Haarlemsche Courant Wat nu? Radiorede van den Rijkscommissaris tSOr Jaar*., No. 8 Bureaux ilroote Houisiraal N postgiro 134968. Bijkantoren: Soendapleln 91. IJmulden, Kenrvemerlaan 134 Verschijnt dageltjka. behalve ov Zon- en Feestdagen Nieuwsblad voor Noord-Holland Woensdag 10 Jan. IMS 01 tg.Grü. Bedrijven Oamlate, Haarlem. Abonnementen: per week 36 ct., per mnd 1.1», per kwartaal 3.U. fr p poet 3,73. Losse nummers cent. Hoofdredacteur- r. C Derk*. K 1297 Indien allen medewerkenis rantsoenverhooging mogelijk. - De Nederlanders bezitten ook thans nog de mogelijkheid hun lot te hein vloeden. Rijkscommissaris Rijksminister Dr. Seyss- Jnquart heeft in een radiorede tot het Neder- landsche Volk verschillende actueele proble men behandeld. Hij gaf daarin allereerst een uiteenzetting van den huidigen stand der voedselvoorziening en herinnerde aan de rantsoenen, die wij in het begin van het vo rige jaar hadden, rantsoenen, die ons thans sprookjesachtig schijnen: 1800 gram brood en 70 gram meel. 150 gram vermicelli e.d., 250 gr suiker, 125 gr jam. 125 gram vleesch, 146 gram boter, 50 gram kaas. ongeveer 3 kg. aardappelen en 1*4 liter melk. Die rantsoe nen hadden kunnen blijven bestaan tot den nieuwen oogst, omdat het Duitsche Riik voor al het uitgevoerde voedsel een gelijkwaar- digen invoer had toegezegd (b.v. graan voor groente). In het najaar echter is een gron dige wijziging gekomen in de situatie. Er zijn daarvoor verschillende oorzaken aan te wijzen: spoorwegstaking, het uitvallen van de binnenvaart, dus vermindering van trans portmiddelen. Maar ook andere oorzaken: Het Rijk kon door den veldtocht in Frankrijk en de bomaanvallen in West-Duitschlend voorloopig minder aanvoeren, dan in de be doeling lag, de Weermacht moest door het wegvallen van treinen en schepen zich in 't land zelf gaan voeden, de boeren werden on gerust en hielden hun producten vast, de vijand vernielde Walcheren en ook Zuid-Be veland en Brabant vielen weg als verzorgers. Zoodoende ontstond een situatie, waarbij de verantwoordelijke Nederlandsche autoritei ten slechts zeer kleine rantsoenen ter beschik king konden stellen Wanneer echter alle dee- len van de bevolking zich tot het uiterste in spannen is een verhooging mogelijk tot 1400 gram brood, 125 gram vleesch. 100 gram olie, 50 gram kaas en zeker 3 Kg. aardappelen, waar bij echter zekere voorwaarden vervuld moe ten zijn (geregeld dorschen. geregeld vervoer, geen verkoop in den zwarten handel, enz Het allerbelangrijkste blijft aller bereidwillig heid al het mogelijke te doen. Toen b.v. de leider van de afd. Vervoer van het dept. van Waterstaat onderdook gaf dat een verlies van minstens twee weken tijd. Mag hij daarvoor het grootkruis van een huisorde verwachten? Gezonheidsloestand van het Nederlandsche volk. De gezondheidstoestand van het Nederland sche volk is. zooals met cijfers werd aange toond, eer beter dan slechter geweest, als men de bezettingsjaren vergelijkt met de jaren 19141918. Toen steeg b.v. het sterftecijfer van 12.4 tot 13.1 om in 1917 door de griep-epidemie 17.1 te bereiken. Nu steeg het cijfer in 1940 1945 van 9.5 op 10. De besmettelijke ziekten zijn zelfs minder geworden. Sterker nog spre ken de cijfers van huwelijk en geboorte. Tij dens den oorlog 19141918 zijn die tot op de helft gedaald. Van 1940 tot 1943 zijn ze geste gen van 20.8 tot 23 p m de bevolking van Nederland steeg in 1943 voor het eerst boven de 9 millioen. De oorzaken zijn het verdwijnen der werkloosheid, een betere regeling der be lastingen, kinderbijslag en in het algemeen de zorg voor de kinderrijke gezinnen Hoewel de belastingen moesten worden verhoogd, de in' 'cnstenbelasting b.v. tot het drievoudige, betaalt, een gehuwd arbeider of kleine ambte naar met 3 of 4 kinderen 'hans minder in komstenbelasting