TREKKERS
BOEKEN
LOOSJE
UMUIDEN
Diederic van Brederode...
De onversaagde ridder uit een van
TïoMands edelste geslachten.
„Holland1" was de strijdleuze, waaronder
Diederic van Bred erode zich inzette als rid
der-zonder-vrees en waardige telg van een
roemrijk geslacht. Wanneer deze kreet weer
klonk behoefde de tegenstander zich niet at
te vragen met wien hij in een gevecht werd
gewikkeld. Want men kende hem wijd en zijd
Diederic van Brederode. den man. die door
zijn moed en standvastigheid een ieder res
pect afdwong en zich overal waar zijn tegen
woordigheid noodzakelijk was, onderscheidde
Interessant zijn de bijzonderheden, die over
zijn leven hewaard zijn gebleven. Zij geven
een duidelijk beeld van dezen onversaagden
ridder, die veel heeft ondervonden van het
geen het Ipven kan bicden: avontuur, geluk
waardeering, verheffing, maar ook ontgooche
ling, huiselijke tegenslagen, afgunst, misken
ning en zelfs verguizing Dit alles heeft zijn
stempel gedrukt op Diederic van Brederode
den veelbeiubelden ridder, die zijn leven be
sloot met een bedevaart naar Jeruzalem
in een Frsnsch klooster zijn laatste rust
vond
Brederode... De resten van een eens zoo
trotsch kasteel herinneren ons te Santpoort
aan Holland's edelste geslacht. Er is zoo dik
wijls over geschreven en nog steeds weten
velen er bitter weinig van. Die steenklompen
in Santpoort bieden toch zoo'n dankbare aan
leiding om te gaan speuren naar bijzonder
heden over het adellijk geslacht Brederode,
dat gedurende de Middeleeuwen een vooraan
staande plaats innam en waarvan de
schiedboeken zooveel handelingen vermelden
die getuigen van een levenskracht, welke nu
nog een goeden invloed kan uitoefenen. Die
deric. graaf Walraven, Gijsbrecht, graaf Jo-
han Wolfert, graaf Reinout, Hendrik...., al
deze Brederode's zijn vermaard geworden
door hun verrichtingen tijdens oorlogen, hun
groote verdiensten voor het land of om an
dere bijzondere eigenschappen.
Laat ons ditmaal een en ander over Diede
ric van Brederode vertellen. Hij werd gebo
ren uit het tweede huwelijk van den eersten
Brederode, die dezen naam bepaaldelijk al
geslachtsnaam heeft gevoerd. Willem. Diede
ric had zijn eigenschappen niet van een vreem
de, want ook zijn vader had zich in den oor
log onderscheiden en de West-Friezen had
den dan ook een diep ontzag voor hem. Wil
lem. Heer van Brederode. droeg de gouden
sporen en de ridderslag was hem op den
schouder gevallen. Diederic had dus direct de
eer van zijn geslacht op te houden en hij
toonde al spoedig hiertoe in staat te zijn.
Graaf Floris V, die zijn vader als een voor
aanstaand man had leeren kennen en waar-
deeren. maakte namelijk ook gaarne van
Diederic's diensten gebruik. Tijdens zijn
tochten tegen de Friezen, het Sticht en
Vlaanderen liet Floris V hem als vlootvoogd
optreden en Diederic weerde zich, energiek
als hij nu eenmaal was. hierbij zoo, dat men
tot de overtuiging kwam hem als een der
beste en hoogstwaarschijnlijk zelfs als den al
lerbeste te kunnen beschouwen.
Onvervaard trok de ridder steeds weer ten
strijde Zoowel in den Frieschen veldtocht van
1277 als in dien van 1282 weerde hij zich als
een leeuw tegen de onversaagde, hardnekkig
verdedigende Friezen, die alles in het werk
stelden om zich te handhaven Daar was ook
het jaar 1287. met zijn onverbiddeüjken
stormachtigen winter: Diederic vestigde voor
de zooveelste maai aller aandacht op zich
door als admiraal de vloot van den Graaf
langs de kusten van de Zuiderzee te leiden
en het overtroomde land te doen binnenva
ren, om vervolgens de overwinning mogelijk
te maken. We noemden den strijd tegen het
Sticht: de Heer van Brederode dwong ook de
Utrechtsche leenmannen zijn meerderheid te
erkennen en slaagde er bovendien in den
twistzieken Gijsbrecht van Aemstel aan de
Vecht gevangen te nemen. De oorlog met de
Vlamingen kwam en het was vr^r Diederic
d'> geen aarzeling toonde.
