Haarlemsche Courant
Moerdijkbruggen volgens plannen opgeblazen
Nieuwsblad voor Noord-Holland Kennemer Editie
Verbitterde gevechten aan
benedenloop van de Maas.
389e Jaarg. Nó. 263 x x
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein 21.
IJmuiden-O. Rembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Dinsdag 7 Nov. 1944
Uttg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct., per mnd. 1,15, f
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: F. C. Derks.
K 1297
Het Weermachtbericht van Maandag luidt:
Op het overstroomde eiland Walcheren wor
den op enkele duinen nog talrijke eigen steun
punten gehandhaafd. Op Middelburg ligt
zwaar- vuur van vijandelijke scheepsartillerie.
Na verbitterde gevechten aan den beneden
loop van de Maas trokken onze troepen zich
terug op eenige vrij kleine bruggenhoofden. De
bruggen van den Moerdijk werden volgens de
plannen opgeblazen.
Ten Zuid-Oosten van Helmond werden de
aanvallende Engelschen na geringe aanvanke
lijke successen weer teruggeworpen.
In het penetratiegebied ten Zuid-Oosten van
Stolberg kwamen onze uit het Zuiden en Oos
ten tot den tegenaanval overgegane gevechts
groepen goed vooruit en sneden de. vijande
lijke strijdkrachten af. 5 Tanks werden stuk
geschoten.
Om de uitgangen van meren en bosch ten
Westen van den bovenloop van de Meurthe
en om den uit het Moezeldal naar de Weste
lijke Vogezen leidenden weg is het gisteren tot
verbitterde gevechten gekomen. De aanvallen
de vijandelijke bataljons werden teruggewor
pen. Slechts in enkele sectoren konden zij in
den loop van den dag onbelangrijke terrein
winst behalen.
Het garnizoen van La Rochelle stootte bij
een verrassenden uitval door 30 kilometer ten
Zuid-Oosten van de stad gefortificeerde- Fran-
sche stellingen heen en rolde ze op. Bij slechts
veertien eigen gewonden werden den vijand
zware verliezen toegebracht. Na het opblazen
van talrijke versterkingsinstallaties van de.n
tegenstander keerde de gevechtsgroep met
rijken buit en talrijke gevangenen weer in de
vesting terug.
Het vuur der Duitsche V-l lag gisteren weer
op Londen.
De geringe gevechtsactiviteit in de meeste
sectoren van het midden-Itaiiaansche front
duurt voort. Slechts in het gebied ten Noord-
Oosten van Roccas Casciano is het tot harde
plaatselijke gevechten gekomen, waarbij de
aanvallende vijand onder zware verliezen ge
ringe vorderingen behaalde.
Op den Balkan leden de in het dal van de
Stromisza bij Kumanova en ten Noord-Oosten
van Pristina aanvallende Bulgaren zware ver
liezen. Verscheidene sterke aanvallen op ons
bruggenhoofd aan den Donau Dunavoeldva
stortten ineen. In het gebied ten Zuiden en
Zuid-Oosten van Budapest mislukten nieuwe
PRESIDENTSCHAP.
Vandaag heeft in de Vereenigde Staten
van Amerika de verkiezing plaats van de
kiesmannen, die over eenige maanden hun
stem zullen moeten uitbrengen hetzij op den
heer Roosevelt, hetzij op den heer Dewey,
onderscheidenlijk candidaat der Democraten
en Republikeinen voor het presidentschap,
Aangezien van iederen kiesman natuurlijk
bekend is, hoe hij politiek georiënteerd is,
valt onmiddellijk na den uitslag dezer ver
kiezingen met zekerheid te zeggen, wie de
volgende vier jaar president der Vereenigde
Staten zal zijn, waarbij, als Roosevelt worflt
gekozen, deze voor de vierde maal' onafge
broken een ambtsperiode zal vervullen, een
verschijnsel, volkomen in strijd met iedere
traditie ten aanzien van het Amerikaansche
presidentschap.
