2e Jaargang.
Maandagfi25 Augustus 1884.
No. 347.
FEUILLETON.
ABONNEMENTSPRIJS:
Voor Haarlem per maand40 Cents.
"Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers 5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zon- en algemeene Feestdagen.
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adresseeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicilé Et rangé re G. L.
DAUBE Co., JOU. F. JONESSucr., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
ADVERTENTIËN:
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middag 12 uur.
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Rijksmuseum van Schilderijen op het Paviljoen. Geopend op werkdagen van 10 tot 4 uur: op Zou- eu Feestdagen van 121 tot 4 uur. Kinderen beneden de 8 jaar Lebben geen toegang, kinderen van S tot 12 jaar alleen onder geleide.
Toegang vrij. Koloniaal museum op het Paviljoen. Ingang Drcefrijde 2c deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en leden der Nederiandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op
vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Dreefzijdc le deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en
leden der Nederiandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op_ vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke oudheid, kunst en geschiedenis, vooral
van Nederland en meer bijzonder van het Hatrlemsche Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag. Zon- cu Feestdagen, van 105 uur. Toegang 25 cents per persoon. Doorloopemic toegangskaarten voor ecu gclieql jaar
i 1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, van 15 October tot 14 April op die dagen van 10—3 uur tegen betaling van 25 rents per persoon, alleen op
Zondagen kosteloos van 124 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten; kinderen van S tot 14 jaren niet dan onder behoorlijk uelcide.-
Tei/lers museum in de Damstraat. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag. Zon- en Feestdagen v
"Woensdao- en Zaterdag van 2—4 uur. Orgel-bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van 12 c
i Donderdag van 2
Teglers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag c
Toegang (denr Oudegroenmarkt)
Zaterdag van 14 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geopend
De Administratie van
Haarlem's DagMadh.Q&h
het voornemen opgevat
om 5 December a. s. weder twee
Premiën te verloten.
Deze zullen zijn: le premie,een
keurige mahoniehouten tafel
2de premie, een zestal keurige
stoelen.
Deze voorwerpen zullen in een
nader aan te kondigen meubelma
gazijn of op eene andere voor ieder
zichtbare plaats worden tentoonge
steld.
Ieder, die zich abonneert, ont
vangt een lot, henevens, zoolang de
voorraad strekt, een exemplaar van
een boeienden Roman cadeau.
DE ADMINISTRATIE.
Oppositie en Regeeringsbeleid.
Wanneer men de verklaringen,
door de Regeering bij het ontstaan
van het Nisero-incident in de Kamer
afgelegd, vergelijkt met de bemoeiin
gen aan het Ëngelsche hof, dan
schijnt het, alsof deze met elkander
in strijd zijn. Immers, plaatste de mi
nister van Buitenlandsche Zaken zich
in den beginne op een zeer onaf
hankelijk standpunt, en betoogde hij
in vrij 'krachtige bewoordingen, dat
er voor Engeland geen enkele aan
leiding bestond om zich met onze
Indische zaken in te laten, het
later gesloten verdrag, daaren
tegen, beoogt eene samenwerking
tusschen Engeland en Nederland,
ter bereiking van het hoofddoel der
geheele beweging: de bevrijding van
de bemanning der Nisero, door den
Sultan van Tenom in verzekerde be
waring gehouden. Toch komt het ons
voor, dat deze tegenstrijdigheid in
hoofdzaak niet zoo erg is, als men
dit wil doen voorkomenen dat zij,
„DE UITDRAGER".
Roman uit het alledaagsche leven.
30.
Maar Jonaszeg me toch eens,
om Gods wille, vroeg Christina
hoe kom je toch aan zooveel
rijkdom? Ik weet wel, hoe weinig
je mij ook mededeelt, dat wij jaren
achtereen een mooi duitje verkregen
hebben, en het nu vrij wel stellen
kunnen, maar zoo zooveel heb ik
nooit kunnen denken.
