Haarlemsche Courant Omvangrijke strijd ten N.O. van Aken Hevige aanvallen bij Venlo De slag bij Aken. 289e Jaarg. 'No 281 x x Bureaux: Groote Houtstraat 93 Postgiro 134958. Bijkantoren: Soendaplein 21. IJmuiden-O. Rembrandtlaan 56 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Nieutvsblad voor Noord-Holland Kennemer Editie Woensdag 29 Nov. 1944 UI tg.: Grat. Bedrijven Damiate, Haarlem. Abonnementen: per week 26 ct., per mnd. 1,15, per kwartaal 3,42, fr. p. post 3,73. Losse nummers 8 cent. Hoofdredacteur: F. C. Derks. K 1297 Het Duitsche weermachtbericht van Dins dag luidt Zooals reeds sedert dagen sloegen onze troepen ook gisteren hevige vijandelijke aan vallen in het Maasbruggenhoofd bij Venlo af en bestreden zij gereedstaande afdeelingen tanks der Engelschen met geconcentreerd artillerievuur. Ten Noord-Oosten van Aken hervatten de Amerikaansche divisies hun grooten aanval om een doorbraak te verkrijgen naar de Ruhr. Deze mislukte opnieuw in ons voor naamste gevechtsterrein door het vastbe raden verzet van onze troepen. De garnizoenen in de vestingswerken rond Metz handhaafden zich nog steeds ondanks vijandelijke aanvallen of wisten al strijdende stukgeschoten complexen te verlaten en na burige te bereiken. Van het gebied ten Noord-Oosten van Bolchem tot in het gebied van Finstingen ondernamen de Amerikanen vergeefsche plaatselijke aanvallen op onze achterhoede en tevergeefsche verkenningsaanvallen op onze deels rechtgetrokken en van te voren gereed gemaakte stellingen. Ten Noorden van Saar- burg werden vrij sterke vijandelijke door-, braakpogingen verijdeld. Wij vernietigden in verbitterde afweer 43 pantservoertuigen en zoodoende belangrijke deelen van den daar aanvallenden vijand. De toestand in den Elzas wordt door con centrische aanvalsbewegingen van den vijand vèn het penetratiegebied van Straatsburg uit in Zuidelijke richting en door zware gevech ten om de passen van de Vogezen en in het gebied van Muhlhousen gekenmerkt. Harde weerstand en snelle beweeglijke afweer brachten de vijandelijke aanvallen tot staan. 33 Tanks van den vijand werden stuk geschoten. Londen, Antwerpen en Luik lagen opnieuw onder zwaar vuur. In midden-Italië ontstonden slechts plaat selijke gevechten. Bij Galicano wierpen de troepen den vijand uit een penetratieplek. In den Lamone sector ten Zuid-Westen van Faenza mislukten vijandelijke aanvallen. In Zuid-Hongarije houdt de krachtige druk der Bolsjewisten van het gebied van Mohac uit in Westelijke en Noordelijke richting aan. Een vrij groot aantal vijandelijke tanks werd in de zware afweergevechten vernietigd. Aan het Oostfront verliep de dag zonder groote gevechtshandelingen. In het Zuid- Westelijk deel van het Marta-gebergte dreven onze troepen vijandelijke formaties, die door de bosschen waren binnengedrongen, terug. Een plaatselijk beperkte aanval van onze grenadiers in het Oost-Pruisische grensge bied bracht den Sovjets zware bloedige ver liezen toe. In Koerland ondernamen de Bols jewisten na de ineenstorting van hun tot dusver ondernomen zware aanvallen slechts vrij zwakke aanvallen. die zonder succes bleven. De zeeoorlog voor de Noorsche kust is den laatsten tijd zeer sterk opgeleefd In den loop van 27 November sloegen Duitsche con- vooien voor West-Noorwegen verscheidene aanvallen van vijandelijke bommenwerpers en torpedovliegtuigen af en schoten zes hiervan neer. Gisteren overdag waren de aanvallen der Anglo-Amerikaansche bommenwerpers en jagers gericht op het gebied aan weerszijden van den Rijn. Zware schade onstond vooral in woonwijken van de steden Offenburg en Keulen. In den nacht ondernamen Britsche vliegtuigen een terreuraanval op Freiburg im Breisgau, waardoor vele personen om het leven kwamen, en omvangrijke schade aan gebouwen werd aangericht. Een andere nach telijke aanval was gericht op Dusseldorf- Neuss. Boven het Rijksgebied waren boven dien storingsvliegtuigen in actie. 