Geen wonder, dat deze ridder vele lauweren
oogstte. Hij was een van de twaalf beroemde
ridders en Heeren die door Floris V met de
Orde van St. Jacob werden onderscheiden. In
1295 werd hii bij Cadzand aangewezen om den
Graaf met de meest vooraanstaande edelen
van Holland naar Parijs te vergezellen, waar
het Verbond met Frankrijk werd ondertee
kend Spoedig zou D'edoric's glorie echter
gaan tanen.
Floris V werd vermoord en nu beschouwden
allen, die Diederic vurig benijdden en al eer
der (tevergeefs!) pogingen hadden gedaan om
hem in discrediet te brengen, den tijd geko
men hem het leven zuur te maken. Het was
een geheel andere toestand, waarin Brede
rode zich zag geplaatst Van waardeering
voor zijn vele werk was geen sprake meer.
Al wat hij oogstte was ondank. Bovendien
verloor hii in 1807 zijn vrouw. Maria van der
Lecke en deze slag trof hem. na alle reeds on
dervonden teleurstellingen, zoo. dat hij ge
noeg van het zeer wisselvallige wereldsche
leven had Aan de behartiging van de lands
belangen onttrok hii zich. de zorg voor ziin
goederen vertrouwde hij ziin oudsten zoon.
Willem, toe. Daarna ondernam hij een bede-
vaart naar Jeruzalem Hii zou ziin woonplaats
niet meer zien.
Tijdens den terugtocht vertoefde hij in
Frankriik waar hij (in Rheims) ziek werd.
De eens zoo sterke ridder kwam de onge
steldheid niet te boven 16 December 1318
stierf hij Zijn stoffelijk overschot werd in
een klooster bij Rheims begraven Zoo ein
digde het leven van den stoutmoedigen Die
deric wiens roem echter niet is gestorven,
want het geslacht Brederode droeg nog lane
de glorie van dezen ridder, dien zij terecht
ais een der voortreffe'iikste en aangenaamste
KocaiimiuTlD
Straatnamen.
Naar buitenplaatsen.
Behandelden we de vorige maal de bena
ming Kennemerlaan, ditmaal zullen we den
naam Meervlietstraat onder de loupe nemen,
welken men in Velsen aantreft. De vernoe
ming is te danken aan het buitengoed Meer-
vliet, een van de fraaie lusthoven waaraan
deze streek vroeger zoo rijk was. Het heeren-
Een kwart-eeuw Tuberculose,
bestrijding.
Het jubileum van de Vereeniging tot Be
strijding der Tuberculose te Velsen, die 29
November 1919 werd opgericht, geeft reden
in gedachten naar den begintijd terug te gaan,
aangezien dan duidelijk tot uiting komt, met
huis werd in de achttiende eeuw op last van we"^e moeilijkheden de vereeniging heeft
- moeten kampen en hoe er steeds blijk van
doorzettingsvermogen is gegeven.
Door de tijdsomstandigheden is het jubileum
weliswaar in allen eenvoud gepasseerd, maar
desondanks mag niet worden vergeten hoe
veel er tijdens de kwart eeuw tuberculose
bestrijding is tot stand gebracht en hoe nood
zakelijk het werk altijd is geweest.
Het was dr. Heslinga, die het initiatief tot
de oprichting van de afdeeling nam. Hij
noodigde een aantal inwoners uit tot het bij
wonen van een vergadering, waarin een
voorloopige commissie werd gevormd, be
staande uit de heeren Unger, Schuit, Beers.