Het is alles eerlijk verkregen.
daar kuu-je op rekenen. Wij kun
nen zoowat, met alles wat er in den
winkel steekt, dertig tot twee en
dertigduizend daalders bij elkaar
hebben. De hypotheek was heel een
voudig. Ik had het geld langzamer-
voor zoover zij niet valt weg te cij
feren, het noodzakelijk gevolg is der
gebeurtenissendie sedert hebben
plaats gevonden.
Het is voorzeker een der voor
naamste bepalingen van het volken
recht, dat de regeering van eiken
geordenden staat, de bescherming
van personen en eigendom niet al
leen uitstrekt tot de eigene onderda
nen, maar haar ook verleent aan de
vreemdelingen, die zich op haar
grondgebied bevinden. Nu zal nie
mand het ontkennen, dat ons kolo
niaal gebied een gedeelte uitmaakt
van den Nederlandschen Staat. Hol-
landsche ambtenaren voeren het be
wind; Hollandsche troepen trachten
er de orde te handhaven; de Neder
iandsche volksvertegenwoordiging
geeft er de wetten, waarnaar Indië
wordt geregeerd, en als zoodanig is
onze Staat direct of indirect verant
woordelijk, voor alles wat ook daar
geschiedt. Wordt door den een of
den ander inbreuk gemaakt op het
volkenrecht, hetzij de overtreder op
roerling of getrouw onderdaan is,
hij moet gestraft worden, en wel door
of van wege de Nederiandsche auto
riteiten. Toen derhalve Britsche on
derdanen wederrechtelijk van alles
wat zij bezaten, van hunne vrijheid
zelfs, werden beroofd, had Engeland
het volste recht voor deze misdaad
genoegdoening te vorderen. Wat
evenwel geschiedde. Eene expeditie,
afgezonden om den roover te straffen
en de gevangenen te ontzettenmis
lukte, hoe dapper zich het koloni
ale leger ook kweet; de Sultan voerde
eenvoudig de bemanning mede naar
de ontoegankelijke binnenlanden, en
de uitgezonden troepen scheepten
zich weder naar Kotta Radja in. Onze
macht was daardoor gebroken, doch
tevens kon deze poging Engeland
van onzen goeden wil overtuigen.
hand uit de affaire genomen en in
I effecten belegd. Bij brand en oor-
1 logstijd is dat altijd en slecht ding,
I ook gaf het maar drie en een half
percent intrest. Eduard had over de
i vierduizend daalders schulden ge
maakt, die, om schande te voorko
men, toch betaald moesten worden.
In den laatsten tijd had heer Ar
nold daarenboven groote verliezen
geleden; 't geld was schaarsch en
tot iedereen wou hij ook al niet
gaan. Ge kent den trots wel van
den ouden Arnold. Dus werd de
acte opgemaakt, en ik gaf hem mijn
geld. Dat ik voor mij zulke bepa
lingen maakte, zoodat mijnheer zijn
zoon mij niet met ieder voorval uit
onze affaire jagen kon, waarin ik
loud ben geworden; dat «Ivoude-
Steen» niet voor eene kleinigheid
weggaat, en ik dan alles kwijt ben....
dat sakkerloot, zal mij toch wel
niemand kwalijk nemen. Wat gaat
mij zijn zoon aan? Heeft die zich
Nu was het zeker een verkeerden
greep van de Britsche staatslieden,
hunne bemiddeling aan te bieden.
Een weinig nadenken zou hun voor
zeker tot de overtuiging gebracht
hebben, dat er van geene bemidde
ling sprake kan zijn, tusschen een
oproerling en de wettige overheid.
