„Zwoegers der zee*' handhaven traditie
6ERSTE6RIESNEEL
TREKKERS
WARMEN HAP
W. A. Scholteri's
IRONS
Geschiedboek der sleepbooten telt rijke bladzijden.
Sleepbooten» Kan men zich een havenplaats,
kan men zich derhalve IJmuiden, zonder deze
zwoegers onder de schepen denken? Kenmerkend
is hetgeen kan worden achterhaald over hetgeen
door middel van dit soort vaartuigen tot stand
is 'ebr.icht. Er waait een frissche wind door die
ongeschreven geschiedenis, welke van een avon
tuurleen geest getuigt, een geest van onver
saagd zeemanschap, welke het tot een dankbare
bezigheid maakt aan de hand van hetgeen oude
ren nog Kunne11 vertellen en met behulp van de
buzonderhcdeii, die er over zyn aangeteekend,
zich een indruk te vormen van de plaats, die de
sleepboot heeft ingenomen en nog steeds voor
zich gereserveerd houdt. Het was onlangs een
kwart eeuw geleden, dat te IJrnuiden het alge
meen bekende Bureau Wijsmuller werd opge
richt en de gelegenheid doet zich dus voor een
en ander na te gaan.
Lang voor er tot het graven van het Noordzee
kanaal, waaraan IJrnuiden zijn ontstaan heeft te
danken, werd overgegaan had het Nederland
sche sleepbootwezen reeds een ..naam" verwor
ven. We mogen er de aandacht op vestigen, dat
bijvoorbeeld in 1856 reeds door Egypte „sleep-
sioomvaartuigen" in Nederland werden besteld.
Men kon er mede voor den dag komen, want zij
hadden, toen zij eenmaal de haven van Alexan-
drië waren binnengeloopen, de algemeene goed
keuring. Het Haarlemsch Weekblad schreef op
October 1857 met voldoening en trots: „Het was
voor de eerste maal, dat dergelijke voortbreng
selen der Nederlandsche nijverheid in Egypte
gezien werden; derhalve moesten zij wedijveren
met de talrijke Engelsche stoombooten. in dienst
van het Egyptische gouvernement, welke onop
houdelijk den Nijl en het Mahmoudieh-kanaal
op- en afvaren. De Onderkoning stelde een wed
strijd voor, van Atfé tot Etfin, een traject van 2
uren, tusschen eene Nederlandsche en eene En
gelsche boot, ieder slepende 4 ligters, en elke
ligter geladen met 120 scheepston. Deze wedstrijd
liep geheel ten voordeele van het kleine Neder
land uit. Op genoemd traject van 2 uren, liet de
Nederlander zijn magtigen mededinger 25 minu
ten achter. Onmiddellijk zond Z.M. een zijner
officieren naar boven genoemden consul-generaal
(den heer S. W. Ruyssenaars. den Nederlandschen
consul-generaal in Egypte, met verzoek om op
nieuw in de fabriek van de heeren Paul van
Vlissingen en Dudok van Heel, waaruit deze
stoombooten waren, te doen vervaardigen twee
sleepstoomvaartuigen, ieder van 180 paarden
kracht." Aan bestellingen van machines en een
ijzersmederij herinnerend besluit het blad: ,,Voor
Nêerlandsch industrie opent zich in Egypte mis
schien eene schoone toekomst, vooral met het
oog op de geprojecteerde doorgraving der Suez-
landengte. Egypte is. in betrekking tot onze O. I.
bezittingen, voor Nederland van het grootste
belang. Daarom zegt ieder, die in onze nijver
heid belang stelt, den ijverigen consul-generaal
dank voor zijn onvermoeid streven, en moedigt
het etablissement der heeren P. v. Vlissingen en
Dudok van Heel aan. steeds door onovertrefbaar
werk den reeds verkregen roem te handhaven".
PIONIERSWERK.
Reeds verkregen roemWe zien de sleep
boot ook hier als pionier. Zoo was het en zoo
bleef het, in den tijd toen de groote driemasters
door raderbooten moesten worden getrokken, in
de jaren, dat de schroef Ingang vond en later.
toen er steeds flinkere schepen in de vaart kwa
men en dus ook het vermogen van de sleepboo
ten diende te worden vergroot.
PREDIKBEURTEN.
Zondag 31 December en Maandag 1 Januari.
IJMUIDEN. Ned. Herv. Kerk: In de Noor
derkerk te Haarlem-Noord. 31 December
3 uur: Ds L. Lagerweij.
