2e Jaargang.
Woensdag 0 September 1884.
No. 361.
ABONNEMENTSPRIJS:
Voor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers 5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zon- en algemeene Feestdagen.
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adresseer en
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale de Puhlicilé Btrangère G. L.
BA UBE Co., J 011. 'F. J ONE'S, 'Stier., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
ADVERTENTIËN:
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middag 12 uur.
ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
i 10 tot 4 uurop Zon- ea Feestdagen van 12 tot 4 uur. Kinderen beneden de 8 jaar hebben geen toegang, kinderen van 8 tot 12 jaar alleen onder geleide.
MUSEUMS EN
Rijksmuseum van Schilderijen op het Paviljoen. Geopend op werkdagen i
Toegan" vrij. Koloniaal museum op het Paviljoen. Ingang Dreefzijde 2e deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en leden der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op
v«rtoon° van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Dreefzijde le deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en
leden dor Ncderlandsclic Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dnine. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke, oudheid, kunst en geschiedenis, vooral
van Nederland en meer bijzonder van het Haarlemsche Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, van 105 uur. Toegang 25 cents per persoon. Doorloopende toegangskaarten voor een geheel jaar
l 1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, van 15 October tot 14 April op die dagen van 10—3 uur tegen betaling van 25 cents per persoon, alleen op
Zondagen kosteloos van 124 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden imhet geheel niet toegelaten; kinderen van 8 tot 14 jaren niet dan onder behoorlijk geleide.
Teylers museum in de Bamstraat. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen van 113 uur. Teglers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag en Zaterdag van 14 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geopend
Woensdag en Zaterdag van 24 uur. Orgel-bespeling i Éf""1'" 1 a--J-- m /J— r,~1—
i de Groote Kerk. Dinsdag van 12 en Donderdag
ir. Toegang (deur Oudcgroeumarkt) vrij.
De Administratie van
Haarlemss Dagblad, heeft
het voornemen opgevat
om 5 December a. s. weder twee
Premiën te verloten.
Deze zullen zijnle premie, een
keurige mahoniehouten tafel;
2de premie, een zestal keurige
stoelen.
Deze voorwerpen zullen in eei
nader aan te kondigen meubelma-
gazijn of op eene andere voor ieder
zichtbare plaats worden tentoonge
steld.
Ieder, die zich abonneert, ont
vangt een lot, henevens, zoolang de
voorraad strekt, een exemplaar van
een boeienden Roman cadeau.
DE ADMINISTRATIE.
Onze gevangenen.
Wanneer men hier of daar in ons
land een gevangenis bezichtigt, dan
staat men verwonderd over de pracht
en weelde, die daar allerwegen
heerscht. Geen kosten zijn gespaard,
om die gehouwen zoo doelmatig
mogelijk in te richten en het den
heeren' gevangenen zoo aangenaam
mogelijk te maken!
Zoo bezocht ik, eenigen tijd ge
leden, de gevangenis te Hoorn. Zoo
wel van binnen als van buitenba
ren de gehouwen keurig net en goed
onderhouden. Niets liet te wenschen
over. Vooral de slaapplaatsen zagen
er recht frisch en voor een gevan
genis zelfs zeer gezellig uit. Vol
doende licht en lucht, een aangename
warmte, goed voedsel, geen strijd
voor het leven, noch zorgen voor den
dag van morgen, zietdaar zooveel
redenen, om den luiaard of misda
diger aan te sporen in zulk een ge-
houw een plaats machtig te worden.
Is het dan te verwonderen, dat men
FEUILLETON.
„DE UITDRAGER".
Roman uit het alledaagsche leven.
44.
Des anderen daags, nadat hij met
Hakkert nogmaals alles rijpelijk
overwogen had, spoedde hij zich naar
huis met den besten wil, zijn ver
woest huiselijk geluk tot iederen
prijs weer te herstellen.
