Haarlemsche Courant
Harde gevechten op linker-Maasoever.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
4
Nieuwe aanvallen der
Geallieerden in Lotharingen.
fi
289e Jaarg. No. 286
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendapletn ai.
XJmuiden-O. Rembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Dinsdag 5 Dec. 1944
ai tg.: Gral. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. post
f 3,73. Losse nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: F C. Derks.
- K 1297
Het Duitsche Weermachtbericht van Maan
dag luidt:
In het gebied van Arnhem hebben orize
pior^ers de dijken op den Zuidelijken oever
van'den Rijn opgeblazen, en daardoor over
grooten afstand de vijandelijke stellingen
ten Zuid-Westen van de stad onder water ge
zet. De vijand werd gedwongen zich op hoo-
ger gelegen punten terug te trekken, waar
hij door onze artillerie zware verliezen leed.
.Op den linker-Maasoever bij en ten Noor
den van Venio verweren onze troepen zich
sedert weken in harde gevechten tegen voort
durende Engelsche aanvallen. Zij hebben den
sterken vijand slechts stapsgewijs gebied ge
laten en zijn oprukken over de Maas en de
Rijksgrens verhinderd.
Ten Noordoosten van Geilenkirchen zijn de
vijandelijke bataljons bij de pogingen om ver
der op te rukken in ons vuur ineengestort.
Het gros der aanvallen van de Amerikanen
aan het gevechtsfront ten Oosten vanAken
werd door tegenaanvallen uiteengeslagen. In
het gebied van Hürtgen duren de verbitterde
boschgevechten met versch aangevoerde
vijandelijke tankformaties voort. In Lotha
ringen vechten onze troepen in het voorter
rein van de Westelijke versterkingen, in Saar-
lautern en in het brongebied van de Saar,
taai tegen den opnieuw aanvallenden vijand.
Saar-Union, dat tijdelijk verloren was ge
gaan, werdvan den tegenstander gezuiverd.
Ten Noordwesten van Lützelstein konden de
Amerikanen in het boschgebied van de be-
vneden-Vogezen binnendringen, doch liepen
toen vast voor onze nieuw-opgebouwde linies.
- In het gebied ten Zuiden van Hagenau z'ijn de
vijandelijke aanvallen-ook gisteren met aan
zienlijke verliezen voor den tegenstander
mislukt. De druk op de Noordwestelijke en
Zuidwestelijke flank van onze stellingsbocht
in den midden-Elzas duurt voort. In het stads
centrum van Schlettstadt en om Rapoldswei-
ler wordt verbitterd gevochten. Aan de Zuid
westelijke en Zuidelijke uitloopers van het
Wasgenwald heeft het taaie verzet van onze
sinds weken in den strijd gewikkelde formaties
den vijand verder opdringen ontzegd. Door
een eigen aanval werd in Het Hartwald aan
den Boven-Rijn een vijandelijke gevechtsgroep
ten Noorden van het kanaal van HühtSngen
afgesneden. In de nog" voortdurende vernieti
gingsgevechten werden reeds verscheidene
honderden gevangenen gemaakt. In Elzas-
LOTharingen hebben onze troepen wederom 32
vijandelijke tanks en 5 gepantserde verken
ningswagens stukgeschoten. Vrij sterke forma
ties Duitsche jacht- en slagvliegtuigen onder
steunden door talrijke aanvallen op vijande
lijke batterijen, concentraties en colonnes de
afweergevechten van het leger.
Londen en Antwerpen werden wederom
door onze lange afstand vuurwapenen be
schoten.
In rrfidden-Italië hebben onze troepen ten
Zuid-Westen van Vergato en bij Faenza vij
andelijke aanvallen afgeslagen. In de'Romagna
zijn zii in verbitterde gevechten gewikkeld met
de Britsche divisies, die met behulp van zeer
sterke artillerie aanvallen.
Op den Balkan werden vijandelijke aanval
len in het brongebied van de Westelijke Mo-
rawa en aan het front van de Drina afgesla
gen. In Kroatië werden strijdkrachten van
benden uiteengeslagen.
In Zuid-Hongarije heeft de taaie tegenstand
van onze troepen de naar het Westen optrek
kende Bolsjewisten bij Szigetvar en ten Wes
ten van Kaposva.r opgevangen. Tusschen het
Plattenmeer en Dunavouldvar konden de Bol
sjewisten in Noordelijke richting terrein win
nen. In den sector ten Noorden van «Erlouw
viel de vijand wederom met verscheidene di
visies vruchteloos aan. Nieuwe doorbraakpo
gingen van de Bolsjewfsten en Roemenen mis
lukten bij Miskolc. Eigen tankformaties wier
pen den vijand uit het Noordelijk deel van
zijn penetratiegebied tusschen Saijo en Her-
nad terug.