Intusschen beteekent zulk een verkiezing
allerminst het uitspreken van de voorkeur
van de kiezers voor bepaalde personen. Al
wat met hun verkiezing verband houdt, in
het bijzonder het financieren der reusachtige
verkiezingscampagnes, geschiedt in feite door
bepaalde groepen der haute finance des
lands, die van de candidaten, die hun steun
genieten, zeer bepaalde toezeggingen verlan
gen en bij de verkiezingen en meer nog bij
de candidaatstelling geen enkel middel
schromen, dat hun belangen kan dienen
Regelmatig volgen dan ook na iedere presi
dentsverkiezing in de Vereenigde Staten de
noodige onthullingen, die den sluier oplichten
over de corruptie en het bedrog, met behulp
waarvan de overwinning werd behaald. Men
zal zich, om bij de jongste verkiezingen, die
van 1940, te blijven, herinneren, hoe Roose-
velts toenmalige tegenpartij, Wendell Wilkie,
naar den schijn Roosevelts onverzoenlijke
tegenstander, zich ontpopte als een zuiveren
strooman, die dan prompt als Roosevelts per
soonlijke vertegenwoordiger bezoeken aan
Europa aflegde.
Al valt dan ook op het oogenblik niet te
zeggen, wie ditmaal de overwinning zal be
halen? zeker is, dat de zege ook ditmaal zal
toevallen aan het Amerikaansche groot
kapitalisme, dat zich bekreunt om democra
ten noch republikeinen in zijn niets ont-
zienden strijd om de wereldmacht. Daarom
doet het er weinig toe, of het Roosevelt of
Dewey zal zijn. Ee zege zal ook ditmaal voor
het Amerikaansche imperialisme zijn weg
gelegd. Wat Dewey beloofd heeft, wat Roo
sevelt ditmaal heeft toegezegd, het heeft
bitter weinig te beteekenen. „Wij zullen"
het zijn de woorden, di'e Roosevelt in 1940
aan den vooravond der verkiezingen sprak
„niet aan vreemde oorlogen deelnemen en
wij zullen ons leger, onze vloot en onze
luchtmacht niet buiten het Amerikaansche
werelddeel naar vreemde landen ten strijde
zenden, behalve in geval van een aanval"
wie zich in deze dagen deze, Roosevelts
woorden herinnert en daarbij denkt aan
Dakar, Normandië en Walcheren zal de tra
gedie comedie van de Amerikaansche presi
dentsverkiezing niet miskennen.
aanvallen der Bolsjewisten. Sjgen pantserfor
maties stieten in ae achterwaartsche verbin
dingen van den vijand en vernietigden talrijke
marsch- en ravitailleeringscolonnes. Slagvlieg
tuigen vielen overdag en des nachts concen
traties der Bolsjewisten met goed resultaat
aan. Tusschen Cegled en Solnok bieden Duit
sche en - Hongaarsche troepen verbitterden
tegenstand tegen de verder aanvallende Bols
jewistische formaties. Tegenaanvallen wier-
Pen de Bolsjewisten aan het front aan de
Theiss en aan de Slowaaksche grens uit
het geveehtsveld, waarin zij na krachtige
vuurvoorbereiding hadden kunnen binnen
dringen.
De stad Galdop in Oost-Bruisen is van de
Bolsjewisten bevrijd. In gevechten van drie
dagen werden de daar ingesloten Bolsjewis
tische regimenten voor het grootste deel ver
nietigd. Hun restanten werden gevangen ge
nomen. 59 Tanks en stukken stormgeschut,
134 kanonnen van allerlei aard en tallooze
zware en lichte wapens vielen in onze handen.
Tallooze doode Bolsjewisten liggen op het ge
veehtsveld.
In Koerland zijn ook op den tienden dag van
den afweerslag alle doorbraakpogingen der
Bolsjewisten mislukt. 41 Vijandelijke tanks
werden hier stukgeschoten.
