Haarlemsche Courant
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Hoe men in bevrijd Nederland
leeft.
Duitsch offensief aan het
Westelijk front.
Churchill over de Poolsche
kwestie.
289e Jaarg., No. 295
Bureaux; Groote Houtstraat 93
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendaplein tl.
IJmuiden, ICennemerlaan 154.
Verschijnt dagelijks, behalve
op Zon- en Feestdagen,
Dinsdag 19 Dee. 1944
Hitg.: Graf. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 26 ct.» per mnd. 1,15»
per kwartaal 3,42, fr. p. post
f 3,73. Losse nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: F. C. Derks.
K 1297
Radio Oranje gaf dezer dagen de volgende be
schrijving van den toestand in het door de
Geallieerden bezette deel van Nederland.
„Om den waren toestand, waarin bevrijd
Nederland verkeert, in het juiste perspectief
te zien, is het goed op een vliegveld aan te
komen. Een vliegend fort, dat sputterend en
wiebelend komt dalen met een weggeschoten
motor en een gekortwiekten vleugel, herinnert
je er dadelijk aan, dat Nederland in de eerste,
tweede en derde plaats geallieerd operatie-
terrein is en pas in de vierde plaats „ons Ne
derland", waar men probeert den boel weer op
pooten te zetten. Tijdens mijn kort verblijf had
ik gelegenheid te bezoeken Nijmegen, Den
Bosch, Vught, Oss, Best, Eindhoven, Maas
tricht, Heerlen en de verdere mijnstreek.
Nijmegen, stad van ruïnes, zich vastklampend
aan zijn Waalbrug, dunne streep tusschen
bevrijd gebied en het ondergeloopen Nie
mandsland van de Betuwe. Nijmegen, waar het
leven gekenmerkt wordt door het huilen van
Duitsche granaten Nijmegen, van toeristen
stad geworden tot geteisterde bunker in de
frontlinie. Nijmegen, waar de bevolking groo-
tendeel slaapt in de kelders, maar waar de
geest beter is dan in menige andere stad
juist omdat de daverende aanwezigheid van
het front dwingt tot eenheid van handelen en
soberheid van denken en critiseeren.
Nijmegen is zwaar verwoest, Den Bosch is
flink gehavend. Van Den Bosch naar Eind
hoven rijdt men over wegen, waarop de dave
rende tank en de snorrende legervrachtauto
regel zijn en de burger op zijn fiets met ein
deloos opgelapte, of zelfs houten banden, uit
zondering is. Langs den weg afgekapte hoo
rnen. geraamten van huizen. Hier een dorp
intact, daar een half in puin. Langs den weg
wachtposten van de binnenlandsche bewa
kingstroepen in burger, armbanden om, ge
weer op den rug, dat snel in aanslag komt.
wanneer iemand door zou rijden zonder zijn
papieren te laten controleeren.
Dan het slechts matig geteisterde Eind
hoven, grauwe, maar niet groezelige fabrieks
stad, want bijna geen schoorsteen rookt. Door
materiaalgebrek is de werkloosheid nog
groot. Op straat drommen kinderen, want de
scholen zijn veelal nog door militairen bezet
In een arbeiderswijk vraag ik een kleinen
jongen, wat hij aan heeft onder zijn kieltje
Hij laat met een verlegen lachje zijn bloote
huid zien. Zijn kleine zusje van vier jaar
loopt naast hem in schoentjes, waar het teen
stuk uitgeknipt is om het groeiende voetje
door te kunnen laten. Wanneer ik later met
de moeder spreek, drukt ze me op het hart
toch vooral de hooge Oomes in Londen te
laten weten, dat er nog veel meer gebrek is
aan onderkleeren en schoeisel, dan aan boven-
kleeren. En nu zult u me vragen: Hoe brengt
zoo'n huisvrouw den dag door
Wanneer ze opstaat kan ze geen kachel
aanleggen. Het piezeltje brandstof, dat er is.