Baarda en Meijer en de dames Van Konijnen
den heer Lucas Trip, burgemeester van de
stad Amsterdam, gebouwd. In de tweede
helft van de vorige eeuw werd het goed be
woond door mevr. de douairière Van Zuylen
van Nyevelt-Boreel. Daarvóór (in 1846) heeft
de heer Willem Ferdinand Mogge Muilman,
uit Amsterdam, er verblijf gehouden.
Volgens Allan ontleende Meervliet zijn
naam waarschijnlijk aan een vliet of beek.
ontstaan in de duinen, die langs het buiten
naar Velsen vloeide, ten zuiden van deze
plaats met een duiker onder den straatweg
door werd geleid en zich in de Oude Vaart
ontlastte.
Het was op 17 December 1929, dat het ge
meentebestuur besloot het gedeelte van den
ouden Rijksweg te Velsen te herdoopen
Meervlietstraat.
Er zijn meer vernoemingen naar buiten
plaatsen geschied: we herinneren aan de Wa-
tervlietstraat te Velsen-Noord. welke naam
16 October 1923 werd vastgesteld; den Water-
iandweg te Velsen (vroeger een gedeelte van
den Dood- of Nieuweweg, van den Driehui
zerkerkweg af in noordelijke richting), die 2
Tuli 1931 aldus kwam te heeten: de Tolsdui
nerlaan (blijkens de leggers der wegen van
1851. 1874 en 1878 bestond ook de benamin
Tolsduinerweg, doch deze is vervallen), wel
ke ook al op 21 Juli 1931 haar naam verkreeg
evenals de Rooswijkerlaan te Velsen (voor
heen een gedeelte van den Zeeweg). Verder
noemen we de Beekvlietstraat (3 Juli 1934)
de Duinvlietstraat (7 Maart 1935) en de
Schoonoortstraat te Velsen (28 Juli 1936). Als
vanzelfsprekend is deze opsomming nog on
volledig.
Koe entvreemd en geslacht.
Naar vleesch is er momenteel een groote
vraag, met het gevolg, dat degenen, die het
met de eerlijkheid niet nauw nemen, trachten
hiermede een groote buit te verkrijgen Dit
ondervond de veehouder R., wonende aan
de Toisduinerlaan te Driehuis, welke tot de
aangename ontdekking kwam, dat onbekenden
een hem toebehoorende koe hadden ont
vreemd. Er werd aangifte bij de politie ge
daan die direct tot het instellen van een
derzoek overging. Zooals bleek was het
gestolen dier ter plaatse geslacht Het onder-
7oek wordt voortgezet.
ontvreemd.
Ook in de gemeente Velsen blijven de rij-
wieldieven actief, hetgeen opnieuw duidelijk
gebleken. Hoewel de mogelijkheid om in
iet bezit van een fiets te komen voor de
'wijntjesjagers belangrijk is verminderd,
verden er op één dag twee stalen rossen ont
vreemd. namelijk ten nadeele van D.. die
zijn rijwiel onbeheerd voor een winkel aan
den Wijk aan Zeeërweg te IJmuiden-Oost
had achtergelaten en van mei. H.. die haar
fiets voor een perceel aan de Kennemerlaan
te ÏJmuiden had neergezet. In beide gevallen
de dader onbekend De politie stelt een
onderzoek in.
Konijjnenhouder mist veertien
Kerstbeutjes.
Dat de waarschuwing aan konijnenhouders
om vooral thans, nu de Kerstdagen zeer na
bij zijn, goed op hun dieren te passen geens
zins overdreven mag worden genoemd, is
dezer dagen overduidelijk tot uiting gekomen.
Ten nadeele van H werden van het erf achter
diens woning aan den Waterlandweg te Vel
sen niet minder dan veertien kor.iinen ont
vreemd. De daders zijn onbekend. De politie
tracht hen en hun waardevolle buit te
achterhalen
Groote hoeveelheid levens,
middelen weggenomen.
Diefstal uit pakhuis te IJmuiden-Oost.
