Haarlemsche Courant
Aanval in gebied ten Z.O. van Helmond
Nieuwsblad voov Noord-Holland Kennemer Editie
Felle gevechten op vrij
breed front.
289e Jaar?. No. 270 x x
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134938.
Bijkantoren: Soendaplein 21.
Umuiden-O. Rembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Donderdag 16 Nov. 1944
üitg.: Graf. Bedrijven Damiate»
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 et., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. posi
3,73. Losse nummers 6 cent»
Hoofdredacteur: F. C, Derks»
K 1297
Het Duitsche weermacht bericht van
Woensdag luide:
De Engelschen zijn gisteren in het gebied
van Z.O. van Heimond overgegaan tot den
verwachten aanval. Hun voorbereidingen
daartoe waren reeds geruimen tijd door ons
waargenomen en beschoten. Op een vrij
breed front zijn felle gevechten ontbrand.
Ten Z. van Diedenhofen hebben onze .gre
nadiers het vijandelijke bruggenhoofd geheel
uiteengeslagen en verscheidene honderden
gevangenen gemaakt. Bij Gravelotte en ter
weerszijden van de Seille zijn zij in felle af-
weergevechten gewikkeld. Duitsche tankfor
maties hebben in het gebied tusschen de Nied
en Mörelungen nieuwe omsingelingspogingen
van den vijand verijdeld. 22 Amerikaansche
tanks werden vernietigd.
Ondanks hardnekkige afweer van onze stel-
lingsgroepen is de tegenstander er bij nieu
we aanvallen tusschen het Rijn-Marnekanaal
en Baccarat er in geslaagd terrein te winnen.
Ter weerszijden van den bovenloop van de
Doubs heeft de vijand zijn aanvallen ten
W. van Mont Beliard hervat. Er kwamen
felle stellingsgevechten tot ontwikkeling.
Van onze vestingen en steunpunten in het
Westen komt verder bericht over artillerie-
strijd en bedrijvigheid van stoottroepen. Het
stedelijk gebied van Londen en het gebied
van Antwerpen hebben opnieuw het doelwit
gevormd van versterkt lange-afstandsvuur.
In midden Italië hebben onze grenadiers
tusschen Modi Cliana en de Romagna ten
N.O. van Forli de voortgezette Britsche aan
vallen voor nieuwe stellingen afgeslagen.
Ondanks slecht weer en groote terrein-s
moeilijkheden verloopen onze marschbewe-
gingen op den Balkan en in het Finsch-Noor-
sche grensgebied volgens de plannen.
Onder de bescherming van zware Britsche
zeestrijdkrachten heeft de vijand opnieuw
getracht te landen op het eiland Milos in de
Aegeïsche zee. Het dappere garnizoen sloeg
hem weer terug.
In het gebied ten O. van Budapest zetten
de bolsjewieken op een breed front hun door-
braakaanvallen voort met sterke infanterie
en pantserstrijdkrachten. Tegenover de in
het zwaarste vu^ir volhardende tanks en gre
nadiers konden zij geen beslissende terrein
winst behalen. Op enkele penetratie plaatsen
werd het front door tegenaanvallen vol elan
weer gesloten. Bij ophelderend weer hebben
Canada en de oorlog.
Spoedzitting van het Lagerhuis
Naar radio Londen meldt, heeft Mackenzie
King,de Canadeesche minister-president,
officieel bekend gemaakt, dat het Canadee
sche Lagerhuis niet pas in Januari, maar
reeds op 22 November zal bijeenkomen. De
debatten zullen tot onderwerp hebben de wet
op het algemeene kiesrecht. Hieraan wordt
toegevoegd, dat er wellicht algemeene ver
kiezingen zullen worden uitgeschreven.
Hieraan voegt Reuter toe, dat de minister
president een wetsontwerp zal indienen over
den vrijwilligen militairen dienst of over den
dienstplicht in overzeesche landen en inzake
de voortzetting van het stelsel van vrijwilli
gers, de kwestie in vertrouwen zal stellen.
„Tirpitz" buiten gevecht gesteld.
Het slagschip „Tirpitz", dat werd gebruikt
ter bescherming van de kust van Noordelijk
Noorwegen, heeft de laatste twee jaar tal
rijke luchtaanvallen van sterke Èngelsche
formaties —bommenwerpers afgeslagen en
daarbij een zeer groot aantal vliegtuigen
neergeschoten.