IJMUIDEN-OOST: Ned. Herv. Kerk, Velser
duinweg, geen opgave.
Geref. Kerk, Velserduinweg: 31 December
9.30 en 3 uur: Ds. E. G. van Teijlingen.
BRENG VARIATIE
in Uw
Maak er een lekker
sausje bij met wat
Butaroma of een
jus van Albumona,
met gefruite uitjes.
Dat streelt de tong!
Aardappelmeelfabrieken
Belichten we thans den ontwikkelingsgang te Januari: 9.30 uur: Ds. E G. van Teijlingen.
muiden. Eerder zeiden we. dat een haven het j rr.,, «>-
Umuiden. Eerder zeiden we, dat een haven het
niet zonder sleepbooten kan stellen en daaruit
volgt. dat IJrnuiden deze vaartuigen van zijn ge
boorte af heeft gekend. Er was in dien begin
tijd een nauw contact met Nieuwediep, vanwaar
velen naar de jonge plaats kwamen en vanwaar
ook bepaalde ondernemingen zich voor de mon
ding van het IJ interesseerden. De te Nieuwediep
gevestigde firma Zur Mühlen begon sleepbooten
voor IJmuIden te reserveeren en kon er op bogen
te IJrnuiden als .Maatschappij tot het sleepen
van schepen in het Nieuwediep en te IJrnuiden'
de eenige te zijn.
Vele jaren gingen voorbij. Toen kwam er con
currentie en wel van een IJmuider bootlieden-
combinatie, die als .,De Vischploeg" de beschik
king over enkele sleepbooten van kleine afme
tingen verkreeg en deze voornamelijk ten behoeve
van visschersschepen bezigde. Voorheen kwam 't
er op aan elkaar vliegen af te vangen! Wie IJrnui
den in zijn prillen tiid heeft gekend kan zich wel
eenigszins voorstellen wat dit beteekendeAan
ondernemingsgeest was er in ieder geval geen
gebrek. De sleepbooten mochten tamelijk klein
zijn. men trok er. om den concurrent voor te zijn
zelfs mee naar het Kanaal waar de kapiteins van
de graan- en ertsschepen, die te IJrnuiden zouden
binenkomen, werden bewerkt om een afspraak
voor het binensleepen in de haven van IJrnuiden
te maken. (Later was men gebonden door de ter
Griffie te Haarlem gedeponeerd IJmuider Sleep
dienst Conditiën").
GOUD WAARD!
De wereldoorlog van 19141918 kwam en bracht
radicale veranderingen, ook in IJrnuiden. De uit
drukking dat de sleepbooten hun tonnenmaat
in goud waard waren, moge overdreven zijn. zij
toont de situatie. De particulieren, die zich in
De Vischploeg hadden vereenigd. konden de
verleiding niet weerstaan om de hun toebehoo-
rende vaartuigen te verkoopen en de opbrengst
te verdeelen. De twee grootste sleepbooten kwa
men in handen van buitenlanders en gingen
naar den vreemde. De gewijzigde toestand had
echter de reeders van de visschersschepen wak
ker geschud, vooral de eigenaren der Katwijk-
sche loggers, die te IJrnuiden markten. Er bleef
maar één weg open om op sleepdiensten te kun
nen rekenen en deze werd ingeslagen door tij
dens de publieke veiling van de vaartuigen van
De Vischploeg eenige sleepbootjes te koopen
Deze werden in een bedrijf ondergebracht,
waarbij bedoelde reedérijen waren geïnteres
seerd en wel de N.V. Sleepboot Exploitatie Maat
schappij „IJmuiden", welke het hoefijzer ais
symbool in de pijp ging voeren en dit ook op haar
vlag aanbracht. Het bedrijf met haar sleepboo
ten Katwijk, Noordwijk. Visschershaverj. Gloria
etc. is blijven bestaan.
Hoe belangrijk de stichting dezer N.V. was
bleek, toen de firma Zur Mühlen in 1918 in liqui
datie ging en men uitsluitend op de kleinere
sleepbooten. bestemd voor hulp aan visschers-
vaartuigen "(zij brachten ze overigens tot de
vischgronden bij Engeland!) was aangewezen. De
toestónd was niet overeenkomstig de eischen,
maar spoedig ontstond er een groote verbetering.