Het was aan enkele personen, die het ver-
chil tusschen mijn en dijn niet meer willen
kennen, blijkbaar ter oore gekomen, dat in
het pakhuis van den winkelier H., naast
diens zaak in de Cederstraat te IJmuiden-O.,
een groote hoeveelheid levensmiddelen werd
bewaard. Zij besloten een poging te wagen
in het bezit hiervan te komen en verschaf
ten zich toegang, waarna het hun inderdaad
gelukte een waardevolle buit te verwerven
Uit het onderzoek der politie is gebleken, dat
er onder meer vele kazen zijn verdwenen.
Getracht wordt de onbekende daders en het
door hen gestolene op te sporen.
Diefstal uit opslagplaats.
Dezer dagen hebben onbekenden een be
zoek aan de opslagplaats van een inkoop-
vereeniging aan de Willebrordstraat gebracht
Zij slaagden er in om zonder te worden op
gemerkt een hoeveelheid levensmiddelen
mede te nemen. Er wordt door de politie een
onderzoek ingesteld.
Plundering.
Een. inwoner van Haarlem, W. V-S., had
zich naar Santpoort begeven en kon aldaar
de verleiding niet weerstaan zich zonder toe
stemming toegang tot een huis, waarvan de
bewoners zijn geëvacueerd. te verschaffen.
Hij maakte zich van eenige goederen meester
gehad en wilde hiermede huiswaarts keeren,
doch werd door de politie aangehouden. De
man is in het hoofdbureau van politie te
IJmuiden-Oost opgesloten. De in zijn bezit
aangetroffen goederen ziin in beslag geno
men.
Aanrijding.
In de avonduren heeft zich op den Wij-
kerstraatweg te Vel.sen-Noord een aanrij
ding voorgedaan tusschen een uit de richting
van Beverwijk komende auto, bestuurd door
H., en een van de pont af naderende trac
tor met aanhangwagen, bestuurd door J. W.
E. Door de botsing brak de koppeling van
'aatstbedoeld voertuig, met het gevolg, dat
de aanhangwagen tegen een boom terecht
kwam. Van de arbeiders, die zich hierop be
vonden, om van hun werk naar huis te
worden gebracht, viel de 39-jarige C. Z. uit
Haarlem op den weg, waardoor hij zijn lin
kerbovenarm brak en last van inwendige
kneuzingen kreeg. Op advies van een genees-
burg en Kerbert. Spoedig kon in een bijeen
komst tot het kiezen van een bestuur wor
den overgegaan, waarbij de heeren Unger.
Schuit en Beers respectievelijk tot voorzitter,
secretaris en penningmeester werden be
noemd. Zooals bekend is, treedt de heer
Unger nog steeds als voorzitter op.
Dat er voldoende belangstelling voor het
streven was, werd terecht als een verheugend
en stimuleerend verschijnsel beschouwd. Er
werd in verschillenden vorm steun ontvangen
en de gemeente gaf een subsidie van 2500.
Verder bracht een bloempjesverkoop een
goed bedrag op en kreeg men een vrij be
langrijke bijdrage van Rijk en provincie,
toen tot het aanstellen van een enquetrice
kon worden overgegaan.
Waren er dus talrijke blijken van mede
leven, er waren ook vele tegenslagen. Het
werk van de eerste enquetrice, mej. Veen-
stra, leverde niet de verwachte resultaten
op en reeds op 1 Januari 1921 moest zij we
gens gezondheidsredenen bedanken. Tot 1
Maart van laatstbedoeld jaar namen de zus
ters van Het Witte Kruis het werk waar.
Toen ging mej. M. Better zich verdienstelijk
maken, en weldra bleek haar arbeid vrucht
te dragen, doch reeds in October trad in het
huwelijk. waardoor zij haar functie neer
legde. In haar plaats werd mej. WaOerwinkel
benoemd, die bedankte, waarna mej. Voor
dewind werd aangesteld: deze nam reeds 15
April 1922 afscheid.
In het eerste jaar werden nog andere moei
lijkheden dan de reeds genoemde ondervon
den De actieve vereeniging had in een ver-
Irek van de lakfabriek der firma Korthals
aan den Willemsbeekweg te IJmuiden-Oost
een consultatiebureau gevestigd en een con
sultatie-geneesheer benoemd, dr. P. W On-
nen. Deze verrichtte uitstekend werk, doch
moest reeds na enkele maanden zijn arbeid
om gezondheidsredenen beëindigen: korten
tijd later overleed hij.