Anglo-Amerikaansche formaties bommen
werpers en in scheervliegende toestelle# zet
ten hun teurreuraanvallen op West en Zuid-
West-Duitschland voort. Het stadsgebied van
Weenen werd bijzonder zwaar getroffen.
Strijdkrachten der luchtverdediging schoten 48
vijandelijke vliegtuigen, meerendeels viermoto
rige bommenwerpers omlaag.
De strijd in ons land.
Op Walchefen 5000 burgers
verdronken.
Bruggen over het Hollandsch Diep
opgeblazen^
Op Walcheren culmineerden de buitenge
woon verbitterde afweergevechten tegen de
veelvuldige overmacht van aanvallen in den
strijd om een versperring bij Arnemuiden. De
Duitsche troepen weerden zich tot den laat-
sten man en vertraagden aldus doeltreffend
den opmarsch der Canadeezen naar Middel
burg. Daar heeft het grootste deel der eiland
bevolking een toevlucht gezocht Ook een deel
der stad zelf is overstroomd en de bevolking
bevindt zich in de huizen en straten, die thans
door-de Britsche artillerie in puin gelegd wor
den. De verliezen der burgerbevolking, waar
van vijfduizend menschen bij de overstroo
ming verdronken zijn,- zijn buitengewoon
groot. In het gebied van Doqaburg handhaaf
den de Duitsche troepen hun posities. Aan het
front ten Zuiden van de Maas gelukte het den
Duitschers door krachtig verzet van hun ach
terhoede zich met medeneming van al hun
wapens en oorlogstuig op den Noordelijken
oever van de Maas te distancieeren. Verschei
den aanvallen op de bruggenhoofden Willem
stad en Moerdijk konden worden afgeslagen.
Nadat de Duitsche troepen waren overgezet
werden de belangrijke verbindingen van het
Hollandsch Diep opgeblazen. In het gebied
van 's-Hertogenbosch ontstonden in het Zui
delijk deel van Heusden hevige huizengevech
ten.
De strijd bij de Philippijnen.
Volgens een mededeeling van het Japansche
hoofdkwartier heeft het corps Kamicasu der
Japansché luchtmacht op 6 No^embtr Weste
lijk van de Philippijnen een vijandelijk vlieg-
dekschip tot zinken gebracht en een tweede
zwaar beschadigd en Oostelijk van de Philip
pijnen eyeneens een vliegdekschip zwaar be
schadigd. Voorts heeft een Japansche duikboot
een geallieerd vliegdekschip van het type
Essex tot zinken gebracht.
Hospitaalschepen aangehouden.
Het hospitaalschip Bonn ih de Adriatische
Zee is nu reeds meer dan een week over tijd.
Dit is het vierde Duitsche hospitaalschip, dat
in de ajgeloopen weken door de.Geallieercfén
is aangehouden en opgebracht. Deze hande
ling is een grof misbruik van het onderzoe-
kingsrecht, zooals dit te Genève is vastgesteld.
Op deze wijze verhinderen de Geallieerden het
zoo dringende transport van gewonden.
BEZOEK AAN PARIJS.
Volgens den Britschen Berichtendienst heeft
de Amerikaansche minister van buitenlandsche
zaken medegedeeld, dat de Fransche voorloo-
pige regeering president Roosevelt en minister
Huil heeft uitgenoodigd tot een bezoek aan
Parijs. (D.N.B.).
PRIJSOPDRIJVING.
Tegen een winkelier in de Indische Buurt te
Heemstede -is proces-verbaal opgemaakt ter
zake het te duur verkoopen van zout. Hij be
rekende namelijk prijzen varieerend van f 3,50
tot f 6,— per Y2 k.g.
RIJKSCOMMISSARIS BEZOEKT
VERSCHILLENDE PLAATSEN.
