Haarlemsche Courant
Aan de Oder wordt verwoed gevochten
290e Jaarg., No. 32
Bureaux. Groote Hou lat ra» t M
Postgiro 134958.
Bijkantoren: Soendapleln TL
IJmuiden, Kennemerlaan 154.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Woensdag 7 Febr. 1945
Dltg.: Gr*f. Bedrijven Damiate,
Haarlem. Abonnementen: per
week 28 ct., per mnd. 1,15,
per kwartaal 3.42, tr. p. post
3.73. Losse nummers cent.
Hoofdredacteur: F. c. Dcrks.
K 1297
Brug door pionier opgeblazen.
Het Duitsche Weermachtbericht van Dins
dag luidde als volgt:
In het Z. grensgebied van Slowakije en ten
N. van de West-Beskiden werden enkele pene-
tratieplekken, die de Sovjets konden behalen,
afgegrendeld. In het stedelijke gebied rondom
«1e burcht van Boedapest biedt het Duitsche
garnizoen nog steeds heldhaftig verzet tegen
«3e met overmachtige strijdkrachten aanval
lende Bolsjewisten.
Aan het Oder-front werden tijdens harde
aanvals- en afweergevechten tusschen Rathi-
bor en Glogau 71 Bolsjewisitsche tanks stuk
geschoten, waarvan alleen 22 door het garni
zoen van Brieg. Ten Z.W. van Brieg kon de
tegenstander zijn bruggehoofden ondanks taai
vc-rzc-t van de Duitsche troepen uitbreiden.
De Duitsche pionier Justus Jürgensen van het
reserve-pioniersopbouw- en opleidingsbatal
jon Grosser aan den Oder heeft met opoffe
ring van zijn eigen leven de brug over den
Oder bij Fürstenberg opgeblazen. Hij werd
posthuum onderscheiden met het Ridderkruis
van het IJzeren Kruis.
Sovjet-Russische aanvallen op de Duitsche
versperringen ten O. van Frankfort aan den
Oder en op Küstrin werden afgeslagen
Sovjets slaagden er gisteren in het centrum
van Posen binnen te dringen. Zware gevech
ten om de huizen zijn daar gaande. In het Z.
deel van Pommeren en West-Pruisen vielen
de Bolsjewisten zonder resultaat aan. 51 tanks
en 71 stukken geschut werden in deze ge
vechten door de Duitschers vernietigd. Het
garnizoen van de stad Elbing verdedigt zich
taai tegen den stormloop der Bolsjewisten.
Aan het geheele front in Oost-Pruisen du
ren de verbitterde gevechten voort. Tegen
aanvallen van Duitsche formaties verkleinden
de Bolsjewistische penetratieplekken.
Koerland verliep de dag zonder belangrijke
krijgsoperaties.
In het Westen zetten de Engelschen en Ame
rikanen langs het geheele Roerfront hun ver-
kenningsactiviteit voort. In het gevechtsge-
bied van Schleiders sloegen de Duitsche troe
pen talrijke Geallieerde aanvallen af, terwijl
het den Amerikanen gelukte ten Z. van de
Ostasperre plaatselijk op te dringen. Uit den
sector van den Westwall van St. Vith werden
hevige gevechten in plaatsen en kazematten
gemeld. De Duitsche artillerie bestookte Ge
allieerde concentraties bij Wiesweiler met ge
concentreerd vuur. De ten N.W. van Ilm in
de Vogezen liggende Duitsche formatie baan
den zich overeenkomstig de bevelen al strij
dende een weg over de rivier terug. De te
genstander, die in de distancieeringsbeweging
trachtte te stooten, werd afgeslagen. Na he
vige voorbereiding door de artillerie onderna
men de Geallieerden aanvallen vanuit Ensig-
hcim. die met zware verliezen voor den vijand
mislukten.
In Midden-Italië heroverden de Duitsche
troepen hun bij de Sergio bij Gallicaro tijde
lijk verloren gegane stellingen in een tegen
aanval. Verkenningsaanvallen van de Britten
ten Z. van Bologna bleven zonder resultaat.
In Oost-Kroatië werden aanvallen van ben
den op het front in Servië met zware verlie
zen voor den tegenstander afgeslagen. Aan
den middenloop van de Duna veroverden
Duitsche formaties na harde gevechten de
stad Zvernik.
Amenkaansche terreurbommenwerpers vie.
len gisteren overdag Regensburg en andere
plaatsen in het Zuidelijk Rijksgebied aan. In
den nacht drongen Britsche gevechtsvliegtui
gen tot de Rijkshoofdstad door.
De gevechten aan het
Westfront.