Het zwaartepunt van de Anglo-Amerikaan-
sche luchtaetiviteit lag gisteren overdag in
West en Zuid-West Duitschland.'waar vliegers
in scheervlucht de burgerbevolking met bom
men en boordwapens aanvielen. Een vrij
zwakke formatie Amerikaarische terreurvlieg-
tuigen wierp bommen op Zuid-Oost Duitsch-
land.
Een verdubbeling.
Het Zweedsche communistische blad Ny
Dag deelt medg, dat het aantal leden der
communistische partij in Frankrijk sedert den
tijd van het Volksfront is gestegen van
300.000 tot 600.000.
De „voorloopige Poolsche
regeering".
In verband met het gemelde streven van
het Poolsche Sovjet Comité, een „voorloopige
Poolsche regeering" te vormen, meldt de zen
der Moskou, dat besloten is tot de instelling
van zelfstandige afdeelingen yoor financiën,
industrie, handel en verkeer enz.
Een wereldbank.
Beginkapitaal van 9.1 milliard.
Efe meldt uit Washington, dat .het Ameri-
kaansche staatsdepartement het plan, dat in
Brettonwoods is uitgewerkt en dafde vesti
ging van een wereldbank behelst, aan het
Congres ter bestudeering zal voorleggen. Aan
deze bank zouden de Vereenigde Staten met
een beginkapitaal van 9.1 millard' dollar deeï^
nemen.
iJapansche landing op Leyte.
Het Keizerlijk Japansche hoofdkwartier deelt
mede: Een speciale landingseenheid is den
26sten November geland op het door den
vijand bezette deel van het eiland Leyte. Ver
kenners namen waar, dat deze troepen een
groot deel van de vijandelijke vliegvelden b^g
stormden.
Verbijsterende indrukken.
De Engelsche voedingsmiddelen-commissie
die een rondreis door de Europeesche landen
gemaakt heeft die door de Geallieerden be
zet zijn, heeft thans een verslag het licht
doen zier», waarin de „inderdaad verschrik
kelijke" toestanden in deze gebieden aan den
dag worden gebracht, aldus deelt het tijd
schrift „Johan Buil" volgens een bericht uit
Genève aan de Deutsche Zeitung mede.
Hoe ernstig de toestand is blijkt hieruit,
dat in het verslag de situatie, waarin Frank
rijk verkeert, nog als de beste wordt ge
kenmerkt. Intusschen hebben de arbeiders
daar in de industriesteden van het Noorden
nauwelijks zooveel te eten, dat^zij het leven
kunnen hpuden. In Zuid Frankrijk lijden de
menschen honger en in Parijs heerscht een
volslagen gemis aan vleesch. Belgen en Hol
landers hebben blijkens het verslag nog veel
meer te lijden'. De toestand op den Balkan
moet intusschen als het ernstigst beschouwd
worden. Het verslag over Griekenland noemt
hetgeen daar voorvalt bijvoorbeeld „voor
beeldeloos gruwelijk". In Athene vielen de
menschen door ondervoeding dood op straat
en de foto's, die den laatsten tijd uit Grie
kenland in Londen werden ontvangen zijn
zoo verschrikkelijk, dat zij niet voor publi
catie zijn vrijgegeven.
Sluis te Antwerpen opgeblazen
Haven aan het getij blootgesteld.
Interinf méldt thans, dat in den nacht van
.14 op 15 September de Kruisgangsluis te Ant
werpen met een zeer groote, fel-expLosieve
lading springstof is opgeblazen. Deze sluis
regelde eb en vloed in dé haven, die dus
thans aan het getij is blootgesteld. De sluis is
nog kapot, naar uit de lucht is waargenomen.
De toestand in Griekenland.
Stakingen en schietpartijen. 1
Reuter meldt uit. Athene, dat 'de Ean het
stakingsbevel heelS uitgebreid tot de haven
werken van Piraeus, waar Het lossen van
levensmiddelen ^Zondag werd gestaakt. Het
Grieksche ministerie van de voedselvoorzie
ning deelde mede, dat er in Athene nog
slechts voor enkele dagen voorraden levens
middelen aanwezig zijn. Maandag meldde Reu
ter, dat er in Athene opnieuw schietpartijen
zijn ontstaan. Alle openbare bedrijven, de
waterleiding uitgezonderd, zijn gesloten. Cou
ranten verschijnen niet. Britsche troepen be-
wjaken de gebouwen. De minister van Oorlog
is wegens de gebeurtenissen van Zondag af
getreden.