Maar het bestuur hield dit jaar en de vol
gende jaren vol en legde zelfs een groote
voortvarendheid aan den dag. Het besloot
een lighal in te richten en stelde zich in ver
binding met jhr. mr. J. W. G. Boreel van
Hogelanden. die zich zeer bereidwillig toon
de en op Velserduin een terrein beschikbaar
stelde In den zomer van 1921 waren daar al
tien patiënten opgenomen. We kunnen er
bovendien aan herinneren, dat in genoemd
jaar tien patiënten naar sanatoria werden
ezonden. Het consultatiebureau werd in 1921
door 229 personen bezocht, welke door dr.
Anema uit Haarlem werden behandeld. De
huisbezoekster legde 1281 bezoeken af. Wa»
1921 betreft tenslotte nog een en ander over
het financieele gedeelte: de rekening sloot
met een bedrag van 11.125.75, waarbij een
batig saldo van 573.24 was. Dit alies toont
wel aan met welk een ijver het bestuur en
zijn helpenden zich van hun taak kweten!
Het Consultatiebureau
De ruimte gedoogt niet verder uitvoerig
over de werkzaamheden te schrijven. Een
uitzondering moeten we echter maken voor
het eigen consultatiebureau, een ieder wel
bekend, dat een geheel eigen plaats inneemt
en van groot belang is gebleken. Het was in
1923. dat het bureau werd geopend, doch
voor het zoover was moest er heel wat wor
den gepresteerd. Het jaar 1922 werd door
een groote actie hiervoor gekenmerkt
Aan medewerking was geen gebrek: er werd
een bazar gehouden, de Chr. Zangvereeniging
".ooft den Heer gaf met het muziekgezelschap
Kunstkring een concert, evenals later het
symphonie-orkest Euphonia, er kwamen vele
giften en door dit alles kon het bestuur aan
het einde van 1922 besluiten op het zooge
naamde Hanenland bij het station Velsen een
eigen consultatiebureau te doen bouwen. De
emeenteraad stond in Februari 1923 onge
veer 400 m2 grond in erfpacht af, 6 Februari
had de aanbesteding plaats, de laagste in-
schrijfster, de firma Servaas en Kipperman te
Velseroord (voor f 12.310), begon het werk in
Maart naar een ontwerp van den heer Hey-
koop. leeraar aan de Ambachtsschool, die hier
voor belangeloos had gezorgd. Er was niet
voldoende geld en de Rijksverzekeringsbank
e Amsterdam was niet tot medewerking be
reid. maar het bestuur der vereeniging richt
te zich tot den gemeenteraad, die besloot (4
December 1923): le zich garant te stellen voor
rente en aflossing, indien het bestuur er in
mocht slagen geld te leenen en 2e. zelf een
bedrag van f 8500 aan de vereeniging onder
hypothecair verband te leenen. Het vereni
gingsbestuur leende toen van de Nutsspaar-
bank onder hypotheeair verband en onder ga-
antie van de gemeente f 8500 tegen een rente
an 5U> procent met een verplichte iaarliik-
sche aflossing van f 200. De gebruikelijke pro
visie werd niet in rekening gebracht en nota
ris Boerlage deed de notarieele stukken be-
angeloos passeeren. 26 September kon het
bureau worden geopend, een gebeurtenis,
waarvan de beteekenis weldra heel duidelijk
zou blijken.
Besmettelijke ziekten
in Haarlem.
Er doen zich weinig
gevallen van typhus voor.
In Amsterdam doen zich vele
gevallen van typhus voor, doch
gelukkig blijkt dat plaatselijk
te zijn. In Haarlem zijn wel
enkele patiënten geweest, doch
verontrustend mag dat niet
genoemd worden.