19 Vijan delijke vliegtuigen werden neergeschoten. Nadat er een verbetering in de weers gesteldheid is ingetreden, draagt de worste ling in het gevechtsgebied van Aken weer geheel het karakter van een materiaalslag van den grootst mogelijken omvang. Vooral in den sector ten Noorden van Aken werd met buitengewoon groote felheid gestreden. Na een urenlang trommelvuur uit honderden stukken geschut gingen de Amerikaansche infanterie- en pantserformaties tot een storm loop op de Duitsche stellingen over. De Amerikanen slaagden er in na een hevig artillerieduel, dat verscheidene uren duurde, de plaats Mersenhausen te omsingelen. Al hun concentrische aanvallen, om de plaats zelf binnen te dringen, werden echter door de Duitsche troepen in een taaien strijd ver ijdeld en zoo wisten de Duitschers zich in Mersenhausen te handhaven. Een Amerikaan sche aanval op Goslar werd in een tegen aanval opgevangen, waarbij het in Goslar tot verbitterde straatgevechten kwam. Ten Oos ten van Aken weerden Duitsche Volksgrena diers in zeer nauwe samenwerking met tank formaties niet minder dan acht Amerikaan sche aanvallen af. Pogingen der Amerikanen om deze mislukte aanvallen toch weer op gang te brengen door het in den strijd wer pen van nieuwe tankformaties, werden ver ijdeld door een vernietigend Duitsch anti tankvuur, dat door talrijke batterijen werd onderhouden. Zuid-Oostelijk van Aken be haalden de Duitschers een volledig afweer- succes. De Amerikaansche aanvallen waren hier minder hevig. Het aftreden van Cordell Huil. Volgens Reuter heeft Roosevelt officieel het aftreden van Cordell Huil als staats secretaris aanvaard. Roosevelt verklarde, dat Huil nauw contact met hem zal blijven hou den en zal fungeeren als adviseur voor de buitenlandsehe politiek. Tot zijn opvolger werd benoemd Stettinius, tot dusver plaats vervangend staatssecretaris. Volmachten voor Pierlot. De Belgische Kamer heeft de volmachten, door Pierlot gevraagd, toegestaan. Zooals men weet wordt door deze vol machten o.m. een verbod van vergadering getroffen, alsmede andere beperkende maat regelen. Ook op de couranten zal streng toe zicht worden geoefend. Door pamfletten, die verspreid werden door den bond van Vakvereenigingen worden naar Reuter meldt, alle arbeiders in Brussel opge roepen een algemeene staking te beginnen, welke Dinsdag om elf uur zou beginnen. DE REIS VAN DE GAULLE- WEENEN. De Gaulle is Maandag in Te heran aangekomen, waar hij door den Sjah werd ontvangen. Van het Hongaarsche front. Bolsjewisten verliezen meer dan 1X00 tanks. In het Hongaarsche gebied hadden ten Noor den van de Drau en ten Zuid-Oosten van Fünfkirchen levendige gevechten plaats met opdringende Sovjet-Russische pantserforma ties, die tot opdracht hadden deze plaats te bezetten. Hoewel de Bolsjewisten de stad uit drie richtingen aanvielen werden de aanval len verscheidene kilometers buiten de stad tot staan gebracht. In het gebied van Mohac bre'idden de Bolsjewisten hun bruggenhoofd op den Westelijken oever van de Donau uit, maar slaagden er niet in de Duitsche stel lingen te doorbreken. In het gevechtsgebied van Budapest hergroepeerden de Bolsjewis ten hun strijdkrachten in verband met de ern stige verliezen, welke zij hier hadden geleden. Zij verloren in den slag om Budapest tot dus ver meer dan 1100 tanks, 300 stukken geschut en honderden gepantserde en vrachtwagens. Een Duitsche onderneming tot het sluiten van een bres bij Hatvan maakte goede vorde ringen. Ook in het Matra-gebergte streden de Duitschers met succes. Zij heroverden den Zuidelijken rand van het Matra-gebergte. Door een roekeloozen inzet van menschen trachtten de Bolsjewisten het verloren ge- gane