POPULAIR ME® I
2e Jaargang.
Maandag 8 September 1884.
No. 359
ABONNEMENTSPRIJS:
Voor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel liet Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Hommers 5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zon- en aigemeene Feestdagen.
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adresseeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicitc Etrangere G. L.
DA VBE Co., J Oil. F. J ONES. Snr.r., Parijs, 3 Mis Faubourg Montniartre.
ADVERTENTIËN:
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middag 12 uur.
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Bijksmuseum van Schilderijen op het Paviljoen. Geopend op werkdagen van 10 tot 4 uur; op Zon- cn Feestdagen van 12}- tot 4 uur. Kinderen beneden do 8 jaar hebben geen toegang, kinderen van S tot 12 jaar alleen onder geleide.
Toegang vrij. Koloniaal museum op het Paviljoen, lugang Dreefzijde 2c deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en leden der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op
vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Dreefzijde le deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en
leden der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke oudheid, kunst en geschiedenis, vooral
van Ncderlaud cn moer hijzonder van het llaarlemsehe Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Znterdag. Zon- cn Feestdagen, van 105 uur. Toegang 25 cents per persoon. Doorloopcnde toegangskaarten voor een geheel jnar
1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Pandhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, van 15 October tot 14 April op die dagen van 10—3 uur tegeu betaling van 25 cents per persoon, alleen op
Zondagen kosteloos van 124 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen heneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten; kinderen vau 8 tot 14 jaren niet dan onder behoorlijk geleide.
Teylers museum in de Damstraat. Geopend dagelijks uitgenomeu Zaterdag. Zon- en Feestdugen van II3 uur. Teglers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag cu Zaterdag van 14 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geopend
Woensda" en Zaterdasr van 24 uur. Orgel-bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van 1—2 en Donderdag van 2—3 uur. Toegang (deur Oudcgroeumarkt) vrij.
Aan onze lezers binnen
de stad wordt medegedeeld
dat in den loop der volgende
weeli over liet abonnementsgeld
van de maand Augustus per
kwitantie zal worden beschikt.
De Administratie van
"Haarlems Dat/blad heeft
het voornemen opgevat
om 5 December a. s. weder twee
P-remien te verloten.
Deze zullen zijnle premie, een
keurige mahoniehouten tafel;
2de premie, een zestal keurige
stoelen.
Deze voorwerpen zullen in een
nader aan te kondigen meubelma
gazijn of op eene audere voor ieder
zichtbare plaats worden tentoonge
steld.
Ieder, die zich abonneert, ont
vangt een lot, benevens, zoolang de
voorraad strekt, een exemplaar van
een boeienden Roman cadeau.
DE ADMINISTRATIE.
Begrafenisfondsen.
Hebben wij de vorige week de
levensverzekeringen in het algemeen,
hare noodzakelijkheid en het voor
deel hetwelk zij opleveren bespro
ken, thans willen wij eens een blik
werpen op de meer bescheiden, maar
door de grootere en aigemeene deel
name belangrijker verzekeringen,
welke men de begrafenisfondsen heet.
Het is van aigemeene bekendheid,
dat de dood van het eene of andere
lid van eenen tamiliekring onver
mijdelijke, belangrijke uitgaven met
zich brengt. Wij behoeven daarom
de extra-kosten niet te omschrijven,
en kunnen volstaan met eene een
voudige constateering van het feit
FEUILLETON.
„DE UITDRAGER".
Roman uit het alledaagsche leven.
42.
Mevrouw van Wolkenstein gaf
heden een groote soirée. Dat zij Edu-
ard uiet afzonderlijk uitnood igde was
blijkbaar uit de omstandigheden.