Na het verflauwen der gevechten in het
Belgisch-Luxemburgsche strijdgebied concen
treert Eisenhower alle beschikbare reserves
in steeds grooter omvang in de omgeving van
Aken. Klaarblijkelijk is hij voornemens hier
de beslissende doorbraak te forceere.n nu alle
pogingen om het Maasfront op te rollen mis
lukt zijn. De Geallieerde doorbraakactie is
ongetwijfeld gericht op de steden Keulen en
Dusseldorf.
Ten Oosten van Nijmegen is. zoo werd
Maandagavond gemeld, levendige artillerie
actie gevoerd.
Huwelijk van Stalin.
Volgens den New-Yorkschen correspondent
van de Daily Mail zal Stalin op de „Confe
rentie van Drie" mededeeling doen van zijn
huwelijk met Rosa Kaganowitsj, de zuster
van den vice-president van den Raad
Volkscommissarissen.
Afgelast.
Naar Exchange meldt, heeft de president
der Amerikaansche C. I. O. zijn deelneming
aan het Wereld Vakvereenigings Congres te
Londen op het laatste oogenblik afgelast.
De executies in Sofia.
In verband met de doodvonnissen in Bul
garije wordt uit Londen gemeld, dat men het
gebeurde als een slag voor de Engelsche poli
tiek in Zuid Europa kan beschouwen. Bijna
alle ter dood gebrachte personen behoorden
tot de gematigde elementen in de Bulgaarsche
staatkunde. Sinds den dood van den Czaar en
zijn gezin in Jekaterinenburg is het nooil
meer voorgekomen, dat een lid van een ko
ninklijk huis wegens politieke redenen ver
moord werd.
Yemen.
Uit Cairo wordt gemeld, dat de regeering
in Yemen aan het Egyptische ministerie van
Buitenlandsche Zaken heeft medegedeeld, dat
;irii wenscht aan te sluiten bij de Arabi
sche I^ga.
De strijd ter zee.
Duitsche duikbooten hebben in de nabijheid
in de Engelsche kust opnieuw 7 schepen met
een gezamenlijke tonnage van 54000 b.r.t. tot
zinken gebracht. Bovendien kan de vernieti
ging van een transportschip van 20.000 b.r.t.
worden aangenomen.
ATTENTIE
Van bevoegde zijde wordt er op gewezen
dat het ongeoorloofde onttrekken van
electrischen stroom aan afgesloten leidin
gen op grond van de beschikking van den
Rijkscommissaris over den uitzonderings
toestand als het in gevaar brengen van de
verzorging vervolgd zal worden
Slechts de autoriteiten, bureaux, inrich
tingen, bedrijven en personen, die daartoe
van bevoegde zijde uitdrukkelijk gemach
tigd zijn mogen stroom gebruiken
Teder optreden, dat de voorziening in
gevaar brengt wordt op grond van het
decreet van den Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied betreffende
den Uitzonderingstoestand van 12 Mei 1944
met den dood gestraft. Pogingen en deel
neming zijn op gelijke wijze strafbaar als
het voltooide strafbare feit.
De strijd in het Oosten.
Na hun binnendringen in het Oost-Silezi-
eche industriegebied hebben de Sovjets het
zwaartepunt van het offensief verplaatst
naar den midden en benedenloop van de Oder.
Hun bewegingen zijn aanzienlijk vertraagd
door de vernietigende uitwerking der mas
sale Duitsche luchtaanvallen. Hoewel de Sov
jets dus nog niet gereed zijn voor den groo-
ten beslissenden slag, zetten zij hun actie ten
Oosten van Frankfort voort. Om Küstrin
wordt verbitterd gevochten, doch het garni-
zien houdt stand. Tusschen de Warthe en
Stettin hebben de Sovjets aanzienlijke ver-
eterkingen aangevoerd en hun actie gefor
ceerd in Westelijke en Noordelijke richting.
Ten N.W van Küstrin zijn de Sovjets er
na zware gevechten in geslaagd, in het moe
rassig terrein eenige bruggenhoofden te ves
tigen. Onder het concentrisch vuur der Duit
schers zijn hier evenwel reeds eenige Sovjet
bataljons vernietigd.
Ten Z. van Stargard waren de Sovjet
troepen genoodzaakt, terug te wijken. Bij
Scnneidemühl voerden de Duitschers herhaal
delijk met succes aanvallen uit. Ook ten
Noorden van Bromberg moesten de Sovjets
herhaaldelijk terrein prijsgeven.
