Haarlemsche Courant
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Van het Westelijk front.
Slag bij Aken reeds verflauwd.
De gebeurtenissen in
Griekenland.
Het Ffanseh-Russische pact.
<2
289e Jaarg. No. 291
Bureaux: Groote Houtstraat 83
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendapletn Si.
Umuiden-O. Eembrandtlaan 56
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen.
Donderdag: 14 Dee. 1944
CJitg.: Graf. Bedrijven Damiate*
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct.» per mnd. 1,15,
per kwartaal 3,42, fr. p. posé
3,73. Losse nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: F. C. Derks.
K 1297
Felle slag bij Aken duurt voort.
De vierde slag bij Aken duurt met gelijk
blijvende felheid voort. -Ook gisteren zette
het le Amerikaansche leger met sterke for
maties infanterie en tanks zijn doorbraak-
pr>-'->i»en, vooral in den Ruhr-sector, ten
Zuiden en ten Zuid-Oosten van Jülich, voort
Tt volge van de dappere afweer van be
proefde Duitsche formaties raakten de Ame
rikanen verstrikt in verbitterde plaatselijke
gevechten of bleven in het modderig en met
trechters overdekte terrein met zware ver
liezen steken. In den opnieuw ontbranden
slag hebben onze troepen tot dusver 70 vij
andelijke tanks vernietigd.
In het gebied van- Saarlautern werd ook
gisteren van beide kanten hardnekkig om
vooruitgeschoven groepen kazematten ge
streden. Tusschen Saargemünd en Hagenauer-
forst concentreerde de tegenstander vooral
in het gebied van Rohrbach en tusschen
Kirchhofen en Würtl zijn formaties tot krach
tige aanvalswiggen. Ten Noord-Westen van
Kohlesbach bracht de tegenaanval van een
zwaar beproefde tankdivisie den vijand tot
staan. Aan het overige front werden zijn aan
vallen in het voorterrein der Westelijke forti
ficaties opgevangen.
In den Boven-Eizas gingen onze troepen in
verscheidene sectoren tot den aanval over en
wierpen vijandelijke strijdkrachten uit haar
stellingen.
Het lange-afstandsvuur op Groot-Londen
werd voortgezet.
In Midden-Italië konden de Britten on
danks nieuwe aanvallen hun bruggenhoofd
aan de Lamone niet meer verbreeden. Ten
Zuid-Westen van Faenza stortten herhaalde
aan-.-ai'on van den vijand ineen. In het ge
bied ten Zuiden van Bologna wijzen talrijke
vijandelijke verkenningsaanVallen op het
spoedige begin van nieuwe groote vijande
lijke aanvallen.
In het Noord-Oosten van Kroatië werd de
Zuidelijke oever van den benedenloop van
de Drau van den vijand gezuiverd. Ten Zuid-
Oosten van Hukelvar duren de1 felle plaatse
lijke gevechten met door benden, gesteunde
Sovjet-Russische strijdkrachten voort.
In Hongarije heeft de vijandelijke activiteit
ten Zuiden en ten Oosten van het Platten-
meer zich beperkt tot plaatselijke aanvallen
die met opheffing van onbelangrijke plaatse
lijke penetraties werden afgeslagen. Het
zwaartepunt der groote vijandelijke aanvallen
bevindt zich nog steeds in het gebied ten
Noorden van Budapest en in den sector van
Miskolk. De in verscheidene golven aanstor
mende Sovjet-Russische divisies werden af
geslagen of na aanvankelijke terreinwinst
opgevangen en daarmede werd de nage
streefde doorbraak verijdeld.