Eer hij «Koude-Steen» binnentrad,
zag hij Schalm aan de winkeldeur
staan, die hem met verachting aan
zag van 7t hoofd tot de voeten, en
hem toen den rug toekeerde. Eene
in 't oog loopende stilte heerschte
er in huis. Jacob, zijn bediende, zette
een hoogst verlegen gezicht.
Wat is hier gebeurd? Waar
is mijne vrouw? Zijn de meisjes er
dan niet?
telkens in de couranten vermeld ziet,
dat de een of de ander onder het
oog der politie wat wegneemt, om
aldus tegen den winter vrij logies
te bekomen Terwijl de eerlijke en
nijvere werkman dikwijls tevergeefs
werk tracht te verkrijgen, om den
nood der zijnen te lenigen, terwijl
zulk een huisvader slaaft en zwoegt
van den vroegen morgen tot den
laten avond om althans in de drin
gendste behoeften te voorzien, wordt
daar den luiaard, den dief en be
drieger, den roover en zelfs den
moordenaar gratis een goed verblijf
en flinke kost aangeboden, zelfs zóó,
dat menig werkman hun zulk een
woning en zulken kost kan benijden.
Voorzeker, niemand zal het wra
ken, dat men misdadigers opsluit;
integendeel moet ieder den Staat
dankbaar zijn, dat hij ons van zulke
wezens verlost, maar of de wijze,
waarop de gevangenen behandeld
worden, wel de goede weg is om
hen tot inkeer te brengen en op den
beteren weg terug te voeren, dur
ven wij betwijfelen. De meeste ge
vangenen zijn recidivisten, dus lie
den, die reeds meermalen de gevan
genis met hun bezoek vereerd heb
ben. Nadat hun eerste straftijd voorbij
is, gaan zij gewoonlijk met een som
gelds, door arbeiden verdiend, de
wereld weer in. Nauwelijks is dat
geld verteerd, meestal nog in bras-
serij en onzedelijkheid, of de lust
bekruipt hen, hun oude woonplaats
weer op te zoeken. Een klein mis
drijf slechts en hun wensch wordt
vervuld! Hier of daar grijpen ze
weer wat weg, aanhouding volgt,
en na korter of langer tijd preven
tieve gevangenschap, worden zij tot
ettelijke jaren opsluiting veroordeeld
en hun zorgeloos leven neemt weer
een aanvang; want ten koste van
de eerlijke en werkzame menschen
Mevrouw heeft mij gelast, na
dat mijnheer gisteren avond uitge
gaan was, een briefje aan mevrouw
de barones te brengen, en toen moest
ik beider koffers en kisten halen en
die helpen inpakken.
Helpen inpakken? Schoft die
je bent; zeg, waar is mevrouw?
Ze is om één uur vertrokken.
Vertrokken? Waarheen? Met
wie? Maar waarom heb je me dan
niet opgezocht, kerel?!
Maar mijnheer! ik wist toch
niet waar u was. Mevrouw liet mij
ook niet eerder weg, dan toen zij
met de barones en Nina in het rij
tuig zat!
Zijn ze vertrokken met extra-
rijtuig?
Neenin een heerenrijtuig,
dat achter de postwagen ging.
Als razend vloog Eduard door alle
vertrekken, om zich te overtuigen,
hoe openlijk zijne vrouw hem be-
leedigd en hem verlaten had. Bleek,
zullen ze daar een leven hebben,
veel te goed voor lieden van hun
slag. Meermalen gebeurt hetdat
een gevangene hij zijn vertrek den
gevangenbewaarders toevoegt: «Zie
zoo, nu ga ik een veertien dagen
uit logeerenals ik terugkom, zorg
je maar, dat alles klaar is!»
Zoo vindt men in verschillende
gevangenissen, zooals te Leeuwar
den en Hoorn, grijsaards met hoe-
ventronies, die er als jongeling in
gekomen zijn. Het zijn geen levens
lang veroordeelden, neen, herhaal
delijk zijn zij in vrijheid geweest,
maar telkens wenschten zij terug te
keeren naar de plaats, waar ze het
zoo goed hebben. Die gevangenis is
hun lief geworden, zelfs zoo, dat zij
er hopen te sterven!