wordt bewaard voor het middagmaal en voor
den avond. Ook gas is er niet. Het wasschen
met koud water is gauw gedaan. Wat zeep
betreft heeft men de keuze tusschen gele
luchtgevulde zeep en grauwe kleizeep in
hoeveelheden voor een maand, die er norma
ler wijze in een paar dagen doorheen zou
gaan. Wanneer je zoo'n huisvrouw een stuk
je doodgewone Engelsche zeep aan kunt bie
den, dan trekt ze een gezicht, alsof de poor
ten van het paradijs voor haar open gaan
Na het ontbijt, bestaande uit een paar sneed-
jes droog brood met een lik appelmoes er op
voor zoover de voorraad strekt, worden de
bengels de straat opgestuurd. De huisvrouw
gaat vegen, met een weemoedigen blik op
den stofzuiger, dien ze door stroomgebrek in
de kast moet laten staan. Dan naar den win
kei, om dikwijls alleen met aardappelen
thuis te komen. Soms is er groente; om het
middageten smeuïg te maken, is er een mes
punt yet per persoon beschikbaar. Voor het
avondeten zijn er dan nog een stuk of vier
sneedjes brood over, waarvan het middenge
deelte net geel gekleurd kan worden met een
vleugje boter. Stroop op een of twee sneed
jes is lekkernij. Het onsje vleesch, dat eens
in de week verorberd kan worden, smaakt
naar veel meer. De naargeestige verlichting
's avonds draagt niet bij tot groote vroolijk-
heid.
Ziedaar luisteraars, een beeld van materieele
moeilijkheden in een deel van bevrijd Neder
land. Deze moeilijkheden kunnen slechts
worden opgelost, wanneer allereerst het
transport weer goed op gang komt. Dan pas
kan er sprake zijn van opleving der nijver
heid, van opheffing der werkloosheid, waar
door tevens het begrijpelijk gekanker van
gedwongen leegloopers in betere banen ge
leid kan worden. Opwekkend is mijn beeld
niet, luisteraar. Dat Is ook mijn bedoeling
niet, want het is minder dan ooit tijd om
sprookjes te vertellen.
Aldus de spreker van Radio Oranje.
Van de Atlantische kust.
Bij Duinkerken heeft Zondag wederom
artilleriebedrijvigheid geheerscht. Stoottroe
pen der Geallieerden beschoten vooruitge
schoven Duitsche stellingen Nabij St. Nazaire
duurde de artillerie actie voort. Ook in de
buurt van La Rochelle hadden nieuwe scher
mutselingen plaats.
De strijd in Hongarije.
De gevechten tusschen Donau en Drau zijn
in den loop van den Zondag verzwakt. Ten
N. van Miskolc konden de communisten
kleine penetraties tot stand brengen. Ook
tusschen Eger en Matra gebergte hadden
opnieuw gevechten plaats. De Duitsch-Hon-
gaarsche formaties konden de communisten
op eenige kieine penetratieplekken na op de
hoofdgevechtslinie ophouden.
Sedert den vroegen ochtend van den löden
December zijn de Duitsche troepen in den
Eifel over een breed front tot den aanvai
over gegaan.
Tusscnen Trier en Montsjou rukten zij
verscheidene kilometers op en hebben ver
schillende dorpen in den Westwal heroverd.
De strijd nadert de Luxemburg-Belgische
grens.
De oniusten in Griekenland.
Uit Athene wordt vernomen, dat de toe
stand daar Zondagavond onveranderd was.
In het stadsgebied houden de gevechten aan.
Ook in Griekenland is er sinds Zaterdag
weinig teekening in den toestand gekomen.
Bevestigd wordt, dat de socialistische partij
en de vereeniging van volksdemocraten zich
los hebben gemaakt van de Earn. De leiders
van beide partijen zijn daarom door de Elas
gearresteerd.
De Engelsche luchtmacht heeft ook Zondag
weder op verschillende plaatsen in de ge
vechten ingegrepen. Gemeld wordt, dat ver
scheiden honderden Bulgaren die gewapend
waren, Noord Griekenland zijn binnen
gerukt.
Radio New York meldt, dat generaal Scobie
het aanbod van de Eam tot een wapenstil
stand verworpen heeft onder mededeeling,
dat de voornaamste voorwaarde, n.l. het
neerleggen van de wapens in het aanbod niet
tot uiting was gekomen. De gevechten gaan
voort.
In Londen hebben vele duizenden personen
Zondag op diverse plaatsen in de stad be
toogd onder het parool: Handen af van Grie
kenland! Er werden spandoeken vertoond
met opschriften als: Geen Britsche bescher
ming van Grieksche fascisten! Onze regee
ring spreekt van rebellen, wij noemen deze
lieden helden! Een der sprekers verklaarde:
Wij zetten met onze interventie in Grieken
land de toekomst van een Geallieerde natie
op het spel.
Een correspondent van Reuter meldt, dat
sinds Zaterdagavond de toestand in Athene
betrekkelijk rustig is Uit Britsche bron wordt
gemeld, dat in de laatste 24 uur aan weers
kanten geen operaties van beteekenis zijn
ondernomen.