In het Zuidelijk deel van Oost-Slowakije
stortten herhaalde aanvallen der Bolsjewis
ten op den weg UngvarMarsjau met felle
verliezen ineen. Onze jagers vernauwden in
het bergachtige boschterrein penetraties van
de voorgaande dagen ondanks harden vijan
delijken tegenstand. Aan de rest van het
Oostelijk front verliep de dag zonder groote
gebeurtenissen.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben op de
Noordelijke IJszee van een vijandelijk con-
vooi. ondanks krachtige afweer van jagers
en luchtdoelgeschut, 3 groote eenheden ge
torpedeerd. Verwacht kan worden, dat zij tot
zinken zijn gebracht.
Amerikaansche terreurformaties hebben
plaatsen m Opper-Silezië, in het gebied van
Rijn en Main en in Midden-Duitschland ge
bombardeerd. Aanzienlijke schade aan gebou
wen is vooral ontstaan in woonwijken van
Bernstatt en Fanau. Verdere terreuraanvallen
der Britten waren geeich^op Witte en Essen
Luchtverdedigingsstrijdkrachten schoten 58
vijandelijke vliegtuigen, waarvafi» 39 vier
motorige bommenwerpers neer.
De Duitsche militaire woordvoerder heeft
verklaard, dat de Zondag begonnen groote
aanval van het eerste Amerikaansche leger
in het gebied ten Oosten van Aken, door de
nog toegenomen Duitsche afweer, reeds se
dert gisteren is verflauwd. De aanval werd
ondernomen door 3 tank- en 4 infanterie
divisies en heeft in de richting van het ri
viertje de Ruhr een maximum terreinwinst
van 3 a 4 kilometëï opgeleverd. Het aanvals
doel van dezen aanval was het in zijn ge-
heele lengte bereiken van dit riviertje.
Woensdagmorgen werd gemeld, dat bij
Aken de Amerikanen nog steeds voortgaan,
nieuwe troepen en materiaal in het vuur te
brengen. Dinsdag bepaalde de strijd op den
geheelen Noordelijken vleugel van het Weste
lijk frord; zich tot artillerievuur en infanterie-
actie I#et eerste Britsche leger zet bij Aken
zijn pogingen in de richting van de Ruhr
voort. Ofschoon de slagvliegers door het
weder begunstigd werden, slaagden de Brit
ten er nergens in, het front te doorbreken.
Aan den straatweg Langewehen-Uren kon
den de Amerikanen geringe terreinwinst be
halen. Aan het Saarfront zijn ten Zuiden van
Dillingen vijandelijke bruggenhoofden opge
ruimd. De poging van den vijand, om onder
kunstmatigen nevel door te stooten werden
verijdeld.
In de nabijheid van Saargemünd kwam het
tot plaatselijke gevechten. Ter weerszijden
van de beneden Vogezen heeft zich een
groote slag ontwikkeld. Ofschoon aan dezen
aanval 14 Amerikaansche divisies deelnamen,
werden alle aanvallen afgeslagen. Er had
den geen noemenswaardige frontverschuivin
gen plaats.
NEGERS IN HET LEGER DER VER. STATEN
Er zijn momenteel 700.000 negers in dienst
van het Amerikaansche leger. Daarvan strij-
öen er 111.000 in overzeesche gebieden.
Geheel Griekenland onder controle
van de Elas.
Veldmaarschalk Alexander en de Britsche
minister-president in het Midden-Oosten
Mac Millan zijn te Athene aangekomen.
Alexander heeft een bespreking gehad 'met
generaal Scobie.
Volgens Exchange heeft Churchill aan
Alexander en Mac Millan opgedragen, na
de laatste poging tot verzoening van alle
Grieksche partijen zooveel mogelijk bij te
dragen tot de vorming van een nieuwe regee
ring in Athene. Pas als alle kansen op de
bijlegging van het conflict vervlogen zijn,
moet een beslissing aan de wapens worden
overgelaten.
Reuter meldt, dat het verzet der opstande
lingen niet is verminderd. Zij drongen binnen
in de gebieden, die den vorigen dag waren
gezuiverd. Britsche versterkingen zijn aan
land gegaan.