Astarte was reeds in haar volsten
glans de helder verlichte vertrekken
binnengetreden, terwijl haar echt
genoot, die met eenige vrienden naar
de opera wilde gaan en daarna wat
zou gebruiken, in de donkere kamer
aan het venster stond, en daar gin
der in de schitterende salons staarde,
of hij niet zien kon, hoe zijne vrouw
zich vermaakte. De gehate graaf
was ook daardie sedert eenige
maanden lot adjudant van prins Art-
zelve. Dat het voor den ongefortu
neerde dikwijls zeer zwaar valt, deze
kosten uit zijne gewone inkomsten
te bestrijden, behoeft insgelijks geen
betoog. Het is derhalve zeer wen-
schelijk, dat onder deze omstandig
heden op buitengewone wijze in den
nood worde voorzien, en evenmin
als hij, die zich tot werken in staat
acht, ongaarne een beroep doet op
de liefdadigheid van anderen, even
min kan men er vrede mede heb
ben, tot deze buitengewone uitgaven,
door aalmoezen zich in staat gesteld
te zien. Het is aan dit gevoel van
eigenwaarde, dat ook de zooge
naamde begrafenisfondsen hun ont
staan danken. Valt het sparen vooral
de arbeidende klasse over het ge
heel reeds moeilijk; eene afzonde
ring van penningen, om bij mogelijke
sterfgevallen in staat te zijn eene
fatsoenlijke begrafenis voor zich zei
ven en de leden der familie te kun
nen bekostigen, stuit in den regel
op nog grooter bezwaren. Het denk
beeld zelve bevat in zich al iets
stuitends; vooral wanneer dit geld
voortdurend onder onze berusting
moet blijven, en wij daardoor tel
kens aan ons naderend einde her
innerd worden.
Gelijk de levensverzekeringen
eigenlijk bijzondere spaarkassen
zijn, waarin men de gelden als pre-
miën betaalt, deponeert, om ze latei-
met intrest terug te vorderen, zoo
ook zijn de begrafenisfondsen eigen
lijk niets anders dan eene spaarbank
op kleinere schaal. Het eenige ver
schil tusschen beide bestaat hierin,
dat bij de eerste de sommen, die
worden uitgekeerd, grooter zijn dan
bij de laatste, zoodat ook de te be
talen premiën of contributiën ge
ringer worden, en daardoor beter
onder het bereik van den minderen
man vallen. Als maatregel van voor-
hur was benoemd. Reeds tienmaal
had hij aan het drijven van mevrouw
perk willen stellen, maar schaamte
en ontzag voor de wereld waren
nog altijd zijne waarschuwende en
gelen geweest. Doch heden was hij
tot een besluit gekomenhet mocht
buigen of harsten, een einde moest
er aan komen; want op die wijze
voort te leven, dat was hem een
hel, een folteringeen dood, die
voortknagende, hem het hart ver
teerde
Zijne vrienden in den steek la
tende, schelde hij Jacob, den nieu
wen bediende, dien hij, na den ver
rader Oswald dadelijk te hebben
weggejaagd, in dienst genomen had,
en beval hem met het kleeden be
hulpzaam te zijn.
Gedurende dat aaukleeden maakte
hij duizenden plannen, op welke wijze
het beste zijne treurige boodschap
te verrichten, maar hij kon volstrekt
niet tot eenig besluit komen.
zorg, derhalve, zou men verwachten,
dat liet begrafenisfonds alleen warme
voorstanders telde; en toch, vooral
in den laatsten tijd, heeft ook deze
instelling heftige aanvallen te ver
duren gehad. Allerlei leelijke din
gen schreef men op hare rekening,
en zoo men al niet zoo ver ging
haar doodvonnis te eischen, enkelen
waren toch van oordeel, dat de tijd
gekomen was, om ze aan eene alge-
heele reorganisatie te onderwerpen.
Wij zullen, voor zoover dit ons mo
gelijk is, de akte van beschuldiging
eens nagaan, en de punten welke
zij bevat één voor één met de meeste
onpartijdigheid wegen.