Troebelen op Sicilië.
Uit Catania op Sicilië wordt bericht, dat
aldaar Zondag nieuwe onlusten hebben plaats
gehad. In Palermo had te gelijkertijd een
betooging van studenten plaats tegen den op
roep voor algemeenen dienstplicht. Ook el
ders hebben incidenten op Sicilië plaats ge
had.
De „Tromp" beschadigd.
De Nederlandsche flottieljeleider „Tromp",
die deel uitmaakte van het Britsch-Indische
eskader, dat de aanvallen op Sabang en Pa-
dang uitvoerde, is volgens Engelsche berich
ten in beschadigden toestand in een Austra
lische haven aangekomen. In den loop van
één nacht werd de „Tromp" elfmaal getrof
fen door granaten van 15 en 20 c.M.
De flottieljeleider „Tromp" die 4200 ton
meet, werd in 1938 in dienst gesteld.
Frankrijk onder De Gauile
De gewezen ambassadeur De Brinon heeft
verklaard, dat het regime De Gaulle een
schrikbewind voor Frankrijk beteekent. Niet
alleen worden talrijke verdachten terecht
gesteld, maar ook ambtenaren en officieren
worden in de gevangenis geworpen, alleen
omdat zij Frankrijk hebben willen verdedigen.
Dit alles dient gesteld op rekening van het
communisme, dat Frankrijk verdeelt.
Uit Parijs wordt vernomen, dat onder hen.
die door het Hooggerechtshof vervolgd zullen
worden, zich o.m. Weygand en Chautemps
bevinden.
De Brltsch-Amerlkaansehe
betrekkingen.
Uit Londen wordt bericht, dat de gedrukte
stemming in het Lagerhuis eenigszins getem
perd is door het bericht uit Washington, dat
een conferentie van Roosevelt, Churchill en
Stalin aanstaande is.
De Daily Mail schrijft, dat verwacht werd,
dat de Britsch-AmeTikaansche betrekkingen
verbeterd zouden zijn na de presidentsverkie
zing. Geconstateerd moet echter worden, dat
Chili en Sovjet-Rusland.
Nu de regeering van Chili weder betrek
kingen met Sovjet Rusland wenscht aan te
knoopen heeft de aartsbisschop van Chili in
een herderlijk schreven het communisme ver
oordeeld en er op gewezen, dat een diepe
kloof de'kerk van het communisme gesehei
den houdt.
De levensmiddelen van België.
Naar Reuter meldt, is majoor Nacker, de
Belgische minister, die speciaal belast is met
de organisatie van den levensmiddeleninvoer
naar Londen vertrokken om daar een Bel
gische commissie voor den aanvoer in te
stellen.
Luchtactie boven Zuid-Engeland.
Volgens een door Radio Londen verspreid
communiqué is tengeyolge van de vijande
lijke luchtactie boven Zuid-Engeland weder
om schade aangericht, terwijl er slachtoffers
zijn gevallen.
In ons nummer van gisteren is melding
gemaakt van een verklaring, die Churchill
verleden week in het Lagerhuis over de
Poolsche kwestie heeft afgelegd. Het betrof
hier een beschouwing over de door Sovjet-
Rusland voorgestelde grensafbakening tus
schen Rusland en Polen, waarbij de befaamde
Curzon-linie als grensgebied werd aan
gegeven.
'Over deze verklaring van Churchill zijn
thans nadere bijzonderheden bekend gewor
den. De Engelsche premier zeide o.a.: „Ik
kan niet aceoord gaan met de meening. dat
de voorstellen over de grensafbakening van
het nieuwe Polen niet „solide en bevredi
gend" zijn geweest. Wanneer de gebieden
rondom Lemberg en het in het Zuiden aan
grenzende gebied, dat onder den naam Cur-
zonlinie bekend is, tot aan de Oekraine zou
leiden, dan zou Polen in het Noorden geheel
Oost-Pruisen, het gebied ten Westen en
Zuiden van de vesting Koningsbergen met
inbegrip van de groote haven Dantzig krij
gen In plaats van den bedreigden Corridor
zou Polen over een streek kunnen beschik
ken, die zich langs de Oostzee over een af
stand van meer dan 320 kilometer uitstrekt.