De woordvoerder In de Wilhelmstrasse heeft
gisteren medegedeeld, dat de Sovjets er blijk
baar naar streven, zooveel mogelijk bruggen
hoofden aan den Oder te vormen Zoo is er
b*j Frankfort een bruggenhoofd tot stand ge
bracht. dai echter hevig bestreden word:.
De regeeringscrisls in België.
De Yorkshire Post schrijft over de regee-
ringscrisis in België, dat, ofschoon de levens-
middelennood niet als motief voor het aftre
den der regeering kan gelden, het toch moge
lijk is, dat dit tekort als een der argumenten
moet gelden.
De mogelijkheid, dat een sterker vertegen
woordiging der Verzetbeweging in de nieuwc-
regeering haar intrede zal doen acht het blad
geenszins uitgesloten.
Door de Prijsbeheersching
gestraft.
Groentehandelaren verkochten fruit
tegen abnormaal hoogen prijs.
De Inspecteur voor de Prijsbeheersching
heeft onlangs een drietal Haarlemsche groen
tehandelaren wegens het verkoopen van fruit
tegen abnormaal hoogen prijs gevonnist. Het
drietal had reeds meermalen met den Prijzen.
rechter op onaangename wijze kennis ge
maakt, doch meende desondanks zijn practij-
ken te kunnen voortzetten.
De straffen werden als volgt verdeeld:
J. J. Verhulst, Gasthuislaan 169zwart, be
roepsverbod tot 8 December a.s., sluiting
zijn zaak tot 26 Mei a.6„ verbeurdverklaring
van hetgeen in beslag genomen werd, bene
ens een geldboete.
J. Hangjas, Spaarne 57, beroepsverbod tot 8i
Juni a.s., verbeurdverklaring van hetgeen in
beslag genomen werd, benevens een geldboete.
J. Snocks, Schouwtjeslaan 6, kwam er met
een geldboete af.
B. Vervloed uit Hoofddorp, Concourslaan 49,
die zout tegen veel te hoogen prijs aan den
man had gebracht, werd eveneens tot een
geldboete veroordeeld.
LINNENGOED GESTOLEN.
Tijdens afwezigheid der bewoners heeft men
zich toegang verschaft tot een woning aan dc-
Paiklaan. Kasten zijn doorzocht en vermist
worden 14 lakens, 14 sloopen. 15 badhanddoe
ken. 12 theedoeken. 13 handdoeken. 3 stel in-
terlock-goed en een bruine Ieeren heerenjek
ker.
GEWAPENDE OVERVAL IN DE
DUINOORDSTRAAT
Maandagavond vervoegden zich vijf a zei
personen aan een woning in de Duinoord-
straat, waar op dat oogenblik twee dames
aanwezig waren. Met een pistool werd de be
woonster ia bedwang gehouden, waarna het
huis doorzocht is. Gestolen zijn levensmidde
len en linnengoed.
Bonnen te voren inleveren.
Voor aardappelen, kindermeel groente
en kaas.
In de provincies Noord- en Zuid-Holland
n Utrecht moet voor de week van 11 tot en
met 17 Februari de bon 315 van de derde
noodkaart vóór Zaterdag 10 Februari worden
ingeleverd, voor zoover niet van de Centrale
keuken of dieetkeuken gebruik zal worden
gemaakt.
Nadat de handelaren hierop bevoorraad
zijn, zal zonder nadere aankondiging tot af
levering worden overgegaan, doch uitsluitend
de week van II tot en met 17 Februari.
In dezelfde provincies dient het publiek de
bonnen B 352 van de derde noodkaart, welke
de week van 11 tot en met 17 Februari
zullen worden aangewezen voor het kooper.
van 250 gram kindermeel, voedingssuiker of
tarwebloem, vóór Zaterdag 10 Februari bij
zijn leverancier in te leveren, desverlangd
tegen ontvangstbewijs. Ook hier geschiedt af
levering door handelaren zonder nadere aan
kondiging, nadat deze zijn bevoorraad.
In de gemeenten in het Westen des lands,
waar de z.g. klantenbinding voor groente is
ingevoerd, wordt voor de derde periode in-
plaats van een bon van de groentekaart een
bon van de derde noodkaart aangewezen voor
het koopen van groente. Voor het tijdvak
van 18 Februari tot en met 3 Maart is de
bon 314 van de derde noodkaart aangewezen.
Het publiek dient dezen bon vóór Zaterdag
10 Februari in te leveren bij den handelaar
van wien het van 18 Februari tot en met 3
Maart groente en fruit wenscht te koopen
Bij deelneming aan de Centrale keuken dient
men bij den kaartverkoop voor het tijdvak
van 18 Februari tot en met 3 Maart dezen bon
in zijn geheel bij de Centrale keuken of de
dieetkeuken in te leveren.