Het is bekend, dat vooral onder
de lagere standen, als ook onder de
burgers, de begrafenisfondsen zeer
veel deelnemers tellen. Bijna nie
mand is er, die niet van zijne, zij
het dan ook geringe verdiensten
alle weken eene kleinigheid voor
het fonds afzondert. «Van den arme»
begraven worden, heet onder dezen
eene schande. Zelfs het oude groot
moedertje, dat alleen met behulp
der officieele of particuliere liefda
digheid het leven kan behouden,
schrikt er van, wanneer haar dit
spook voor oogen heeft en liever
zou zij gebrek lijden, dan de pen
ningen uit te geven, welke de bode
van het fonds elte week in ont
vangst komt nemen. Dat geld toch
moet strekken om de kosten te be
strijden, welke hare teraardebestel
ling eenmaal zal vorderen, 't Is een
soort van heilig eergevoel, dat eer
bied afdwingt.Bij den werkmansstand
merkt men hetzelfde verschijnsel op.
Niet zelden is het hoofd des gezins
in meer dan een fonds, zoodat bij
het overlijden van een lid zijner
familie, de man niet zelden in het
bezit eener som gelds komt, die hij
te voren nimmer heeft bezeten.
Eindelijk bepaalde hij, wat in zijn
geval wel het beste was, koel, be
daard en ridderlijk voor den dag te
komen, en, onderwijl hij door zijn
gedrag niet het minste vermoeden
wilde doen ontstaan, af te wachten
hoe alles zou afloopen, om dan naar
omstandigheden te handelen, zoo
danig, als zijn recht als echtgenoot
en zijn eer als man het eischen
zoude.
Het was eene soirée dansante,
een kleine danspartij, in den edel-
sten vorm, die barones van Wol
kenstein aan hare naaste vrienden
gaf, en waarbij zij met hare doch
ter, zooals licht te hegrijpen is, de
honneurs waarnamen.
Ridder de Ilutange, graaf van
Gelder, jonkheer van Rudits, een
paar zangeressen, dan de heeren von
Keversberg en van Wal, met hunne
dochters Olivia en Teodora, eenige
raadsheeren met hunne families, ver
scheidene officieren en de staatsraad
Nu heeft men tusschen dit feit
en het groote sterftecijfer, hetwelk
de statistiek voor kinderen beneden
den leeftijd van een jaar aangeeft,
wel eens verband gezocht. Enkelen
zelfs gingen zoo ver, rondweg te
verzekeren, dat de uitkeering der
begrafenisfondsen opzettelijke ver-
waarloozing dier ongelukkige stum-
perts in de hand werkte. Wij be
hoeven zeker niet aan te toonen,
hoe verschrikkelijk deze beschuldi
ging is. Ontaarde ouders zouden, om
in het bezit te komen van enkele
guldens, eenlangzamen maar zekeren
moord plegen op hunne kinderen;
dat is te monsterachtig om er ge
loof aan te slaan. Wij weten wel,
dat de hebzucht vaak tot ergerlijke
misdaden voert, dat zij tot diefstal
en moord, aanzet, doch wij weigeren
vooralsnog er aan te gelooven, dat
het kwaad zulk eene afmeting zou
hebben aangenomen. Evenmin als
de manslag .eenigen merkbaren in
vloed op het aigemeene sterftecijfer
uitoefent, evenmin zullen, naar onze
overtuiging, de gevallen van opzet
telijke verwaarloozing de cijfers voor
jonge kinderen aanmerkelijk ver-
hoogen. Trouwens, ontaarde ouders,
die tot zulk eene laagheid in staat
zijn, zouden ook zonder het aanlok
ken der luttele guldens, welke bij
den dood van het kind worden uit
gekeerd hunne misdaad volvoe
ren; alleen om zich te ontslaan van
de zorgen, welke de opvoeding hun
ner kinderen hun op de schouders
laadt.
Van meer gewicht evenwel is de
opmerking dat de begrafenisfondsen,
zooals zij thans werken, in zekeren
zin de deur openzetten voor allerlei
misbruiken. De verschrikkelijke
Leidsche giftmengsters geschiedenis
heeft op dit punt velen de oogen
geopend. Wat toch is h et geval?
van Boekhoven waren tegenwoordig,
anders geen.
