Haarlemsche Courant
Aanval in gebied ten Z.O. van Helmond
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Felle gevechten op vrij
breed front.
Een manifest tot de volken van
Rusland.
Een Rembrandt in de veiling.
Voor 225.000 aangekocht.
389e Jaarg. No. 270
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein 21.
IJmulden-O. Rembrandtlaan 58
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Donderdag 16 Nov. 1941
Uitg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct„ per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
3,73. Losse nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: F. C. Derks.
K 1297
Het Duitsche weermacht bericht van
Woensdag luide:
De Engelschen zijn gisteren in het gebied
van Z.O. van Helmond overgegaan tot den
verwachten aanval. Hun voorbereidingen
daartoe waren reeds geruimen tijd door ons
waargenomen en beschoten. Op een vrij
breed front zijn felle gevechten ontbrand.
Ten Z. van Diedenhofen hebben onze gre
nadiers het vijandelijke bruggenhoofd geheel
uiteengeslagen en verscheidene honderden
gevangenen gemaakt. Bij Gravelotte en ter
weerszijden van de Seille zijn zij in felle af-
weergevechten gewikkeld. Duitsche tankfor
maties hebben in het gebied tus-schen de Nied
en Mörelungen nieuwe omsingelingspogingen
van den vijand verijdeld. 22 Amerikaansche
tanks werden vernietigd.
Ondanks hardnekkige afweer van onze stel-
lingsgroepen is de tegenstander er bij nieu
we aanvallen tusschen het Rijn-Marnekanaal
en Baccarat er in geslaagd terrein te winnen.
Ter weerszijden van den bovenloop van de
Doubs heeft de vijand zijn aanvallen ten
W. van Mont Beliard hervat. Er kwamen
felle stellingsgevechten tot ontwikkeling.
Van onze vestingen en steunpunten in het
Westen komt verder bericht over artillerie
strijd en bedrijvigheid van stoottroepen. Het
stedelijk gebied van Londen en het gebied
van Antwerpen hebben opnieuw "het doelwit
gevormd van. versterkt lange-afstandsvuur.
In midden Italië hebben onze grenadiers
tusschen Modi Cliana en de Romagna ten
N.O. van Forli de voortgezette Britsche aan
vallen voor nieuwe stellingen afgeslagen.
Ondanks slecht weer en groote terrein
moeilijkheden verloopen onze marschbewe-
gingen op den Balkan en in het Finsch-Noor
sche grensgebied volgens de plannen.
Onder de bescherming van zware Britsche
zeestrijdkrachten heeft de vijand opnieuw
getracht te landen op het eiland Milos in de
Aegeïsche zee. Het dappere garnizoen sloeg
hem weer terug.
In het gebied ten O. van Budapest zetten
de bolsjewieken op een breed front hun door-
braakaanvallen voort met sterke infanterie
en pantserstrijdkrachten. Tegenover de in
het zwaarste vuur volhardende tanks en gre
nadiers konden zij geen beslissende terrein
winst behalen. Op enkele penetratie plaatsen
werd het front door tegenaanvallen vol elan
weer gesloten. Bij ophelderend weer hebben
Canada en de oorlog.
Spoedzitting van het Lagerhuis
Naar radio Londen meldt, heeft Mackenzie
King, de Canadeesche minister-president
officieel bekend gemaakt, dat het Canadee
sche Lagerhuis niet pas in Januari, maar
reeds op 22 November zal bijeenkomen. De
debatten zullen tot onderwerp hebben de wet
op het algemeene kiesrecht. Hieraan wordt
toegevoegd, dat er wellicht algemeene ver
kiezingen zullen worden uitgeschreven.
Hieraan vo^et Reuter toe, dat de minister
president een wetsontwerp zal indienen over
den vrijwilligen militairen dienst of over den
dienstplicht in overzeesche landen en inzake
de voortzetting van het stelsel van vrijwilli
gers, de kwestie in vërtrouwen zal stellen.
„Tirpitz" buiten gevecht gesteld.
Het slagschip „Tirpitz", dat werd gebruikt
ter bescherming van de kust van Noordelijk
Noorwegen, heeft de laatste twee jaar tal
rijke luchtaanvallen van sterke Engelsche
formaties bommenwerpers afgeslagen en
daarbij een zeer groot aantal vliegtuigen
neergeschoten.
Op 12 November werd de „Tirpitz" op
nieuw door Engelsche vliegtuigen met zeer
zware bommen aangevallen. Hierbij werd het
slagschip dicht voor de Noorsche kust buiten
gevecht gesteld. Een groot deel der beman
ning werd gered.