Van 18 Februari tot en met 3 Maart zal
bon 321 van de derde no^rikaa.t recht geven
op het koopen van 100 gram kaas Het publiek
dient deze bonnen vóór Zaterdag 10 Februari
bij den handelaar in te leveren. Aflevering
na bevoorrading van 18 Februari tot en met
3 Maart
CENTRALE KEUKEN.
De welbekende uitdeellokalen zullen voor
den verkoop van de maaltijdkaarten van de
Centrale keuken geldende voor de week van
12 tot en met 18 Februari, geopend zijn op
Donderdag 8 Februari van 1011.30 uur en
van 13.30 tot 15 uur en op Vrijdag 9 Februari
van 10 tot 11.30 uur.
Aan distributiebonnen dienen te worden
ingeleverd: le bon 315 voor aardappelen of
rantsoenbon aardappelen en ten 2e. de
rechterbovenhoek maaltijdenkaart van deze
week of benedenhelft groentebon tweede
periode 1945 of een rantsoenbon groente.
Na Vrijdagochtend 11.30 uur zullen onder
geen enkele voorwaarde meer kaarten kun
nen worden verkocht.
Teyler's Museum zestig jaar.
Nadat dr. E. van der Ven, destijds conser
vator,van het Psychisch kabinet van Teyler's
stichting op 23 Januari 1885 de gehoorzaal in
gewijd had met een rede. waarin hij hulde
nad gebracht aan de directeuren voor hun
arbeid en een voordracht over electriciteit.
werd op 8 Februari d.o.v. Teyler's Museum
aan het Spaarne voor het publiek open ge
steld. Het is dus zestig jaar geleden dat het
museum in gebruik is, doch door de oorlogs
omstandigheden i6 het echter sedert eind
Augustus 1939 gesloten en het publiek is dus
niet in de gelegenheid een bezoek te brengen.
Wel is de bibliotheek geopend. Laten we ho
pen, dat de Haarlemmers we vermoeden
evenwel, dat talloozen nog nooit het inwen
dige van het gebouw hebben gezien en
vreemdelingen spoedig naar het Spaarne kun-
komen om weer de belangrijke verzame
lingen, welke daar tentoongesteld worden, te
zien en dan te bewonderen.
Het zou ons te ver voeren een uitvoerige
beschrijving te geven aan de voorgeschiedenis,
doch brengen in herinnering, dat Teyler's
stichting in 1778 is opgericht, volgens uiterste
wilsbeschikking van Pieter Teyler van der
Hulst, die op 8 April van dat jaar was over
leden. Als ijverig beoefenaar der wetenschap
had hij in zijn leven een groote verzameling
werktuigen, munten, penningen, boekwerken
enz. aangelegd. Na zijn dood werden opge
richt Teyler's godgeleerd genootschap en Tey
ler's natuurkundig genootschap, die ieder jaar
een vraag moeten uitschrijven. Het vroegere
woonhuis van Teyler aan de Damstraat werd
tot museum ingericht, dat uit een natuurkun
dig kabinet, een bibliotheek, een laborato
rium en een sterrewacht bestond. In den loop
der jaren breidden de verzamelingen zich uit
en daarom werd in 1878 besloten een gebouw
te stichten, dat in 1885 in gebruik is genomen.
Voor den gevel aan het Spaarne was een
prijsvraag uitgeschreven en een ontwerp
den architect Ch. Ulrich uit Weenen werd
aangenomen, waarna de heer A. van der Steur
de verdere plannen van het gebouw maakte.
De gevel is opgetrokken in Italiaanschen
stijl en wordt versierd door een bronzen
groep, voorstellende de faam, welke de kunst
i wetenschap kroont.
In het gebouw zijn ondergebracht een geo-
logisch. palaeontologisch, mineralogisch kabi
net, een laboratorium, een Phisisch kabinet,
een penningkabinet, een kunstverzameling en
een omvangrijke boekerij met leeszaal. In de
fraaie aula zijn in den loop der jaren vele
voordrachten gehouden.
Jubilea.
Op 23 Februari is de heer V,r. Vasbinder.
drukkerij-binder vijf-en-twintig jaar in dienst
hij de N.V. Grafische Inrichting Joh. Ensche
dé en Zonen te Haarlem. Op 1 Maart is er
wederom een jubilaris bij deze N.V., n 1. de
heer C. Groen, diepdrukker op de afdeeiing
rotogravure, die dan ook een kwarteeuw bij
de N.V. in dienst i&
Prof. dr. J. Kuizinga t
In den ouderdom van 72 jaar
is overleden onze oud-stadge
noot prof. dr. J. Huizinga, die
hoogleeraar is geweest aan de
Universiteiten van Groningen
en Leiden. Sedert 1929 was hij
voorzitter van de Kon. Acade
mie van Wetenschappen.