Op 12 November werd de „Tirpitz" op
nieuw door Èngelsche vliegtuigen met zeer
zware bommen aangevallen. Hierbij werd het
slagschip dicht voor de Noorsche kust buiten
gevecht gesteld. Een groot deel der beman
ning werd gered.
Prof. Gerbrandy dankt Eisenhouwer
Prof. Gerbrandy heeft een telegram gericht
tot generaal" Eisenhouwer, waarin hij hem
dankt voor de wijze, waarop hij door den
strijd op Walcheren er in geslaagd is, de
Geallieerden te verzekeren van de Schelde-
monding.
AMERIKAANSCHE ZENDER OP
EIFFELTOREN.
De regeering de Gaulle heeft op grond van
de leen- en pachtovereenkomst met de Ver-
eenigde Staten den Eiffeltoren voor bepaal
den tijd aan de Vereenigde Staten afgestaan
voor het inrichten van een radiostation.
Het drama in de Mooie Hei.
Verdachte van den doodslag in
hooger beroep.
De huisschilder A. S., verdacht van
doodslag, wien ten laste wat gelegd, dat
üiij op Tweeden Pinksterdag' een ijegen-
qarigen jongen onder water Ihad geihouden,
in de Mooie Hel- nabij Spaarndam, waar
door deze om het leven is gekomen en
idoor de Haarlemsohe Rechtbank was ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van zes
■maanden met ter beschikking stellen van
de regeering, heeft hooger beroep aange-
•teekend bij het Amsterdamsdhe Gerechts
hof.
de bolsjewieken ten Z. van Ungvar talrijke
aanvallen met troepen ter sterkte van een
regiment uitgevoerd. Zij werden ondanks
sterke steun van artillerie en slagvliegers
voor onze stellingen uiteengeslagen. Twintig
tanks der bolsjewieken werden daarbij ver
nietigd. Aan de rest van het Oostfront is het
niet tot gevechten van groofëren omvang ge
komen.
Haydn's Johreszeiten.
Jf -
Bij de zeer groote verdiensten die Haydn
gehad heeft op instrumentaal gebied, vooral
wat het strijkkwartet en de symphonie en
haar orchestratie betreft, komt ook nog-deze,
dat hij de baanbreker geweest is voor het ro
mantische oratori«. De beide groote vocale
werken van zijn levensavond, Die Schöpfung
en Die Jahreszeiten zijn ook de aanleiding
geworden voor een groote activiteit op pro
faan koorgebied.
Haydn- was seeds de 65 gepasseerd, toen hij
Die Schöpfung opzette, en hij hep naar de 70
toen hij Die Jahreszeiten voltooide. De ge
dachte om dergelijke werken te schrijven was
bij hem opgekomen tijdens zijn verblijf in
Londen, waar hij kennis maakte met de ora
toria van Handel, die door een machtig koor
uitgevoerd werden. Maar Handel beteekende
voor hem een afgesloten periode; zoowel wat
den geest als wat de middelen betreft was
deze barokkunst voor hem een overwonnen
standpunt. Hij zou het oratorio naar' den
smaak van den nieuwen tijd omvormen, met
al de verworvenheden van de orchestrale
kunst, aan wier ontwikkeling hijzelf zulk een
voornaam aandeel had gehad.
De krachtige, karakteristieke, en diepe ex
pressie, de frissche geest en de origineele
vondsten, die Haydn in deze beide werken
tot uiting bracht, wekten van eerstaf warme
bewondering bij publiek en kritiek.
Wat Die Jahreszeiten betreft, moet het
Haydn evenwel veel moeite gekosthebben
om de compositie tot een goed einde te
brengen. Wij kunnen ons dat moeilijk voor
stellen, zoo vlot, zoo „aus einem Guss" als
ons dit weTk toeschijnt. Toch heeft Haydn
zich over die moeilijke geboorte herhaaldelijk
uitgesproken; heel duidelijk zelfs tegen den
tooneelspeler Ifland, die hem in 1808 bezocht
en aan wien hij zeide: Die Jahreszeiten heb
ben rtlij heel wat last veroorzaakt; dag aan
dag zat ik te tobben over sommige gedeelten,
en dan neen gij kunt niet gelooven hoe ik
mij daarmee gemarteld heb.