Ik kan niet aannemen, dat een dergelijke
aanbieding door Polen van de hand gewezen
wordt. Natuurlijk dient het aanbod vergezeld
te gaan van een ontwarring der bevolkings
lagen in het Westen en in het Noorden en van
een overgang van verscheidene millioenen
menschen van het Oosten naar het Westen
en naar het Noorden. De Duitschers moeten
„geheel uitgestooten" worden. Ik kan niet
inzien, waarom in Duitschland geen plaats
zou zijn voor de bevolking van Oost-Pruisen,
want in dezen oorlog zijn toch „reeds zes of
zeven millioen Duitschers gedood."
Bekend is, dat men in Amerika deze op
lossing van de Poolsche kwestie allesbehalve
toejuicht. Churchill vond aanleiding naar
aanleiding daarvan op te merken:
„Bij het bespreken van deze kwestie ben
ik op groote moeilijkheden gestuit, omdat
de houding der Ver. Staten niet met dezelfde
nauwkeurigheid is vastgesteld als de Brit
sche regeering aan den dag heeft gelegd.
Ongetwijfeld zullen de Ver. Staten op een
zeker oogenblik een verklaring over de ge
heele kwestie afleggen. Zij dienen daarbij
rekening te houden met de uitwerking, die
een mislukken van de samenwerking der drie
Geallieerde groote mogendheden zou hebben
Ik ben er absoluut van overtuigd, dat het in
het belang is van Polen om met de Sovjet-
Unie een overeenkomst aan te gaan nog
voordat haar legers het voornaamste deel
van Polen binnenrukken. Ik stel voor, dat de
drie groote mogendheden zoo spoedig moge
lijk bijeenkomen voor het voeren van be
sprekingen. De plaats van samenkomst dient,
indien eenigszins mogelijk, in Engeland te
liggen."
Verder merkte Churchill nog op, dat En
geland zelf aan Polen nooit in het verleden
een garantie heeft gegeven voor een of an
dere bijzondere grenslijn. „Ik", aldus Chur
chill, „ben altijd van meening geweest, dat
alle kwesties in zake een territoriale rege
ling tot na het einde van den oorlog moeten
blijven rusten."
Naar aaleiding van deze verklaring had in
het Lagerhuis een debat plaats. De Labour-
afgevaardigde Philip Price merkte op, dat de
Polen het land hunner wenschdroomen moe
ten verlaten en dat ze, om de bus niet te
missen, moeten trachten het eens te worden
met het comité te Loeblin. De liberaal Mander
wees er op, dat herstel van de oude Poolsche
grens niet aan te bevelen is. Captain Graham
(conservatief) verklaarde, dat het zelfmoord-
politiek van de Polen zou zijn, de helft van
zijn gebied aan Rusland uit te leveren en voor
de andere helft met een Sovjetbestuur ge
noegen te nemen.
Minister Eden, het debat besluitend, ver
klaarde dat vertrouwen en vrede in Oost-
Europa afhankelijk zijn van een overeen
stemming in deze kwestie. Alle hoop op zulk
een oplossing heeft hij nog niet opgegeven.
Eerlijkheidshalve moest hij zeggen dat de
vooruitzichten op het oogenblik tamelijk
zwak zijn. Wanneer geen oplossing gevonden
kan worden, moet dit vraagstuk wachten tot
de vredesconferentie.
De rede van Churchill heeft een slechten
indruk in Zwitserland gemaakt. Volgens een
in St. Gallen verschijnend blad hebben Chur
chill en Stalin zaken gedaan. Het feit, dat
Polen aan Rusland wordt uitgeleverd, is de
oorzaak, dat Rusland thans zwijgt over Grie
kenland.
Terreur in Frankrijk,
Vernomen wordt, dat er thans in Zuid-
Frankrijk streken zijn, waar de bevolking het
niet meer waagt, naar de kerk te gaan. Vele
geestelijken zijn hier terechtgesteld of ont
voerd.
De voedselvoorslen'ng voor het
Westen des lands.
Op 1 December is in beginsel besloten tot
de oprichting van de Centrale Reederij Voed
selvoorziening, die tot doel heeft leiding te
geven aan alle voedseltransporten per bin
nenschip van Let Noord-Oosten des lands
naar het Westen.
Deze organisatie wenscht het particulier
initiatief zooveel mogelijk te stimuleeren.
De directie der Centrale bestaat uit den Direc
teur-Generaal van de Voedselvoorziening, de
Secretaris-Generaal van Landbouw en Vis-
scherij en de Burgemeesters van Amsterdam
en Rotterdam. Het bureau is gevestigd Prins
Hendrikkade 159, Amsterdam.
Besmettelijke ziekten
in Haarlem.