Het Foreign Office publiceert een rapport
over de bespreking tusschen generaal Scobie
en de onderhandelaren der Elas. Scobie heeft
de Elas de volgende voorwaarden gesteld.
De Eias-troepen moetdn aan zijn bevelen ge
hoorzamen en onder meer Attica ontruimen.
Alle aanhangers der Elas in Athene en de
Piraeus* moet worden bevolen den tegenstand
op te geven en de wapens in te leveren.
Ondanks den aanvoer van reserves is de
toestand in Griekenland ten ongunste van
de Engelschen gewijzigd Alle heuvels om
Athene zijn in handen van de Elas. Leden van
deze beweging hebben in Athene daken van
hotels met machinegeweren bezet. TJit de
gevangenis van Athene hebben zij een aantal
gevangenen bevrijd. In Epirus hebben zij het
Britsche garnizoen overweldigd.
Inmiddels zijn tankformaties van generaal
Scobie in Athene'aangekomen. Naar Woens
dagmorgen uit Athene werd gemeld schijnen
de Elastroepen hun maatregelen te bespoe
digen. De bevelhebbers staan per telefoon
en met behulp van de radio met elkander in
verbinding. Vooral in het centrum van Athe
ne wordt de actie met kracht doorgezet. Dit
gedeelte van de stad is zonder water. De
troepen van generaal Scobie hebben er terrein
prijs moeten geven. Een Amerikaansch radio
spreker verklaarde: „Ik weet niet. hoe lang
ik nog in staat zal zijn, te zenden. Geheel
Griekenland staat onder controle van de
Elas.
Engeland acljt Entente cordiale
herleefd.
Aangaande het Fransch-Russische pact
wordt nader vernomen, dat de overeenkomst
uit 8 hoofdstukken bestaat.
O.m. is bepaald, dat afzonderlijke vredes
onderhandelingen en het sluiten van een af
zonderlijken vrede met Duitschland geen 'van
beide partijen is toegestaan. Voorts 'steunt
Frankrijk de Sovjet-Russische politiek ten
aanzien van de grensregeling met Duitsch
land.
Het Franseh-Sovjet Russisch pact heeft in
de Ver. Staten geen instemming gewekt, aan
gezien men deze overeenkomst onnoodig acht
ter bereiking van den wereldvrede.
In Londen juicht rnen' het Fransch-Russisch
pact toe. Men merkt op, dat Engeland een
overeenkomst voor den tijd v^n 20 jaar met
Sovjet-Rusland heeft, ert geeft uiting aan het
vertrouwen, dat tu-sschen beide overeen
komsten de noodige overeenstemming zal
zijn te constateeren. Aldus begroet men door
de tot stand koming van deze overeenkomst
de wederoprichting van de oude Entente
cordiale.
Naar de meening van politieke kringen in
Brussel is het pact, dat De Gaulle in Moskou
heeft gesloten, een hevige slag voor de poli
tiek van Engeland. De positie van België in
Europa, zal, volgens deze kringen, afhangen
van de' samenspreking, die Spaak met De
Gaulle zal moeten voeren. De regeering is
door de oppositie verzocht, een verdrag te
sluiten met Frankrijk en zoo mogelijk ook
met Rusland.
Uit het „bevrijde" gebied.
„Nederland, het nieuwe vacantieoord."
De Economist schrijft, dat onder de Neder
landers in de bevrijde gebieden een steeds
grooterë onrust merkbaar wordt. Gebleken
is, dat de plannen \ïan de Nederlandsche
regeering te Londen op grooten tegenstand
stuiten. Men hoopt, dat dit geen gewelddaden
ten gevolge heeft, maar de ontevredenheid
neemt toe. De New Leader schrijft: De uit
geweken regeeringen hebben het contact met
haar volken verloren en Nederland is geen
uitzondering.