dan in 1939. Al deze maat regelen leidden er toe, dat de Nederlandsche bevolking de toekomst met vertrouwen tege moet zag En toch beweert de vijandelijke propaganda dat het Nederlandsche volk onder een onbe- schrijfelijken druk onder terreur geleefd zou hebben. De proef op de som leveren vooral twee bevolkingsgroepen die het meest weer loos staan tegenover ruw optreden en gebrek aan discipline, n.l. de kinderen en de vrouwen. Overal kan men echter zien hoe onbevangen de kinderen den Duitschen soldaat tegemoet treden. En kan niet elke Nederlander vast stellen dat vrouwen en meisjes in de donkere wintermaanden 's avonds onbekommerd alleen op straat loopen of fietsen? Zou dit het geval zijn. als zij bang waren voor de Duitsche sol daten? Is het niet zoo. dat de Nederlandsche vrouwen en meisjes de vrije keus hebben bij het bepalen van haar houding tegenover den Duitschen soldaat? In Brabant schijnt dat vol gens radioberichten anders te zijn Ook hoort men wel zeggen, dat de recht banken onder druk zouden staan Nooit is echter pressie op de rechters uitgeoefend, hoe wel deze soms bij ernstige vergrijpen opval lend lichte straffen oplegden. Alleen werden rechter, die weigerden verder te werken, ont slagen. Wie dienst weigert, verliest zijn post De nieuwe rechtbanken, welke werde:i inge steld hebben zeer bevredigend gewerkt en tot de politieke ontspanning bijgedragen Wat de bijzondere Duitsche rechtbanken aangaat, kan worden vastgesteld dat het aantal ter dood veroordeelden, ook als men er de gev len van doodschieten bij verzet bij rekent, minder bedraagt dan het aantal slachtoffers van een enkelen Engelsch-Amerikaanschen terreuraanval op de stad Nijmegen Het principe der bezettingsmacht was de Nederlanders in hun particuliere leven zoo veel mogelijk ongehinderd te laten en de poli tieke activiteit in zoovem te controleeren. dat er geen vijandelijke actie uit ontstaat. Een Amerikaansch politie-offlcier zelde dezer dagen, dat hij niet in Duitschland kwam voor een bezetting van orde. maar voor een bezet ting der verovering. Wat zegt de Nederlander van de Duitsche bezetting? Was zij er een van verovering of een van orde De gebeurtenissen in September. Over de gebeurtenissen van September zei de Rijkscommissaris, dat voordien vele Neder landers. vooral Hollanders, liever afwachtten hoe de strijd tusschen de groote mogendheden afloopen. Dat kan nu niet meer en het beeft wellicht dit voordeel, dat Nederland door 't lijden en het overwir.nen van eigen nood bewust en met overtuiging kan intreden in den kring dergenen, die in de toekomst zullen beslissen over het lot van ons con tinent. Het was mogelijk geweest ook in dezen tijd met uiterste discipline veel te redden. In- plaats daarvan kwam de georganiseerde sabo tage. Het signaal daartoe was de spoorweg staking, waarop de heeren in Londen vree- selijk trotsch schijnen te zijn. De feiten zijn de volgende: geen spoorwegman is vervolgd, de stakers zijn ontslagen. Zij zullen alleen dan in zoodanigen omvang weer aan het werk kunnen komen, als de bezettende macht doel matig acht. De verantwoordelijke leiders zullen ter verantwoording geroepen worden, maar de bezettende macht heeft daar echter geen haast mee. Over eventueele hulp van het Roode Kruis zei de Rijkscommissaris, dat de thans in het vooruitzicht gestelde hoeveelheden niet van veel beteekenis zijn. Wanneer men van de 3 milliard gulden bezittingen in het buitenland levensmiddelen kocht in Argenti- een deel van de lVz millioen ton scheepsruimte met eigen bemanning naar Holland liet varen, behoefde niemand hier honger te lijden Waarom gebeurt dat niet Door de blokkade? Of willen d? Nederlan ders in het buitenland dat niet Over de reorganisatie van het Roode Kruis hier te lande zei de Rijkscommissaris, dat het noch in de bedoeling ligt uit het Nederland sche Roode Kruis een nat.