Gedurende het weekeinde heeft de Rijks
minister Dr. Seyss-Inquart weer in verschil
lende steden in het Zuid-Westen des lands
vertoefd, onder meer in Hilversum en Dor
drecht. Ter gelegenheid hiervan bracht hij ook
een bezoek aan het gebied ten Zuiden van de
Moerdijkbrug en voerde hij besprekingen met
militaire dienstinstanties in het gebied Moer
dijk-Zevenbergen.
Haarlemsche spelen in vroeger
eeuwen.
In de laatste jaren is het beoefenen van
sport op Zaterdagmiddag of Zondag een af
leiding van bijzondere beteekenis gewórden
en het organiseeren van wedstrijden was van
groote waarden voorde duizenden sportlief
hebbers. Daaraan is op het oogenblik voor-
loopig een einde gekomen. Op Zondagmiddag
blijven tallooze huisvaders, die al of niet van
hun vrouw vergezeld .naar het sportveld trok
ken, thuis of zij maken, en misschien wel tot
genoegen van de moeder, een wandeling met
de kinderen. Dat beteekent dus voor velen,
dat de wandelsport, zij het dan ook zonder
medewerking van een groote organisatie, in
aanzien is gestegen en dat talloozen genie
ten van de prachtige najaarstinten in de
bosschen.
Hoe vermaakte de jeugd Van eenige eeuwen
geleden zich op Zondag in de stad? Zij koos
voor haar spel wel eens het kerkhof uit, dat
vroeger naast de. Groote Kerk was gelegen.
Op Zondagmorgen trokken de jongens er bij
voorkeur op uit, hetgeen natuurlijk veel hin
der opleverde, als er des morgens in de kerk
dienst werd gehouden. Daarom hebben de
vroede vaderen uit de veertiende eeuw ver
schillende maatregelen getroffen en verbo
den uitgevaardigd,, waardoor voorkomen
moest worden, dat het spel op het kerkhof
beoefend werd. Evenmin mocht op Zondag
morgen in de omgeving van de kerk, als er
een predicatie gehouden werd, gespeeld wor
den. Dezegfcepalingen betroffen niet alleen
spelen, waarbij partijen tegenover elkaar kwa
men, maar ook kinderspelen, zooals men die
tegenwoordig hoepelen, tollen en knikkeren
noemt, werden oók veel op het kerkhof be
dreven, hetgeen niet in overeenstemming was
met de bestemming van de plaats.
In 1400 en 1500 vermaakten jong en oud op
vrije dagen zich met het kolven of balslaan
met kolven. Een ander spel was het balschie-
ten, .waarbij een met lood gevulde, langwer
pig ronde houten bal door de klootbanen ge
rold moest worden. Het meest beoefend werd
het kaatsen. Twee partijen stelden zich in
een grooten rechthoek op en wierpen elkan
der een bal toe. Later is het spel gewijzigd,
zooals men dat thans nog kent en in het bij
zonder in Friesland beoefend wordt. Om
streeks 1500 kegelde men in de openlucht en
de banen, welke hiervoor noodig waren, wer
dén ook wel „bollebanen" genoemd.
De omgeving van de Groote Kerk was een
geliefde plaats van samenkomst, doch buiten
de poorten waren eveneens speelterreinen,
waar men zich rustig aan verschillende spelen
kon wijden. De wandelsport werd ook be
oefend, hetgeen blijkt uit een verbod: men
koos niet altijd het voetpad en daarom werd
in het midden van 1500 o.a. bepaald, dat het
verboden was op weilanden buiten de stad
een pad te maken, een bepaling, welke oo dit
oogenblik ook nuttig zou zijn. niet alleen
voor de wielrijders, die in Den Hout de wan
delwegen gebruiken, maar ook voor de wan
delaars, die in plantsoenen e.d. den kortsten
weg kiezen.
De bekendste plaats voor spelen is in den
loop der eeuwen de Baan geweest. Dat de
Koekamp van 1880 tot 1895 het centrum was
voor vele jeugdige voetballers en dat daar
sedert begin 1935 tallooze zwemsters en zwem
mers hun sport in het Sportfondsenbad be
oefenen, is bekend. Over de beteekenis van
de Baan voor het spe! deelt de heer W. P. J.