Prof. Gerbrandy dankt Eisenhouwer
Prof. Gerbrandy heeft een telegram gericht i
tot generaal Eisenhouwer, waarin hij hem'
dankt voor de wijze, waarop hij door den
strijd op Walcheren er in geslaagd is, de
Geallieerden te verzekeren van de Schelde-
monding.
AMERIKAANSCHE ZENDER OP
EIFFELTOREN.
De regeering de Gaulle heeft op grond van
de leen- en pachtovereenkomst met de Ver-
eenigde Staten den Eiffeltoren voor bepaal
den tijd aan de Vereenigde Staten afgestaar
voor het inrichten van een radiostation.
Het drama in de Mooie Hel.
Verdachte van den doodslag in
fapoger beroep.
De huisschilder A. S., verdacht van
doodslag, wien ten laste was gelegd, dat
hij op Tweeden Pinksterdag een negen
jarigen jongen onder water had gelhóuden,
in de Mooie Hel nabij Spaarndam, waar
door deze om het leven is gekomen en
door de Haarlemsche Rechtbank was ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van zes
maanden met ter beschikking stellen van
de regeering, heeft hooger beroep aan-ge-
teekend bij het Amsterdamsdhe Gerechts-
Slof.
de bolsjewieken ten Z. van Ungvar talrijke
aanvallen met troepen ter sterkte van een
regiment uitgevoerd. Zij werden ondanks
sterke steun van artillerie en slagvliegers
voor onze stellingen uiteengeslagen. Twintig
tanks der bolsjewieken werden daarbij ver
nietigd. Aan de rest van het Oostfront is het
niet tot gevechten van grooteren omvang ge
komen.
Onder leiding van generaal Wlassof is heden
in Praag opgericht het „Comité voor de bevrij
ding der volkeren van Rusland", zulks in
tegenwoordigheid van vertegenwoordigers van
verschillende Russische volken en Duitsche
vertegenwoordigers van staat en partij. De
Duitsche staatssecretaris voor Bohemen en
Moravië, Obergruppenführer K. H. Frank,
heette de aanwezigen welkom, waarna gene
raal Wlassof een openingstoespraak hield. In
aansluiting hierop las hij een'manifest voor,
dat gericht was tot de volken van Rusland, en
dat was opgesteld door het bevrijdingscomité.
Het manifest karakteriseert dé uitbuiting en.
onderdrukking der voikeren van Rusland door
het bolsjewisme en geeft een uiteenzetting van
de voornaamste beginselen van den .nieuwen
staat, die opgericht moet worden op het ge
bied der Sovjet-Unie en die berusten moet op
de erkenning der rechtsgelijkheid van alle vol
ken Van Rusland. De vergadering besloot met
een toespraak van dep president der „ver-
eeniging van internationale organisaties", S.S.-
Obergruppenführer Lorenz.
De stichtingsbijeenkomst van het comité
voor de „bevrijding der volkeren van Rus
land" te Praag wordt te Berlijn een belang
rijke politieke gebeurtenis genoemd. Het bols
jewisme, zoo verklaart men in póiitieke krin
gen alhier, is niet slechts een ernstige be
dreiging voor het Groot-Duitsche Rijk, voor
Europa en de geheele wereld, doch het heeft
in de eerste plaats bewezen een doodeli.ik ge
vaar voor de volkeren van Rusland te zijn, die
langer dan een kwart eeuw den last van zijn
tyrannie hebben gedragen. In den strijd tegen
het bolsjewisme heeft het Duitsche volk in de
door het zoo juist gestichte bevrijdingscomité
vertegenwoordigde volken van Rusland zijn
natuurlijke bondgenooten gevonden, waarvan
de vrijwilligers reeds jarenlang zich hebben
onderscheiden in den strijd aan de verschil
lende fronten en in het weermachtbericht her
haaldelijk met waardeerïng zijn genoemd. Te
Berlijn wordt de politieke en historische be-
teekenis van het door generaal Wlassof voor
gelezen manifest bijzonder onderstreept.
Nieuwe Finsche regeering:
Paiisikivi formateur.
Naar de Finsche omroep meldt, heeft Paa-
sikivi de taak op zich genomen een nieuwe
Finsche regeering te vormen. Vrijdag reeds
had hij over de regeeringskwestie contact
met Mannerheim en heeft reeds een offi
cieuze ministerlijst samengesteld.