terrein weer in het bezit te nemen in een zestal aanvallen, doch faalden in deze po gingen. Van het Italiaansche front. Verscheidene Britsche aanvallen ter weers zijden van Faenza werden reeds in het voor terrein der Duitsche stellingen uiteengeslagen. De Duitsche troepen brachten den Anglo- Amerikanen hier zware verliezen toe. Van het Hongaarsche front. Piano-middag George van Renesse. Er is heel wat toe noodig om op een storm- achtigen November-middag In een lichtlooze en onverwarmde zaal een publiek geestelijk te verwarmen met klavierspel. Technische meesterschap moge de conditio sine qua non zijn, zonder de speciale vermogens om on danks alles de sfeer te wekken waarin de muziek opbloeien kan, zou die meesterschap al heel weinig baat brengen. Zoo ooit, dan juist nu heeft George van Renesse bewezen een buitengewoon poëtisch herschepper te wezen, die, zelf in den ban der te spelen muziek door haar ideëelen inhoud zoodanig overweldigd wordt, dat geen remmende om standigheden, geen klamme toetsen of ver kleumde vingers aan den innerlijken gloed van de muziek kunnen weerstaan. Wij heb ben bewonderd hoe rijk aan fantasie de kapi tale Es-dur-Sonate van Haydn door Re nesse tot klinken werd gebracht, maar nog meer heeft het ons verbaasd hoe zuiver en aanstekelijk hij de lyrische melancholie van Schubert's Sonate in Es over ons liet komen met al de teerheid, de beminnelijkheid en de zuur-zoete humor van den grooten lyricus. De charme van Ravel's prille Sonatine werkte volkomen en wat Chopin's poëtische geest te vergulden weet aan zijn brillante klaviermuziek, zij leefde en zong met volle bezieling en innigheid; zoo de Nocturne in As, zoo vooral de raadselachtige Mazurka in a, zoo de Wals in As en zoo ook de ge weldige Fantasie in f kl. t. Klonk dit alles in wonderlijke tegenstelling met de omringende atmosfeer van dezen naren lichtloozen middag, het als verdroomde „Am Abend" van Schumann, dat de concert gever nog als toegift gaf, was ten minste in harmonie met de sfeer van den uitstervenden dag. JOS. DE KLERK. Waar het „zwarte goud" in gas werd omgezet. De „Gemeente Lichtfabrieken" een interessant bedrijf. Nu de levering van gas en electra voor- loopig is gestaakt, komen er talrijke nieuwe problemen aan de orde. Meer dan voorheen heeft de uitdrukking: „Ontberen leert waar- deerenbeteekenis gekregen. Duizenden gasverbruikers beschikken immers thans over een lcookkacheltje met een minimum hoeveelheid brandstoffen, terwijl eveneens zeer velen genoodzaakt zijn van de Centrale keuken gebruik te maken. Tot dusver aan vaardde men vrijwel automatisch het com fort en daarom zal er onder de huidige om standigheden wellicht interesse voor enkele bijzonderheden over het Gemeentelijk Gas- Bedrijf bestaan. Het besluit tot stichting dezer instelling werd tijdens de raadszitting van 5 December 1900 met een groote meerderheid van stem men genomen. De heer J. Blom Sz„ die door den Raad tot directeur werd benoemd, kreeg weldra de gelegenheid om zijn plannen te verwezenlijken. Voor de „Gemeente Licht fabrieken", welke aanvankelijk de combinatie van een gasfabriek met electrische centrale vormde, had men in den Veerpolder een ter rein met een oppervlakte van 70.000 vierk. meter gereserveerd. De ligging aan de uit monding van het Vuilrak in het Spaarne en bij de spoorbaan was zeer gunstig, zoodat de oppervlakte van het fabrieksterrein in den loop der jaren nog tot 146.485 vierk. meter werd uitgebreid. Eerst in 1902 kwam men met de oprichting der verschillende fabrieks gebouwen gereed, waarna met de gaslevering kon worden begonnen. De jubileum-uitgave van 1928, ter gelegen heid van het vijfde lustrum, bevatte talrijke gegevens over de inrichting en de ontwik keling van het Gemeentelijk Gasbedrijf. Hierin werd onder meer opgemerkt, dat