van een tusschendeksel. Bevindt zich<ïde wa termeter binnenshuis, dan moet een tocht vrije omtimmering of omhulling van isolee- rende materialen worden aangebracht. Voorts moet men de binnenleiding laten leegloopen door alle tapkranen en de leeg loopkranen bij den watermeter open te zet ten, nadat de hoofdkraan zorgvuldig i-s ge sloten. De stortbakken moeten worden door getrokken. Zijn er zakken in de waterleiding aanwezig, dan moeten deze krachtig worden doorgeblazen. Voor inlichtingen of het laten wegnemen van den watermeter dient men zich te richten tot de hieronder vermelde kantoren van"^5e vorengenoemde waterleidingbedrijven. Haarlem, Kampersingel 4, telefoon 10279 en 11834. Bloemendaal, Donkerelaan 16, telefoon 22275. Haarlemsche spelen in vroeger eeuwen. In de laatste jaren is het beoefenen van sport op Zaterdagmiddag of Zondag een af leiding van bijzondere beteekenis geworden en het organiseeren van wedstrijden wa.s van groote waarden voor de duizenden sportlief hebbers. Daaraan is op het oogenblik voor- loopig een einde gekomen. Op Zondagmiddag blijven tallóoze huisvaders, die al of niet van hun vrouw vergezeld naar het sportveld trok ken, thuis of zij maken, en misschien wel tot genoegen van de moeder, een wandeling met de kinderen. Dat beteekent dus .voor velen, dat de wandelsport, zij het dan ook zonder medewerking van een groote organisatie, in aanzien is gestegen en dat talloozen genie ten van de prachtige najaarstinten in de bosschen. Hoe vermaakte de jeugd van eenige eeuwen geleden zich op Zondag in de stad? Zij koos voor haar spel wel eens het kerkhof uit, dat vroeger naast de Groote Kerk was gelegen. Op Zondagmorgen trokken de jongens er bij voorkeur op uit, hetgeen natuurlijk veel hin der opleverde, als er des morgens in de kerk dienst werd gehouden. Daarom hebben de vroede vaderen uit de veertiende eeuw ver schillende maatregelen getroffen en verbo den uitgevaardigd, waardoor voorkomen moest worden, dat het spel op het kerkhof beoefend werd. Evenmin mocht op Zondag morgen in de omgeving van de kerk, als er een predicatie gehouden werd, gespeeld wor den. Deze bepalingen betroffen niet alleen spelen, waarbij partijen tegenover elkaar kwa men, maar ook kinderspelen, zooals men die tegenwoordig hoepelen, tollen en knikkeren noemt, werden ook veel op het kerkhof be dreven, hetgeen niet in overeenstemming was met de bestemming van de plaats. In 1400 en 1500 vermaakten jong en oud op vrije dagen zich met het kolven of balslaan met kolven. Een ander spel was het balschie- ten, waarbij een met lood gevulde, langwer pig ronde houten bal door de klootbanen ge rold moest worden. Het meest beoefend werd het kaatsen. Twee partijen stelden zich in een grooten rechthoek op en wierpen elkan der een- bal toe. Later is het spél gewijzigd, zooals men dat thans nog kent en ih het bij zonder in Friesland beoefend wordt. Om streeks 1500 kegelde men in de openlucht en de banen, welke hiervoor noodig waren, wer den ook wel „bolïebanen" genoemd. De omgeving van de Groote Kerk was een geliefde plaats van samenkomst, doch buiten de poorten waren eveneens speelterreinen, waar men zich rustig aan verschillende spelen kon wijden. De wandelsport werd ook be oefend, hetgeen blijkt uit een verbod; men koos niet altijd het voetpad en daarom werd in het midden van 1500 o.a. bepaald, dat het verboden was op weilanden buiten' de stad een pad te maken, een bepaling, welke op dit oogenblik ook nuttig zou zijn, niet alleen voor de wielrijders, die in Den Hout de wan delwegen gebruiken, maar ook voor de wan delaars, die in plantsoenen e.d. den kortsten weg kiezen. De bekendste plaats voor spelen is in den loop der eeuwen de Baan geweest. Dat de Koekamp van 1880 tot 1895 het centrum was voor vele jeugdige voetballers en dat daar sedert begin 1935 tallooze zwemsters en zwem mers hun sport ln het Sportfondsenbad be oefenen, is bekend. Over de beteekenis van de Baan voor het spel deelt de heer W. P. J. Overmeer in „Haarlemsche straatnamen" het volgende mee: „Onder Baan dienen wij te verstaan een afgesloten effen terrein als b.v. in lijn-, kegel-, kolft, malie-, speelbaan enz. We mogen ons dan ook de Baan oudtijds niet voorstellen als de straat, tegenwoordig onder dezen naam bekend. Het was het terrein waaraan in 1876 de naam is gegeven van Frederikspark. Toen d'e oude landsheeren nog veel in Haarlem verblijf hielden, was het de kaatsbaan der graven. Doch later werd 's Gravenhage de vaste zetel van de hooge regeering. Toen werd in Haarlem het paleis (het raadhuis) verlaten en de kaatsbaan werd r^-t meer gebruikt. E^fiter zou deze toch een soortgelijk doel behouden, want Hertog Ael- brecht van Beieren gaf het uitgestrekte ter rein aan de stad ten geschenke tot een speel- olaats, onder voorwaarde, dat ten eeuwigen dage aan de Baan geen. andere bestemming mocht worden gegeven. Deze schenking, welke van 20 Februari 1390 dateert, geschiedde we gens „menighe trouwen dienst, die Ons onse lieve en getrouwhe stede van Haarlem ghe- daan