-socialistische partij- organisatie te maken, noch er een Duitsche instelling van te maken. Door de September-gebeurtenissen lijdt het land ook sterk aan gebrek aan kolen. Dat is misschien nog ernstiger voor Nederland dan het voedselgebrek. Het Duitsche Rijk heeft zich bereid verklaard de kolen te leveren, die noodig zijn voor de allernoodzakelijkste energie en voor de openbare verzorgings- bedrijven. De helft alleen al is noodig om het lang droog te houden. De vraag is nu maar: Hoe krijgen we de kolen hier. In elk geval is de uiterste zuinigheid in heel het land noodzakelijk. Zeker is het, dat Holland thans in nood geraakt is. Ja tot radeloosheid is vervallen. Misschien leidt dit er toe, dat men nu alleen gaat denken aan de belangen van land en volk zonder zich Ie laten remmen door over wegingen, die niet meer traditioneel kunnen heeten doch reactionnair De handen ineen. In elk geval geloof ik, aldus de Rijkseom- issaris. dat thans voor alles het eensgezinde streven naar orde moet ontwaken, want de •enige weg om in de huidige si'uatie stand e houden, ligt daarin, dat allen de handen ineen slaan om den nood te overwii nen onder een richtinggevende leiding die geheel uit Nederlanders bestaat Van Duitsche zijde zou deze allen mogelijken steun ontvangen Het oproepen van arbeidskrachten. Daarna sprak de Rijkscommissaris over het wegvoeren van fabrieksinstallaties en voor raden en over het oproepen van 1740-jarige Nederlanders voor den arbeidsinzet. In dezen totaalsten van alle oorlogen moet alles, wat bruikbaar is, beschouwd worden als belang rijk voor den oorlog Daaronder valt ook het geen Duitsche burgers behoeven wegens de terreurbombardementen. Als tlians fabrieken in Nederland stilliggen, wordt het noodzake lijk te zorgen, dat ze elders weer kunnen werken. Uitvoerig sprak de Rijkscommissaris over de opvordering van de jeugdige arbeids krachten in verband met de schending der capitulatie-voorwaarden en het inschakelen der verzetbeweging bij militaire operaties. Hoewel het gerechtvaardigd zou zijn de weer bare mannen zonder meer weg te voeren, heeft men den arbeidsinzet gekozen. Deze geeft den betrokken personen en hun gez: nen bepaalde sociale voordeelen De Duit schers van dien leeftijd dragen veel zwaar dere lasten, zij 6taan trouwens voor hel overgroote deel aan het front. De wijze var 'uitvoering der maatregelen tot den arbeids inzet vinden ook de Duitschers niet aange- men moge echter bedenken, dat dui zenden in het Duitsche Rijk onder de terreur bombardementen het vaak nog veel erger hebben De directe oorzaak van de moeilijk heden ligt in het verzet der Nederlanders Bestond dat niet, dan kon men rustig groep voor groep der betrokken mannen oproepen en laten afreizen. Het is niet mijn bedoeling, aldus de Rijkscommissaris, iemand de schuld te geven. Ik wilde alleen een verklaring ge ven van hetgeen geschiedt. De vrgheid. De ineenstorting van het Rijk zou d bolsjewiseering van Europa beteekenen. Dit was het volgende punt in de rede van den Rijkscommissaris. waarbij hij uitvoerig in ging op de gebeurtenissen in de z g. bevrijde gebieden, in het bijzonder Polen en wees o\ de dwaasheid om te gelooven in een demo cratisch Rusland „Waarom zou Duitschland voor de bolsjewieken niet een democratische mis waard zijn?" Stalin verlangt de macht over Duitschland. Daartegenover is de na- tionaal-soclaüstische vernieuwingsbeweging van den Führer de bevestiging van dé Duit sche taak bij de verdediging van het Avond land. Tegenover de Anglo-Amerikaansche vrij heidsbegrippen die dadelijk vervliegen, als er belangen bij in het spel komen, stelde de Rijkscommissaris de Duitsche opvatting van zrijheid in den zin van bewuste verbin ding van rechten en