Haydn moet hier wellicht gedoeld hebben
op de onverkwikkelijke kibbelpartijtjes met
Baron van Swieten, die den origineelen Engel
schen tekst voor hem in het Duitsch had
overgezet, het libretto bovendien naar zijn
smaak had gefatsoeneerd en ook meende toe
zicht te mogen houden op de wijze waarop
de componist het gedicht verklankte. Het
begon Haydn te vervelen en te ergeren dat
Van Swieten er vooral op speculeerde geestige
nabootsingen van dierengeluiden en andere
grappige effecten in het werk gerealiseerd te
zien. Zoo mopperde de componist tegen een
tekstgedeelte dat hem tot het imiteerenvan
kikkergekwaak verplichtte; hij ergerde zich
aan het onpoëtische van het wijnkoor, aan
den lofzang op de vlijt en op nog andere
dingen waarvoor hij niet in geestdrift kon ge
raken. Maar tenslotte componeerde hij deze
gedeelten toch, onder drang van den libret
tist. Alleen bij de aria van den boer achter
den ploeg weigerde Haydn beslist den zin te
doen van Van Swieten. Deze had gewild dat
de componist den boer daar een wijsje zou
laten fluiten uit een populaire opera, maar
Haydn nam daarvoor de melodie uit het An
dante van zijn symphonie met den pauken
slag. De Baron stond er op dat hij dit zou ver
anderen, maar Haydn bleef op zijn stuk staan;
ik wijzig niets, zeide hij; mijn Andante is even
goed en even bekend als de door u gewensch-
te melodie. Waarop Van Swieten hem gepi
keerd verliet en hem niet meer bezocht.
Eefiige dagen later ging Haydn zijn medewer
ker opzoeken en deze liet den componist ge-
ruimen tijd antichambreeren. Togn Haydn
aanstalten maakte om te vertrekken kwam
Van Swieten eindelijk bij hem. U komt net
bijtijds, voegde Haydn den Baron toe; het
scheelde niet veel of ik was vertrokken, met
het vaste voornemeri uw huis nooit meer te
betreden.
Edoch, van al die verdrietelijkheden bij het
scheppen van Die Jahreszeiten ondervonden,
is bij de uitvoering van het werk niets te
merken. Ernst en humor, religieuse gevoelens
en schalksche geestigheden, stemmige natuur
beelden en uitgelaten tafereelen zijn in deze
vier cantates zoo prachtig met elkaar verwe
ven, dat we in de veelheid en verscheidenheid
een logisch volgroeide eenheid hooren. Dank
rii de-kracht 'van zijn geniaal scheppingsver
mogen. Jos. de Klerk
GEEN TERPENTEIJN VOOR SCHILDERS.
Van 16 November af zullen de distributie
diensten tot nader order geen bonnen voor
terpentijn ten dienste van schilders meer
verstrekken.
De Hoofd-inspeclje voor de Lucht
bescherming vraagt:
U beschouwt toch puinhoopen niet
als een kijkspel, want nieuwsgierig,
heid naar een anders leed is uit den
booze.
Niets is voor de inbrekers veilig
De Haarlemsche recherche heeft het bij
zonder druk, want iederen dag melden
zich velen met de mededeeling, dat er in
gebroken is.
Onbevoegden hebben zich toegang ver
schaft tot een boter- en kaashandel aan de
Amsterdamstraat en- hebben 450 kg. kaas
gestolen. De voorraad bestond uit smeer
kaas 40 plus, schoongemaakte volvette
kaas en Goudsche en Edammer kaas 20
plus. Voorts is uit een toonbankla een be
drag van f 19,— weggenomen.
In Van Dijlk's koekfabr-iek heeft men zich
laten insluiten en des" nachts zijn gestolen
twaalf balen basterdsuiker, ieder bevat
tend 100 kg. Het kantoor is ook doorzocht,
doch daar wordt niets vermist.
Een huisvrouw van de Papentorenvest
vertoeft tijdelijk bij haar moeder in Assen-
delft. Sedert haar vertrek op 20 October
heeft men één of meer bezoeken aan haar
woning gebracht. Gestolen zijn vloerkleed
jes, een bedsprei, een manchester costuum,
heerenschoenen, hooge bruine damesschoe
nen, een penduleklok, twee tinnen sier-
vazen, een pluche tafelkleed, lepels, vor
ken en tafelmessen.
Eer, groentenfrandeiaar vermist uit zijn
pakhuis aan de Van Marumstraat zes a
zeven H.L. aardappelen.
Door verbreking van een ruit aan de
achterzijde heeft men ziclh toegang ver
schaft tot de Montessorischool aan de
Middeniaan, waar gestolen zijn een -hang
klok en een pianokleed.
