kb$i*®s
TREKKERS
BRANDKASTEN
KLUISDEUREN
it
AMSTERDAM - DEN HAAG - ROTTERDAM
De heer P. H. Greiner overleden.
Met leedwezen zullen velen uit onderwijs
kringen en verder leerlingen en oud-leerlin
gen van de Eerste H.B.S. b vernemen, dat de
heer P. H. Greiner, sedert 1920 werkzaam bij
het middelbaar onderwijs te Haarlem, onver
wacht is overleden. Hij fietste Dinsdag op de
Heemsteedsche Dreef en werd door een hart
verlamming overvallen.
De heer Greiner is 2 Mei 1887 in Scheve-
ningen geboren en ontving zijn opleiding tot
onderwijzer aan de Rijkskweekschool voor
onderwijzers te Haarlem. Na zijn slagen was
hij tijdelijk bij" het openbaar lager onderwijs
werkzaam in Amsterdam en Hilversum en na
1 Februari 1908_bij het bijzonder onderwijs te
Amsterdam, eerst als onderwijzer en daarna
als hoofd, inmiddels studeerde hij onder lei
ding van prof. dit F. A. Stoett middelbaar
Nederlandsch. 1 Mei 1920 vertrok hij naar
Haarlem, om op te treden als leeraar Neder
landsch aan de Rijkskweekschool aan de
Leidschevaart en als tijdelijk leeraar aan de
Eerste H.B.S. Eenige jaren later volgde zijn
vaste benoeming aande H.B.S., welke van
1925 tot 1 September 1933 Gemeente Lyceum
heette en daarna Eerste H.B.S. b. Deze school
nam zooveel tijd van hem in beslag, dat hij op
1 September zijn werkzaamheden bij de Rijks
kweekschool moest neerleggen, doch hij bleef
echter tot 1 September 1936 verbonden aan de
hoofdakte-cursus. Vele jaren maakte de over
ledene deel uit van de examen-commissies
voor hoofdakte en onderwijzer. Ook was hij
voorzitter van de Montessori-school in het
Haarlemmer Houtpark.
In den lande genoot de heer Greiner een
groote bekendheid door zijn opleiding voor de
akte M.O. Nederlandsch. Tal van candidaten
mocht hij in den loop der jaren opleiden en
met succes. In eenige wetenschappelijke bla
den publiceerde hij artikelen, waarvan zijn:
Harpoen en „verkeerde" Harpoen, dat een
nieuw licj^t wierp op Vondels hekeldicht
„Harpoen"^" zeer de aandacht trok.
Aan het werkzame leven is een einde ge
komen en zijn heengaan wordt betreurd door
velen, in het bijzonder door zijn leerlingen,
bij wie hij als docent groote achting genoot,
daar hij de gave bezat de leerstof helder voor
de oogen te stellen.
Vrijdagmiddag om één uur zal zijn stoffe
lijk overschot op de algemeene begraafplaats
te Heemstede ter aarde worden besteld.
Burgerlijke Stand.
HAARLEM 27 November 1944
BEVALLEN: 23 Nov., W. A. Dekkervan Loon,
d.; 24 Nov., C. G. HofmansSabels, z.; L. de
GeusLeveld. z.; J. C. van DonselaarHerbsch-
leb, d.; 25 Nov., R. J. VoetelinkStein, d.; J. H.
Boiïgers -Peters, d.; J. J. van MaurikKalf, d.;
D- C. VinkLammers, d.: M. C. Wagemaker
van Leuven, z.; J. H. M. BraamHulshof z.; 26
Nov., A. de GoedeFarber, z.; H. A. SmitSie-
ber, d.; 27 Nov.* A. L. vair' Waard—van den
Braak, z.; J. G. Heidemanvan Toor, d.
OVERLEDEN: 23 Nov.. J., 25 m., z. van P. .7.
Bol, GastPmisvest; P. A., .1 d., z. van J. M. J. En-
geringh, Spaanschevaartstraat; 24 Nov., A. Re
kelhof, 58 j., Kamperlaan; C. Froger, 69 j., Gast-
huisvest; M. van BeusekomDurge, 75 j., Kam
perlaan; 25 Nov., M., 4 m., d. van F. Kerman,
Hazepaterslaai
HAARLEM 23 November 1944
BEVALLEN: 24 Nov., M. J. E. Commissaris
van der Velden. 2 z.; 25 Nov., M. M. Oudolfvan
Niekerk, z. E. W RemerMartin, d.; 26 Nov., A.