In 1919 kwam het Bureau Wijsmuller te IJrnui
den, een flink opgezette onderneming, die in het
bijzonder met de groote vaart rekening hield,
omdat zij er van overtuigd was, dat steeds groo-
tere schepen IJmuiden zouden aandoen en de
ontwikkeling van het sleepboot wezen evenredig
moest zijn. Men had het, zooals overduidelijk is
gebleken, aan het goede eind. Alleen uit het ge
schiedboek van Bureau Wijsmuller zouden ko
lommen kunnen worden gevuld, maar ons bestek
taat niet toe er thans over uit te weiden.
Aan het inzicht van deze onderneming is het
mede te dartken, dat IJmuiden over uitstekende
sleepbooten en zeer bekwame opvarenden be
schikte. die hun vaardigheid talrijke malen toon
den, niet alleen bij de gebruikelijke assistentie
aan binnenkomende en uitvarende schepen, doch
ook in geval van nood, en voor bergingsdoelein
den. De zwoegers der zee hebben ook te IJmui
den de traditie gehandhaafd. En daarop moet men
trotsch zijn!
Pink ontvreemd.
Drie verdachten aangehouden
Een inwoner van Santpoort. K., deed vorige
week een onaangename ontdekking. Zooals
bleek waren onbekenden er in geslaagd zich
van een hem toebehoorende pink meester te
maken. De politie werd van den diefstal op
de hoogte gebracht, met het gevolg, dat er
weldra een onderzoek werd ingesteld.
Spoedig rezen vermoedens tegen drie per
sonen. namelijk den Haarlemmer L. G., en
de Santpoorters C. P. en H. J. P. Als ver
dachten werden dezen naar het hoofdbureau
van politie te IJmuiden-Oost overgebracht en
aldaar opgesloten. Het gelukte de politie
tevens de om-vreemde pink in beslag te
nemen
A
*neé iteMafSexde
mggegt&fedeK
N.V. KONINKLIJK AfLLESU .MIRCURlUt*
*/h gebroeders laan
.sppesi als buit.
Den laatster, tijd leggen degenen, die het
met de eerlijkheid niet nauw nemen, in de
gemeente Velsen ook weer een ongewenschte
belangstelling voor kippen aan den dag. Zij,
die hierover beschikken, doen er dan ook
goed aan geregeld de noodige voorzichtigheid
te betrachten. Dat een waarschuwing geens
zins overbodig is ondervond iemand, die tot de
minder prettige ontdekking kwam, dat er
negen hem toebehoorende kippen waren ont
vreemd. De politie stelt een onderzoek in.
Ook handwagens niet veilig.
Zooale we eerder hebben geconstateerd is
er door de bijzondere omstandigheden een
groote vraag naar handwagens en blijkt het
over het algemeen niet gemakkelijk te zijn
hierover de beschikking te verkrijgen. Dit
leidt er toe, dat oneerlijke lieden probeeren
door diefstal in het bezit van een handwagen
te geraken. Zoowel in de gemeente Velsen als
in Beverwijk zijn reeds diefstallen van der
gelijke vervoermiddelen voorgekomen.
Aardappelen ontvreemd.
Nu er slechts weinig aardappelen zijn te
verkrijgen, blijken pogingen in het werk te
worden gesteld om op ongeoorloofde wijze
in het bezit hiervan te komen. Twee inwo
ners van IJmuiden-Oost, J. B. en J. H. v.
K., maakten zich aan een dergelijken diefstal
schuldig, doch ondervonden reeds spoedig,
dat de politie actief is. Zij werden aangehou
den en in het hoofdbureau van politie te
IJmuiden-Oost opgesloten.
Oud-Kath. Kerk (De Goede Herderkerk)
Velserduinweg, geen opgave.
Vergadering van Geloovigen, Willemsbeek
weg, 31 December, 10 uur: Bediening des
Woords; 4.30 uur: Eeredienst.
Ned. Luth. Genootschap, geen dienst
SANTPOORT: Ned. Herv. Kerk, Burge
meester Enschedélaan, 31 December, 3 uur
Ds. R. H. Oldeman.
Geref. Kerk: Burgem. Enschedélaan, 31 De
cember. 9.30 uur: ds. L. Blijdorp; 3 uur: ds.
Wesbonk; 1 Januari: 9.30 uur: ds. S. E. Wes
bonk.
Plundering door jongen.
Meer dan eens is er de aandacht op ge
vestigd, dat ook minderjarigen zich niet in
leegstaande huizen dienen op te houden, aan
gezien er tegen hen eveneens strenge maat
regelen worden genomen. Desondanks ver
schafte een jeugdige Beverwijker, H. H. B.
zich toegang tot een woning van geëvacueer-
den. Hij maakte van de gelegenheid gebruik
om zich daar achtergelaten goederen toe te
eigenen, doch de politie kreeg spoedig ken
nis van zijn daad en hield hem aan. De jon
gen is in het hoofdbureau te IJmuiden-Oost
opgesloten.