Van D„ die in zijn visscheraboot aan het
Spaarne, 80 liter gasolie, een v-uurduveltje,
een klok en een ledige melkbus had, kwaim
tot de ontdekking, dat tijdens zijn afwezig
heid deze goederen gestolen waren.
„De Vernummering" van 1875.
Wetenswaardigheden over
Huisnummers en bijgeloof.
Wanneer men te Haarlem den postbode, die
tijdens zijn bestelling in enkeletiren honderden
gezinnen van post voorziet, gadeslaat, dan
wordt men getroffen door de routine waar
mede hij zijn taak vervult..
Hoewel de vaak met spanning verbeide cor
respondentie thans veelal, vanwege de groote
vervoersmoeilijkheden, schaarsch is: de be
zorging in de Spaarnestad zelf wordt prompt
iutgevoerd. De grondslag voor deze vlotte
werkwijze vormt de sorteering der poststuk
ken. weike in de achterliggende periode her
haaldelijk werd verbeterd.
Men mag echter evenmin vergeten, dat de
huidige nummering der perceelen tevens van
invloed is geweest. Degeen, die een eeuw ge
leden zijn bestellingen verrichtte, had immers
niet zelden te kampen met adrespuzzles, te
meer daar de nummering der huizen destijds
wijksgewijs geschiedde.
Eerst onder wijlen E. A. -Iordens, burge
meester van Haarlem, werd de nummering
der huizen afdoende geregeld. Er kwam daar
toe in de gemeenteraadszitting van 14 April
1875 -een voorstel van B. en W. aan de orde,
waaraan onder meer het volgende kan wor
den ontleend:
„Gelijk bekend is, wordt de gemeente ver
deeld h wijken en buurten. De* nummering
nu der huizen'' heeft plaats wijksgewijs. De
slooping van perceelen, de aanbouw van nieu
we woningen en de uitbreiding der gemeente,
vooral aan de zoogenaamde Nieuwstad, heb
ben aanleiding gegeven, dat er een verwar-
ving in de nummering is ontstaan, die hoe
langer hoe meer de administratie belemmert.
De bestaande nummering trouwens dagtee-
kent van het begin dezer eeuw. Wij hebben
daarom besloten, aan U een voorstel te doen
tot geheele vernummering der gemeente, en
wel op de wijze, zooals zulks onlangs te Am
sterdam heeft, plaats gehad. Wij zouden die
nummering wenschen bepaald te zien, straat-,
mer$ aan de linkerzijde. Het zou ons denk
nummers aan de rechter- en de oneven num
I loopende in een bepaalde richting, de even-
steeg- of laansgewijs, altoos te beginnen mét
beeld zijn dit voor de eerste maal te doen
geschieden op kosten der' gemeente, en ten
einde de administratie gemakkelijk te maken
de bestaande nummers niet uit te wisschen
maar met een streep verf door te halen. Op
deze wijze zal de vernummering spoedig en
met geringe kosten kunnen plaats hebben.
Tot zoover het voorstel, waarin tevens een
nieuwe wiik- en buurtverdeeling werd bepleit.
Het besluit volgde op 12 Mei. Verder werd er
in de raadsvergadering van 28 Juni 1876 gewe
zen op denoodzaak dm de houten naambordjes
der straten te laten vervangen door metalen,
waartoe besloten werd.
Thans nu het zoeken naar adressen belang
rijk is vereenvoudigd en vrijwel elke laan of
steeg van een diudelijk metalen naambord is
voorzien, kunnen we alleen nog slechts des
avonds tijdens de Egyptische duisternis we!
eens loopen te dwalen en te zoeken.
In sommige gemeenten onder anderen te
Bloemendaal treft men echter nog bij enkele
oude lanen en wegen een merkwaardige num
mering aan. Blijkbaar hechtte men in het ver
leden hieraan een bijzondere beteekenis. Zoo
heeft men de huisnummers, waarin de cijfer1
II en 13 voorkomen op handige wijze ver
meden, door de nummers 9. 9a. 9b. 15 toe te
passen. Dergelijke gevallen behooren welis
waar tot de uitzonderingen, doch zij vormen
een overblijfsel uit het tijdperk onzer groot-
en overgrootouders, die zich bii de bepaling
van hun huisnummer lieten leiden door hun
bijgeloof.
BRITSCHE AANVAL BIJ MEYEL.