Na het gebruiken der thee begon
men te dansen, en men was zeer ge-
noegelijk in druk gesprek, toen.
Eduard, bleek maar glimlachend, tot
niet geriDgeu schrik ^an schoon
moeder en gade, binnenkwam, en na
eene lichte buiging op de barones
toetrad, die hem stijf, met een klein
lachje en met de grootst mogelijke
zelfbeheersching, te gemoet ging.
Wel wel, mijn lieve zoondat
noem ik eerst eene verrassing! Ge
woudt, dacht ik, naar de opera gaan
en dan u aan uwe kunstbroeders
wijden, en nu outzegt ge hun allen
dat genoegen om onzentwille! Dat
heet eene opoffering! Nu, 't zal wel
niet noodig wezen, u eerst welkom
te heeten?
O, ik weet dat ik welkom
hen, zeide hij spotachtig, en kuste
de barones de hand. Ik weet ook
dat u en mijne lieve vrouw verras-
Het is het bestuur der fondsen na
tuurlijk vrij onverschillig aan wien
het bij het overlijden van den eenen
of anderen persoon de gelden uit
keert. die volgens het reglement
moeten worden uitbetaald. Wanneer
de premiën slechts worden betaald,
is de zaak in orde, zonder dat de
bode zich iets bekommert over de
vraag of hij, op wien de verzeke
ring is gesloten, daarvan iets afweet.
Die de gelden heeft aangezuiverd
ontvangt ook bij het overlijden van
den betrokken persoon het bedrag,
zietdaar den regel. Het is derhalve
mogelijk, dat iemand in verschillende
fondsen is ingeschreven, zonder dat
hij het weet, en zonder dat hij zijn
overlijden zijne naaste bloedverwan
ten een enkelen gulden ontvangen,
ter bestrijding der buitengewone
uitgaven. Dat dit eeue minder ge
paste speculatie op den dood van
een onzer medemeuschen is, zal voor
zeker ieder toestemmen.
Bij zulke praktijken wordt het
eigenlijke doel dezer fondsen gemist
niet alleen, doch tevens eene gele
genheid geopend voor allerlei knoeie
rijen, zoo zij al niet tot misdaden
leideo. In de annalen onzer rechts
pleging toch vindt men meer dan
een voorbeeld, dat verzekeringen,
buiten den verzekerde om gesloten,
tot misdaden hebben gebracht. Het
valt niet moeilijk het geneesmiddel
voor deze kwaal te zoeken. Om het
misbruik de fondsen geheel af te
schaffen, zou onzinnig zijn, omdat
het middel voor de hand ligt om
dit misbruik te keeren. Men behoeft
doodeenvoudig in de wet, die het
stelsel van verzekeringen en begra
fenisfondsen, voor zoover dit op den
weg der Staatszorg ligt, deze bepa
ling op te nemen, dat geene verze
kering op het leven van den eenen
of anderen persoon gesloten kan
singen, zooals ik die bereid, steeds
aangenaam waren. Maar laat u door
mij geen oogenblik van uw gezel
schap afhouden!
Hij geleidde haar hupsch naar
hare zitplaats terug, en wendde zich
naar zijne vrouw, die, naast van
Gelder staande, zooeven gedanst
had, zich met haren waaier verkoe
lende, den graaf een beteekenenden
blik toewierp.
Goeden avond, heer graaf. Ver
loof mij, deze ontmoeting ten nutte
te maken, om u, schoon wat laat.
met uwen nieuwen rang van harte
geluk te wenschen.
Zeer verplicht, geëerde heer!
Je hebt al veel gedanst, lieve
vrouwwendde zich Eduard tot
Astarteje gloeit evenals Aurora
zelve. Verhit je toch niet te zeer;
het kon je nadeelig zijn. Ben je voor
den volgenden dans verbonden, of
mag ik het genoegen hebben met
je te walsen?