Men verneemt verder, dat er in het Zuiden
des lands een streven he^rscht om de Neder
landsche regeering te Londen er toe te bren
gen, zich in Nederland te vestigen, zoodat
de ieden der regeering deelnemen in de noo-
den, waaronder de bevolking gebukt gaat.
Van zekere zijde is daartegenover te ver
staan gegeven, dat dit de regeering voor
moeilijkheden zou plaatsen, aangezien diverse
bestuursmaatregelen in het „bevrijde" ge
bied vooralsnog niet door de Nederlandsche
uitgeweken regeering maar door 'het Geal
lieerde opperbevel worden getroffen.
Volgens een bericht van Dinsdagavond heeft
de minister van Justitie uit de Nederlandsche
regeering te Londen zich ontstemd getoond
op een in Zuid-Nederland verschijnend blad,
dat op de voorpagina een artikel had geplaatst
onder den titel: „Nederland, het nieuwe
vacantieoord".
T eraardebestelllng
dr. 1. W. Berkelbach v. d. Sprenkel.
Velen waren Woensdagmiddag in de aula
van het mausoleum op de algemeene begraaf
plaats aan de Kleverlaan bijeen gekomen,
om de laatste eer te bewijzen aan het stoffe
lijk overschot van dr. J. W. Berkelbach van
der Sprenkel, in leven leeraar Nederlandsch
bij het Middelbaar onderwijs en ondervoor
zitter van de Vereeniging van Vrijzinnig Her
vormden. Onder hen waren dr. S. Elzinga
inspecteur van het Middelbaar Onderwijs
P. C. de Jong, als vertegenwoordiger van het
gemeentebestuur; dr. C Spoelder, rector van
het Gymnasium, dr. W. van den Berg, direc
teur van de Eerste H.B.S. b, vele leeraren bij
het M. O., het bestuur en vele leden van de
Vrijz. Hervormden, dr. W. Banning, predikant
te Naaldwijk, ds. G. J. Waardenburg, predi
kant bij de Ned. Herv. Gempente en tallooze
leerlingen en leden van het Vrijz. Protestant-
sche Jeugdwerk.
Eerste spreker was dr. J. S. Bartstr a
die zelde, dat een oud-leerling den overledene
schetste als stipt eerlijk, door en door recht
vaardig en waarschijnlijk in verband daar
mee plichtsgetrouw. Maar er is meer van
hem te zeggen. Behalve deze eigenschappen
maakten zijn scherpzinnig verstand en for
midabel geheugen hem tot een voortreffelijk
wetenschappelijk geschiedvorscher. Sedert
1937 toen zijn „Regenten en oorkonden be
treffende de- bisschoppen van Utrecht" door
het Historisch Genootschap werden uitgege
ven een werk waarvan prof. Gosses zeide
dat het gebruikt zou worden, lang nadat veel
geschiedenisboeken die op héPoogenblik uit
gegeven worden, vergeten zouden zijn
stond het vast, dat hem eenmaal een leer
stoel aan een der universiteiten zou worden
aangeboden. Door zijn twaalf-jarig lidmaat
schap van de Redactie van het Tijdschrift
voor Geschiedenis en door zijn colleges aan
den Haagschen cursus voor de Middelbare
actie-studie verhoogde hij zijn gerechtvaar
digde aanspraak op een verheffing zoodra de
omstandigheden daarvoor gunstig zouden zijn.
Wie zijn voordracht over „De schenkers van
de Goudsche Glazen" had hooren houden
besefte wat voor sieraad voor de Nederland-
schp hoogleerarenstand, en wat voor kost
baar docent voor de studenten hij had kunnen
worden. Zijn posthüme boek zal een biografie
van Willem van Oranje zijn, niet alleen
bronnenstudie, maar vooral bedoeld, om door
het volk gelezen te worden. Hij was voor
zitter van de Haarlemsche afdeeling van
Eenheid door democratie. Er groeide in hem
de behoefte om zijn wetenschap, zijn gaven,
zijn werk, zijn werkkracht dienstbaar te ma
ken voor de oplossing van de problemen van
dezen tijd,-om partij te kiezen in den eeuwi
gen strijd voor gerechtigheid, barmhartigheid
en waarheid. Naast zijn voortgezette toege
wijde werkzaamheid voor de school de H. B.