Nadat de heer Huizinga in
1897 gepromoveerd was tot doc
tor in de Nederlandsche lette
ren, werd hij benoemd tot
leeraar in de geschiedenis aan
de Hoogere Burgerschool te
Haarlem, welke functie hij
vervuld heeft tot 1905, toen hij
benoemd werd tot hoogleeraar
in de geschiedenis m Gro
ningen.
Tijdens zijn verblijf te dezer
stede had hij groote belang
stelling voor de geschiedenis
der stad, getuige zijn werken:
,,De oudste geschiedenis van
Haarlem" (uitgave van de Ver-
eeniging „Haerlem"). „De op
komst van Haarlem" (1915) c-n
..Rechtsbronnen van Haarlem"
(1911). De overledene was Rid
der in de Orde van den Neder-
landschen Leeuw.
Mr. Dr. J. FEÏTSMA
OVERLEDEN.
Te Amsterdam is, 61 jaar
oud, overleden mr. dr. J. Feits-
ma, procureur-generaal bij het
Gerechtshof te Amsterdam en
adviseur van den Leider.
SCHAKER A. J. VAN DER
HOEK OVERLEDEN.
Dezer dagen ts in Duitsch-
land overleden de nog jeugdi
ge schaakspeler A. J. van der
Hoek, die o.a. bekend is ge
worden door in 1942 met dr.
Max Euwe te spelen om het
kampioenschap van Nederland.
Hij verloor toen met 8-2. De
overledene had reeds vele
successen geboekt en beloofde
veel voor de toekomst.
PENSIOENBETALINGEN
EERSTE KWARTAAL.
Ernstige vertraging is ver
oorzaakt in de uitbetaling over
het eerste kwartaal van 1945
de pensioenbetalingen van
den Pensioenraad, welke medio
Februari zouden geschieden.
Er dient dus rekening mee ge
houden te worden dat een deel
der pensioenen ten laste van
het Alg. Burgerlijk Pensioen
fonds niet tijdig betaalbaar zal
kunnen worden gesteld.
INBREKER INGEREKEND
Dezer dagen was ingebroken
in een pakhuis van een drogist
aan den Burgwal en de buit
bestond o.a. uit zeven H.L. an-
thraciet. In verband hiermee
heeft de recherche den acht
tienjarigen fabrieksarbeider
W. K. aangehouden, die bekend
heeft de inbraak te hebben ge
pleegd. Bij een huiszoeking
vond men pakpapier, zakken,
soda, ondergoed en andere
goederen, welke ook van inbra
ken afkomstig waren.
OP TWEE PLAATSEN WERD
MELK GESTOLEN.
Door verbreking van een slot
heeft men zich toegang ver
schaft tot een pakhuis aan de
Van Marumstraat, waar gesto
len zijn tien liter volle melk en
drie kwart H.L. anthraciet. Ten
nadeele van een melkhande
laar aan de Allard Pierson-
straat zijn tachtig liter tapte
melk en veertig liter volle melk
gestolen.
ZIJGEVEL VAN EEN HOU
TEN GEBOUW GESLOOPT.
Van het houten gebouw aan
de Van Sompelsttaat is een
zijgevel gesloopt en verder zijn
eenige goederen, welke in dit
gebouw lagen en behoorden
aan de school voor Nazorg ge
stolen.
WEL WAT LEERGIERIG.
Ingebroken is in de school
aan de Haarlemmerliedcstraat.
gestolen zijn achthonderd
cahiers en dertig paar ge
bruikte gymnastiekschoentjes.
MEVR. C. F. M. WESTER
MAN—KOCH. t
Te dezer stede is overleden
mevr. C. F. M Westerman
Koch, weduwe van dr. C. W.
J. Westerman. die vroeger een
vooraanstaande plaats innam
onder de Haarlemsche medici
en veel heeft gedaan voor het
Haarlemsche St. Elisabeths
Gasthuis, waaraan hij verbon
den was. Mevr Westerman
heeft zich eveneens verdien
stelijk gemaakt o.a. door ha3r
functies van presidente van
de Vereeniging voor zieken
verpleging. welke zich ten
doel stelt, het verschaffen van
gediplomeerde verpleegsters
en van secretaresse van óe af
deeiing Haarlem van den Ne-
der'.andschen Bond voor Zie
kenverpleging.
In alle stilte is h8ar stoffe
lijk overschot ter aarde besteld*