Een nieuw Belgisch leger.
De Belgische minister van Buitenlandsche
Zaken heeft een week lang besprekingen ge
voerd met de Engelsche regeering te Londen
en de volgende verklaring uitgegeven: „Ge
allieerde deskundigen kwamen deze week te
zamen voor de organisatie van het nieuw op
te richten Belgische leger voor zijn deelne
ming aan den eindstrijd tegen Duitschland
In België staan vele mannen klaar voor
dienstneming, maar het mankeert hun aan
uitrusting en wapenen. Minister Spaak heeft
dezen toestand aan de Engelsche regeering
voorgelegd en zijn hoop uitgesproken dat
deze moeilijkheden uit den weg worden ge
ruimd.
„NOG LANGEN TIJD".
Churchill verklaarde gisteren in het La
gerhuis, dat de zware strijd week voor week
verder gaat en zeker nog langen tijd kan
duren.
GEEN OVEREENSTEMMING.
Reuter meldt uit Chicago, dat er op de
Internationale Luchtvaartconferentie geen
kans bestaat op overeenstemming tusschen
Engeland en Amerika.
AMERIKAANSCHE VLIEGER
GESNEUVELD.
Te Washington is officieel bekend gemaakt,
dat een der beste Amerikaansche oorlogs
vliegers Semke is gesneuveld.
BRITSCHE AANVAL BIJ MEYEL.
Voor de Nederlandsche grens zijn Britsche
troepen tot den aanval overgegaan op het
Duitsche bruggenhoofd aan de Maas ten
Dosten van Meyel, na een krachtige vuur-
■•oorbereiding en met talrijke tanks. Zij wer-
ien terstond door het Duitsche versperrings-
vuur gegrepen en nog vóór de hoofdgevechts
linie teruggeslagen.
Gisteren is te Amsterdam een onbekende,
in 1937 ontdekte, schilderij geveild, dat door
Hofstede de Groot onder de werken van
Rembrandt is gerangschikt. De schilderij
stelt Batseba voor, een brief van David ont
vangend. Ook Dr. Bredius heeft in zijn ex
pertise het stuk voor een Rembrandt ver
klaard.
De schilderij werd voor Nederlandsche re
kening voor f 225.000 aangekocht.
Haydn's Johreszeiten.
Bij de zeer groote verdiensten die Haydn
gehad heeft op instrumentaal gebied, vooral
wat het strijkkwartet en de symphonie en
haar orchestratie betreft, komt ook nog deze,
dat hij de baanbreker geweest is voor het ro
mantische oratorio. De beide groote vocale
werken van zijn levensavond, Die Schöpfung
en Die Jahreszeiten zijn ook de aanleiding
geworden voor een groote activiteit op pro
faan koorgebied.
Haydn was reeds- de 65 gepasseerd, toen hij
Die Schöpfung opzette, en hij liep naar de 70
toen hij Die Jahreszeiten voltooide. De ge
dachte om dergelijke werken te schrijven was
bij hem opgekomen tijdens zijn verblijf in
Londen, waar hij kennis maakte met de ora
toria van Handel, die door een machtig koor
uitgevoerd werden. Maar Handel beteekende
voor hem een afgesloten periode; zoowei wat
den geest als wat de middelen betreft was
deze barokkunst voor hem een overwonnen
standpunt. Hij zou het oratorio naar den
smaak van den nieuwen tijd omvormen, met
al de verworvenheden van de orchestrale
kunst, aan wier ontwikkeling hijzelf zulk een
voornaam aandeel had gehad.
De krachtige, karakteristieke en diepe ex
pressie, de frissche geest en de origineele
vondsten, die Haydn in deze beide werken
tot uiting bracht, wekten vap eerstaf warme
bewondering bij publiek en kritiek.