Overmeer in „Haarlemsche straatnamen" het
volgende mee: „Onder Baan dienen wij te
verstaan "een afgesloten effen terrein als b.v.
in lijn-, kegel-, kolf-, m»lie-, speelbaan enz.
We mogen ons dan ook de Baan oudtijds, niet
voorstellen als de straat, tegenwoordig onder
dezen naam bekend. Het was het terrein,
waaraan in 1876 de naam is gegeven van
Frederikspark. Toen de oude Iandsheeéen nog
veel in Haarlem verblijf hielden, was het de
kaatsbaan der graven. Doch later werd
's Gravenhage de vaste zetel van de hooge
regeering. Toen werd in Haarlem het paleis
(het raadhuis) verlaten en de kaatsbaan werd
niet meer gebruikt. Echter zou "deze toch een
soortgelijk doel behouden, want Hertog Ael-
brecht van Beieren gaf het uitgestrekte ter
rein aan de stad ten geschenke tot een speel
plaats, onder voorwaarde, dat ten eeuwigen
dage aan d^ Baan geen andere bestemming
mocht worden gegeven. Deze schenking, welke
van 20 Februari 1390 dateert, geschiedde we
gens „menighe trouwen dienst, die Ons onse
lieve en getrouwhe stede van Haarlem ghe-
daan hebben en noch doen sullen" Het recht
bleef gehandhaafd en in eere gehouden tot
den tijd .van Koning Lodewijk Napoleon. In
1808 werd deze eigenaar van de buitenplaats
„Welgelegen". Zijn particuliere tuin moest
worden vergroot en na eenige onderhande
lingen stond de regeering van Haarlem hem
de Baan af voor 6.000. Deze afstand was
gegrond op een plan van Koning Lodewijk
Napbleon, dat dit terrein tot een botanischen
tuin zou worden aangelegd. In 1828 kwam de
Baan weer in het bezit van de stad, welker
bestuur haar liet aanleggen onder den naam
Koekamp, een naam, welke later werd ver
anderd in Frederikspark. Het gemeentebestuur
heeft de Baan voor goed opgeheven als pu
blieke speel- en ontspanningsplaats door het
in 1895 te verpachten aan de „MaatschapDii
tot exploitatie van Staalwaterbronnen" Tij
dens de landing der Engelschen' en Russen in
Noord-Holland in 1799 was de Baan ingericht
tot artilleriepark van het Fransch-Bataafsche
leger en bleef als zoodanig nog ettelijke jaren
bij de Haarlemmers bekend. Ook noemde men
haar wel Prinsessetuin als begrepen in den
tuin van het Paviljoen, bewoond door de
Prinses-weduwe van Willem V met haar
dochter".
U blijft'toch kalm, ook na bom
inslag? U tracht toch een paniek te
voorkomen?
Het beschikbaar
stellen van brandhout.
Een abonné schrijft ons naar
aanleiding van het bericht,
dat de gemeente Haarlem
plannen heeft binnenkort over
te gaan tot -het beschikbaar
stellen van brandhout, het
billijk is, dat hiervoor eerst
kamerbewoners in aanmerking
komen. Vele gezinnen hebben
reeds vier eenheden brandstof
ontvangen en jnenigeen is in
vrijen tijd in de gelegenheid
geweest hout te halen. Kamer
bewoners, die den geheelen
dag moeten werken, hebben,
minder tijd hout te sprok
kelen.
Inderdaad zijn er vele ka
merbewoners, die een achter
stand hebben bij de gezinnen,
doch het blijkt reeds, dat er
voor deze categorie in Haar
lem geen hout beschikbaar is.
De gemeente is op het oogen
blik druk in de weer voorbe
reidende «maatregelen te tref
fen en is voornemens spoedig
met het beschikbaar stellen
van hout over te gaan. Vol
doende is er echter niet, om
in alle gevallen te helpen.