Reuter meldt: Generaal -Scobée heeft de
troepen van Elas en de politie van Elas bevel
gegeven Athene en Piraeus te ontruimen. Na
Woensdagmiddernacht zullen zij in dit gebied
als vijanden worden behandeld.
In de Piraeus hebben de troe]Vc-n van Elas
twee politiebureaux overweldigd. Generaal
Scobée heeft verklaard, dat dergelijke daden
als vijandelijke handelingen beschouwd zul
len worden.
In verband met de stakingsbevelen hebben
spéciale commissies van ambtenaren, die lid
zijn van de Ean, de toegang tot alle ministe-
rieele gebouwen en het raadhuis verboden.
De Grieksche regeering maakt bekend, dat
in verband met de proclamatie krijgsraden in
het gebied van Athene zijn opgericht. Door
de staking zat Athene Zondagavond in het
duister.
De strijd in het Noorden.
Gemeld wordt, dat de Bolsjewisten waar
schijnlijk den sector benoord™ de Noorsche
greps van de Finnen zullen overnemen en
dan den strijd tegen de Duitschers alleen zul
len voortzetten, aldus Daghens Nyheter.
Zwarte handel in Frankrijk.
Uit Parijs wordt gemeld, dat er tegenwoor
dig Amerikaansche soldaten worden gearres
teerd, die groote sommen gelds bij zich dra
gen, die uit den zwarten handel afkomstig
zijn. De soldaten handelen in waren van het
leger. Volgens United Press zijn er tot nu
toe 200 Amerikaansche soldaten gearresteerd.
Toch zijn de „zaken op de zwarte beurs" in
benzine, levensmiddelen "en sigaretten niet
minder geworden. Een pakje sigaretten kost
in Parijs tegenwoordig 150 francs.
EéN KILO AARDAPPELEN VAN
10—16 0DEC.
Met uitzondering van de gemeente Amster
dam, waarvoor een aïidere regeling geldt, zul
len in de provincies Noord-Holland, Zuid-Hol
land en Utrecht de bonnen 271 en R 14 in de
week van 10 tot en met 16 December recht
geven op het .koopen van 1 kg aardappelen.
Deze bonnen moeten, voorzoover niet van de
centrale keuken gebruik zal worden gemaakt,
bij den handelaar worden ingeleverd, desge-
wenscht tegen ontvangstbewijs, vóór Donder
dag 7 Dec. a.s. Nadat de handelaren hier
op zijn bevoorraad, zal zonder nadere aankon
diging tot aflevering worden overgegaan, doch
uitsluitend in de week van 10 tot en met 16
December.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat de
aflevering per gezin niet in gedeelfèn, doch
voor het volle kwantum, waarvoor het inle-
veringsbewijs is afgegeven, tegelijk dient te
geschieden.
In den steek gelaten.
De Britsche diplomatie heeft, aldus de
Deutsche Zeitung, in deze dagen een leelijke
regiefout gemaakt. Op het oogenblik, dat het
Foreign Office den tijd gekomen achtte om
den Nederlandschen premier Gerbrandy naar
Nederland te zenden om hem te belasten met
de verantwoordelijkheid voor het vastgeloopen
bestuurssysteem in het door de Geallieerden
bezette Nederlandsche gebied, op het oogen
blik, dat Gerbrandy op een vliegveld in Bra
bant zijn landgenooten moed probeert" in te
spréken, op dat oogenblik flapt de Britsche
minister van voorlichting door middel van een
Witboek er het een en ander uit ten bewijze,
dat het Empire in vijf rampzalige oorlogsja
ren tot op de laatste cent is leeggebloed. Geen
beter bewijs hadden de Engelschen er voor
kunnen bijbrengen, dat zij kort en goed niet
in staat zijn, iets voor de „bevrijde" landen
te doen. Met deze reserve moest Gerbrandy
dus met leege handen de reis aanvaarden,
waartoe Engeland hem animeerde, doch dat
hem op het kritieke oogenblik in den steek
liet. Waarlijk, zelden is een politicus, belast
met een netelige zending zóó ongelukkig ge
accrediteerd geworden als Gerbrandy. Jaren
lang heeft hij geleefd van Engelsche beloften,
die thans, nu zij ingelost moeten worden,
iedere koerswaarde verloren hebben. IVfen zou
bijna medelijden met den man krijgen! Maar
hij verdient het niet. Want hij was lang ge
noeg in Londen om ingezien te hebben, dat de'
traditioneele Engelsche politiek geen gevoels
argumenten kent, dcjt Engeland niet zijn sol
daten, zijn vloot, zijn gpud en zijn dominions
Inzet teneinde den kleinen naties het leven te
verzekeren. En al had het hem tot dusver aan
dit inzicht ontbroken, dan had het voorbeeld
van Frankrijk en België, die veijioudingsge-
wijs in dezelfde omstandigheden verkeerden
als Nederland, hem tot nadenken moeten
stemmen.