Het is waar, zij missen daar hun
vrijheid en kunnen zich slechts bin
nen de muren der gevangenis be
wegen. maar het schijnt, dat die
vrijheid voor hen niet zoo onont
beerlijk is; wel staan zij daar onder
streng toezicht en wordt de tucht
naar hehooren gehandhaafd, maar
staat niet ieder soldaat onder
veel strenger contróle, en is ieder
fatsoenlijk jongmensch, die in den
krijgsdienst treedt, niet verplicht aan
tal van korporaaltjes en andere over
heden stipt te gehoorzamen Er be
hoort dus verandering in den toe
stand te komen. Zij, die moeten
boeten voor hun vroegere misdrijven,
moeten ondervinden, dat ze daar
niet voor hun pleizier, maar tot hun
straf zitten. Geen heter middel om
hun dat duidelijk te maken, dan
door hen in den maag te straffen.
In plaats van, zooals nu, hun goed,
zelfs lekker voedsel te geven, zou
het, dunkt mij, veel meer doel tref
fen, door dat versterkend, krachtig
eten hun gedurende eenige dagen
der week te onthouden en hun op
niet wetende wat te doen, ging hij
eindelijk zijn studeervertrek binnen.1
Hij schrikte terug, toen hij zijne
secretaire zag openstaan, ofschoon
hij de sleutel daarvan in zijn zak
had. Op het blad lag een brief aan
zijn adres. Werktuigelijk opende hij
die, en las:
Mijnheer
Vooreerst zij u gezegd, dat ge
om het openen van uwe secretaire
niemand moet verdenken. Dank
aan uwe eigene nalatigheid, was
ze niet gesloten, en dat bracht mij
in het bezit van die papieren, die
mijn verdedigingswapen zullen we
zen, ingeval ge tegen mij mocht
willen procedeeren. Ik verklaar u,
dat ik nooit meer tot u wil terug-
keeren, en de aanvrage tot schei
ding zal ingediend worden. We-
derzijdsche afkeer is wel een grond
wiens rechtsgeldigheidgij, als
die dagen slechts water en brood te
verschaffen. «Het zijn sterke beenen,
die de weelde dragen,zegt het spreek
woord en dat is ook van toepassing
op gevangenen. Dat uitstekend ont
haal maakt hen te weelderig en de
gevangenis wordt voor hen te aan
trekkelijk. Iets geheel anders zou dat
zijn, als ze wat meer plantaardig
voedsel kregen, nu en dan bij af
wisseling gedwongen vastendag
wel, dat zou de luidjes vrij wat
minder aanstaan, en ik geloof niet
dat de gevangenis het aantrekke
lijke voor hen zou blijven behouden.
Werd het hen dan 's winters vooral
ook wat minder pleizierig gemaakt,
dat zou wel helpen. Zoo'n warme
zaal, waar de gevangene beschut is
voor al de onaangenaamheden van
het weder, is veel te aanlokkelijk.
Menig duizendtal guldens zou daar
enboven voor de schatkist bespaard
worden, als men eens begon op deze
wijze te handelen; èn voor eten, èn
voor vuur en licht zou dan vrij
wat minder uitgeg'even behoeven te
worden en wat wel de grootste ver
betering zou wezenzij, die er voor
den eersten keer een paar jaar in
doorgebracht hadden, zouden wel
zorgen, er voor den tweeden keer
niet meer terug te komen; want
waar men niet goed onthaald wordt,
komt men gewoonlijk niet spoedig
terug. Al dat geld, op deze wijze
bezuinigd, zou ten bate der schat
kist komen, de misdaden zouden af-
en de veiligheid toenemen.