Het Witte Kruis.
Ondanks de talrijke moeilijkheden, die er
geregeld moeten worden overwonnen, blijft
de afdeeling Velsen van Het Witte Kruis
zich actief toonen. Het is noodzakelijk ge
bleken het magazijn en het kantoor welke
in het perceel Zeeweg 75 te IJmuiden-Oost
waren gevestigd, sinds het eigen gebouw aan
de Kennemerlaan te IJmuiden diende te wor
den ontruimd, naar het perceel Zeeweg 339
te verplaatsen
Alles wordt in het werk gesteld om hulp te
blijven bieden, ook wat het materiaal betreft
Om de regeling zoo vlot mogelijk te doen
zijn heeft het bestuur besloten een dringend
beroep op de leden te doen, om de in bruik
leen gegeven verpleegmaterialen dadelijk na
het ziektegeval terug te bezorgen, opdat in de
behoeften van alle zieken kan worden voor
zien. Het magazijn is voor het halen en
terugbrengen van verplegings-artikelen van
negen tot tien uur en van vier tot vijf uur
geopend.
Wegens diefstal aangehouden
Eenigen tijd geled eni® er in de gemeente
Velsen een diefstal gepleegd, waarin de po
litie thans opheldering heeft gebracht. Er
rezen vermoedens tegen een inwoner van
Haarlem, L. G., welke werd aangehouden. De
man is in het hoofdbureau var. nolitie te
IJmuiden-Onrt mcöC-.r-
£©nder toestemming hout vervoerd.
Zooals meer dan eens is gebleken zijn velen
van meening, dat het geoorloofd is om zonder
vergunning hout van afgebroken woningen
weg te halen. Deze geöaehtengang is echter
onjuist. In alle gevallen is voor het mede-
nemen van hout toestemming noodzakelijk.
Dit werd ondervonden door drie inwoners
van Haarlem, B., H. en L., die door de politie
werden aangehouden. Het is gewenscht, dat
het publiek goede nota van de voorschriften
neemt.
Vechtpartij om hout.
Dat er allerwege behoefte aan hout is weet
iedereen uit eigen ervaring. Heel wat moeite
wil men zich dan ook getroosten om in het
bezit van een hoeveelheid te komen. Ook
een inwoner van IJmuiden-Oost. P., trok er
op uit. Hij trof van afbraak afkomstig hout
aan, maar vond een concurrent in A., die het
eveneens als zijn eigendom wilde beschou
wen en er niet aan dacht het door den ander
te laten medenemen. Het gevolg was. dat er
een vechtpartijtje ontstond, waarbij A. zijn
mededinger mishandelde. P. heeft de politie
van het gebeurde in kennis gesteld, zoodat
de ïaak wordt onderzocht.
Kontjnendleven sloegen hun slag-
Het was te verwachten, dat velen, die het
verschil tusschen mijn en dijn blijkbaar niet
willen kennen, in deze maand van de gele
genheid gebruik zouden trachten te maken om
op ongeoorloofde wijze in het bezit van konij
nen te komen. Het is immers algemeen be
kend. dat talrijke personen zich moeite had
den getroost om met Kerstmis een malsch
boutje te hebben en daartoe zelf een of meer
konijnen hadden verzorgd. Een aantal hun
ner heeft echter ondervonden hoezeer de eer
lijkheid tegenwoordig te wenschen overlaat.
Op een kwaden dag kwamen zij tot de ontdek
king, dat onbekenden hun of liever hun die
ren een bezoek hadden gebracht met de be
doeling om, zonder gedurende de laatste
maanden aan voedingsvraagstukken te heb
ben gedacht, toch een Kerstmaaltie te ver
krijgen.
Heel wat konijnen zijn er van „eigenaar"
verwisseld en dit wat niet alleen in de ge
meente Velsen, maar ook in Beverwijk en
omgeving het geval. In tusschen beteekent het
feit. dat de Kerstdagen voorbij zijn, niet, dat
de konijnenhouders minder voorzichtig be
hoeven te zijn. Men kan er op rekenen, dat
de dieven ook in de komende weken hun slag
zullen trachten te slaan, aangezien zij, wan
neer zij er eenmaal in geslaagd zijn een buit
te verwerven, daarvoor een uitstekenden prijs
kunnen maken. Men blijve dus op zijn hoede!