W. JacobsNieuwenhuizen, z.; H. Veenvar.
Doorn, d.; J. G OldenburgerBakker, z.; E.
HofkampSchönhuth, z.; A. J. KooienHmer, z.-
C. Kleinhuis—Kuurstra, d.; J. M. JansenSlij-
berman, d.: J. M. SnijderSpaargaren, d.; J._
HenkesHeijboer, d.; 27 Nov., J. Manders—Jan
sen, z.; B. J. MasciniOldenkotte, z.; C. Bon-
wensSchrijers, d.; 28 Nov., M. Vrolijkvan Kam
pen. d.
OVERLEDEN: 23 Nov.. C. M. Karsvan Duijnen,
74 j., Leidschevaart; 24 Nov., J. SmitJongert, 73
j., Hazepaterslaan; H. J., 5 j., z. van H. J. Joop,
Kloosterstraat; 25 Nov N. C. R. Heertjes, 44 j.,
Mr. Cornelisstraat; H. J., 6 w., z. van M. R. Wij-
ninga, Aelbertsbergstiaat; 27 N£v., W. A. Dekker.
63 j., Slachthuisstraat; J. C. A., 11 m., z. var» J
C. A. Peterse, Kleine Houtstraat.
ONDERTROUWD: 28 Nov.,.A. van der Voet en
G. Hombergen.
GEHUWD- 23 Nov. M. Kilian en E. M. Krom
hout.
HAARLEM 29 November 1944
BEVALLEN: 26 Nov.. A. N. Cordes—Prins', d
P. A. A. BruijnzeelHooft, z.; T. EnderBien,
z.; M. V. W. Warmerdamvan Erp, z.; 27 Nov
H. PanderSmedes, z.; D. H. VisserParlevllet,
d.; S. M. E. SilvisJansen, d.; 28 Nov., M, E. van
Istraaten-Verdouw, z.; C. J. Kruijer-van Steijn, i.
M. P. de Gioot-van der Klugt, z.
OVERLEDEN24 Nov.: B. de Hertogh-Boersma
63 j., Zaan&nlaan 25 Nov.: M. T. Oger-Legrand,
86 j.. Schotersingel. 26 Nov. J. F. ten Pierick, 52
j., Spaarnrijksfraat. H. Aalders, 71 j., Oude
Raamstraat M. v. d. Heuvel-Spaargaren, 83 i.,
Generaal de Wetstraat, G. W. Bruning, 78 jaar.
Crayenesterlaan; 27 November, A. E. Nieuwen-
hof, 83 j.. Westerhoutpark. A. Nooij, 41 jaar, v.
d. Vinnestraat. Y. van Wieringen-Mantel, 76 j
Rijksstraatweg.
ONDERTROUWD: 29 Nov.: F. T. de Wal en G.
Banning. H. Kroder en P. J. Huson.
GEHUWD: 29 Nov.: J. N. Jansen en C. A. A.
Kramer. H. Voogt en C. M. de Nijs. C. T. Ste
vens en J. E. Roest, M. Boon en M. M. van der
Klugt. A. van Hooijdonk en C. C. B. van Sloo-
ten.
IJMUIDEN
Grepen uit Velsens
rijk verleden.
Haven in midden van de
zeventiende eeuw.
Er is zooveel over-Velsens
geschiedenis te vertellen, dat
het moeilijk valt deze in het
kprt samen te vatten. We heb
ben een vorige maal een en
ander uit den oudsten tijd aan
gehaald, waarbij wij het ge
slacht Brederode hebben ge
noemd en er tevens aan heb
ben herinnerd, dat de zooge
naamde Ban van Velsen in
1724 in een publieke veiling
werd verkocht aan den heer
Gerrit Corver, destijds sche
pen en kolonel en later burge
meester van Amsterdam. Aan
diens rechten, welke we reeds
hebben genoemd, dienen zijn
verplichtingen te worden toe
gevoegd. Velsen had immers
een handvest van hertog Al-
brecht van 1402, terwijl de ma
gistraatsbestelling door wetten
was geregeld. Volgens het vijf
de artikel van het koopbeding
was de Ambachtsheer ver
plicht zich naar de Resolutiën
van de Staten van Holland en
Westfriesland van 28 en 29
Juli 1654 te gedragen. Hierin
was vastgelegd, „dat de Offi
cieren, Secretarissen, Burge-
meesteren. Schepenen, Am
bachtsbewaarders. Kerkmees-
teren, Armmeesteren en Re
genten van Godshuizen moeten
zijn van de Gereformeerde Re
ligie, of ten minste dezelve
toegedaan, zooverre binnen het
district van de Ambachtsheer
lijkheid zoodanige personen
behoorlijk gequalificeerd wor
den bevonden".