Daarom is het de= bedoeling
alleen dan steun te verleenen,
als er van nood sprake is.
Ouden van dagen, groote ge
zinnen en huishoudens, waar
kleine kinderen over de vloer
loopen, zullen in aanmerking
komen Dat er minder hout
beschikbaar is dan mogelijk
velen veronderstellen, komt
door het feit, dat voor de Cen
trale keuken en .bedrijven
voor de voedselvoorziening
ook brandhout afgeleverd
wordt door bemiddeling van
het gemeentebestuur.
Ambtenaren deden hun
plicht niet.
Dezer dagen vervoegden zich
bij een Haarlemschen bont
koopman de veertig-jarige J.
L., alhier en de 5^s en dertig
jarige A. J. v. O. uit Aerden-
hout, beiden ambtenaar van de
prijsbeheersching, om proces
verbaal op te maken, daar de
handelaar goederen tegen een
te hoogen prijs verkocht en
goederen niet geprijsd had. De
bontverkooper hield een ge
sprek met het tweetal en stopte
in een actetasch van een der
ambtenaren een bedrag van
1000. Na hun vertrek ver
deelden zij het geld. Later
kwamen de ambtenaren weer
in den winkel, omdat zij van
een overtreding gehoord had
den. Een woordenwisseling
ontstond en het gevolg was, dat
de bontverkooper zich in ver
binding stelde met de politie-.
Vervolgens zijn de ambtena
ren aangehouden, verdacht van
het feit, dat zij door het aan
nemen van een geschenk hun
plicht niet hebben vervuld.
AUTO VAN EEN
BRANDWEERMAN
GESTOLEN.
Bij de politie'is aangifte ge
daan van diefstal van een aut-Q
van een wachtmeester der
brandweer, welke gestald was
in een garage aan de Prean-
gerstraat.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Boeken, Visscher, Zwaardstraat
15; duimstok. Lodewijk, Van
't Hoffstraat 242; hangertj.e.
Borger, Diederikstraat 3; horloge.
Bergman. Van Dortstr. 4; schoen.
Pieterman. Zomervaart 177; tascli
P. v. Egmond. Santpoorterstr. 6;
want, Waardenburg. Hooglands-
park 26; geld. Diikmans. Roemer
Visscherstraat 197; geld. H. Boot,
Me^dafflaan 20 H'stode: horloge,
J. Eizema, Prof. v. d. Waalsstraat
5; horloge, Mooren, Kruistocht-
straat 55; portem. m. i., Heer-
kens Thijssen, Plein 13: porte
feuille, L. Tupoe. Gr. Houtstraat
35rood; tasch. Stiekema. Fortweg
39 Hoofddorp: vulpen, Distr.kan-
toor lok. 16, Zijlstraat 70.
autoped, Lensen, Bantarhstraat
94; bril. H. Pot. Tugela straat 2r:
geld. Ritman, Kleverparkweg 128
handschoenen. Prent. Adr. de
Tongestraat 33; handschoen. Buf-
*art. Oranie Nassaulaan 163 O-ver
veen.; handschoen, v. d. Kaan,
Rijpstraat 21; -«"asje, v. Baren,
Vosterman v. Oiierstraat 17; ias.
Steenken, Perseusstraat 16; koker
Pape, Raadhuisplein 19; mantel,
Hushof, Dutrvstr. 24: parapluie,
Schalkwijk, Kleine Houtweg 139;
nortem. m i.. J. Saf. Florapark
4; pet, Overbeek, Bataviastraat
51; portemonnaie m. i.. Poulen,
T<-io^ovr>qrkv'e«? 112: rozenkrans.
De Korte, Spaarnd.weg no. 294:
schoentje, Broeken. Linschoten-
straat 7; tasoh, Kooper, Rem
brandtlaan 6; want, Belle, Zaa-
nenlaan 183: zakje, Visser, Ban-
tamstraat 12.