TYPHUS IN AMSTERDAM
Het aantal geconstateerde
typhusgevallen in Amsterdam!
bedraagt thans 120. Het is nog
niet te zeggen hoe de epidemie
zich verder zal ontwikkelen.
8 Januari 1945 hopen onze
lieve ouders
T. TROOST
en
D. M. TROOST-
v. OPBERGEN
hun 25-jarige edhtvereent»
ging' te herdenken.
'at ze nog lang voor ons ge
spaard mogen blijven is de
innige wensch van hun lief
hebbende kinderen
JAAP (Amerika?)'
DINT
JAN (Görkau)
IJmuiden, de Ruijterstr. 89
Op 9 Januari a s. hopen onze
geliefde Ouders en Groot
ouders
RENS BOONTJES
en
JIKKE BOONTJES-
LÏGTHART
in stilte den dag te herden
ken, dat zij vóór 25 jaar in
den Echt zijn verbonden. Dat
zij nog lang gespaard mogen
biijven is de wensdh van hun
dankbare kinderen en klein
kind
KLAZINA
GERRIT (Duitschland)
JAN
RENS
RIKA
ELSJE
TINIE
en kleinkind JENNIE
IJmuiden-Oost.
Tuinderstraat 71
Te koop gevraagd
te koop gevr.
Oosterduinweg
CELLO
Patmakoek,
no. 40.
Te koop gevr. GOEDE
WAAKHOND, vertrouwd bij
kinderen. Br. met prijs enz.
aan K. de Jong, Platanenstr.
43, IJm. O.
Te kooD gevr. BOEKEN
KAST EN FIETS met of
zonder banden. Ruilen Da
mesmantel m. 44 voor meis-
iesm. v. leeft. 16 j. v. Duy-
venbode. Wijk aan Zeeër-
weg 16. TJm. Oost.
««trsen te koop
TE KOOP; 4 overgordij
nen f 30: H. winterj. f 125;
theepot f 2; Fr. schaatsen
f 10: H. en PI. borden f 1;
keteltje f 5; fornuis f 40;
kastje f 10. Jellema, Elzen
straat 29, IJm. Oost.
Te koop prima HAARD
met voor- en achterplaat,
pijp enz. f 75. Gerritsen. Ber
kenstraat 43.
TE KOOP: huiskamer
kachel f 100. Prima kruiwa
gen f 35. 2 konijnenhokken
f 5. Pais, Groeneweg 54,
IJm. O.
TE KOOP z. g. a. n. hoo-
ge dameslaarsjes m. 37 f 20
of ruilen hooge jongens
schoen. m. 38 en 1 Indianen-
pakje 9 jaar f 25. J. de Jong
Eksterlaan 33, IJm. Oost.
TE KOOP: 4 stoelen en 2
fauteuils met pluche zitting,
ovale tafel, bloemtafel. ver
chroomde kapstok, strijk
plank en keukentafel f 500.
De Graaf, Koekoekstraat 14
Te koon: houten 2-pers.
LEDIKANT f 15. 4 p. werk-
scb. 42-43 n. pr. f 5. De Graaf
Koekeekctr^af 14.
WIE RUILT prima for
nuis voor haard of haard
kachel. Kil, D. Hartoghstr. 33
WIE RUILT 5 a 6 luiers
voor d.soh. m. 39, 3/4 hak, in
g. st. Hes, de Weerdstr. 28
RUILEN hooge br. sch. m.
20, oude kw.. voor jongens-
?Ch. maat 26-27. Zeegers,
Cynr" venstraat 31, IJm. O.
RUILEN jongensjas 16 j.,
o. kw., voor hooge werksch.
m. 42-43. Den Dikke, Tuin-
derstraat 105
Personeel gevraagd
Gevr. MEISJE voor de
ochtenduren v. half 9 tot 1
uur. Deen, Spilbergenstr. 17
Personeel aangeboden
COSTUUMNAAISTER
neemt weer werk aan. N.
Zwanenburg, v. Ostadestr. 42
IJmuiden.
GEëVACUEERDE LEDEN
der Vereen, voor fac. lijkverbranding uit IJmuiden,
Velsen en Santpoort worden verzocht hun nieuwe adres
op te geven aan hun afdeelingssecretaris, A. J. VAN DER
WEYDEN, KRELAGESTRAAT 36, HAARLEM, en huil
contributie voor 1945 te willen storten op gironummer
416790 ten name van den penningmeester der afdeeling
Velsen der V. V. f. L