Toen de heer Gerrit Corver
was overleden werd de heer
lijkheid Velsen in 1757 geërfd
door zijn dochter Maria Mar-
garetha, die was gehuwd met
mr. Nicolaas Geelvinck. Zij
liet de heerlijkheid na (in 1777)
aan haar dochter Margaretha
Lievina, echtgenoote van mr.
Hendrik Hoeufft. Het goed
bleef gedurende langen tijd in
het bezit van diens geslacht;
zoo behoorde het honderd jaar
later aan jhr. mr. H. Hoeufft
te Amsterdam.
Vernielingen.
Hoewel er heel wat over
Velsens" verleden bekend is
blijft het te betreuren, dat er
yele oude charters en andere
documenten zijn vernietigd.
„In het jaar 1492, op den 15
May, kwam het volk des Her
togen van Saxen, om den op
loop van het Kaas en Broods
volk te .dempen, van Beverwijk
naar Haarlem door dit Dorp
en plunderde hetzelve". Allan
noemt het jaar 1481; hij ver
haalt, dat Hertog Albrecht van
Saksen, stadhouder van Maxi-
miliaan van Oostenrijk (de ge
neraal van Maria van Bour-
gondië), in dit jaar Kennemer-
land binnenrukte om den op
stand van het Kaas- en Brood
volk te beteugelen. Zijn drie
duizend voetknechten maakten
het echter bonter dan daar
voor de opstandige boeren.
Binnen Beverwijk, Noordwijk,
Zandvoort en Velsen en aller-
wege op Let platteland richt
ten de soldaten groote vernie
lingen aan door roof. moord en
brandstichting. Niets wat on
der hun bereik kwam was vei
lig voor hen en erbarmen ken
den zij niet. Zij bevonden zich
zelfs tot voor de poorten van
Haarlem. Allan vermoedt, dat
zij ook de Velser kerk aan de
vlammen hebben prijsgegeven.
De herinnering aan het Kaas-
en Broodvolk is in de streek
nog lang bewaard gebleven. In
het begin van de achttiende
eeuw sprak men nog bij over
levering van een stuk land,
omtrent de Breesaap gelegen,
dat het Kaas- en Broodvolk
werd genoemd.
Dat 'Velsen voor het begin
van de werkzaamheden voor
het Noordzeekanaal aan over-,
stroomingen van hej Wijker-
meer heeft blootgestaan, heb
ben we een vorigen keer ver
teld. Het is de moeite waard er
aan te herinneren, dat Velsen
omstreeks het midden van de
zeventiende eeuw een haven
heeft gekregen, welke in 1656
met het Wijkermeer werd ver
bonden. In laatstgenoemd jaar
werd er namelijk een vaart ge
graven, welke ten Zuiden van
het dorp Velsen in een rechte
lijn naar het Wijkermeer liep.
De Staten van Holland ver
leenden 6 April 1664 octrooi op
de vaart. 1 October 1710 werd
in het reglement op de haven
van Velsen bepaald, dat de
veerman verplicht was eiken
Maandag en iederen Donderdag
naar Amsterdam te varen.
Liet hij dit door zijn schuld een
keer na dan zou hij een boete
van drie Kennemer ponden
moeten betalen. Door het slib
van het Wijkermeer is de ha
ven geheel droog geworden en
van de vaart bleef slechts een
sloot over. De plaatsen, waar
zich de haven en de vaart had
den bevonden, kregen een ge
heel ander aanzichftjoor het
graven van het Noordzeeka
naal. Qe huidige waterverbin
ding met Amsterdam verschilt
wel met bovengenoemde!