de gasproductie geleidelijk, mede door het ge bruik van moderne installaties, werd opge voerd. In de beginperiode bood het gebouw der koolgasstokerij ruimte voor 16 Coze-ovens, waarvan er 12 reeds in gebruik werden ge nomen. Elke oven met voorgebouwden gene rator was voorzien van 9 hellende retorten, waarbij 300 Kg. kolen per lading werden gebezigd. De etmaalproductie omvatte 2800 tot 3000 kub. meter koolgas, waarvoor 3 la dingen werden verwerkt. Voor de geheele batterij kon worden volstaan met een bedie ning van 5 man per ploeg. Eerst in 1904 wer den alle 16 Coze-ovens gebruikt. De uitbreiding der horizontale kameroven- batterij werd in 1915 een feit. Dit blok be stond uit vier ovens, die elk met 4 horizon tale kamers waren ingericht. Voor een etmaal bedroeg de lading kolen 3500 Kg. waarmede de fabriekscapaciteit werd verhoogd tot 15.000 a 16.000 kub. meter koolgas. Het jaar 1920 bracht nieuwe ingrijpende veranderingen. Geheel in overeenstemming met de eischen tot moderniseering van het bedrijf werd een nieuw systeem, de schuine kameroveninstallatie, ingevoerd. Onder de oude bekapping van het stokerijgebouw, werd het groote ovenblok opgericht. De 5 ovens zijn elk verdeeld in 4 hellende kamers, waar van de vulling ongeveer 8 ton kolen bedraagt. Per etmaal kunnen dus totaal ongeveer 160 ton gaskolen worden verwerkt, zoodat de maximale productie 60.000 kub. meter kool gas beloopt. Ook de in 1907 opgerichte cokesgasfabriek had een behoorlijke opbrengst van 25.000 kub. meter per etmaal, terwijl in 1928 de productie nog met 15.000 kub. meter gecarbu- reerd cokesgas per etmaal werd uitgebreid. Voor de berging van het af te leveren gas werden reeds in 1902 een tweetal 40 meter hooge gashouders met een inhoud van 15.000 kub. meter in gebruik genomen, terwijl het plan van 1906 om een derde houder inhoud dende 40.000 kub. meter, op te richten, eerst later werd verwezenlijkt. Deze reservoirs vormen de uitwendige entourage van de gas fabriek evenals de omvangrijke transport inrichting met haar 120 meter lange transport baan. Het nut van deze installatie komt eerst naar voren als men bedenkt, dat er tot 1928 ongeveer 1.110.000 ton kolen werden ver werkt. Verder mag ook de lengte van het buitennet, dat gedurend een kwam eeuw van 84.908 tot 213.177 meter toenam, niet onver meld blijven. Behalve voor kook- en verwarmingsdoel einden werd het gas reeds bij de oprichting der fabriek voor de openbare verlichting gebezigd. Het aantal lantaarns, dat in 1903 1593 bedroeg, was in 1928 tot 3849 gestegen. Hierbij bleven herhaalde verbeteringen niet achterwege. De totale productie van het Haarlemsch Gemeentelijk Gas-Bedrijf vertoonde een stij ging van 6 millioen kub. meter in 1903 tot 22 millioen kub. meter in 1927. Voorwaar een, uitstekend resultaat, temeer daar de fabri cage der bijpi'oducten, zooals teer en am monia eveneens plaats had. Het bedrijf, waarvan de heer J. A. A. Ochtman sinds Juni 1916 directeur is, heeft in de achterliggende periode ook de gas levering buiten de gemeente verzorgd. In 1911 kwam bijvoorbeeld de overeenkomst in zake de gaslevering voor de gemeente Velsen tot stand, terwijl omstreeks 1920 ook de ge meenten Bloemendaal en Zandvoort als af nemers werden ingeschakeld. Op 1 Juli 1925 werd de gaslevering aan Velsen beëindigd, doch dit verlies aan afzetgebied werd gere duceerd, daar in Januari van dat jaar de gemeente Schoten besloot haar fabriek te sluiten. Bovendien voorziet het G. G. B. sinds 1939 in de gaslevering der gemeente Heem stede. Thans nu het „zwarte goud" ontbreekt, is de bedrijvigheid op de terreinen der Licht fabrieken voor het eerst na een periode van veertig jaren verdwenen. De gaslevering is stopgezet, doch te zijner tijd zal men de witte massale rookkolommen weer over het Spaarne kunnen zien