plichten onder het ge bod der verantwoordelijkheid ..Wij strijden •oor de gelijkheid der gelijken", voor gelijk recht en tegen bevoorrechting wegens stand of klasse. Er behoort slechts één criterium et zijn: Wat presteert de man? Wij willen vrijheid van 't geloof voor iedereen en dulden niet dat men met den godsdienst politieke zaakjes tracht te doen. Alle vrijheid berust ten slotte op het gebod van de verantwoordelijkheid tegenover onze gemeenschap. De Anglo-Amerikanen willen niet, dat elk op zijn wijze zalig wordt, dus gaat de strijd verder. Onze strijd voor de vrijheid is tegen niemand gericht, die onze vrijheid eerbiedigt, hij wordt gestreden voor allen die een recht vaardige orde wenschen in volksche gemeen schap. Met steeds nieuwe ..Duitsche wonde ren" zullen de tegenstanders verslagen wor den. Is het nu niet beter, zoo vraagt de Rijks- missaris het Nederlandsche volk, zich aan de feiten te houden en de eigen toekomst niet afhankelijk te maken van de vernietiging van anderen, maar te streven naar gemeenschap- pelijken opbouwenden arbeid'' Wat nu' Voor de Nederlanders bestonden er drie mogelijkheden om in het huidige conflict po sitie te kiezen, want afzijdig staan is onmo gelijk: of met het Rijk zijn strijd te voeren, óf in onverstoorbare discipline onder een bezetting van orde de beslissing af te wach ten, óf na het binnentreden in het oorlogscon flict de moeilijkheden en gevaren eener be zetting der verovering te dragen. Ongetwijfeld zijn thans al heel wat beslis singen gevallen, die den weg schijnen te be palen. Desondanks bezitten de Nederlanders ook thans nog de mogelijkheid hun lot te be- ivloeden. Wat nu? De strijd in ons land. Duitschers vormen bruggehoofd bij Wansum. Bij Wansum, in het Noorden van Limburg, hebben de Duitsche troepen een bruggenhoofd over de Maas gevormd. De laatste dagen is dit bruggenhoofd blootgesteld aan de aan vallen van Engelsche en Amérikaansche divi sies, die evenwel door de Duitschers werden afgeslagen. De Duitschers wisten bovendien daarbij vele gevangenen te maken en den ijand aanzienlijke verliezen toe te brengen Ten N.W. van Nijmegen is het den Duit schers verder gelukt, de plaats Heumen na verscheiden aanvallen te bevrijden. De strijd in het Westen, Fransch front opengescheurd. In het Noordelijk deel der Ardennen heb ben de Duitschers hevige aanvallen onder nomen in den sector Hierneux-Stavelot. Tegenaanvallen der Amerikanen hadden eveneens plaats Veel tanks namen aan den strijd deel De verliezen waren aanzienlijk, doch bleken aan Amerikaansche zijde hooger te zijn. In één maand hebben de Amerikanen hier 45.560 man verloren Ten Oosten van Bastogne werden de Ame rikanen teruggeworpen, terwijl in den Elzas de Duitsche troepen nieuwe successen be haalden, doordat zij ook hier de Maginot- linie binnendrongen. Volgens den Duitschen woordvoerder is de' toestand voor de Amerikanen bij Straatsburg' ernstig geworden. Dinsdagmorgen werd bericht, dat Eisen hower 34 divisies in den strijd geworpen heeft. Meer en meer krijgt de strijd aan het Westelijk front het karakter van een groote slijtageslag. Bij Bastogne volgden Ameri kaansche en Duitsche aanvallen elkander op Tusschen Saargemünd en Bitsch kwam het ernstig treffen. Ook ten Noorden van Straatsburg zetten de Duitschers nieuwe troe- den strijd om het bruggehoofd Bij Reinau en Frledenheim werd het Fran- sche front over een groote breedte diep open gescheurd, waarbij vele plaatsen door de Duitschers bevrijd werden. Terreuraanvallen op Duitschland. Zondag hebben bommenwerpers der Ge allieerden West en Zuid-West Duitschland aangevallen Ook was de stad Munchen derom het doel van een aanval Daarbij werd vooral de binnenstad zwaar getroffen vliegtuigen werden neergeschoten Het Zuiden hongert. De Daily Mirror bevat een