Tegenslagen.
Tot besluit van dit artikel
maken we een vergelijking
met vijfhonderd jaar geleden
Ook in de tweede helft van de
vijftiende eeuw brachten bij
zondere omstandigheden onge-
wenschte gevolgen met zich.
Door oorlogen en „twisten" ging
Kennemeriand aanzienlijk ach
teruit en men is zelfs de mee
ning toegedaan, dat de toe
stand toen het moeilijkst was.
Was er eerstvan weistand
sprake, deze veranderde in ar
moede. Velen hadden geen be
staan meer, rijkdommen ver
dwenen, het kostte steeds meer
moeite "Vertrouwen in de toe
komst te hebben.
Velsen was toen nog slechts
een gehucht met twee-en-twin-
tig „haertsteden".
De burgers hadden hun be
staan „met koeyen te houden,
met lant te zayen ende met
ballast te voeren". Door „den
oorloge van Kasenbroot" beza
ten de „welboren mannen' na
weinige jaren nog slechts ge
zamenlijk vijf-en-twintig-hon-
derd gulden. Daarvóór waren
zij wel „Dryewerven zoe
ryck".
Diefstallen uit
.ontruimde huizen.
Het ontvreemden van in ge-
evacueerde woningen achter
gelaten goederen blijkt een
euvel te zijn, dat moeilijk is te
verhelpen. Ook den laatsten
tijd heeft men dikwijls van ge
vallen van plundering kunnen
vernemen, niet alleen te Sant
poort en Velsen-Noord, doch
ook te IJmuiden, waar huizen,
die reeds vrij langen tijd on
bewoond zijn, onder handen
werden genomen.
De politie oefent geregeld
toezicht uit en aarzelt, wanneer
er ernstige vermoedens zijn,
niet, strenge maatregelen te
nemen. Dat is ook in de afge-
loopen weken duidelijk geble
ken. Een -aantal personen, dat
zich aan plundering had schul
dig gemaakt, werd in arrest
gesteld. Ook in de komende
maanden zal er geregeld con
trole zijn om het weghalen
van eigendommen van geëva-
cueerden zooveel mogelijk te
gen te gaan.
Brandbare brillantine.
Het verlichtingsvraagstuk heeft
reed^ velen naar een oplossing
doen zoeken, doch over het al
gemeen bleek het bijzonder
moeilijk te zijn een geschikte
regeling te treffen. Dat de vin
dingrijkheid groot is, is echter
meer dan eens tot uiting geko
men. Den laatsten tijd blijkt
ookbrillantine voor ver-
lichtingsdoeeinden te worden
gebezigd. In enkele winkels
in de gerheente Velsen kan
men tenminste de mededeeling
lezen, dat er goed brandbare
brillantine verkrijgbaar is.
Niet te laat op straat.
Het is gewenscht er nog eens
de aandacht op te vestigen, dat
men onaangenaamheden on
dervindt, wanneer men zich in
Strijd met het uitgaansverbod
na acht uur 's avonds in de
open lucht ophoudt. Bij over
treding van de bepalingen
wórden strenge maatregelen
genomen.
"HEEMSTEDE
TIMMERGEREEDSCHAP
ONTVREEMD
Bij de Heemsteedsche politie
werd kennis gegeven, dat on
bekenden hebben ingebroken
in een bouwschuur staande
aan den Heerenweg. Er wordt
een hoeveelheid timmergereed
schap vermist. De politie stelt
en onderzoek in.
VEEL TYPHUSGEVALLEN IN
AMSTERDAM.
In Amsterdam zijn de laats'f
weken tientallen gevallen van
typhus geconstateerd. Er is
terstond een onderzoek naai
de oorzaak ingesteld en daarbij
is gebleken, dat de meeste pa
tiënten gerooktepaling had
den gegeten, Welke zijn van
kooplieden op straat hadden
gekocht.
Het conflict in de
Ger. Kerken.
liroep van het oude
verband van Krommenie
mag over het kerkgebouw
beschikken.