Toen Gerbrandy na ruim 54 maanden weder
den Nederlandschen bodem betrad, kwam hij
met zware zorgen en hij ontmoette er even
veel. Weinige dagen te voren hadden de Eind-
hovensche arbeiders onder de oogen der Brit
ten hongerdemonstraties ten beste gegeven,
die hij niet loochenen kon. Wie zal het hem
euvel duiden, dat zijn aankomst in alle stilte
plaats had? Wat kon hij anders dan eenige
vage aankondigingen tot uiting brengen, waar
mede hij de oprichting van een nieuw be
stuurslichaam zocht voor te bereiden. Wat
men in allen ernst van hem verwacht had,
namelijk de toezegging dat de Nederlandsche
regeering in Londen al wat in haar vermogen
was zou aanwenden om den catastrofalen toe
stand op het gebied der voedselvoorziening in
de bevrijde gebieden te lenigen, daarover kon
hij niets anders zeggen, dan dat dit tot de zor
gen van het Geallieerde oppercommando be
hoorde!
Wist hij, dat bijna gelijktijdig met zijn be
zoek de uitgave van het Britsche Witboek
plaats had, een staats-politiek document, dat
Voor de wereld verduidelijken moet,'welke of
fers Engeland zich al ten behoeve van zijn
bondgenooten heeft moeten ^üroosten! En van
zulk een Engeland zou NederfSid vroeg of laat
een "stroom van goederen en levensmiddelen
mogen verwachten?
De schrijver wij6t in dit verband naar het
Times-artikel, waarin het heet, dat geen leger
onverschillig kan blijven ten aanzien van de
verhoudingen in een land, waardoorheen zijn
etappelijnen loopen. De troepen kunnen al
dus de Times geen verantwoordelijkheid
voor de verzorging van deze gebieden op zich
nemen met uitzondering van de onmiddellijke
frontgebieden. Deze verzorging zij overgelaten
aan de betreffende regeering en zulk een re
geering zal in de eerste plaats het bevriende
leger in zijn bevrijdingsarbeid dienen te steu
nen en voorts in overeenstemming met de
openbare meening des lands handelen. Mo
menteel aldus de Times hebben overwe
gingen van militairen aard den voorrang. De
nationale regeeringen zijn derhalve slechts de
voorloopige procuratiehouders der toekom
stige.
Ten aanzien van Nederland beteekent dit
niet anders dan: Al wat in Nederland gebeurt
wordt voorgeschreven door de militaire ope
raties. die tot de „bevrijding" van Nederland
zullen leiden. Het Nederlandsch bestuur heeft
derhalve de taak, alle moeilijkheden, die, uit
deze ontwikkeling voortkomen, uit den weg te
ruimen. Het moet ons steun verleenen, want
wij hebben den voorrang boven alle anderen.
En als eenige hoopvolle verwachting rijst voor
Nederland het toekomstbeeld, eenmaal in het
West-Europeesehe blok een deel van de bar
rière te vormen, waarachter Engeland zich
voor de bedreigingen uit het Oosten zoekt te
beveiligen.
En als aequivalent voor de opoffering van
Nederland geeft Engeland, naar „News Chro
nicle" dezer dagen berichtte, uiting aan zijn
bereidwilligheid, vier millioen Nederlanders
uit de verwoeste en nog te verwoesten Ne
derlandsche gebieden tijdelijk naar Engeland
te evacueeren. Waaraan het blad toevoegde,
dat dezen vier millioen evacué's een hartelijke
ontvangst ten deel zou vallen op voorwaarde
evenwel, dat het bedrijfs- noch sociale leven
in Engeland van een en ander den invloed zou
ondergaan
Of de heer Gerbrandy onder deze omstan
digheden nog wel eens over „het uur der
smachtend verbeide bevrijding" zal spreken?
Beethovenconcert
der H. O. V.
Solist: Gerard Hengeveld.