trekken. De huismoeders zullen alsdan hun kookpuzzles spoedig vergeten zijn en met meer waardeering van het com fort, dat ook het Gemeentelijk Gas-Bedrijf biedt, kunnen profiteeren. Het conflict in de Ger. Kerken. Groep van het oude verband van Krommenie mag over het kerkgebouw beschikken. De president van de Haarlem sche rechtbank heeft uitspraak gedaan in de zaak, welke in kort geding was aanhangig gemaakt door de Gereformeer de kerk van Krommenie en heeft bepaald, dat de kerk van het oude verband, welke de minderheid vormde, recht heeft op het kerkgebouw en niet de uitgetreden groep. Op 2 September j.l. had een groep, welke de meerderheid vorm de, het besluit genomen, zich niet te houden aan de beslis sing van de Generale Synode der Gereformeerde Kerken. Deze groep meende de beschik king te mogen hebben over het kerkgebouw. De minder heid, dus het oude verband, had zich tot den president van de rechtbank gewend en eisch- te de beschikking te verkrij gen over het kerkgebouw. Als procureur en advocaat trad op mr. A. Bruch. Zooals hierbo ven gemeld is, heeft de presi dent de eischende partij in het gelijk gesteld. In het vonnis is bevolen, dat de gedaagde zich ten aanzien van de eischende kerk heeft te onthouden van alle daden van beheer of bestuur en in het ai- gemeen van handelingen, „uartoe zij als predikant, ouderling of diaken bevoegd waren voor het besluit van 2 September, speciaal om aan eischeres over te laten het ge bruik van haar gebouwen en zich te onthouden van iedere handeling, welke eischeres in het rustig genot van haar ge bouwen zou kunnen storen. Bij overtreding van het bevel zal zij aan de eischende kerk een bedrag van f 500 moeten beta len en kan zij de hulp inroe pen van den sterken arm. De president heeft o.a. over wogen, dat de eischende kerk behoort tot de Gereformeerde kerken in Generaal Synodaal verband en de andere groep is gevormd door de losmaking van de Gereformeerde Kerk. Het besluit van 2 September wordt niet rechtsgeldig geacht, omdat de gemeente in de zaak niet is gehoord of invloed heeft kunnen uitoefenen. Daarom is het niet geoorloofd, gelijk zij doet, bezit te nemen van het kerkgebouw, omdat de rechten en gebouwen blijven rusten bij die kerk. welke vóór 2 Septem ber tot de Gereformeerde kerk behoorde; deze kerk is in het verband gebleven en is de voortzetting van de oorspron kelijke kerk, welke bij het de partement van justitie is inge schreven, te beschouwen. De rechten komen niet toe aan de kerk, welke zich uit het ver band heeft losgemaakt. VEEL TYPHUSGEVALLEN IN AMSTERDAM. In Amsterdam zijn de laatste weken tientallen gevallen van typhus geconstateerd. Er is terstond een onderzoek naar de oorzaak ingesteld en daarbij is gebleken, dat de meeste pa tiënten gerookte paling had den gegeten, welke zijn van kooplieden op straat hadden gekocht. GEVONDEN VOORWERPEN Handschoen, Lubbers, Hage- straat 16. Handschoen, Stok man, Parklaan 99. Parapluie, Lubbers, Hagestraat 16. Rozen krans, J. H. Geus, Trompstraat 94. Tasch, Bureau van Politie, Smedestraat 9. Tasch, Berk hout, Patientiestraat 9 zwart. Wantjes, Betjes, Herculesstr. 22. Want, Hazenkamp, Park laan 100. FAILLISSEMENTEN. De Haarlemsche rechtbank heeft Dinsdag failliet ver klaard J. J. Tesselaar te Be verwijk; curator mr. A. W. M. Niemeijer en rechter-eommis- saris mr. J. H. H. Hülsmann. Wegens gebrek aan actief werd opgeheven het faillissement van H. A. Humting, chauffeur te Haarlem: curator mr. L. V. Hoog. HEEMSTEDE TIMMERGEREEDSCHAP ONTVREEMD Bij de Heemsteedsche politie werd kennis gegeven, dat on bekenden hebben ingebroken in een bouwschuur staande aan den Heerenweg. Er wordt een hoeveelheid timmergereed schap vermist. De politie stelt een onderzoek in.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1944 | | pagina 1