Met fiere beslistheid wees dan ook
onze Regeering dit aanbod van de
hand, en ruiterlijk verklaarde zij
nimmer in zulk een voorstel te kun
nen treden. Een oogenbliü scheen
hetals zou er eene verkoeling ont
staan tusschen de kabinetten van
Londen en den Haag, doch zelfs dit
gevaar mocht 's Konings ministers
niet doen besluiten tot eene daad,
die beneden onze waardigheid was
en ons prestige in Indië een onher-
stelbaren slag zou toebrengen. Im
mers, juist op die mogelijkheid had
de sluwe roover zijne berekeningen
gebouwd. Wij weteu maar al te goed,
dat hij er geenszins naar haakte om
onder Ëngelsche heerschappij te ko
men, al liet hij het ook in zijne brie
ven aan den Britschen zaakgelas-
tige dus voorkomen. Hij wilde een
voudig in troebel water visschen en
trachtte daarom op listige wijze het
twistvuur te stoken.
Voor onze regeering intusschen
was het een moeilijk geval. Men
behoeft waarlijk niet in alle staats
geheimen ingewijd te zijn, om te
beweren, dat wij bijna machteloos
waren tegenover den oproerigen va-
Door den langdurigen oorlog
met Atjeh waren onze krachten uit
geput. Het leger had nog steeds de
handen vol, om de altijd driester
wordende aanvallen van den vijand
af te slaan; en de toestand van onze
oorlogsvloot was ingelijks alles be
halve rooskleurig. Intusschen vroeg
de publieke opinie in Engeland,
voorgelicht door lieden, die Neder-
soms rechtvaardig gedragen?
Maar Eduard en alle menschen
zullen denken, vader! dat wij den
goeden heer van Aken enkel uit
eigenbelang hebben bemind, en....
Laat ze voor den duivel den
ken wat ze willen; ik weet dat God
en onze vroegere buurman en vriend
wel anders denken. Ik ken mijn
plicht en mijn recht; aan 't gebab
bel van 't gepeupel stoor ik mij
niet. Toen ik een arm mensch was,
hebben ze mij bespot, toen was hun
de lompenkoopman niet te gering
om hunne gemeene schelmerijen over
hem uit de schudden. Thans, nu ik
een aanzienlijk, respektabel man ben
geworden, is dat volk boos op me.
Maak 't eens iedereen naar zijn zin
Probeer 't maar eens, hoe ver je
daarmee komt! Maar als ze Jonas
Schalm noodig hebben, arm of rijk,
dan ben ik de goede, lieve, eerlijke,
brave meneer Jonas; ze likken de
kandelaar om het smeer!
land geen groote vriendschap toe
droegen, steeds luider en luider, da
den; ja, men drong er bij de regee
ring en in het Parlement meermalen
op aan, dat Engeland geheel zelf
standig in deze zou optreden en
zonder zich om onze rechten te be
kommeren. eene expeditie zou uit
zenden tot ontzet der gevangenen.
Ieder die den politieken toestand in
Groot-Brittannië in den laatsten tijd
nauwlettend heeft gadegeslagen,
weet, hoe machtig daar de stem van
enkele drijvers is, en hoe gemakke
lijk het hun valt, de onnadenkende
menigte op hunne hand te krijgen;
vooral wanneer zij kunnen specu-
leeren op den nationalen trots. Hoe
welwillend de ministers aldaar ook
persoonlijk jegens ons gezind waren,
het was hun onder de gegeven om
standigheden onmogelijk geheel stil
te zitten, en vandaar de aandrang
van hunne zijde om lot een verge
lijk te komen. De bekende, zoozeer
gewraakte overeenkomst was van de
onderhandelingen, die thans geopend
werden, het gevolg; en wanneer wij
de bepalingen, die zij bevat, meer
nauwkeurig nagaan, zullen wij moe
ten bekennen, dat zij gunstiger voor
ons luiden, dan men met het oog
op hetgeen vooraf gegaan was, kon
verwachten.