De president van de Haarlem-
sche rechtbank heeft uitspraak
gedaan in de zaak, welke in
kort geding was aanhangig
gemaakt door de Gereformeer
de kerk van Krommenie en
heeft bepaald, dat de kerk
van het -oude verband, welke
de minderheid vormde, recht
heeft op het kerkgebouw en
niet de uitgetreden groep. Op
2 Sgptember j.l. had een groep,
welke de meerderheid vorm
de. het besluit genomen, zich
niet te houden aan de beslis
sing van de Generale Synode
der Gereformeerde Kerken.
Deze groep meende de beschik
king te mogen hebben over
het kerkgebouw. De minder
heid, dus het oude verband
had zich tot den president van
de rechtbank gewend en eisch-
te de beschikking te verkrij
gen over het kerkgebouw Als
orocureur «n advocaat trad op
mr. A Bruch. Zooals hierbo
ven gemeld is, heeft de-presi
dent de eischende partij in het
gelijk gesteld.
In het vonnis is bevolen, dat
de gedaagde zich ten aanzien
van de eischende kerk heeft te
onthouden van alle daden van
beheer of bestuur en in het ai-
gemeen van handelingen,
-aartoe zij als predikant
ouderling of diaken bevoegd
waren voor het besluit van 2
September, speciaal om aan
eischeres over te laten het ge
bruik van haar gebouwen en
zich te onthouden van iedere
handeling, welke eischeres in
"het rustig genot van haar ge
bouwen zou kunnen storen. Bil
overtreding van het bevel za'
zij aan de eischende kerk een
bedrag van f 500 moeten beta-
'en en kan zii de hulp inroe-
oen van den sterken arm.
De president heeft o.a. over
wogen. dat de eischende kerk
behoort tot de Gereformeerde
kerken in Generaal Synodaal
verband en de andere groen i=
gevormd door de losmaking
van de Gereformeerde Kerk
Het besluit van 2 September
wordt niet rechtsgeldig geacht
omdat de gemeente in de zaak
niet is gehoord of invloed heef'
kunnen uitoefenen. Daarom is
het niet geoorloofd, geliik zii
doet. bezit te nemen van het
kerkgebouw, omdat de rech'en
gebouwen blijven rusten hn
-1;e kerk. w°'ke vóór 2 Septem
ber tot de Gereformeerde kerjj
'-ehoorde: deze kerk is in het
■errand gebleven, en is de
voortzetting van de oorspron
kelijke kerk.- welke bij het de
partement van iustitie is inge
schreven. te beschouwen De
i-echten komen niet toe aan de
kerk. welke zich uit het ver-
r,ooft losgemaakt
GEVONDEN VOORWERPEN
Armband, v. d. Meij, Spaan
schevaartstraat 21; bril. Brou
wer, Indischestraat 133; band.
Vroeman, Nieuwe Gracht 76;
kraag, J. v. Waveren v. Oosten
de Bruynstraat 45; kar, Rijn-
ders, Leidschevaart 254; porte-
monnaie, H. Boon, Badhuisstr.
20; porterponnaie, Jenje, Rijks
straatweg 86 K; portemonnaie,
Sneboer, Rijksstraatweg 433;
portemonnaie. Bureau van po
litie, Smedestraat; pijp. Neu-
man, Stuyvesantstr. 104; por
temonnaie, Nieman Bankastr
40; rozenkrans, v. d Zande,
Bantamstr. 89; taschje. Nieu
wenhuizen, Koningstraat 7;
vulpen, Huyboom, Teylerplein
43; wantjes, Wassenaar. Riouw-
straat 25; wanten. Weenink.'
KI. Houtweg 7
Handschoen, Lubbers, Hage-
straat 16. Handschoen, Stok
man, Parklaan 99. Parapluie.
Lubbers, Hagestraat 16. Rozen
krans, J. H. Geus, Trompstraat
94. Tasch, Bureau van Politie.
Smedestraat 9. Tasch, Berk
hout, Pa tien tiestraat 9 zwart
Wantjes, Betjes, Herculesstr.
22. Want, Hazenkamp. Park
laan 100.
FAILLISSEMENTEN.
De Haariemsche rechtbank
heeft Dinsdag failliet ver
klaard J. J. Tesselaar te Be
verwijk; curator mr. A. W. M
Niemeijer en rechter-commis-
saris mr. J. H H. Hülsmann.
Wegens gebrek aan actief werd
opgeheven het faillissement
van H. A. Humting, chauffeur
te Haarlem: curator mr L. V
Hoog.