hebben en noch doen sullen". Het recht bleef gehandhaafd en in eere gehouden tot den tijd van Koning Lodewijk Napoleon., In 1808 .werd deze eigenaar van de buitenplaats „Welgelegen"., Zijn particuliere tuin moest worden vergroot en na eenige onderhande lingen stond de regeering van Haarlem hem de Baan af voor 6.00Q. Deze afstand was gegrond op een plan van Koning Lodewijk Napoleon, dat dit terrein tot een botanischen uin zou worden aangelegd. In 1828 kwam de Baan weer in het bezit van de stad, welker bestuur haar liet aanleggen onder den naam Koekamp, een naam, welke later werd ver anderd in Frederikspark. Het gemeentebestuur heeft de Baan voor goed opgeheven als pu blieke speel- en ontspanningsplaats door het in 1895 te verpachten aan de „Maatschapoij tot exploitatie van Staalwaterbronnen". Tij dens de landing der Engelschen en Russen in Noord-Holland in 1799 was de Baan ingericht tot artilleriepark van het Fransch-Bataafsche leger en bleef als zoodanig nog ettelijke jaren bij de Haarlemmers bekend. Ook noemde men haar wel Prinsessettfm als begrepen in den tuin van het Paviljoen, bewoond door de Prinses-weduwe van Willem V met haar dochter". II gebruikt toch uw telefoon niet bij luchtalarm of bij bominslag? Concert der H.O.V. Soliste: Lida Langerveld, viool. Het publiek blijft de -Zondag- namiddagconcerten der H.O.V. trouw bezoeken. En in eeni goedgevulde zaal valt de tem peratuur, ook zpnder centrale verwarming, best mee. Althans zoolang de vorst uitblijft; want als deze begint te regeeren zal1 het vooral voor de excertan- ten een hachelijk geval wor den. Met het licht gaat het nu nog net; maar weldra zal met het oog hierop een vervroegde aanvangstijd gebiedende eis c ra worden. Maar hoe dan ook, we hebben weer onze concerten, die ons èn kunstgenot èn ont spanning geven; en alles wijst er op, dat het Haarlemsche pu bliek daarvan zoolang mogelijk zal willen genieten. Een goed verzorgde uitvoe ring vAï Gluck's ouverture voor de opera Iphigénie en Au- lide opende dezen Zondag-na middag het concert. Adam hield zich met een strak tem po aan de origineele aandui ding van den componist, waar door menigen dirigent op eigen initiatief nog al eens een niet gewenschte versnelling in treedt. De nobele muziek van den grooten reformist Gluck miste zijn effect niet. Hierna ging het geestige symphonietje La Reine van Haydn. Dit stuk dankt zijn naam aan. de om standigheid, dat de componist er als langzaam deel een reeks variaties heeft ingelaseht op dé romance La gentille et jeune Lisette, die een der lievelings liederen van de Fransche Ko ningin Marie Antoinette was. Over 't geheel werd de sym- phonie pittig gespeeld, vooral de finale viel gelukkig uit. De romance met de variaties kon m.i. een tikje rustiger geweest zijn. Mevr. Lida Langerveld kwam als soliste met het derde viool concert van Saint-Saëns, een dankbare opgave voor wie deze muziek technisch en geestelijk weet te beheerschen en ze vooral met de vereischte char me vermag weer te geven. Adam had met zijn orkest d«> partituur goed onder handen genomen, zoodat er veel mooie momenten van delicaat samen spel waren. De soliste speelde met veel entrain maar was met haar stemming nog al eens be denkelijk in conflict met het steeds zuiver stemmende en rustig intoneerende orkest. Tot slot dirigeerde Adam Weber's Oberon-ouverture. Dat werd een brillante vertolking van een onverwoestbaar le venskrachtig en fleurig mu ziekstuk. JOS. DE KLERK. Comité van aanbeveling H. O. V. Daartoe aangezocht door het directorium, dat ad interim het bestuur der Haarlemsche Orkest Vereenigiing waar neemt, heeft de heer Johan Spoor een comité van aanbe veling gevormd Dit heeft in hoofdzaak ten doel het regel matig bezoeken der concerten van de H. O. V. zooveel mo gelijk te bevorderen, niet al leen momenteel, doch ook later, wanneer het wederom mogelijk zal zijn leden- en volksconcerten, oratoria, pae- dagogische- en jeugdconcerten te geven, en tevens, onder auspiciën van de H. O. V., recitals te organiseeren. Op uitnoodiging van den heer Spoor zijn de volgende dames en heeren als lid tdt het comité toegetreden: mej. J. Berdenis van Berlekom. mr. B. J. Besier, mr. J. A. P. C. ten Bokkel. jhr. P. J. Böogaert, mr. C. G. Bijleveld. mr M. A. van Eek. G. D. Gratama, F. W. B. de Haas, baronnesse C. van Hardenbroek, mej. C. M. Heerkens Thijssen, notaris D, M. Klijzing, G. J. C. Koot. dr. K. Lubberink. mej. A. Maar schalk, dr. W. M Naessens, dr. J. A. G. Roeters van Len- pep, P. J. Schuijer, dr. C. Spoelder, jkvr. E. J. Strick v. Linschoten en mevr. Lida Vo- renkamp-Langerveld. BIJZONDER ONDERWIJS. De burgemeester van Haar lem heeft besloten medewer king te verleenen aan: le. het uitbreiden van de bijzondere lagere school aan het Roer dompplein 19, met 2 lesloka len; 2e. het aanschaffen van meubelen (stoeltjes en tafel tjes) ten behoeve van de bij zondere lagere school (met Montessorimethode) aan de Louis de C^Hgnylaan 3.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1944 | | pagina 1