Of is het niet een groot voordeel,
dat den sluwen roover daardoor de
hoop ontnomen is op eene vijand
schap tusschen Nederland en Enge
land; dat hij met de vijandschap
bedreigd wordt van heide mogend
heden, zoo hij blijft weigeren zich
te onderwerpen aan het gezag van
zijnen wettigen souverein, den Ko
ning der Nederlanden? Aan ons ver
blijft ook tengevolge dezer overeen
komst het oppergezag, aan ons het
recht om vredesvoorwaarden te stel
len. Geen opheffing der blokkade
Hiermede was iedere bedenking
verder overbodig, en moeder Chris
tina, hoe bekommert zij ook was,
dat Eduard zich nu heel en al van
hen vervreemden zoude, gewende
zich aan het idee, eene rijke vrouw
te zijn, zeer spoedig, met dat zoo
natuurlijk welbehagen, dat zich ge
woonlijk bij al diegenen vertoont,
die eindelijk het gevoel van onaf
hankelijkheid verkrijgen, nadat zij
zich in 't zweet huns aanschijns.
onder ontberingen van allerlei aard,
naar hoven hebben gewerkt. Zij be
gon met zich en de haren het leven
wat genotvoller te maken, en daar
Schalm reeds sedert jaren het don
kere maar ruime vertrek onder het
portaal, vroeger door Jan en Befje
bewoond, van Van Aken gehuurd
had, zoo nam zij een dienstmeisje,
dat daar ruimte tot slapen vinden
zoude.
Zulke instellingen stond Jonas de
zijnen heel gaarne toe, maar hij
zonder onderwerping; ja, zelfs bij
voortdurende weigering om te doen
wat hem geboden wordt, het uit-
zieht op eene voorbeeldige straf
oefening.
En nu vragen wij, is het met het
oog op deze resultaten wel te recht
vaardigen, dat men onze Regeering
het ernstige verwijt naar het hoofd
slingert, dat zij de eer des lauds
heeft opgeofferd aan eene laffe vrees
voor Britsche willekeur, 't Is waar,
er zijn fouten begaan. Men had er
nimmer in moeten toestemmen, dat
een Engelsch regeeringsbeambte als
onderhandelaar naar den oproerigen
Sultan werd gezonden, om dezen door
zijne onverstandige handelswijze in
den waan te brengen, datgene wei
gering om te gehoorzamen hem ten
slotte voordeel zou aanbrengendoch
het is zeer waarschijnlijk, dat de
onhandige zaakgelastigde verder
ging dan zijne opdracht luidde, en
hij daardoor eene nuttige handeling
in eene verderfelijke veranderde.
Het geval was er eenmaal, en hei
was thans slechts de kwestie de
gevolgen zooveel mogelijk tegen te
houden.
Nu mag het zeer schoon klinken:
zend een groot leger naar Atjeh en
Tenom om op eenmaal het kwaad,
dat als een kanker in onze Indische
politiek invreet, met wortel en tak
uit te roeiendoch de groote vraag
is en blijft slechts: van waar zal da:
leger komen.
Ware het slechts met geld te ver
helpen, het crediet van onzen Staat
is nog groot genoeg em de noodige
rijksdaalders in 's lands schatkist
te doen vloeiendoch met zilveren
of gouden munt alleen, bestrijdt men
den vijand niet. De wervingen, die
voor de gewone aanvulling onzer
strijdkrachten in de keerkringslanden
gehouden worden, getuigen voldoen-
weigerde verscheidene aanzoeken
van Christina, om den menschen
ook iets van hunnen welstand te
toonen.
Mathilda legde intusschen dat
sierlijke geschenk in hare latafel;
zij wist dat zij dat levenslang be
waren zoude, zonder het te dragen.
Eduard's vrouw werd zij evenmin
als die van een ander, dat zag zij
wel in, en als het haar ook griefde
hoe stug haar vader Eduard be
handelde, hoe hard en verachtelijk
hij van hem sprak, moest zij toch
bekennen dat haar vader reden ge-
i noeg had om van Eduard niets dan
dwaze en kwaadwillige handelingen
te verwachten.
Betje zeide, nadat zij haar legaat
ontvangen hadin den droogen
brommenden toon, die haar tegen-
over Eduard tot gewoonte was ge
worden, haren dienst op, om hare
oude dag-en zooals zij zeide, in
rust en zonder verdriet door te brengen