EEN VREEMDE HANDEL IN
SUIKER.
Een Haarlemmer wilde een
handel beginnen in suiker en
had de medewerking ingeroe
pen van den zes-en-twintigja
rigen B., die verteld had aan
suiker te kunnen komen. Er
was echter veel geld noodig en
B. ontving een bedrag van
1450. Deze heeft evenwel niet
veel moeite gedaan, qén de sui
ker te koopen, integendeel hij
heeft het geld voor zich ge
bruikt. De gedupeerde wendde
zich tot de politie, die B. ter
zake verduistering heeft aan
gehouden.
JUBILEUM
ZR. BERTHA BOKEM.
Op 8 .December zal de Eerw.
Zuster Bernardus (mej. Bertha
Bokem) in het St. Veronieage-
sticht, Spaarne 89 te Haarlem,
haar 50-jarig kloosterjubileum
vieren. Gedurende al jleze ja
ren is zij bij het onderwijs
werkzaam geweest in verschil
lende plaatsen. Hier ter stede
hebben vele leerlingen hun
steno-type-opleiding bij haar
genoten.
CANADA EN DE OORLOG.
Groeiend verzet tegen de
recruteeringen.
Mackenzie King heeft, naar
Reuter meldt, het Lagerhuis
verzocht tegen Dinsdag een
geheime zitting te houden.
De Canadeesche minister van
luchtvaart heeft in een rede
verklaard: Hoewel generaal
Eisenhower's strategie eischt,
dat verliezen binnen vier en
twintig uur worden aangezui
verd, eischt noch een overwin
ning, noch de nationale eer
van Canada, dat de Canadee
sche troepen ieder uur en iede
ren dag in den strijd worden
geworpen.
Gewapende soldaten in de
kuststag Prins Gupert in West
Canada hebben geprotesteerd
tegen de recruteeringen. De
soldaten van drie regimenten
begonnen een sit-downstaking.
Een protestdemonstratie werd
door soldaten, mariniers en
burgers snel uiteengeslagen.
SPOED
BROOD- EN BANKET
BAKKERIJ
Ier overn. gevraagd. Kleine
omzet geen bezwaar. Br. met
uitv. inl. aan H. DIJKSTRA,
Spui 7, Amsterdam-C.
Personeel gevraagd
NET MEISJE gevraagd v.
hulp in de huish. Boon, J. P.
Coenstraat 22.
Diversen te koop
Te koop KOOKKACHEL
f50. K. de Best, Zeeweg 24,
IJmuiden Oost.
Diversen
RUILEN: een paar D.sch.,
m. 38, voor M.sch., m. 35.
Spoelstra, Tuinderstraat 120
IJmuiden O.
RUILEN: 1 pr M.sch., m.
35 voor in g. st. z. Heeren
broek. Sloot, J. P. Coenstr. 39
GEVONDEN een porte
monnaie met inh. Tegen adv.
kosten terug te halen bij J.
Glas, Planciusstraat no. 7,
IJmuiden Oost.
RUILEN 2 pr M.sch., m.
36 voor 1 pr M.söh., kl. m.
38; 1 M.mantel, z.g.a.n., l.t.
12 j., voor M.mantel, l.t. 15
jaar. A. Rus, Engelmundus-
weg 49, IJmuiden O.
VERLOREN, uit groot ge
zin, portemonnaie m. briefje
van f 1 aardappelbonnen,
jambon. Adres Prinsse, Tus-
schenbeeksweg 43.
RUILEN: Winterjurk, m.
40, voor D.sch., - m. 40, pl.
hak. v. Loon, Ratelstraat 48.
RUILEN: Jongens Welf-
sehoenen, m. 40, voor M.sdh.,
pl. hak, m. 38. Menting, H.
van Alphenltjan 3, Driehuis.
SINT-NICOLAAS en ZW.
PIETPAK te huur. Menting.
H. v. Alphenlaan 3. Drieh.
(FILIAAL DER N.V. VAN W. J. INNEMEE
EN ZONEN. DEN HAAG)
EERSTE HAARIEMSCHE BEGRAFENIS
ONDERNEMING VOORHEEN R. SMINK
KINDERHUISVEST 29-33 HAARLEM
Vraagt inlichtingen over;
INSCHRIJVING IN HET ARCHIEF