Wat Die Jahreszeiten betreft, moet het
Haydn evenwel veel moeite gekost hebben
om de. compositie tot een goed einde te
brengen. Wij kunnen ons dat moeilijk voor
stellen, zoo vlot, zoo „aus einem Guss" als
ons' dit werk toeschijnt. Toch heeft Haydn
zich over die moeilijke geboorte herhaaldelijk
uitgesproken; heel duidelijk zelfs tegen den
tooneelspeler Ifland, die hem in 1808 bezocht
en aan wien hij zeide: Die Jahreszeiten heb
ben mij heel wat last veroorzaakt; dag aan
dag zat ik te tobben over sommige gedeelten,
en dan neen gij kunt niet gelooven hoe ik
mij daarmee gemarteld heb. A
Haydn moet hier wellicht gedoeld hebben
op de onverkwikkelijke kibbelpartijtjes met
Baron van Swieten, die den origineelen Engel
schen tekst voor hem in het Duitsch had
overgezet, het libretto bovendien naar zijn
smaak had gefatsoeneerd en ook meende toe
zicht te mogen houden op de wijze waarop
de componist het gedicht verklankte. Het
begon Haydn te vervelen en te ergeren dat
Van Swieten er vooral op speculeerde geestige
nabootsingen van dierengeluiden en andere
grappige effecten in het werk gerealiseerd te
zien. Zoo mopperde de componist tegen een
tekstgedeelten-dat hem tot het imiteeren van
kikkergekwaak verplichtte; hij ergerde zich
aan het onpoëtische van het wijnkoor, aan
den lofzang op de vlijt en op nog andere
dingen waarvoor hij niet in geestdrift kon ge
raken. Maar tenslotte componeerde hij deze
gedeelten toch, onder drang van den libret
tist. Alleen bij de aria van den boer achter
den ploeg weigerde Haydn beslist den zin te
doen van Van Swieten. Deze had gewild dat
de componist den boer daar een wijsje zou
laten fluiten uit een populaire opera, maar
Haydn nam daarvoor de melodie uit het An
dante van zijn symphonie met den pauken
slag. De Baron stond er op dat hij dit zou ver
anderen, maar Haydn bleef op zijn stuk staan;
ik wijzig niets, zeide hijmijn Andante is even
goed en even bekend als de door u gewenseh-
te melodie. Waarop Van Swieten hem gepi
keerd verliet en hem niet meer bezocht.
Eenige dagen later ging Haydn zijn medewer
ker opzoeken en deze liet den componist ge-
ruimen tijd antichambreeren. Toen Haydn
aanstalten maakte om te vertrekken kwam
Van Swieten eindelijk bij hem. U komt net
bijtijds, voegde Haydn den Baron toe; het
scheelde niet veel of ik was vertrokken, met
het vaste voornemen uw huis nooit meer te
betreden.
Edoch, van al die verdrietelijkheden bij het
scheppen van Die Jahreszeiten ondervonden,
is bij de uitvoering van het werk niets te
merken. Ernst en humor, religieuse gevoelens
en schalksche geestigheden, stemmige natuur
beelden en uitgelaten tafereelen zijn in deze
vier cantates zoo prachtig met elkaar verwe
ven, dat we in de veelheid en verscheidenheid
een logisch volgroeide eenheid hooren. Dank
zij de kracht van zijn geniaal scheppingsver
mogen. Jos. de Klerk
Het N.S.K.K. en de invasie.
BERLIJN. D.N.B Sinds het begin van
den strijd op het Europeesche vasteland heb
ben zich naar het D.N.B verneemt duizenden
Nederlanders aangemeld voor de N.S.K.K On
geacht alle moeilijkheden vervulden zij hun
verantwoordelijke taak. Zoowel in Frankrijk
thans weer in Westelijk Nederland hebben
deze Nederlandsche vrijwilligers steeds bij
zondere blijken van moed gegeven.
Burgerlijke Stand.
HAARLEM 14 November 194-:
BEVALLEN* 11 Nov., H. K'. van KeekenTim
mers, z.; 12 Nov.. D. Wardener—Paap. z.; J. Ol
denburg—Blok, z.; F. E. Cremers—Dalrvmple, 1.:
M. H. Dijkhoff—Reiber: d.; M C. de Vries—Cai-
denhove, z.; C. Agelinkde Visser, z.; 13 Nov
C. Ceelen—Drooger. z.; T. van der Laan—Brug's.
z.; C. Coté—Voorneveld, d.: D Lindhout—Smits-
huijsen, d.; 14 Nov., H. L. Hokkeling—Speelman
z.; J. A. van der Does—van Duljn. d.; H. A. Duijn
—Dekker, d.; M. C. P. Casseevan Zijp, z.
OVERLEDEN: 10 Nov., A. TaconisNagtegaal
77 j„ Tetterodestraat; T. A. Miezenbeek, 59 i
Cederstraat; F. 3 m., z. van L M. Klerks, lm-
sterdamschevaart: J. Hamburg, 34 i., Planeten-
laan; 11 Nov.. M. T. J. Vosse, 44 j., Kampervest;
12 Nov., J, Vauman—Monné, 83 j„ KruistocrV-
straat; G. L. A. 16 m., z. van A. van Buuringen.