Er doen zich weinig'
gevallen van typhus voor.
In Amsterdam doen zich vele
gevallen van typhus voor, doch
gelukkig blijkt dat plaatselijk
te zijn. In Haarlem zijn wel
enkele patiënten geweest, doch
verontrustend mag dat niet
genoemd worden.
Het aantal gevallen van diph-
terie blijft echter nog groot en
wel gemiddeld vijf en twintig
tot dertig per week. Dit getal
is minder dan in de afgeloo-
pen maanden het geval is ge
weest. De autoriteiten hopen
echter de ziekte zooveel mo
gelijk te kunnen bestrijden en
gaan door met inenten van
kinderen. Voldoende stof is
echter op het oogenblik niet
voorradig, om nog meer Haar
lemmers te behandelen en dan
heeft men met moeilijkheden
:e kampen door het gedeeltelijk
stop zetten van de lessen op
school. Over het algemeen zijn
de diphterie-patienten kinde
ken, hoewel ook volwassenen
jeruimen tijd ziek geweect zijn.
AardappeSHon 248
tevoren isilsveren.
In de provincies Noord-Hol
land, Zuid-Holland en Utrecht
zullen voor de week van 24 t.m.
30 Dec. de bonnen 240 van de
tweede noodkaart worden aan
gewezen voor het koopen van
aardappelen. Deze aardappel
bonnen moeten, voor zoover
niet van de Centrale Keukens
gebruik zal worden gemaakt,
vóór Donderdag 21 Dec. wor
den ingeleverd bij den aard
appelhandelaar. Nadat de han
delaren hierop zijn bevoorraad
zal zonder nadere aankondi
ging tot aflevering worden
overgegaan, doch uitsluitend
in de week van 24 t.m. 30 Dec.
Inbrekers la actie.
De leden van het dievengilde
hebben in het afgeloopen week
einde weer een uitgebreide
reeks inbraken gepleegd. Na
verbreking van een deur kon
den er uit de stallen van den
heer F. aan de Ravelingsteeg
drie geiten en acht konijnen
worden ontvreemd. K., wonen
de aan de Planetenlaan, deed
aangifte van diefstal van twee
damesrijwielen uit de schuur
achter zijn woning. Een bezoek
aan het opslagterrein der firma
V. aan den Scheepmakersdiik
had tot resultaat, dat de die
ven met een aantal buiten- en
ainnenbanden, alsmede velgen
van auto's verdwenen. Uit een
melkzaak aan de Stuyvesant-
straat werden 2 groote Goud-
Bche kazen, 16 kistjes kaas, 40
/ollemelk-bonnen, 30 taptemelk
bonnen, 6 rantsoenen boter en
een bedrag van ƒ60,medege
nomen. Voorts verschaften on
bekenden zich door verwijde-
ing van een glasruit toegang
tot een pakhuis aan de J. van
Walréstraat, waar 4 zakken
aardappelen een welkome buit
bleken te zijn. Twee konijnen
en twee rijwielen, toebehoo-
rende aan P., die in een schuur
aan de Kamerling Onnesstraat
waren geplaatst, verwisselden
eveneens van bezitter. Ten na-
deele van S. werd uit zijn pak
huis aan de Koksteeg een
bakfiets met 4 zakken aardap
pelen en 21 doozen generator-
anthraciet gestolen. In een ga
rage aan de Bavostraat werden
de wielen en banden van drie
auto's afgenomen. Uit perceel
Roosveldstraat 3 werd een
hoeveelheid timmerhout door
inbrekers meegenomen. De bo-
terhandelaar B. moest ervaren,
dat onbekenden zijn pakhuis
aan de Bakenessergracht had
den geïnspecteerd. Er worden
30 pakjes roomboter, 50 pakjes
margarine en 7 Edammer ka
zen vermist. De inbrekers had
den tenslotte ook de bakkerij
van de gebr. V. d. G. aan de
Soendastraat tot hun doelwit
gekozen. Zij slaagden er in met
de gestolen goederen, waaron
der o.a. 8 balen Zeeuwsch tar
webloem, 11 balen regeerings-
bloem, 1 vat vetvervangings-
middeien en 2 balen aardappel
meel onopgemerkt te ontko
men.
Des avonds wordt het
lichter.
Vrijdag j.l. was het nieuwe
maan, zoodat we dezer dagen
weer in de avonduren wat licht
krijgen. Eerste kwartier is het
Vrijdag 22 December; volle
maan 29 December en dan
kwartier 29 December en dan.
wordt het weer donkerder.