Voor de Nederlandsche grens zijn Britsche
troepen tot den aanval overgegaan op het
Duitsche bruggenhoofd aan de Maas ten
Oosten van Meyel, na een krachtige vuur-
voorbereiding en met talrijke tanks. Zij wer
den terstond door het Duitsche versperrings-
vuur gegrepen en nog vóór de hoofdgevechts
linie teruggeslagen.
Twee rantsoenen op
Tabaksbon R 12. i
Voor inwoners van
Haarlem.
Op bon R 12 van de Tabaks-
kaart zijn in Haarlem twee
rantsoenen tabak, v sigaren of
sigaretten beschikbaar gesteld.
Voorzoover de winkeliers niet
in staat zijn om onmiddellijk
uit de aanwezige voorraden af
leveren, nertien zij den bon
in ontvangst tegen afgifte van.
ontvangstbewijzen. Zoodra de
winkeliers op basis van de
door hen ingenomen bonnen
zijn bevoorraad, zal de afle
vering hierop zonder nadere
aankondiging geschieden vóór
of uiterlijk op 2 December.
Volksconcert der
H. O. V.
Solisten; Corry Koppen en
Wiep'Zijlstra, piano.
Toen Mozart als 23-jarige
jongeling van Parijs terug
keerde In zijn vaderstad Salz
burg en zich daar weer tracht
te te acelimatiseeren aan het
muziekleven der hofhouding
van den vorst-aartsbisschop,
schreef hij zijn concert in Es
voor twee piano's en orkest,
om dit uit te voeren met zijn
zuster Marianne en Jiiermee
aan zijn stadgeqooten de vor
deringen te toonen, die hij
tijdens zijn jongste kunstreis
verworven had. En deze wa
ren niet gering, want dé jonge
kunstenaar had niet alleen
Parijs, maar ook. Munchen en
Mannheim bezocht, en - in al
deze centra van muzikaal le
ven heel wat opgestoken.
Meer nog, hij was gerijpt en
voelde zich de Salzburger sfeer
tamelijk ontgroeid. Wat uit tar
van conflicten weldra blijken
zou. Het bewuste concert voor
twee vleugels werd dezen
Woensdag-namiddag ten ge-
hoore gebracht door het pi
ano-duo Corry Koppen en
Wiep Zijlstra, de eerste vlot
en vloeiend en gracieus van
toon, de tweede iets krach
tiger van aanslag. Dit verschil
van karakter, al had het wat
minder groot mogen wezen,
had eigenlijk dit gunstige re
sultaat, dat het diaiogeerende
karakter er een onbetwistbaar
relief door kreeg. Ik wil van
harte hopen dit fraaie concert
van het tweetal nog eens te
mogen hooren in de beste om
standigheden.
Dirigent Marinus Adam be
zorgde een goede verklanking
van Bee'thoven's Egmont-
ouverture. Jeux d' Enfants
van .Bizet maakte een minder
geacheveerden indruk. Maar
een effectvol resultaat werd'
bereikt met de twee Elegische
Melodieën voor strijkorkest
van Grieg. Hier kon men zich
koesteren aan de warme be
zieling die van de compositie
en van de executie uitging.
Tot slot vergastte het vol
ledige orkest het publiek op
de Karelia-suite van Sibelius,
waardig type van Finsche na
tionale muziek, minder span
nend dan Finlandia van den
zelfden componist, maar even
als dit stuk. aantrekkeliik om
zijn gezonden volkstoon. Het
werd zeer goed ten gehoore
gebracht. Jos. de Klerk.
JUBILEUM H. J. VOORS.
De heer H. J. Voors was
Woensdag vijf-en-twintig jaar
aan het secrelai;ast van de
Algemeene Vereeniging voor
Bloembollencultuur, waarvan
hii algemeen secretaris-pen
ningmeester is. verbonden.
Aangezien de iuhi'aris we
gens de tijdsomstandigheden
den dag onopgemerkt voorbij
wenschte te laten rasn is van
een officinale herdenking af
gezien. Desondanks heeft de
heer Voors van de ziide van
het bloemboüenvak uitingen
van sympathie ontvangen.
PERSONALIA.
Bij beschikking van den se-
cret^-is-generaal va# het De-
partemenTt'v'an Sociale Zaken
is benoemd tot plaatsvervan
gend geneeskundig inspecteur
van de Volksgezondheid, dr.
W. B. Smit, directeur van den
Gem. Geneeskundigen en Ge
zondheidsdienst te Haarlem.