Gelukkig schijnt de tegenwoor
dige Minister van Justitie er ook zoo
over te denken, daar Zijn Excellen
tie reeds eenige voorschriften tot
strenger behandeling gegeven heeft.
Een volgenden keer zullen we nog
eens nader op het gevangenisstelsel
terugkomen.
Sw.
gewezen jurist, wel zult inzien. Ik
verlang van u vrijwillige toestem
ming tot deze scheiding en de
uitbetaling van de helft van uw
vermogen bij 't huwlijkscontract
gewaarborgd, binnen een halfjaar.
Mijn notaris heeft tot alles vol
macht. Zoo gij mijne vorderingen
niet wilt nakomen, zoo zal ik niet
alleen rechterlijke hulp inroepen,
maar ook de brieven der naïve
uitdragersdochter aan u, naar S....
en alle bewijzen uwer betrekking
tot haar, over welke ik nu be
schikken kan, zoo ten nutte aan
wenden, dat de wereld weldra
over uwe eer zal dienen te be-
Astarte van Wolkenstein
van Aken.
't Was of Eduard door den donder
getroffen was; alles draaide hem
voor de oogen rond, en hij zeeg op
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het aantal gekwetsten bij de ma
nifestatie ie Brussel bedraagt on
geveer 100; eenigen daarvan zeer
ernstig. Tot heden is het gerucht
omtrent de drie gedooden nog niet
bevestigd.
In verschillende steden in de pro
vinciën zijn aan de stations, bij den
terugkeer der katholieke manifestan
ten oploopen ontstaan.
Eene dichte menigte bleef te Ant
werpen aan het station stand hou
den. Bij het aankomen van iederen
trein, die de katholieke manifestan
ten uit Brussel terugbracht, barstte
een geweldig rumoer los. De gen
darmerie deed verscheiden charges.
Vele personen werden gekwetst.
Heden zal in den Brusselschen
Senaat eene interpellatie plaats heb
ben over de ongeregeldheden te
Brussel voorgevallen. De katholieke
bladen eischen, dat de politie in de
groote steden aan de regeering wor
de toevertrouwd. Verscheidene bla
den dringen aan op het afzetten van
den burgemeester Bals. Verder wordt
nog bericht, dat de katholieke bla
den hunne kolommen openstellen
voor de mededeelingen der getuigen
van de ongeregeldheden, ten einde
eene enquête in te stellen, waaruit
blijkt, wie de verantwoordelijke per
sonen waren. Talrijke getuigenissen
zijn reeds openbaar gemaakt. De
burgemeester heeft de manifestatie
van den onderwijzers-bond, welke
Zondag a. s. zou plaats hebben,
verboden. Verscheiden personen, Zon
dag in hechtenis genomen, zijn we
der op vrije voeten gesteld.
De burgemeester Buis is op het
ministerie ontboden en had daar een
onderhoud met de ministers Maloe
en Jacobs.
zijn stoel neder. Eindelijk kreeg hij
zijne bezinning terug.
O ellendigste, bedriegelijkste,
valschte aller vrouwen, die ooit aan
de borst eens mans gerust, met dui-
velsche bekoorlijkheid en leugenach
tige vlijerijen zijne zinnen, zijn hart,
zijn verstand bedrogen hebt! Dat is
een doorgestoken spel door baar,
door de moeder, door dien schurk
van Gelder verzonnen! De helft
van mijn vermogen? 'tls dan daar
om dat zij mij ontrouw werd, dat
ze mij aan de schande prijsgaf! Dat
nooit! Al zou ik ook het laatste er
aau wagenhet loon voor haar
trouwbreuk, mijn halve vermogen,
zal zij nooit krijgen! Al moest ik
haar met geweld terugsiepen in dit
huis, eer zij zich met dezen van Gel
der verbindt, ik doe het! 0,Jik zal
haar martelen, haar plagen, zooals
zij mij gemarteld en geplaagd heeft.
Haar leven zal vergiftigd worden,
zooals het mijne is. Alle berouw die