S. a légde hij zich ook nog toe op Vrijz. Chr.
Jeugdbeweging Met een persoonlijk woord
besloot dr. Bartstra zijn toespraak
Mr. B. B o u m a n, voorzitter van de Ver
eeniging van Vrijzinnig Hervormden noemde
dr. Berkelbach van der Sprenkel een belang
rijk lid van de Vrijz.' Protestantsche geloofs
gemeenschap en bijzonder bestuurslid van
de vereeniging. Voor al zijn werk sprak mr.
Bouman woorden van dank.
De heer H. Wallenburg voerde het
woord namens het Vrijz. Protestantsche jeugd
werk en bracht het vele goede, dat dr. Ber
kelbach van der Sprenkel verricht heeft, in
herinnering.
De heer P. C. de Jong, waarnemend di
recteur van de H.B.S.a en vertegenwoordiger
van het gemeentebestuur van Haarlem zeide,
dat de school wederom getroffen is nu een
buitengewoon en uitstekend collega en leeraar
is overleden. Hij gaf veel, maar eischte ook
van anderen veel. Was het echter goed, dan
sprak hij daarover zijn waardeering uit.
Mej. A. M. v. d. B o O m sprak namens de
leerlingen der H.B.S.a woorden van dank voor
het vele goede aan allen gegeven.
Ds. D. Tromp, predikant bij de Ned. Herv.
Gemeente van Amsterdam, schetste zijn over
leden vriend als een uitstekend trouw iemand,
die veel voor anderen beteekend heeft.
Dr. J. G. van Dillen vertegenwoordigde
de redactie van het Tijdschrift voor Geschie
denis en zeide, dat de overledene gedurende
zijn twaalfjarige werkzaamheid aan de re
dactie een vraagbaak was en iq den kring
der medewerkers had hij groot gezag.
Een broer sprak namens de wederzijdsche
familieleden, waarna mevrouw weduwe Ber
kelbach van der Sprenkel dank bracht na
mens het gezin, waarin haar man stil, trouw
en toegewijd gewerkt heeft.
Hierna werd de baar grafwaarts gedragen.
Nadat de kist in de groeve was neergelaten
sprak prof. dr. S. F. H. J. Berkelbach
van der Sprenkel de begrafenislitur
gie uit en bad het Onze Vader.
De conferentie van drie.
Omtrent het bericht, als zouden Stettinius
Eden en Molotof in Januari bijeen komen,
wordt uit Londen gemeld, dat dit oniuist i-s
De eerstvolgende conferentie van drie zal
worden gehouden tusschen Roosevelt, Chur
chill en Stalin.
RANCUNE.
De nieuwe Roemeensche minister-president
Radescu heeft' ter uitvoering van de vredes
voorwaarden de onmiddellijke arrestatie ge
last van alle anti-Sovjet elementen.
DE JODEN If? ROEMENIE.
In Roemenië zijn alle tegen de joden ge
richte wetten opgeheven. Zij zijn in al hun
vroegere rechten hersteld.
SCHADE IN WEENEN.
Bij een luchtaanval op Weenen i§ o.m.
schade toegebracht aan de Staatsopera en
het Burgtheater.
De voorinlevering van
aardappelbonnen.
In verband met de voorinle
vering van aardappelbonnen,
vestigt het bedrijfschap voor
aardappelen er de aandacht op
dat het publiek geheel vrij is
in de keuze van den kleinhan
delaar, mits deze is aangesloten
bij de vakgroep van kleinhan
delaren in aardappelen, groende
en fruit, resp. het bedrijfschap-
voor aardappelen.