Het aantal gevallen van diph-
terie blijft echter nog groot en
wel gemiddeld vijf en twintig
tot dertig per week. Dit getal
is minder dan in de afgeloo-
pen maanden het geval is ge
weest. De autoriteiten hopen
echter de ziekte zooveel mo
gelijk te kunnen bestrijden en
gaan door met inenten van
kinderen. Voldoende stof is
echter op het oogenblik niet
voorradig, om nog meer Haar
lemmers te behandelen en dan
heeft men met moeilijkheden
:e kampen door het gedeeltelijk
stop zetten van de lessen op
school. Over het algemeen zijn
de diphterie-patienten kinde
ken, hoewel ook volwassenen
jeruimen tijd ziek geweest zijn.
RICHTLAMPEN BRANDEN
WEER.
Na het uitschakelen van het
licht branden des avonds op
de hoofdwegen ook de z.g.
richtlampen niet meer. Ze
bleken echter in een groote
behoefte te voorzien en daar
om is er weer gezorgd, dat de
ze iampen branden en de rich
ting aangeven van zonsonder
gang tot zonsopgang.
Des avonds wordt het
lichter.
Vrijdag j.l. was het nieuwe
maan, zoodat we dezer dagen
weer in de avonduren wat licht
krijgen. Eerste kwartier is het
Vrijdag 22 December; volle
maan 29 December en dan
kwartier 29 December en dan
wordt het weer donkerder.
Pëtsoneet gevraagd
FLINK MEISJE en werk-
ster gevraagd, halve dagen.
Aanm. 2-5 Kufus, Zeeweg 165
Te koop gevraagd
Te koop gevr. in goeden st.
zijnde KINDERWAGEN. Vree
man, Bakkerij, Koekoekstr. 3.
Te koop gevr. goed onderh.
KOLENFORNUIS, 1 p. D.-
schoenen, pi. h., 39-42. Over-
zier, Heidestr. 26, IJmuiden-O.
Gevr. 1 pr. SCH. m. 29 of
30 in ruil voor 2 pr. sch. m. 21
en 22 of 2 p. m. 22. Gobel,
Duinlustparkweg 59. Santp. St.
Te kp. gevr. KERSTGROEP
voor een Kerststal. Schaap,
Velserd.weg 283
Te koop gevr. KINDERLE
DIKANT. Warmerdam, Tuin-
derstraat 118.
Voor de Kerstdagen te huur
of te koop gevr. een AAN-
HANGWAGENTJE achter een
fiets om een kleuter te ver-
oeren. H. Hogetoom, Hard
draverslaan 28. Santpoort.
"""vorsen
IN RUIL AANGEB. nieuwe
imitatie bontmantel m. 44-46
•oor wollen -damesvest m. 44-46
Dekker. H. v Alphenlaan 27,
Driehuis.
RUILEN Damesjas voor
jongenscape, leeftijd 6 jaar. H.
Zwart. Litslaan 9, Santpoort-
Station.
RUILEN n. hooge br. sch.
m. 26 voor m. 27, h. of lage.
Veldman, de Ruyterstraafc 36
RUILEN 5 p. meisjesschoen.
35 tot 38 voor 39 en overschoen.
36. Wiggert, Hofdijklaan 16.
WIE RUILT 1 z. g. a. n. bin-
nenb. m. 28 x 1V2 v- D. of M.-
mantel? Overzier, Heidestr. 26
IJmuiden-O.
GOED TEHUIS aangeb. voor
klein hondje. Bakker, Sparre-
straat 5, IJm. O.
RUILEN Meisjes w.mantel,
10 j., v. meisjesjurk 12 j. Van
Rooijen, P. C. Hooftlaan 41,
Driehuis.
1 pr. DAMESSCH. m. 38
ruilen voor jongenssch. of
meisjessch. m. 40 of 31. .Zegel,
Ger. Doustraat 50.
VOOR
STEEDS NAAR
Amnestie voor 2600 Spanjaarden.
I Uit Madrid wordt gemeld, dat de Spaansche
heer werd de man naar het Roode Kruis regeering 2600 politieke gevangenen deze
Ziekenhuis gebracht. I week in vrijheid heeft gesteld.
GROOTE HOUTSTRAAT 100
HAARLEM. TELEFOON 13060