De frissche Leonore-ouver-
ture, het heroïsche 5de piano
concert en de fantastische 5de
symphonie vormden het inte
ressant programma van het
Beethoven-concert, dat Zon
dagnamiddag voor een talrijk
publiek gegeven- werd.
Het is wel zeer opmerkelijk,
dat "Beethoven, nadat hij voor
zijn opera Fidelio reeds drie
zwaarwichtige ouvertures ge
schreven had (bekend onder
den naam van Leonore-ouver-
tures) er ten slotte toe over
ging nog een vierde te schrij
ven, die, totaal in contrast met
de vorigen, vrij licht van ka
rakter is. Hiermede maakte hij
zich los van de tendens om zijn
opera, in te leiden met een uit
voerig instrumentaal stuk dat
de kern van het drama reeds
muzikaal weergeeft. Met de
Fidelio-ouverture schiep hij
slechts een voorspel dat tevens
de opgewekte sfeer van het
eerste tooneel voorbereidt.
Doch al hoort men er de dra
matische spanning niet in, die
men bij het gegeven allicht zou
verwachten, een heerlijk mu
ziekstuk is het toch zeker. De
zey goede uitvoering, die Ma-
rinus Adam er met ons wak
kere orkest van gaf, belichtte
volop die waarde van het fijn-
geestige stuk.
Het klaviercoricert in Es gr.
t. typeert den fieren, energie
ken Beethoven in al zijn kracht
en in al de bewustheid van
zijn eigenwaarde. Forsch grijpt
hij in de materie en machtig
schrijdt hij voort op trotsch
gerythmeerde motieven, als een
held, die zeker is van zijn
zege. Maar dan als een ridder
lijke held. die ook bogen kan
op een diep gemoed. Gerar-d
Hengeveld stond voor een
zware taak'om onder remmen
de omstandigheden dit mees
terwerk der klavierliteratuur
te vertolken en wij kunnen het
hem eigenlijk niet kwalijk ne
men, dat hij ditmaal onder de
bekende maat van zijn kunnen
bleef. Met dat al had het or
kest een moeilijk te begeleiden
solist, vooral waar hij de aar
digheid uithaalde om maten
over te slaan.
Met de Vijfde had het or
kest het ook niet makkelijk,
want tijdens het tweede deel
werd het plots zoo donker, dat
het een raadsel was hoe de
musici', die niet in de nabijheid
van de twee carbidlampen za
ten, hun partijen konden lezen.
Maar het viei alles bij elkaar
nog best mee en, de omstan
digheden in aanmerking geno
men kon men uiteindelijk nog
van een geslaagde uityoering
spreken. Alleen het Scherzo
zat niet erg stevig in den
haak. Doch dat nemen we
graag voor lief, overtuigd als
wij zijn dat ons orkest momen
teel het uiterste doet van wat
men .er van verlangen kan.
Dat wordt dan ook door het
publiek zonder reserve ten
zeerste gewaardeerd.
JOS. DE KLERK.
JUBILEUM
J. C. KLINKENBERG.
Vrijdag herdacht de heer J.
C. Klinkenberg, toezichtambte-
naür, zijn zilveren ambtsjubi
leum. In ziin woning werd hij
door den directeur van het
postkantoor, den heer J. C.
Smid. toegesproken, die den
jubilaris schetst^ als een
plichtsgetrouw ambtenaar. De
heer G. H. Klunhaar, chef der
afdeeling expeditie, prees de
?oede samenwerking. Daarna
sprak de heer J. C. ODhuvsen
»n bood namens het jübileum-
fonds een geschenk onder en
veloppe aan.
Burgerlijke Stand.
HAARLEM, 2 December.
BEVALLEN: 1 Dec., M. C. Duis
tervan den Eijkhoff, z.M. A.
L. ten,BrinkJansen, z.: L. A. C.
Kamer—vanTurnhout, d.; G. IJ.
van der VeenStam, d.; A. E.
de Ruiter—*Jansen, d.; K. H.
MeijerWillemse, z.; M. van d<ïr
Lugtvan Dijk, d.; M.' C. H.
HendrikseGroot, d.; 2 Dec., F.
H. PollackHalleen, z.
OVERLEDEN: 30 Nov., W., 6 j.,
d. van G. Bosch, Spaarnhoven-
straat; S. B. Becker, 64 j.. Kam
perlaan; A. Hoogduin, 61 j., Ro4
molenstraat; A. M. D. de Haan-:
Gen, 69 j.. ZuiderstraatC. A.*
19 d., d. van C. Janmaat. Kam
perlaan; 1 Dec., F. de Graaf-—
Zijlstra, 69 j., Meidoornplein.