Antoniestraat; H A. J. Vos, 65 j„ Pres, Steijr.
straat; A. M. van Rijn—Ruijgrok, 85 j., Jos. Cuij-
persstraat; C. F. M. van Pelt, 50 j„ Gasthuis
singel.
ONDERTROUWD: 14 Nov.. C. F. Stevens en T.
E. Roest; W. G van Lammeren en G. de Man,
Twee rantsoenen op
Tabaksbon R 12.
Voor inwoners van
Haarlem.
Op bon R 12 van de Tabaks-
kaart zijn in Haarlem twee
rantsoenen tabak, sigaren of
sigaretten beschikbaar gesteld.
Voorzoover de winkeliers niet
in staat zijn om onmiddellijk
uit de aanwezige voorraden af
te leveren, nemen zij den bon.
in ontvangst tegen afgifte van
ontvangstbewijzen. Zoodra de
winkeliers op basis van de
door hen ingenomen bonnen
zijn bevoorraad, zal de afle
vering hierop zonder nadere
aankondiging geschieden vóór
of uiterlijk op 2 December.
t
Voikssoncert der
H. O. V.
Solisten: Corry Koppen en
Wiep Zijlstra, piano.
- Toen Mozart als 23-jarige
jongeling van Parijs terug
keerde in zijn vaderstad Salz
burg en zich daar weer tracht
te te acclimatiseeren aan het
muziekleven der hofhouding
van den vorst-aartsbisschop,
schreef hij zijn concert in Es
voor twee piano's en orkest,
om dit uit te voeren met zijn
zuster Marianne en hiermee
aan zijn stadgenooten de vor
deringen te toonen, die hij
tijdens zijn jongste kunstreis
verworven had. En deze wa-
ren niet gering, want de jonge
kunstenaar had niet alleen
Parijs, maar ook Munchen en
Mannheim bezocht, en in al
deze centra van muzikaal le
ven heel wat opgestoken.
Meer nog, hij was gerijpt en
voelde zich de Salzburger-sfeer
tamelijk ontgroeid. Wat uit tal
van conflicten weldra blijken
zou.- Het bewuste concert voor
twee vleugels werd dezen
Woensdag-namiddag ten ge-
hoore gébracht door het pi
ano-duo Corry Koppen en
Wiep Zijlstra, de eerste vlot
en vloeiend en gracieus van
toon. de tweede iets krach
tiger van aanslag. Dit verschil
van karakter, al had het wat
minder groot mogen wezen,
had eigenlijk dit gunstige re
sultaat, dat het dialogeerend.e
karakter er een onbetwistbaar
relief door kreeg. Ik wil van
harte hopen dit fraaie concert
van het tweetal nog eens te
mogen hooren in de beste om
standigheden.
Dirigent Marinus Adam be
zorgde een "goede verklanking
van Beethoven's Egmont-
ouverture. Jeux d' Enfants
van Bizet maakte een minder
geacheveerden indruk. Maar
een effectvol resultaat werd
bereikt met de twee Elegische
Melodieën voor striikorkest
van Grieg. Hier kon men zich
koesteren aan de warme be
zieling die van de compositie
en van de executie uitging.
Tot slot vergastte het vol
ledige orkest het publiek op
de Karelia-suile van Sibelius,
waardig type van Finsche na
tionale muziek, minder span
nend dan Finlandia van den
zelfden componist, maar even
als dit stuk. aantrekkelijk om
zijn gezoqden volkstoon. Het
werd zeer goed ten gehoore
gebracht. Jos. de Klerk.
JUBILEUM H. J. VOORS.
De heer H. J. Voor.s was
Woensdag vnf-en-twintig jaar
aan het secreta:;e&t van de
Algemeene Vereeniging voor
Bloembollencultuur, waarvan
hij algemeen secretarislpen-
ningmeester is, verbonden.
Aangezien de jubilaris we
gens de tijdsomstandigheden
den dag onongemerkt voorbij
wenschte te laten gaan is van
een officieeie herdenking af
gezien. Desondanks heeft de
heer Voors van de zijde van
het bloembdiienvak uitingen
van sympathie ontvangen.
PERSONALIA.
Bij beschikking van den se
cretaris-generaal van het De
partement van Sociale Zaken
is benoemd tot plaatsvervan-e
gend geneeskundig inspecteur
van de Volksgezondheid, dr.
W. B. Smit, directeur van den
Gem. Geneeskundigen en Ge
zondheidsdienst te Haarlem,