correspondentie gewijd aan den toestand in Zuid Nederland Hierin wordt medegedeeld, dat de voedsel- schaarschte in Noord-Brabant zoo groot is dat de ambtenaren, werkzaam in openbaren dienst, eenmaal per week een werkdag vrij krijgen, teneinde bij de boeren op het plat teland voedsel te verzamelen. Victor Emanuel ziek. Londen meldt, dat volgens berichten uit Rome ex-koning Victor Emanuel ernstig zjek is. Umberto heeft zich in allerijl naar het ziekbed begeven. De onlusten In Griekenland. In Britsche politieke kringen maakt men zich omtrent den toestand in Griekenland nog einig illusies en beschouwt den stand van zaken als ern stig- Men vreest, dat ook na de benoeming van generaal Plastiras de burgeroorlog nog zal uitbreiden. Swenska Dagbladet meldt uit Londen, dat de toestand in Griekenland een nieuwe uit gebreide bespreking in het La gerhuis noodig zal maken. Een correspondent van de B. .C., meldt uit Athene, dat generaal Scobie nieuws voor waarden voor een wapenstil stand heeft uitgevaardigd. tsehe tanks achtervolgen nog steeds de wijkende strijd krachten Noordelijk van Athe ne. Volgens de News-Chronicle heeft de Grieksche premier ge neraal Piastiras verklaard, dat indien de Elas de wapens zou neerleggen, zijn gezag als mi nister-president zich zou be perken tot de opstelling van een strijdbaar leger. Indien zij echter in hun aanmatigende houding volharden, dan zou ik mij, aldus Piastiras, aan het hoofd van een liquldeerinesle- gcr stellen en enkele dagen zouden voldoende zijn om de tegenstand te bedwingen. Het aantal gewonden 'tijgende. De News-Chronicle meldt, dat de stijging der naar de Vereen. Staten gebrachte ge wonden de laatste weken een grooten omvang heeft aange nomen In Amerika zijn 60 000 gewonden aangekomen; du i6 30 pet meer dan in Juli 1944. TARWE IN HAARLEMMER- LI EDE GESTOLEN. De Haarlemsche recherche heeft drie personen aangehou den. die zich hadden schuldig gemaakt aan diefstal van drie mud tarwe, ten nadeele van een landbouwer uit Haarlem- merliede en Spaarnwoude. Een mud ls achterhaald en aan den eigenaar teruggegeven. DF. HEER F. T. POPMA OVER!,EDEN. In den ouderdom van 76 jaar is te Haarlem overleden de heer F. T. Popma, oud-hooTd der ULO-school aan de Jaeob- straat Van 1907 tot 1 Maart 1930 is de overledene bij het Haarlemsche onderwijs werk zaam geweest. HET CONFLICT IN DE GEREF. KF.UK. Aangezien ds. D. K. Wielinga J Dzn. en ouderling W Schou ten. beiden te Capelle a. d. ÏJsscl, zich niet willen confor. meeren aan de besluiten der generale synode heeft d» classis Rotterdam der Gcref. Kerken beiden in hun ambt geschorst. Doordat de andere leden van den Kerkcraad e'k rontnc: met de c:assis weigerden verk'aar- ■\p deze dat zij ■'ofinltief op gehouden hebben den raad der kerk van Capelie a. d Ifssel e vormen wia'om ondpr lei ding van den kerkeraad van Kralingen een nieuwe kerke raad gekozen werd DIEFSTAL OP HET STAD HUIS. Op een der afdeelingen van het Haarlemsche Stadhuis is it een geldkistje een bedrag an 500 tot f loon gestolen. GEVONDEN VOORWERPEN. Etui. Serné. Kempstraat 15; handschoen. De Vetten, Krit- ingerstraat 15. handschoenen, i Nonnekes Spaarne 93; man teltje. Hoitslag. Brouwerskade 47rdmuts. Verzijl, Soenda- plein 27: vulpen. Harman. Sprui ten Boschstraat wanten. Kuit, Pegasusstraat 75. Autoped. H Hoefnagel. Sa- turnusstrnat 24: bril. Bureau Smedestr 9. drukwerk Schreu der=. Zocherstraat 2R- etui v. d Meuten Koppestokstr.ia' 19; handschoen, de Kruis Spaan se..evaartstraat 97: hoed. Vree- ken, Jan Evertsens'r 5 oor- tem m.i Hakmes, Kerkstraat 15; porte. mi. Serné. Kemp straat 15; portem. m.i., Schrein- ders, Zocherstraat 28; ring. Bieten. Sehalkwijkerweg 167; wagen v. IJs. Acaciastraat 11; want, Hattum, Marsstraat 11.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 1