Men is voor volgende bonnen,
niet gebonden aan denzelfden
kleinhandelaar. De niet op c'e
door het plaatselijk distribu
tiekantoor vastgestelde das:n
ingeleverde bonnen zijn waa--
deloos.
Het publiek moet voor oe
ingeleverde bonnen een bev/; -
je vragen, vermeldende n?' o
van den handelaar en van e.en
klant, het aantal en de num
mers van de ingeleverde b
nen en de datum van in!
ring. Dit bewijsje moet bij c -
vangst der aardappelen wt -
den teruggegeven. Door -
kleine voorraad kan het rr -
gelijk zijn, dat de handelaar
klanten moet afwerken in vo
orde der inlevering. Opsch- -
ting van het tegoed bij c" i
handelaar is niet toegestc..
In elk geval behoeft de har-' -
laar slechts na de week van
geldigheid af te leveren, indien
hij zelf de a aardappelen ook
later heeft ontvangen. Klach
ten over niet-levering door den
handelaar kunnen uitsluitend
onder overlegging der inleve-
ringsbewijsjes schriftelijk wor
den ingediend bij de controle
commissie of agenten der vak
groep ter plaatse. Nimmer
wordt het publiek door het be
drijfschap schadeloos gesteld,
indien het verschil van mee
ning met den handelaar heeft
over de aflevering. Slechts in
dien de handelaar de aardap
pelen wel heeft ontvangen en
daarop niet heeft geleverd,
zullen tegen hem zeer strenge
maatregelen worden genomen.'
Hef aanvragen van
extra brandstoffen.
Van bevoegde zijde verzoekt
men ons, het publiek er op te
willen wijzen, dat alleen in ge
vallen van a.s. bevalling en
ernstige ziekte (dus alleen in
dien de huisarts op het in te
leveren attest levensgevaar
vermeldt) men zich tot de
Brandstoffencommissie,
Schouwburgstraat 2, Haarlem,
kan wenden ter verkrijging van
brandstoffen. Geëvacueerden
uit andere plaatsen des lands
en zij die op bon 29 BV van de
brandstoffenkaart nog niets
hebben ontvangen, kunnen zich
eveneens tot de Brandstoffen-
commissie wenden.
In alle andere gevallen is het
onnoodig zich bij deze com-
missie te vervoegen.
TARWEDIEF VEROORDEELD.
De 35-jarige landarbeider
C. M. Broos uit Haarlemmer
meer had zich Woensdag voor
den economischen rechter te
verantwoorden terzake een.
door hen\ op 12 October in de
Haarlemmermeer gepl-eegden
diefstal van zes zakken tarwe.
De verdachte, wierfs strafre
gister reeds een serie vonnis
sen vermeldde, hoorde een
straf van 18 maanden met af
trek tegen zich eischen. Hoe
wel mr. Simons een milder
vonnis bepleitte, achtte de
economische rechter deze straf
maat noodzakelijk en veroor
deelde den verdachte conform
den eisch.
DE BENOEMING VAN DEN
HEER W. DYSERINCK.
Nader w-ordt gemeld, dat de
heer W. Dyserinck, consul-ge
neraal t. b. (niet b. d.) benoemd
is niet tot voorzitter, maar tot
ondervoorzitter van het dage-
lijksch bestuur van het Ned.
Roode Kruis.
MICHEL ANGELO'S
FRESCO'S.
Uit Vaticaanstad wordt ge
meld, dat in kringen van het
Vaticaan vrees bestaat, dat de
beroemde frescoschilderin - - n
van Michel Angelo in de Six-
tijnsche Kapel door de voort
durende trillingen van de na
bije electrische centrale ern
stige schade zullen lijden. Daar
om is besloten deze centrale te
sluiten en het Vaticaan aan
het electriciteitsnet van Rome
aan te sluiten.